Nederlandse historische bronnen 4

88 Willem van Oranje aan Jan van Nassau 's-Gravenhage, 2 april 1580^88*

Welgeboorne vruntlijcke broeder, ons is alhier verthoont van weghen Burgemeesteren, Schepenen ende Raedt der steden van Antwerpen ende Dordrecht bij hunne gedeputeerde tot dier oorzaecken expresselijcken aen ons gesonden dat de ontfangers van de uijtgaende ende innecomende coopmanschappen tot Nijemegen ende Arnhem hen hebben onderstaen den cooplieden der voors. steden voor het recht van diversche innecoemende waeren onghelijck meer aff te nemen dan zij achtervolghende de liste bij de generaliteijt geaccordeert schuldich zijn te doene, ende namentlick van de wollen fusteijnen, rijs, wijnen, soudt, cazen ende andere waeren ende coopmanschappen, namentlijck van hondert pondt wolle in stede van 8 sch. daerop deselve in de generale liste is gestelt wordt affgenomen 20 sch. van elck stuck fusteijns in stede van eenen sch. twee sch. rijs, in steede van 15 sch van 't hondert 20 sch. ende van een hondert soudts in plaetze van 20 gulden hondert en vijftich gulden met andere diergelijcke excessen, alle dwelck een groote oproerte ende alteratie binnen den voors. steden es maeckende ende tot meerdere geschapen was te coemen, ten hadde geweest dat 't selve mitdt de voorsichticheijt van de magistraet aldaer hadden verhindert geworden ende bezundere deur het seijnden van voors. hunne gecommitteerden aen ons met belooften dat de selve meerder affneminghe verthoont wezende met alle behoorlijcke middelen geremedieert soude worden. Ende aengemerckt de selve es contrarierende de gemeijne resolutie ende oock oorzaecke gevende van vuillicheijt ende dissentie die in deze tegenwoordighe gelegentheijt des tijts voor alle dingen behoordt voorcoemen ende wech genoemen te wordene, wezende oock een saecke van onbehoorlijcke consequentie, hebben wij derhalven wel gewilt U.L. dezen te schrijven zoo wij insgelijcke aende gedeputeerde van de naerder geunieerde provincien zijn doende U.L. seer vriendelijck biddende ten eijnde U.L. behoorlijcke informatie doet nemen op 'tgene daer in men desen aengaende hem ontgaen soude moegen hebben, soo ende daer over sulcx versien dat niemanden gheen oosaecke gegeven en worde van hen dies meer te beclagen. Gebiedende oock den collecteurs, controlleurs ende andere hen des onderwinnende dat zij hen draghen ende reguleren achtervolgende de liste bij de generaliteijt geaccordeert. Ende zooverre U.L. blijckt van eenighe [...] contrenentie doch procederen tot de pene

88* HHSA, ADA, Abt. 170 III, Korrespondenzen 1580. Expeditie.

[p. 103]

daer toe staende soo naer gelegentheijt van der zaecke zal bevonden worden te behooren. Ende ingevalle deze saecke eenichsints soude raecken den wethouderen van Nijemegen voorseijt soude ons duncken goet te wesen dat U.L. insgelijcx aen hem soudt schrijven ten eijnde zij hierinne zulcx versien datter egeen voorder clachten ende doleancien en vallen ende de bovengenoemde steden niet veroorsaeckt en worden voor henlieden interest dezen aengaende metter daet bij eenige andere wegen te procederen ende om desen te doen verstaen zoo zij ons verclaert hebben van meijninghe te zijn te doene soo verre hier inne niet promptelijck versien en worde. Begerende der halven dese saecke zulcx te willen behertigen dat alle goede ordre hierinne onderhouden ende alle inconvenienten ende oorzaecken van oneenicheijt voorcomen moegen worden - - -