Nederrijns moraalboek
(1987)–Anoniem Nederrijns moraalboek–
[pagina 140]
| |
muoste van al mir herten. so muot die dait togen den wille. dar vombe sinde ic v. dit gescrigte. dat gi debait muoget wieten minen wille. Jnde dat gi mins gedinkt. als ic nit tegenwordig en bin. Want gedinchenis heuet twe porten. dat is siin. inde horen. Jnde ielkerlik van diesen twe porten heuet enen weg. dar man bi kuomen mag te gedinchenisse. dat is varwe inde worde. Varwe dient den ogen inde die worde den oren. Jnde wo man kuomen mag te gedinchenisse. bi varwe inde bi worden. dat mag man siin. dar vombe. dat gedinchenisse duot behoiden den sin deen man heuet. Jnde die duot. dat gelieden is gelik oft vuor vons ware. Jnde tuot den seluen so kuomen. bi varwe inde bi worden. Want als | man siit maniegerhande bilde gesnieden of gevarwet. die sake dar si vop gesnieden of gevarwet sin. die makense vons tegenwordig. vomb dat wise siin. Jnde regte also iest van den worden. Want als man hort ene rede vertellen. | |
[pagina 141]
| |
die rede dar man af sprekt. die makt tegenwordig die sake dar man af sprekt. gelik oft tegenwordig ware. Jnde sint dat man makt tegenwordig mit diesen twe saken dat lieden is. dat is bi varwe inde bi worde. so mag man wel siin. dat man mit diesen twe saken kuomen mag te gedinchenisse. Jnde ic vot wes gedinchenisse gi nit sceiden en muogt wel suote geminde. die smerte van der minnen die ic tuowart hebe gehait. die blift mi altois. so dat ic genesen niene mogte wesen. ten minsten die liklau van der wonden en soide bliken. huo wel | dat iks mi huoden cuonste. dar vombe wild ic altois wesen in vor gedinchenisse mogt wesen. Jnde dar vombe sinde ic v diese twe saken in een. Want ic sinde v dit gescrigte varwe inde worde. dar vombe als ic nit tegenwordig wesen en sal. dat mi dit gescrigte mit sir varwe inde mit sinen worden tegenwordig geue tuot vor tegenwordigheit. Jnde namelik dit gescrigt is sulik dat varwe behuoft. Want iet is gevarwet na diren inde na | |
[pagina 142]
| |
vuogelen die kenliker sin gevarwet dan geseit. Jnde dit gescrigte is alst wieder vontbieden van al den gescrigte die ic v. gesint hebe tuot te nuo. Want also als en kuoninc. die vairt in een orlage buoten sin | kuonincrike. Jnde vuort van sinen besten mannen. inde van sinen besten vrienden en deel mit huome. Jnde later en deel in sin lant vomb te huodene. Mar als hi siit dat hijt nit geduon en mag. mit dien luden die hie mit huome gevuort heuet. so vontbiet hie wieder vomb alle die giene die hie agter gelaten heuet. Jnde duot alle sine magt kuomen. Also muot ic duon. Want ic heb v. manig scone wort geseit inde vontboden. Jnde sine heben mi so viele nit gehulpen als mi vorberlik ware. dar vombe muot ic in dit leste gescrigte duon mine magt Jnde sechen so ik best kan. te wietene of giet in guode nieman suolt. Jnde al wairt dat gi mi nit en mint. so sint saken die ogen wel genuogen solden te siene Jnde die oren tehoren Jnde die gedinchenisse tegedinchene. | |
[pagina 143]
| |
Jnde dar vombe dat dit leste vontbieden dat ic make in dit gescrigte is als die leste helpe die ic vontbieden mag. so muot ic spreken starkeliker dan in ienegen anderen steden Want also als man vertelt die | nature van den hane. want so die hane nairre singt des nagst. der dagerait of den avuont so hi dicker singt. Jnde so hi narre singt der midder nagt. so hi starkeliker singt Jnde so sine stimme groauer wuort. dauenstunde inde die dageraid die nature heben van den dage. inde van der nagt gemingt te gadere. die betekenen die minne dar man nit al sieker hope vop en heuet Jnde ak nit al in wanhope en is, | Jnde die midde die betekent die minne die al in wanhopen is. Jnde sint dat ic nu nit meer geen hope en hebe van vorre minnen. nog van vowen guoden | wille te | |
[pagina 144]
| |
hebene. so iest mit mi regt als ter midder nagt. Jnde duo ikker en deel hope vop hadde. duo waist mit mi regte als in die dagerait of in dauentstuonde, duo sang ic viele dickere. Jnde nuo muot ikt duon viele starkeliker Jnde te redene. dat die giene die in wanhope is stark is. die is genuomen in die nature van den dire die in die werelt is. die meest pint van rupene inde die leliker stimme heuet inde esliker dat is die wilde yesel Want sine nature is suolik dat hie nit en reert. tuot den male dat hi wel groten huonger heuet dat hie nit vinden en mag in genre maniren dar hie vome miede saden mag. Jnde dan so duot hie so grote pine ten reerne dat hie vome seluer scuort. Jnde dar vombe so muot ic vomb dat ic en gene genade vinden en mag. an v. lechen merre pine. dan ic ie gedede nit starkelik te singene, mar starkeliker te sprekene. Want den sang heb ic te regte verloren. Jnde seg v. bi wielkien. dat is na der naturen van | |
[pagina 145]
| |
den wolue. Want sine nature is sulik, als die wolf den man eer siit er die man den wolf. die man verlist sine stimme so dat hie nit spreken en mag,. Jnde siit die man den wolf alr irst. die wolf verlist alle sine magt inde alle sine kuonheit. diese nature is geuuonden. in die nature van manne inde van wiuen. Want als minne is tuoschen von twen, Jnde die man mag geware wuorden bi den wiue seluer dat sine irst mint, Jnde dat hie so viele kan dat hijs vor duot lihen. so heuet si van dien male verloren die kuonheit van tuontsechene. Mar vomb dat ic mi nit vonthoiden en mogte. iene muost v. sechen min herte. er ic iet wiste van den vowen. so heb di mi vontseid, Jnde dat was mi alte betide. Jnde sint dat ic irst gesiin wairt. na der naturen van den wolue. ic was wel sculdig te verlisene die stimme. Jnde dat is die reden war vombe dit gescrigt gemakt | |
[pagina 146]
| |
in sprekene inde nit in sange. Jnde ene redene van den seluen is genuomen. in die nature van den kriekel. Want sine nature is suolik. des ic wel geware bin worden. Jnde die vonsalige die singt so gerne. dat hi stiruet in sinen sange. Jnde verlist sin eten inde lait vome seluer te beiagene. Jnde dar vombe bin ic wel geware wuorden dat mi tsingen luttel gehulpen heuet. Jnde dat ic dar wel so groten troist | vop mogte heben gehait. dat ic mi seluer verloren hadde. so dat mi die sang nit bescuot en hadde. Want ic pruouede wel, vop die wile dat ic alre best sang. Jnde dat ic alre best sprak in minen sange. duo was mi alre wirs. Regte also alst is van den swane. Want iet is en lant dar die swanen singen so wel. inde so gerne als man vuor huome harpt inde viedelt. dat si miede | |
[pagina 147]
| |
singen. inde wel ouer een dragen. namelik int iar als si steruen sulen. so dat man seget. als manre een hort die wel singt. dat man seget. diese swane sal in dit iar steruen. Jnde regte also als man seget van enen kinde dat guoden sin heuet inde dat behindig is. dit kint en sal nit lange leuen. Jnde dar vombe segh ic. vomb den angst den ic hebe. van der doit van den swane, duo ic sang alrebest inde alreblidelikste. Jnde vomb den doit van den krikel, duo ikt dede alre dicste inde alre lieueste. Jnde dar vombe heb ic den sang gelaten in diesen lesten gescrigte. Jnde ic sind v, vomb wieder gescrigte. Want van dien male was ic wel sculdig te verliesene die stimme. dat mi die wolf irst sag. dat is te sechene. dat ic begiede dat ic v minde. te vuoren. er ic iet wiste te wilken ende iks kuomen mogte. O wi nogtan heuet mi so dicke berowt, van | dien dat ic, | |
[pagina 148]
| |
v. gebeden hadde. vomb v, suote gescelscap te hebene. Want mogt ic duon als die huont. die is van sulker naturen als hie spise geten heuet inde ten muonde vot gewuorpen heuet. so gait hi inde etse anderwerue. also had ic mine bede wieder in gesluonden. sieder dat si vot minen muonde gink. Jnde en wondere v nit. of ic die minne van den wiue gelike na den wolue Want die wolf heuet nog viele ander naturen. Dene is | dat hie den hals so stif heuet. dat hine nit keren en mag, hiene kire den ligame te male vombe. Jnde dander nature is. dat hi en geen dir en verbit bi sinre wonigen. mar verre draf. Jnde die dirde so is. als hi kuompt in en scait dar scape inne sin. so gait hi drin so hi alre stilligste mag. Jnde is dat geualt. dat ienig ris vonder sinen wote brekt dat mant horen mag, hi wrikt vome an sinen vuote inde bittene. Alle dies drie naturen sin geuuonden in | |
[pagina 149]
| |
die minne van wiuen. Want si en mag vor nit geuen. sine geue | vor alte male. Jnde dat is na der irster naturen. Jnde na der andere so is. ist dat geualt dat si enen man mint, als lange als si bi huome is, sone sal sis vome nuommer gelait togen. Jnde na der dirder naturen. is dat si so verre vort gait mit worden dat die man kint dat sine mint. Regte als die wolf vome wrekt mit sinen muonde van sinen vuote. so kan sit wel vontmaken. inde bedecken mit cragte van worden dat si te verre gegain heuet. Want si wil gerne wieten van anderen des si nit en wil dat man van vore wiete. Jnde van den manne diese waint dat se minne. dar kan si vor harde wonderlik af huoden. also als en dir dat heitet wiuer dat is van sulker naturen als si enen man siit nakt so is si ververt inde vliet draf. Jnde als sine siit gekledet. so lopt si vome vop Jnde vontsieden nit. | |
[pagina 150]
| |
Jn sulker maniren heb di mi gedain wel suote geminde. Want | duo ic mi al irst tegens v bekende duo vand ic v. van enre suter maniren. mit en deel scamte. suolk als dar tuo behort. Jnde regte also of gi v en deel vontsagt. vomb die niheide. Jnde duo gi wist dat ic v minde. duo wair di mi alse fir inde alse wret. Jnde lipt mi vop endeel mit worden. die nihe worde die beteken vons den nakten man. Jnde die minne die betekent vons den man die gekledet is. Want also als die man geboren wuort nakt. | inde dan vome kledet als hi waist. also is die man nakt van minnen ten irsten sprekene inde vondekt. Mar als hi mint so is hi so beloken dat hire nit vot en mag. Jnde huot huome so dat hi nit sechen en dar van sinre pinsingen. Jnde vontsiit huome altois. dat manne begripen mag. Jnde is also geuain als die simme. die gescuiet is. Want die nature van der simmen is sulik, dat hi duon wille al dat hi siit duon. so dat die vruode iagere dine mit behindigheide vain wille. die verspien dat si sin in | |
[pagina 151]
| |
sulken steden. dar si die simme siin mag. Jnde dan so scuoien si von inde vontscuoien von vuor huome. Jnde dan so varen si danne. Jnde laten dair twe scuoin ter maten van der simmen, Jnde dan so gain si inde huden von dar bi. dan so kumpt die simme die also duon indeniemt die scuoin inde duots[e] an te sinen groten vong[e]ual . Mar er hise wieder vontscuoin mag so kuomen die iagere inde lopen huome vop. Jnde die simme en mag nit vliin. nog vop bome klimmen. Jnde aldus wuort hi bedrogen, inde gevain. Jnde diese reden toget wel dat man den nakten man sal geliken den gienen die nit en mint. Jnde die giene. die gekleet is tuot den gienen die mint. Jnde regte als die simme die los is als lange als hi vongescuoit is. inde en is nit gevain tuot den | male dat hi vome scuoit. also so en is die man nit in gevangenisse. tuot den | male dat hie | |
[pagina 152]
| |
mint. Jnde mit dieser reden so is gestedigt die rede van den wiuere. Jnde mit diesen twe saken so sie ik die wel. war vombe gi mi quader gelait hebet getogt. sint dat gi wist dat ic v. minde dan te voren. dats dar vombe. dat die simme en is nit geuain. tuot den male dat hie gescuoit is. Jnde dat die wiuere vop lopt den man. als sine siit gecledet. Nuo duonkt mi dat gi gedain soit heben dar tegen. Jnde dat gi mi beter gelait soit heben getogt. duo gi mi sagt gecledet van vore minne. dan duo ikker nakt af was. Want die nature van den rauene is sulik. als lange als vor iungen sin sunder plumen. dat vor muoder nummer drup en siit vomb dat si nit swart en sin, Jnde si vore niene geliken. Jnde en aisder nit. Jnde en leuen el nirgen af. dan van den dowe. tint den male dat si geclet sin van plumen. Jnde dat si geliken mugen voren vader. Also | |
[pagina 153]
| |
duonkt mi dat gi hat sculdig gewest te duone. wel suote geminde. Want als lange als ic nakt was van vorre minnen. sone soid di vom mi nit geuen. Jnde als gi wist dat ikker miede gecledet was. dat is dat gi wist dat ic v minde. so wair di mi sculdig te huodene inde te vuodene in vorre minnen. als lange als si muorw was inde nihe. Jnde regte also. als man vuot en kint. Jnde bet wairt sculdig te verwinnen in der minnen. die nature van den rauene. dan die giene dar ic te voren af seide van der wiueren of van der simmen. Jnde nog heuet die rauen ander nature. die bouen alle saken geliken der naturen van minnen. Want sine nature is sulik. als hi enen man doit vint. dalr irst dat hi draf iet dat sin die ogen Jnde dar duore so trekt hie die hirsen, Jnde so dar meer inne is so hier meer | |
[pagina 154]
| |
vot niemt. Also iest van minnen. Want tuot den irsten gelate. is die man geuain mit den ogen. Jnde die minne en vingen nit. en haid hi nit gesiin. Want minne duot regte als die lewe. als hie iet. Want is dat en man bi huome lidet. Js dat die man vop den lewe siit. vomb dat hi dragt teken van herscap. Jnde die man gemakt is na der vormen van vonsen here. so muot die lewe vontsiin sin ansigte. inde sin ansiin. Mar vomb dat hi naturlik kuonheit an huome heuet. so scaimt hi vome angst te hebene. Jnde lopt den man vop. als hastelik als die man druop siit. Jnde huondert werve mogte die lewe gain vor den man. Jnde die man vuor den lewe. er die lewe vome ane sage of ienig quait dade. iene ware of die man den lewe ane sage. Jnde dar vombe sech ic dat minne gelikt den lewe Want sine lopt nieman vop. en si dat hise siit. so vait minne den man | |
[pagina 155]
| |
ten irsten gelate. bi den ogen. Jnde dar dure so uerliest die man sine hirsen. die hirsen van den manne. die beteken vons den sin. Want regte als die geest van des mans leuene. nameliken vuot in dogen. Jnde hette gieuet vuodinche inde beruringe der leueren. also vuot die sin in der hirsene die gieuet verstandenis. Jnde als die man mint nieman en mag huome helpen. Mar hi verlist alte male sinen sin. Jnde so hir meer heuet. so hir meer verlist. Want so die man vruoder is. so die minne meer vop vome pint. vome te bedriegene inde vaste te hodene. Vomb diese nature sech ic dat die minne gelikt den rauene. Jnde diese nature die pruuet dat. sine nature die te voren geseit was. bat sculdig ware te verwinnen in der minnen. dan die nature van der wiuere. nof van der simmen. Jnde dat en wif bet sculdig ware te minnen. den gienen die gecledet ware van vorre minnen. dan den gienen die dar nakt af is. Mar | |
[pagina 156]
| |
ic wain si suome also duon Mar dar sin sulik die dat houet al duor gebairt heben. so wat ten enen ore in gait. dat gait ten anderen wieder vot, Jnde dar si minnen dar vontsechen si. Also als die wiesel die vontfait sine iunchen. ten enen ore Jnde ten anderen so verledigt si vore. Van sulker naturen so sin viele wiue. Want als si gehort heben so viele sconre worde dat von wel duongt dat si sculdig sin te minnen. Jnde diese vontfain heben ten ore. so verlediegen si von mit enen vontsechene, Jnde vallen bi gewonte gerne in ander reden. regte also of si huore vontsage gevain te wesene. Jnde regte in der maniren als die wiesel. Want tirste dat die wiesel sine iungen heuet so drag[t] hiese vop ene ander stat Want hi vome vontsiit dat hiese verlisen sal. Jnde diese leste nature van den wiesel, die is als ene wanhope van der minnen, also als si | nit en wil horen spreken van der saken die man meest te duone hadde. Jnde si | |
[pagina 157]
| |
willen altos horen spreken van anderen saken. Jnde diese wainhope is na der naturen van den kalander dat is en vuogel. als manne | draget vuor enen sieken man. Js dat die vuogel den sieken in dainsigte regte ane siit. Man seget dat hi sal genesen. Jnde kiert hie vome vombe man seget dat hi steruen sal. Jnde dar vombe duonkt mi wel suote geminde. dat v. leet is. dat ic v ie gebat. Nogtan duonkt mi dat [gi] mi suome wile geerne gescelscap gehoiden hait. Mar dat ic nit gesproken en hadde van der saken dar ic sigh af was. Aldus en had di nie wille mi sik te siene in dainsigte. so is man mi wel sculdig te delen ouer doit. Jnde dar vombe heb di mi geseit in sulken troist als te regte ter wainhopen gebuort. Jnde suonder ienege hope van genade te vindene. Jnde dat is die doit | |
[pagina 158]
| |
van minnen. Want also als in der doit en is geen verkuoueren. Also. so en is gene wainhope in blitscap van minnen. dar man genade waint heben. so bin ic doit dat is wair. Jnde wie heuet mi gedoit. iene weet weder gi of ic. Mar mi duonkt dat wi dar beide scoit ane heben. Also als van den gienen den die merminne dodiet. als sine slapende heuet bragt. Want iet sin vir maniren van merminnen. die twe sin half wif. inde half visg. Jnde dene singen so gelike der viedelen. Jnde dander gelik der harpen. Jnde die dirde in regter stimmen van wiuen. inde is | vor sang so bequamelik, datse en geen man en hort hiene muot tuot huore kuomen. Jnde als hie bi huore is. so wuort hi enslapen, Jnde als sine slapende vindet so doit sine. Aldus duonkt mi dat die merminne grote scoit dar ane heuet. dat sine doit mit verradenisse. Jnde die man ak grote scoit. | |
[pagina 159]
| |
dat hie vor gelouet. Jnde ic bin doit mit sulker reden. Want gi inde ic heben dar scoit ane. Mar iene dar vop v. die verradenisse nit lechen. so sal ic die scoit vop nieman lechen dan vop mi. Jnde sal sechen dat ic mi seluer hebe gedoit. Want al was ic gevain mit vowen sange | sone hait ic nogtan gene noit gehait. had ic als wis gewest. alst serpent is dat den balsem huot. dat is en serpent inde hettiet aspis. Nuone dar nieman den bome genaken dar die balsem af druopt. als lange als hi wakt. Jnde als man van der balsem heben wille. so muot man viedelen inde harpen vuor vome so lange dat manne slapende brinkt. Mar hie heuet so viele sins. van sinre naturen. als hi hort dat manne in slapene bringen wille so stopt hi sin en ore mit den ende van sinen sterte, Jnde tander ore so wrift hie so lange tegens die erde. dat hiese al vol erden wrift. Jnde als | |
[pagina 160]
| |
hie also dof is gemakt. sone heuet hie en genen angst. dat manne mag duon slapen. Also. so soide ic gedain heben. Jnde nogtan wain ic dat gi wel weet. wo node ic ginkc mi irstwerue bekennen tegens v. Jnde iene wiste nit war vombe dat was. Suonder dat was en teken van den quade dat mi dar af kuomen is. Mar dog gink ikker. Jnde wuort enslapen bi den sange van der merminnen. dat was ter sutigheide. van vowen guoden gelate. Jnde van vowen suoten sprekene. te wes horne ic gevain wairt. Jnde wast wonder dat ic gevain wart. Neent. Want stimme heuet viele kragst, Jnde so viele dat si vontlikt viele sake die vonbequameliken sin. also als van der merlen Want al iest die lelicste vuogel den man in gaiuolen hoit. Jnde al singt. si mar twe mainde int iar. so hoit manse nogtan harde gerne vomb den bequameliken sang den si heuet. Jnde nog | |
[pagina 161]
| |
heuet die stimme viele ander cragt. die al die lude niene wieten. Jnde die ene van vorre kragt so is. dat nature verkuouert bi der stimmen. een van vorre gebrekenisse. Want die saken die leuen die kuomen van den | vif sinnen. dat is horen. inde siin. inde ruken. inde tasten. inde smaken. Jnde alst geualt dat ienig van diesen saken gebrikt an ieniegen saken dat leuet. Nature die verkuouert huore. an enen anderen sinne so si best mag. dar vombe geualt dat nieman als klair en siit als die doue van naturen. Jnde en geen man en hort so nawe als die blinde van naturen. Jnde en geen man en is so lecker als die giene die quaden adem heuet. Want sine sienen die kuoman van der hirsen ter nasen inde ter kelen. die gebreken vome in den rukene. Jnde also viele als si min te duone heben , als viele kinnen si diebat die sake die si von vonderwinden. Jnde also | iest van ander den sinnen. Mar van allen den sinnen en is geen so herlik als dat siin, | |
[pagina 162]
| |
Want en geen van ander den sinnen. en duot so viele saken kinnen. Jnde manne verkuouert diesen sin nit mar mit horen. Jnde also als en dier heitit mol die en siit nit. die heuet die ogen vondert herte. Mar hie hort so nawe dat niemant tuot vome kuomen en mag. hiene werts geware. des hie nit gewont en werde. so dat dair bluot vot gait. Nuo verbetert nature huor gebrekenisse mit horne so dat gene sake dat leuet. so nawe en hort. Want iet is een van den vif diren. die dandere verhoget van den vif sinnen. Want van ielken sinne. sin | dire die al dandere verhogen. also als die lintwurm. dat is een kleen wuorm, en wit Jnde die siit duor drie muoren. of duor drie wande. Jnde tiesen so heuet nature. wel versiene. Jnde in den mol in horen, Jnde ten vuogele | |
[pagina 163]
| |
die heitit gir in rukene. Want hie ruokt wel en doit part ouer drie daguart. Jnde in der simmen mit smakene. Jnde in den vorsche mit tastene. Jnde nog heuet die mol ander suonderlike nature an huome. Want iet is een van deen vir diren. die leuet van den vire elementen dair | die werelt af gemakt is. Jnde der elementen sin vire. dat is. vir. inde luogt. inde water. inde erde. Jnde die mol die en leuet el nirgen af dan van der erden. Jnde die hering nit dan van den watere, Jnde die wolster al van der luogt. Jnde die salamander al van den vire, dat is en wit vuogel inde vuot huome int vir. Jnde van sinen plumen makman die lakene. die man scone makt. in birnenden vire. Jnde diese namelik nature die heuet die mol, Jnde an huore so is wel besuogt die kragt van der stimmen. Jnde en is geen groit wonder. dat horen mag verkuoueren gebrekenisse van siene. | |
[pagina 164]
| |
Want in allen saken die sin. so en is nit so geordinirt. als | die sang. Want sang is so volkuomen. inde so magtig. dat hie magt heuet duon te wandelen den muot, inde den wille. dar vombe hadden die oden gemakt enen sang die so bequameliken was. wie soit horde. die muoste blitscap heben. Jnde enen anderen hadden si gemakt. ouer die doden Jnde die was so vontfarmelik dat nieman horen en mogte, hiene muoste screien. Nog enen anderen die was so getempert. dat hie voren muot nog te druoue. nog te blide en makede. diese cragt van der stimmen is. die wonderlicste die ienig is. Jnde duosdain cragt is nirgen vuonden dan in stimmen. Jnde manig ander saken so is in cragte van stimmen. van worden inde van sange. En is geen tit dat ic v dar meer af seche. Mar lait v genuogen tuot dire tit. Jnde sint dat stimme so grote cragt heuet. sone waist geen wonder dat ic enslapen wart mit cragte van der stimmen van der scoinster creaturen die ik ie gesag. Halp mi dat siin. mi te vane. Jait. Want ic was bet geuain. mit minen siene dan die tiger | |
[pagina 165]
| |
is mit den spiegel. Want sine wuort nuommer so verbolgen. als man huore iungen stilt, is dat si enen spigel gemuot, sine muot huore spiegelen. Jnde dat genuogt huore so wel. dat si besiin mag huor scone gesceppenisse. dat si vergiet te iagene die giene die vor | iuong gestolen heben. Jnde dair so mert si vomb vor te spiegelen. regte also | of si gevain ware. Want die vruode iagere setten enen spiegel in voren weg. dar si wieten dat si kuomen sal vomb von te uerlediegen. Jnde dan so vlien si mit den iungen. Aldus was ic gevain. mit horen inde mit siin. Jnde dan was geen wonder al verlois ic minen sin. inde mine gedinchenisse. | Want horen inde siin. sin die twe porten van gedinchenisse. also als ic te vuoren geseid hebe. Jnde iet sin twe dedelste sinne die die man heuet. Want die man heuet vif sinne. siin. horen. ruken. tasten inde smaken. also als te vuoren geseit is. Jnde mit rukene namelieken so bin ic geuain. also als een dir | |
[pagina 166]
| |
dat heitet enhoren. die enslapen wuort van den suoten ruke. van eenre iuncvrowen. die maget is. Want sine nature is suolik dat geen dir vresliker en is. te vane dan dat enhoren dir. Jnde hie heuet en horen. regte vuore an sin vorhouet. dat is so vresliken. dat geen wapen dar tegen stain en mag. Jnde dats nieman gebeiden en dar suonder ene iuncurowe die maget is. Jnde als hire ene geruokt. so kniet hi vuor huore. Jnde omuot vome regte als vomb vor te dinen. Jnde die vruode iagere die setten ene maget dair si wieten dat hie kuomen sal. Jnde tirste dat hi tuot huore kuomet. so wuort hi enslapen in voren scote. Jnde dan so kuomen die iagere. die vome nit bestain en duorren als hi wakt. Jnde stekene doit. Jn al sulker maniren, so heuet vor die minne van mi gewroken. Want ic hadde gewest die houerdigste man tegens minne. die ienig was van minen odere. Jnde mi duogte dat ic nie wis gesiin en hadde. die | |
[pagina 167]
| |
ik. minnen wilde. nog heben al tuot minen wille. vop dat ikse also sere minde als ic horde sechen dat man minde. Jnde minne die een harde vruot iager is. die satte ene maget in minen weg. te wes suotigheide, ic bin enslapen wuorden. Jnde doit bin ic also als ter minnen behort. dat is in wanhope suonder ienegen troist van genade te hebene. Jnde dar vombe sech ic dat ic geuain bin mit rukene. Jnde altois heuet si mi sieder gehoiden mit den ruke. Jnde ic hebe minen wille gelaten vomb den voren te duone. also alst is van den diren. als si beuuolen den adem van enen dire dat heit pantere. Jnde volgen den dire na. tuot der doit vomb den suoten adem die van huome kuomet. dar vombe sech ic dat ic geuain wart mit diesen drie sinnen. dat is mit horene. inde mit ruokene. inde mit siene. Jnde wair ic nuo geuain mit smakene in | kuossene. inde mit tastene in heelsene. so wair ic geuain. inde te regte enslapen | |
[pagina 168]
| |
wuorden. Want dan alr irst so slaip die man. als hie en geen van sinen vif sinnen geuuolt. Jnde van slapene van minnen so kuompt al dangst. Want tuot al den slaperen. so volget die doit. als tuot den enhoren die enslapen wuort vomb die maget. Jnde tuot den manne die enslapen wuort vomb die merminne. als hise singen hort. Mar hat ic mi willen huoden van diesen angst. so muost ic gedain heben als die krane duot. die dander huot. Want als kranen te samene vliegen. waner so dander slapen so wakter een. Jnde manlik duot vor wake en nag[t] \ tuot dien dat vombe kuom[pt] Jnde die giene die wakt. dat si nit enslapen en wuort. so niemt si clene stenkene vonder voren vuot. vomb dat si duonuaster stain sal. Jnde si diebat waken mag. Want kranen die slapen al stainde. Jnde als si nit vaste stain en muogen. sone muogen si ak nit slapen. dar vombe heuet | |
[pagina 169]
| |
si die clene stene vonder voren vuot dat si nit slapen en sal. Nuo hoit huor vorsinigheit voren wille so bedwonchen. dat dander sinne vor | nit so viele en gelouen. dat si dar miede bedrogen wuorden. Jnde die also gedain hadde die en hadde en geen noit gehad. Mar die en gene vorsienigheit en heuet. hie is also sere geergert als die paw die sine stert verlist. Want die stert van den paw. betekent vorsinigheit. dar vombe dat die stert ager is, dat betekent vons die sake die te kuomen is. Jnde | dat si vol ogen is. dat betekent dat man sculdig is war tenemene. van dien dat te kuomen is. Jnde dat die stert vorsienigheit betekent. dat is gestedigt bi der naturen van den lewe. Want die lewe heuet suolke nature. is dat | |
[pagina 170]
| |
manne iaget so dat hie vliin muot. hie bedekt sin vuotspair mit dien dat hi sinen sterk dar ouer trekt. Also duot die wise man. als hie vorsienigheit heuet. Jnde hie duon wille ienege sake. dar manne af begripen mogte of hiet dede so vorsiit hie sine saken so. dat mans nit geware en wuort. so dat sine vorsienigheit dekt tspar van sinen vuoten. dat is te | sechene. die nimare die van sinre dait kuomen sin si guot of quait. so betekent vons tstert vorsienigheit. namelik tstert van den paw. vomb dogen die drinne sin. dar vombe sech ic. dat als lelike sake, als is en paw. suonder stert. also groit armuode ist van enen manne. suonder vorsinigheide. | Nogtan al had ic als viele ogen gehat als die paw in sinen stert. so mogt ic wel enslapen wesen wuorden. mit cragte van sange. Want ic hebe en auenture gehort. van eenre vrowen. die hadde ene harde scone kuo. Jnde die. en woide si vomb en gene sake verloren heben. Jnde die | beual si te hudene enen hirde die hiet argus. Die giene argus hadde huondert ogen. | |
[pagina 171]
| |
Jnde der en sliepen nit mar twe te gadere. Jnde al dandere. die wakten inde wagten, Jnde ouer al dat wart die kuo verloren. Want | en man die die kuo begerde. die sende an vome sinen suone. die voter maten wel sang in enre langer ruden die duor gebairt was. Jnde die hiet mercurius. die giene mercurius quam tuot den gienen argus. Jnde begunde te singene inde te sprekene van maniegerhande saken. Jnde te leste so sang hi in die lange rude. Jnde dede so viele mit singene inde mit sprekene. dat argus wairt enslapen mit tween ogen. Jnde egter mit tween. als lange dat hi slip. mit allen sinen ogen. Jnde duo sluog vome mercurius dat houet af Jnde vuorde die kuo eweg tuot sinen vadere. dar vombe sech | |
[pagina 172]
| |
ic sint dat argus enslapen wart mit cragte van sange. inde van stimme. Al wairt dat ic als viele ogen. hadde. als is in den stert van den paw die vorsienigheit betekent. nogtan wuort ic enslapen mit cragte van sange. Jnde die doit die volget den slaperen van minnen. also als te voren geseid is van den gienen die enslapen wuort vomb den sang van der merminnen. Jnde van den enhoren die enslapen wuort vomb die maget. inde van argus den hirde die huondert ogen hadde. Jnde sint dat argus also enslapen wairt, inde doit, so bin ic doit, dat is vommer wair, Jnde is dair ienig verkuoueren an. Jne weet wilk tferkuoueren nit te meer dan van der swalewen. Want man heuet gepruuet. is dat man voren iuongen die ogen vot stiekt. dar vombe en bliuet nit. sine werden wieder siinde. er si volwassen werden. Dusdan manire so valt van der wisele. Js dat man vore iungen doidet. Jnde mans vore doit wieder gieuet | |
[pagina 173]
| |
si weet van vorre naturen als viele. dat sire een arsedie tuo duot. dat si wieder leuende werden. Mar manne weet nog man mag nit wieten. wo dat is. Also sech ic. wel suote geminde. dat ic wane dat en arsedie is. dar gi mi miede muoget wieder leuende maken. Mar iene weet wilk die arsedie is. Mar bi der naturen van enen dire, so rait man die nature van enen anderen. Want man weet wel. dat die lewe sine iuongen duot verrisen. Want si doit wuorden geboren. Jnde ten dirden dage so adempt die vader in vren muont, so dat si leuende wuorden. Jnde al dus duonkt mi. wairt dat gi mi wieder eschen woit tuot vorre minnen. dat mogte mi wel wuorden troist. mi te verrisene van sulker doit. als die | |
[pagina 174]
| |
doit is van minnen. Jnde regte also gesciet als een vuogel heitit pellikan, Want man weet wel dat die pellican duot verrisen sine kuokene. Jnde man weet wel wo. Want die pellicainis en | vuogel. die sine iungen harde sere mint. Jnde hi mintse so sere. dat hi harde gerne tegens von spielet. Jnde als si spielen. so sin si so boit tegens voren vader. dat si vligen vombtrint sin ogen. so valt dicke dat sine slain in dogen mit den vluogele. Jnde die giene is van so houardieger maniren. dat hi nit gedogen en can. dat man vome misduot. Jnde dan so belgt hi vome inde doitse. Jnde als hiese gedoit heuet. so berowet huome. Jnde is vome harde leet. Jnde dan hoit hie sine vluogele vop. inde | stikt vome seluer in sine side mit sinen becke, Jnde van den bluode vot sinre siden kuompt. dar verrist hie miede sine kuokene. Regte also wel suote geminde. | |
[pagina 175]
| |
duo ic v. irst kinde. Jnde die niheit van vorre minnen. hadde mi regte gemakt als v. kuken. duo dait di mi so scone gelait dat mi wel | duogte. dat ic wel soide durren spreken tegens v. van dien dat mi best sculdig is tegenuogene. Jnde ic seid v. dar mi mest ane lag. Jnde gi priset mi so luttel die sake die ic v. seide. dar vombe heb di mi gedoit van sulker doit als ter minnen behort. Mar woid di mi v scone side inde v. suote vop duon. so dat ic hadde vowen guoden wille. Jnde dat gi mi gauet v. guode herte. dat in v. is. so had di mi verriesen. Want dat is die ouerste arsedie van mi te helpene. dat ic hadde v herte. Jnde al en wairt anders nirgen vombe. dan ic v hebe horen sechen. suome wile. dat v leet was dat ic v. bat. Jnde dat gi mi gerne hilt gescelscap. in dede dat. so war di mi sculdig te geuene v. suote herte. vop dat gi van mi verledigt wairt. | also als die | |
[pagina 176]
| |
bieue[r] duot. dat is en dir inde heuet en liet an huome dat dragt arsedie. Jnde so iag mant vomb dat liet te hebene. Jnde iet | vliet als lange alst mag. Jnde als hi siit. dat hi nit meer vliin en mag. so vontsiit hi dat manne doiden sal. Jnde heuet sulken sin van sinre naturen. dat hi wel wet. dat manne el nirgen vombe en iaget. so gript hi dat mit den tanden. Jnde bittet af. Jnde latet vallen in den weg. Jnde als manne vindet suonder dat lit. so lait manne gain. Want manne iageden el nirgen vombe. Also. wel suote geminde. is dat v. mine bede so vonbequamelik is. als gi seght. so mogtir v. wel af verlediegen. mit vor suoter herten tegeuene. Want iene volge v. el nirgen vombe. Jnde anders en bedarf ic geen sake. vomb mi duon verrisen. van der doit van minnen. Jnde iet is duouerste arsedie vomb mi te helpene also als tevoren geseit is. Mar iet heuet gewest in so starken slote. dat iks nit gecriken en mogte. Jnde die slutel en is in minre gewelde nit. Jnde giene wils mi | |
[pagina 177]
| |
nit vontduon die den slutel heuet. Jnde dar vombe en weet ic wo v. side geopent wuort. Jene ware dat ic hadde dat kruot dair die spegt. miede duot springen. den nagel vot sinen neest. Want sine nature is sulik. als hi vindet enen boim. die hol is. Jnde dat gat vuore ingge is. dair inne makt hi sin nest. Jnde suome luode sin die willen besuken dat wonder Jnde stoppen dat gat mit enen nagele. den si dar in slain mit cragte. Jnde als die spegt wieder kuompt Jnde hi vint tgat van sinen neste gestopt. Jnde hie siit dat hi mit sinre kragt nit vot getreken en kan. so verwint hi cragt mit behindigheide. Want hi kint van naturen en kruot dat magt heuet tuontsluotene. dat suokt hi so lange dat hiit vindet. Jnde draget tuot sinen neste. Jnde ruort den nagel. mit sinen bekke. Jnde mit den kruode. inde dan so sprinkt die nagel te hants vot, Dar vombe segh ic wel suote geminde. wairt dat ic heben mogte van dien cruode. ic soide | |
[pagina 178]
| |
pruouen of ic v. suote side vontduon mogte. vomb v. suote herte te hebene. Mar iene weet wat kruode dat is. ensi reden. Mar reden dan iest nit. Want en sin mar twerehande reden. dene is van worden. dander is van saken die redeliken sin. Van worden sone ist nit. Jnde al is dat reden heuet sulke magt. dat man ene vrowe of ene iuncvrowe pruouen mag mit reden. dat si sculdig is. te minnen. Man mag huore so wel nit gesechen. nog gepruouen. sine mag wel mit reden sechen. dat sis nit duon en wille. Jnde ak sie ic wel dat dit kruot nit reden en is. nog beede. Want ic heb v. so dicke gebeden mogt helpen, v side soide mi ouer lang tit open heben gewest sone kan ic nit gewieten. wat sake | dat kruot is. nog iene mag ak die side nit vontduon. Jnde dair en is geen ander arsedie mi te helpen van der doit. dan v suote side topenen. so lange | dat ic v herte hebe. sone darf ic nit meer pinsen. vomb mi te verkuoueren. dat is wair. Mar van dien dat man verloren heuet suonder verkuoueren. des en mag man in genre maniren verkuoueren. Jnde wo is dat. Dat man | |
[pagina 179]
| |
hope heuet gewroken te wesene. Jnde wo mogt manre af gewraken wuorden. Jene weet. en wair also. dat si iemanne minde die | vop vor nit en agte. Jnde wie soide also vot den sinne wesen dat hi vop vor nit en agte. niemant en ware enrehande lude. die sin van der naturen. van der swalewen. Want die swalewe is van sulker naturen. dat si en e\it nog en drinkt ensi al vliegende. Jnde si en darf en genen vuogel vontsiin, Want se en geen vuogel en vait. Also sin enrehande lude. | die nit en minnen mar al vliegende. Jnde als lange als si vor lif sien. so agten si druop. inde nit meer. Jnde ak en werden si nit gevain mit ienegen vuogele. Want en is minne van vrowen nog van iuncvrowen. die si vain mogte. Mar si sin tuot vome al euengelik. regte also als die iegel. die vome makt al | |
[pagina 180]
| |
ruont. als hie wil in sinen dorn. so dat manne nit ruoren en mag van geenre siden hiene stekt. Jnde hie mag vome laden in wilke side hie wil. als hie wintelt in dappele. Jnde dar vombe sech ic. dat duos gedane manire van luden sin regte als die yegel, Want si muogen van ielker siden steken. Jnde man magse van geenre siden vain. so segh ic dat en man van sulker maniren. mogte mi wel van vore wreken. Mar die wrake soide mi meer wesen torn dan troist. Want ic hadde lieuer dat si doit ware. inde ic ak doit. dan si enen anderen minde dan mi. sint dat si mi vontsegt heuet Jnde sint dat si en mint nog mi nog anderen. wo mogt ik dan gewraken wuorden. Jene weet. ene ware dat vor berowede. van der pinen die si mi gedain heuet. Want iet is enrehande wrake berowenisse, Jnde die giene wrekt vome erlik van sinen viant. diene brinkt tuot berowenisse. dan so wild ic dat vor berowede van der pinen die si | |
[pagina 181]
| |
mi gedain heuet. na der naturen van den kokatris. dat is en serpent inde plieget int water te wonen. Jnde die is van sulker naturen. als hi enen man vindet so doit hine, Jnde als hine gedoit heuet. so berowet vome. Jnde screden dan als lange als hi leuet. Aldus wild ic dat gesciede van mi. wel suote geminde. Want ic bin die man die gevuonden is. van v. Want also als man heuet suonder pine dat man vindet. in sulker maniren bin ic vowe. dat gi mi hebet vombe nit Jnde dan so heb di mi gedoit, van der doit van minnen. dar vombe wild ic wel mogt wesen. dat v berowede. Jnde dat gi mi screiet mit den ogen van vor herten. Aldus wair ic gewroken te minen wille. Jnde anders en gene wrake wild ic. Nogtan soid ic vontsiin. dat ander wrake kuomen mogte. Want iet gevalt wel. als en wif vor berowt. dat si voren truowen vrient gelaten heuet. Jnde is dat vor en ander biddet. si volgt den gienen mit clenre pinen, also alst | |
[pagina 182]
| |
geualt van den kokatris. Jnde van enen anderen serpent dat heitet ydre dat is een serpent inde heuet maniegerhande houet, Jnde is van sulker naturen. als man huome. een van sinen houeden af slait. so kuomanre vome twe. dat serpent hatet tuot der doit den kokatris. Jnde als hi siit. dat die kokatris heuet enen man gedoit. Jnde | dat huome berowet. so dat hi gene wille heuet genen man meer te dodene. so pinst die giene, dat manne ligtelik verscalken mag. dar vombe dat hi nit en agt wat hi eet. so wintelt die giene int slik. inde blift liggende regte of hi doit ware. Jnde als die kokatris den idre also vindet lichende. so slint hiene in. al geheel. Jnde als die ydre gevuolt. in des anders ligame. so scuort hie vome sin gedarmte. Jnde kruopt wieder vot. harde blide. van dien dat hi den anderen gedoit heuet. Jnde dar vombe sech ic. dat na der wraken van der berowenisse. so soid ic mi sere vontsiin. dat ander | |
[pagina 183]
| |
wrake quame. Want die ydre die so maniegerhande houet heuet die betekent den man die so maniegerhande lif heuet. Diese heben grote herscap. Jnde die lude van sulker maniren. sin van groten sinne. die als manig deel. muogen maken van voren herten. Want sine muogent nit al heben. Jnde hadde ielkerlik een morseel. van der herten. van so groten duone. si soidens harde blide wesen. Mar ic salt laten inde wieder kuomen tuot minre materien. Want ic wilde dat die giene die als maniegerhande deel maken van vren herten. waren also geseet. dat vor herte in als maniegerhande stucke sprungen in vren ligame. dander nature van der ydre, so is. als si verloren heuet een van voren houede. si krigt dar wieder twe. also so betert si van voren scade. Jnde dat betekent den man. dire een hoint. inde dan twe. Van dieser ydre vontsie | |
[pagina 184]
| |
ic mi sere. Jnde sage harde gerne. dat vor min vrowe. dar af huode. namelik van den gienen. die von mest vtmuodiegen. Want die | giene die alremest sechen sal. Vrowe helpt mi dat ic wert wuorde, vrowe gedogt dat ic v. ridder bin. dat is die giene dar meest af huoden muot. Van aldusgedane manire van luden. so seid ic. dat ic gerne sage. dat vor min vrowe huodde. Want sine sulen vor nit bat duon. dan die wiuer duot den gienen dar si af kuomet. Dar vombe sech ic dat ic duosgedane manire van luden te regte mag heiten wiuere Want die wiuere is van sulker naturen dat si nit geboren en wuort er si gedoit heuet vo[ren] vader inde vor muoder Want die si vontfait van den houede van den hi. in sulker maniren dat die hi stieket sin houet in vren muont. Jnde si bit dan dat houet af inde slindet. Jnde dar af vontfait si. aldus blift die hi doit. Jnde alst kuompt dat si iungen heben sal. so heuet sise tuot der siden vot. | |
[pagina 185]
| |
Jnde muot dan birsten. inde stiruet. Dar vombe segh ic dat duosgedane luode. mag ic te rege heiten wiuere. Want also als die wiuere doit den gienen dar si af kuomen is. er si volwast. also so en muogen si nit kuomen. ter werdigheide dar si af sechen. Want si duon laster den gienen. diese wert soiden maken. Jnde die vome geuen die selue werdigheit die si heben. Van dieser wiuere vontsiee ic mi | sere. Jnde ic sege geerne dat vor min vrowe dar af huodde. Jnde ic en weet wie diese wiuere is. Mar is dadder min vrowe ienig heuet. ic wilde dat mire vrowen dar miede gesciede. van huome inde van mi. also als gesciet der simmen van voren twe iungen. Want die nature van der simmen is | sulik dat si altois twe iungen heuet te male. Al is dat sake dat sise beide mint als muoder. dat sise beide vuoden wille. nogtan so mint si dat ene meer dan | |
[pagina 186]
| |
dandere. Jnde dene mint si so luttel tegens dat si dander duot. dat man wel sechen mag. dat si dene mint inde dander hait. Want als manse iaget vomb te vane. sone wil si verliesen nog dene nog dander. als muoder. Mar si wuorpt dat si leetste heuet agter vop vor scodere. Jnde oft mag so hoit vome. Jnde dat si lieueste heuet. dat niemt si vuor in vorn arm. Jnde dan so lopt si eweg ouer twe vuote. Jnde dan muot si mit cragte ouer vir vuote lopen. so muot si verlisen den si liueste heuet. den | si vuor hadde in voren arm, Jnde den gienen behoitsi den si leetste heuet. dan is geen wonder. Want die giene den si lieueste heuet diene hoit huome an vore nit. Jnde iet is wel regt. dat si vor helpt mit voren handen inde mit vren vuoten. Jnde dat si verliese den gienen, den si dragt inde hoit Jnde dat is regt dat vome bliue. die giene die vome an vore hoit. Jnde dit sech ic vomb v. wel suote geminde Js dat gi hebet ienigen man lif gewonnen. die is van der naturen van der wiuere. of van der ydre. of van den yegel of van der | |
[pagina 187]
| |
swalewen. so muot v. gescien. van vome inde van mi. als gesciet der simmen, van vren twe iungen. Want mi duonkt al is dat sake. dat giene meer mint dan mi. Nogtan sul dine verlisen. Jnde ic die min gemint bin sal v. bliuen. War vombe. vomb dat. dat hie vome nit en hoit an v. mar gi hoitene. Want als lange als gi duon wilt al sinen wille. so lange sal hi v. minnen. Jnde als gi vome duon wilt eniege sake. die vome nit wel en behagen. so sal hi van v sceden. mit enen vuelen muode. regte of hi wille hadde v. tebegripene. sone hoit hi vome nit an v. mar gi hoitene. Jnde hi volget v. na sinen wille. inde nit na der vorre. also als die seerre. Want iet is en dier heitit seerre inde wont in die see. die harde groit is. Jnde heuet scarpe vluogele. dar hie miede vlieget in der see. hasteliker dan ienig vuogel. Jnde die serre die heuet sulke genuogte. als hi en scip, siit, dat hi vome seluer so wel genuogt in sinre cragt. Jnde in sir dapperheide. | |
[pagina 188]
| |
dat hie lopt inde vlieget wel huondert milen. nait scip. al mit enen ademe. Jnde als vome adem gebrikt. dat hi verwonnen sal wuorden. sone ruost hi nit. hiene duo alle sine magt tscip agterhalen. Jnde also | hastelik als hi siit dat tscip liit. so duot hi sine vluogele nieder. Jnde lat vome sincken in den gruont van der see. Jc seche dat des geliks so sulen si duon. als lange als vor adem geduort. Want si suolen wel, vwen wille duon, als lange als vor wille inde die vwe ouer een dragen, Jnde | tirste dat v wille tegens die huore is. so sulen si v. vondankc witen. Jnde sulen v. ewelik haten vomb en belgen. Jnde dar vombe sech ic dat gise hoit. Jnde si vome an v. niene hoiden. Jnde al is dat sake dat gi mi nit enhoit. Jet scient wel dat ic mi an v hoide. Mar ic wane v. wel verloren heben. suonder ienege hope. is dat man verliesen mag dat man noiet en kreeg. Nogtan dar vombe en sal ic mi nuommer. anderswair niemen nog iene sal v wisselen nit te meer dan die tuortelduue duot van vren gegade. Want si | is van sulker | |
[pagina 189]
| |
naturen. als si voren gegade verloren heuet. sone sal si nummer anderen willen heben. Jnde dar vombe heb ic nog hope wie luttel dats si. sint dat vome die giene an v. nit en hoit Jnde ikker mi ane hoide. so hope ik dat giene nog verliesen sult. inde mi behoiden na der naturen van der simmen. Jnde ic seche wel dat ic mi an v. hoide. Jnde ic v. nit begeuen en soide. vomb en gene andere. Want al wair dat sake dat en andere als viele vomb mi duon wilde. als man duot vomb sin lif sone mogts si mi nogtan nit keren. lif van vorre minnen. also alst | geualt van den partrise Want als si en ei geleget heuet. so kuompt en ander partris inde stielet huore. Jnde bruodet so lange dat die iungen sin volwassen. Jnde dat si wel vliegen muogen. mit den anderen. Jnde dan so horen | |
[pagina 190]
| |
si vor regte muoder rupen. diese leide. Jnde verkiensense mit den rupene. Jnde altehants so lait si vor valsche muoder diese vuodde. Jnde volgen vorre regter muoder als lange als si leuen. Jet lechen | inde dat bruden. geliken twe saken die man vint in minnen. dat is vain inde behoiden. Want regte als en ei dat gelegt is. is suonder leuen. inde en heuet geen leuen. tuot den male dat gebruot is. also is die man die geleid is van minnen. Jnde is regte als doit. inde en leuet nit tuot den male dat hie gehoiden is als lif. dar vombe sech ic dat tlechen is alst vain. Jnde dat bruden alst behoiden. Jnde dan sech ic. sint dat gi mi hebt geleit dat is gevain. dat en geen wif en is. Wairt dat si mi bruode dat is hilde. sine soide mi verliesen. Jnde iene soide mi altois an v | bekennen. Jnde iene soide vwe wesen als lange als ic leuede. Jnde dan sech ic sint dat ic v. nit laten en soide. vomb en gene andere. Jnde dat ic laten soide al dandere vomb v. so hoit ic mi an v. al is dat gi mi nit en hoit. Jnde mi | |
[pagina 191]
| |
duonkt dat ic bin die simme. die gi gewuorpen hebet agter v. Jnde die gi nit verliesen en muoget. Jnde dar vombe heb ic nog en deel troists. dat ic v bliuen sal te leste. Mar duosgedain beiden. is sere tuontsiene te minen behuof. Want dat ei dat gi geleit hebet. mag wel so lange bliuen te bruodene. dat nit meer dogen en sal. Mar al heb ic geseid dat suome partrisen. stelen die eiere van den anderen. inde sise bruden. nogtan en wilde ic nit. dat mi ene dit ei brudde. Mar ic secht dar vombe dat man suome wile tuot mi heuet geseid. dat wif wair harde dol. die an v. legede vor herte inde vor minne. Want gi siit anders wair gevain. van so regter vangenisse. dat si al verliesen soide dat si an v legede. Jnde bi auenturen duosgedane wort hefman mi geseit. Jnde sulke die mi gerne gehoiden hadden. hadden si nit gewaint. dat ikse nit laten en soide. vomb die stimme van minre regter muoder. Mar sint dat also is. dat gi nog andere. dit ei nit bruden en wilt. so maget wel verloren wesen. | |
[pagina 192]
| |
vomb die lange beide. Jnde verloren hait geweest ouer lang tit. iene ware en deel blitscap die ic hebe in mir herten. Jnde dat van naturen kuomet. Jnde wair in ic mi troiste. Also ast gevalt mit den eie. van den strutse. Want als die struotse vor eie gelegt heuet. so lait si lichen int sant. Jnde en siit dar dan nit meer vop. Mar die sunne, die gemene heite is. Jnde war af alle saken kuomen. die vuodet int sant. Jnde aldus wuordet leuende. Jnde anders en wirdet nit gebruot Aldus sech ic van mi. Want ic bin dat ei. dat van niemant gebruoit en is. Jnde ine mogte nit bliuen. iene ware verloren. en ware en deel blitscap van der herten. die mi behuot. Jnde die is also als die suonne. Want iet is die gemene troist. dar manlik sin deel af hevet. na dien dadder vome got gegeuen heuet. Mar en is geen so naturlike hette. als is vonder den vluogele van sinre | |
[pagina 193]
| |
naturliker muoder. nog gene so guode vuodinge den kinde. als die mielik. van sinre regter muoder. Jnde wairt dat gi mi vuoden wilt wel suote geminde. ic soide v. wesen alse guode suone. als die iunge van den odeuare is sinre muoder. Jnde ak als die iunchen van der huopen. Want als lange tit als die odeuare. vuodet vor iungen. als lange vuoden die iunchen vor muoder. als si vol wassen sin Jnde also duon die iungen van der hupen. Want sine soiden nummer meer muoten bi vome seluer. also als ander vuogel duon. Mar si kuoman tuot der hupen. inde trechen von die vederen vot. mit vren becke. Jnde dan bruoden sise inde | |
[pagina 194]
| |
vuoden also lange. als die muoder von irst werue. Jnde also guoden kuoken so soide ic v wesen. wel suote geminde. wod di mi bruoden inde vuoden. dat is te sechene. dat gi mi wolt behoiden als lif. also als te vuoren geseid is. dat. dat lechen soide wesen tvain. inde dat bruoden iet behoiden. Jnde weet dat gene sake en is. dar man enen minner miede pruouen mogte. Jene deetse duor vowen wille. Mar is dat gi nit en priset die vuodinge van mi. als duowe. of dat v. dunket dat ic v. nit gnuog en gaue. of ic v mine minne. vomb duowe gaue. dar vop so antwerde ic v. dat gene sake en is. minne en makse gelik. Want in der minnen en is nog berg nog dal. Mar si is alse slegt als die see. alst nit en wehet. dar vombe seide ouidius dat minne. inde herscap nit te gadere muogen duoren | vop enen setele. dar vombe sech ic. wairt dat gi woid dat manlik anderen minde. so wairt ene minne van mi inde van v. Jnde van al sulken geslagte. so ware dene minne als dandere. dar vombe sech ic. sint dat al een soide | |
[pagina 195]
| |
wesen. so soide ic v. als viele lonen als gi mi. Want al bin ic nit als guot als gi. wairt dat gi mi mint. v minne die soide mi sere beteren. Jnde al tuot vwen wille inde tuore maten. so duonkt mi. dat ic v. wel wesen mogte. also guoden suone als die iungen van den odeuare inde van der hupen sin vorre muoder. Mar mi duonkt dat gi hebet meer van der houerde van der minnen. dan mi vorberlike is. Jnde tie houerde muot di breken. of giene suolt nit gesmaken die suotigheit van | minnen. Also als die are. Want als sin bek so lang gewassen is. dat hire nit miede eten en mag. so brik[t] hiene. Jnde wettene tegens den harststen steen den hi vinden mag. so sech ic dat die bek van den are betekent die houerde. die is mit der minnen. Want dan so is die bek tebroken. als man so viele omuodigt. dat man vontsluot tsloit van der herten. Jnde tie | |
[pagina 196]
| |
giene van den muonde dat is die tuonge. also dat man kinnen mag inde volgen. Mar dair sin suolk. diese vontsluoten al wiedersins. Want si decken vome altemale. dar si vome sculdig waren tuontdeckene, Jnde vomb von te verblidene. so suken si iemant den si getruowen. tegens wien si spreken. Jc sech dat. dat is die bek te broken wiedersins. Jnde si geliken den kokatris. Want alle dire die sin. Jnde die te regte eten. die ruren die vonderste. kenebacken. als si kuowen. Jnde duouerste hoden si stille. Mar die kokatris die eet wiedersins. Want hi hoit stille duonderste kienebacken Jnde ruort die ouerste. Also iest. als man spriekt van sir minne. Want dan so ruorman die vonderste kienebacken. als man draf spriekt in steden dairt vommer verholen bliuet. Jnde wie soit dan beet helen dan di giene die mint. niemant. Want iet is te sinen behuof. Mar | |
[pagina 197]
| |
als man draf spriekt tegens anders iemant inder werelt so rurman die ouerste kienebacken. Want duonderste kienebacken. vomb dat si beneden sin. betekent die sake die geholen is Jnde duouerste kienebacken betekent dat te wieten is. Jnde vomb diese reden so scind. also. als die kokatris die eet wiedersins. als si ruort duouerste kienebacken. Jnde si stille hoit duonderste. also brekt die bek wiedersins, die sprikt tegens anders iemant dan tegen sin lif van sir minnen. wie so hie is. Jnde hie berait huome tegens sinen viant die dat duot. Jnde brikt sinen bek wiedersins. dat is te sechene. dat hie vome seluer verrait mit sinen worden die vome tegens quade sprekere beraid. dar vomb sech ic dat luttel lude sin. die kuonnen kiesen, tegens wien si spreken sulen. Want suolk makt huome harde getruowe. die bit in verradenisse. Want sech di enen minsche vwen wille. al en heuet hi genen wille verradenisse te duone. | |
[pagina 198]
| |
huome sal duonken dat gi v. nit helen en suolt tegens. enen anderen. sint dat gi v. nit heelt tegens vome. Jnde dan geliken si den drake. Want die drake en bit niemant. Mar hie lecket den minsche mit der tungen. Jnde venint al dat hi mit der tuongen beruort Regte also duon suome luode. Want als ligtelik als si gehort heben. die worde die gi von hebet geseid. regte also ligtelik duon sise vort te wietene. ander luden Die vome van diesen drake huoden wille. hi muot duon als duot dat elpendir. Want sine nature is suolk dat si en geen dir vontsiit suonder den drake. Want tuoschen den twen is naturlik hatscap. so als die si. van den elpendire sal heben vor iungen. so gait si vop ene stede. in een water. dat man hetet eufrait. dat is en wlietende water. Jnde vlietet in | |
[pagina 199]
| |
een lant hetet india. Jnde dat si vomb dat draken sin van so birnender naturen, dat siit water nit gedogen en kuonnen. Want mogten si kuomen tuot den iungen, si soidense lecken inde soidense veninen. Jnde nuo heuet die hi angst van den drake. Jnde wagt buten ant water. Jnde verwert huome tegens den drake. Jc seche so wie aldus dede. die en hadde geen noit van den drake. Want dat werpen betekent iet behoiden. van minnen als te vuoren geseit is. van der partrisen. Want dan so makt een wif. van enen manne vor iuong als sine behoit als vor lif. Jnde die dit werpen dede int water. hiene hadde genen angst v\244r den drake. Want water betekent vorsienigheide. | vomb dat iet heuet en deel naturen. na den spiegele. dar vomb geualt dat die duoue gerne gait stain vopt water. vomb dat of ienig vuogel quame. vomb vome | |
[pagina 200]
| |
te vane. dat hi vorsiin ware van den scade van den vuogel, die hi siit int water, Jnde heuet tit gnuog. als hiit siit. eweg te vliegene in sin behoit. Jnde dar vombe sech ic dat die giene wel siit vopt water. dat al duot mit vorsienigheide. Jnde die vome huoden kan. van den gienen die vome deren muogen. Jnde sint dat water betekent vorsinigheide. so is | man sculdig gerne te wesene vopt water. is dat man vome huden wille. van den drake. dat is te sechene. is dat man wille dat die minne gehuot si inde geholen. Jnde man is sculdig mit sulker vorsinigheide sin lif te hoidene. dat dat lange beiden vome niene sette in wanhope. sulke dar hi miede duo. dat man sinre minnen geware wuorde. Jnde dat hi ak nieman suken en darf. dair hiere tegens af spreken muot vomb | vome te verblidene. Jnde die duosgedane vorsienigheit dede. die en hadde genen angst dat man dair iet af wiste. Want man ne weet wene getruowen. Jnde | |
[pagina 201]
| |
die vome van den quaden huden wille die huot vome van allen. Want suolk die makt vome seluer harde sieker truowe te wesene. die en verrader is inde vongetruowe, Jnde die giene die mi alremest versikeren soide mit worden. den soide ic alre minst gelouen. Want en warheiden Wel suote geminde von en is nit te gelouene. also als is van ene manire van dire dat man heet scorpivon. Jnde suome luode heitent trant. Diese scorpiuon heuet so omuodig gelait. als hi kuompt vuor dander dire. hie is so omuodig dat huome duonkt dat. dat dir huome nummer quaid duon en sal. Jnde als si sin versiekert mit huome. Jnde si alrebest mit huome wanen wesen. so kuompt hi inde stiekse mit sinen sterte. so sere dat si muoten steruen. Want hi heuetse so gevenint dat si en gene magt en heben von seluer te helpene. Jnde dies scorpiuon betekent enrehande | luode. die | |
[pagina 202]
| |
so votermaten omuodig sin, als si kuomen in steden. dar man alle saken sculdig ware te helen. die man vontsiin. sal also als van lieue inde van lieue. dan so duot diese scorpiuon mit omuode. dat is te sechene, dat suome die mit vorre valsgheide. inde mit vorre verradenisse die si duon. so duon si den gienen die truowelik minnen. maniege pine gedogen. Want als die giene die mit truowen minnen. sin versiekert van vome seluer. Jnde si alrebest wanen wesen. dan so kuompt diese scorpiuon. inde | stiktse mit sinen sterte. dat is te sechene dat dan kuomen die quaidsprekere. die spreken van den saken die man sculdig ware te helen. Jnde stekense mit vorre tuongen. Jnde duon viele gedogen den gienen die nit meer quaits enbehuouen dan si heben. Jnde nogtan die pine van minnen. die genuogt wel den gienen diese heben. Want als si draf heben en guolik ansiin. si later vome dicke miede genuogen. Jnde die giene die sine saken helen wille. die enbedarf. nit dat hie vome tegen suolke lude bekenne. nog | |
[pagina 203]
| |
dat hi vome van ienegen saken tegens von berade. dar vombe seg man dat manig verloren heuet gewest. vomb dat hi sulken luden getruowede. Also alst gevalt van ene manire van walvisg, Want als si hoit voren rughe bovent water die sciplude diese siin die wanen dat een eilant si. vomb dat si die huot heuet van sulker varwen. als is dat sant van der see. Jnde dan so varen die sciplude dar an. regte oft en eylant ware. Jnde loitssiren druop. Jnde bliuer vop wel agdage of meer. Jnde sieden vor spise vop den ruche van den walvisg. Mar als si | dat vir gevuolt. so singt si nieder in den gruont van der see. huor seluer inde die giene die druop sin. dar vombe sech ic dat man vome sculdig is te | huodene. Jnde nit te getruowene die sake van dieser werelt. die alre meest scinen sieker. | |
[pagina 204]
| |
Want aldus geualt meest van den gienen die von vrint maken. Jnde suolk seget dat hi stiruet van minnen. die en gene pine en gedoget. Jnde bedriegen die guode lude. also. als die vuos duot. Want die vuos is van sulker naturen. als vome sere huongert. Jnde hi nit teten en vindet. so wintelt hi vome int roitste slik dat hi vindet. Jnde als hi also gewintelt is. so gait hi vopwart dair nieder lichen. Jnde trekt die tuonge vot. regte of hi bludde inde hi doit ware. Jnde dan so kuomen dalsteren. inde wanen die tuonge eten. Jnde als hise gevuolt. so gript hese mit den tanden. bi den houede inde doitse. Also sech ic. dat suolk vome makt harde sik van minnen. die dar nit vombe en gieuet. Jnde die nit en begert mer te driegene. Mar bi auenturen dit selue suol di sechen van mi. alst v. gevuogt. | |
[pagina 205]
| |
Jnde dar tuo so antwerde ic. dat man enen here volget vomb viele saken. dene die volget vomb sin vorbur. dander vomb sins heren vorbuor te duone. Jnde dandere vomb dat si nit en wieten war varen inde varen die werelt tebesiene. Jnde iet en vuogel die heitet gir. die bi gewonte volget den heere vomb dat hi leuet van doden vlesche. Jnde dat hi wel wet. van sinre naturen. dat dair dode lude. of dode parde sulen wesen. die gir betekent den gienen die volgen den vrowen inde den iuncurowen. vomb vor bate te duone. wo viele so sire af geargert wuorden. Jnde die giene die dair varen vomb dat si niene wieten ware varen. inde die die werelt varen besiin. die betekent den gienen die niemanne en minnen. Mar si en kunnen von tegens nieman bekinnen. en si dat si spreken van minnen. | |
[pagina 206]
| |
Jnde si en kuonnen nit spreken sine bidden. nogtan en duon sit nit vomb ienege scalkheit. Mar si hebent van gewonten. Jnde | die giene die varen vomb vors heren vorbur te duone. die betekent den gienen die truowelike minnen. Van dien sech ic dat si nit en volgen bi gewonte. als die gir. Mar iene mag v. nit duon wieten van genen cragte van worden. van wilker van diesen luden ic bin. Mar woid di mi behoiden ic soide v wel togen mit der dait. dat ic volge vomb minre vrowen vorbur te | duone. Jnde sint dat mi geenrehande reden helpen en mag. sone begeric int leste mar genade |
|