|
| |
Refereyn.
Liefhebber der Konst.
O Wel bespraeckte Maeght, blom boven al verkoren,
Regierster wijt bekent, daer deught en eere bloeyt,
U vredigh klaer gheluyt, ghestilt heeft twist en toren:
Hoe menigh konstigh gheest heeft trauw' u toe gesworen!
Want niet dan soetheyt soet, uyt uwen monde vloeyt:
Des nijts seer boosen struyck wordt van u uytgheroeyt:
Den boom vol liefden vrucht staet door u schoon geladen:
Dies by u nacht en dag seer schoon en vruchtbaer groeyt
De Reden seer vruchtbaer, vol botten, blommen, bladen:
| |
| |
Door u steeds menigh laet hem leeren, wijsen, raden:
Die machtigh zijn vermaert, zijt ghy een eere groot:
Die arm verdruct zijn seer, kont ghy met troost versaden:
Weed'wen en weesen oock ghy biedt u hulp in noot:
Oyt bleef 't afjonstigh beest, door u verwinningh doot:
Door Hope des ghewins, wilt menigh voor u strijden:
Door u ick segghen moet, alsoo 't de Reden sloot,
Lof Konst, die deur u deught, den geest hier doet verblijden.
Lof wel lofbare schoone Maeght,
Verciert met deughden reene,
U jonst, die my langh heeft behaeght,
Is elck een niet ghemeene,
Ja selfs anders geene, Smaeckt u soetste soet,
Dan dien, die alleene, Deur Natuere vroet
T' uwaert gheneghen, Verkrijgende dan metter spoet
Den overvloet, Door 't neerstigh pleghen.
Van vele Konsten goet, in eeren opgheresen,
Die daer oyt vonden zijn, in 's Weerelts wijt bevangh,
En hebben gheen van die, een glans soo uytghelesen,
Noch die met meerder recht, soo moghen zijn ghepresen,
Als ghy, o lofbaer Konst, die hier nu zijt in swangh,
Uitghevend' een gheluyt, als Iubals soet ghesangh:
Wie u aenschout, die siet, de blom der Keyserinnen:
Wie u steeds recht hantiert, helpt ghy uyt veel bedwangh:
Een Meestresse leerbaer, die u Konstlievigh minnen:
Troostbaren troost geeft ghy, seer veel bedroefde sinnen:
Veel lastigh swaer ghepijn verlicht u schoon voortstel:
Seer weynig wreetheyt wreet, die ghy niet kont verwinnen:
Geen Menschen hoe gestoort, ghy soect haer strafheyt snel:
Als het eergierigh hert, wil oorlogh stichten fel,
U zedigh vredigh woort, doet dat men die gaet mijden:
Dit doet dat menigh dicht, in sangh en aerdigh spel:
Lof Konst, die door u deught, den geest hier doet verblijden.
| |
| |
Vermaert sterck bouwsel wel bekent,
Vast voor tempeestigh slichten,
Want siet, op een goed' grontvest jent
Sagh elck u wooningh stichten.
U seer reyne dichten, Soet en goedertier,
Konnens veel verlichten, Als de Sonne schier,
In deughden koene, U macht, end' kracht, blijft in 't bestier,
Als den Laurier, gheduerigh groene.
Een Konst zijt ghy bekent, vol aert, vol geest, en leven,
Vermaecklijck en vol deught, die als de Sonne blinckt,
Niemandt en kan met recht, u laster doen aenkleven,
Maer in het recht verstant, tot u steeds zijn ghedreven,
Want met lof, prijs en eer, ghy jonstigh elck aenwinckt,
Met voedtsel honigh soet, ghy 't jonstigh hert beschinckt,
Van u ooc menigh krijght, veel schoon en lofbaer gaven,
In veel Incomsten bly, u soete tale klinckt,
U hebben ghehantiert, veel Keysers, Vorsten, Graven,
Veel ampten noodigh hier, ghy voeden kont en laven,
Spitsnaelden hoogh ind' Locht, van u oyt kregen Eer,
Aen vryheyt helpt ghy wel, dienstknechten ende slaven,
U schoon lofbaer gedicht beweeght veel herten seer,
U Treurspelen bequaem, de weerelt zijn een leer,
In alle feesten meest men hoort van u belijden,
Oorsaecke ghy oock zijt, dat ick moet segghen meer,
Lof Konst, die deur u deugt, den geest hier doet verblijden.
Lofbare Konst, eerlijck befaemt,
Die ons helpt uyt ghetruere,
Reyn schoone Lelikens vernaemt,
Jonstigh reyn en puere, Door 't bedauwen nat,
Volgh ick u natuere, Gaend' in uwen padt,
Sonder vernoeyen, Vreemt van het nijdigh beest, so dat
Sy t' elcker stadt, In liefde groeyen.
| |
| |
Een Vorstelijcke Konst zijt ghy bin deser wonsten,
Waer dat men u bevint, men vint veel lofbaer vreucht,
Ghy zijt geeert, bemint, omhelst, met duysent jonsten,
Ghy zijt het steunsel vast van veel verscheyden Konsten,
Gaend' om met zeden goet, ghy stijft de teere jeught,
End' over wat'ren vloet drijft uwe Faem verheught,
Een eerlijck schoon gerucht, omvlieght u in den woude,
Ja weerdigh, dat men wel mocht schrijven uwe deught
In Marber steenen hardt, met letteren van goude,
En dat elck schrijver fraey, hy ware jongh oft oude,
Sou dencken in zijn schrift op u vruchtbarigh fruyt,
Ja dat noch stem, noch snaer, geen van al swijgen soude,
Maer met haer soet gheklanck, u name breyden uyt,
Geen eeuwen konnen doch verdrooghen u reyn kruyt,
Want 't blijft als den Laurier, schoon groen tot allen tijden,
Soo langh den Mensch hier leeft, geseyt zy over luyt,
Lof Konst, die deur u deugt, den geest hier doet verblijden.
Als Zeghel, Regel sluyt, vast sonder te ontglijden,
Den sin, dies ick daer in, verblijde my met recht.
Elck doet na zijne macht, den sin moet zijn ghehecht,
Aen 't ghene dat men seght, in 's Regels klaer ontfouwen.
Alst my so wort verhaelt, ick hebt noch wel onthouwen,
Hoe kort ghevlecht aen een staen vele saecken daer.
Hoe veel ghelijck daer zijn, 't bewijsen valt niet swaer,
Want dat sy eertijts heeft doen swichten oorlogs keuren,
'T voorbeelt van dien heeft elc wel klaerlijck sien gebeuren,
Tusschen d' Atheners kloeck, en Lacedemoniers,
Daer een welsprekend' Man, de hitt' van soo veel viers
Heeft vredelijck gheblust, genesen soo veel wonden,
Dat eerst heel was ontknocht, heeft tsamen sick verbonden,
D' een d' ander by te staen, in allen angst en noot.
| |
| |
Dat sy ghevanghens heeft verlost uyt lijden groot,
Heeft oock ghebleken wel, merckt aen d' Athenianen,
Ghevanghen zijnde van die fell' Syracusanen,
Om dat sy hoorden haer verscheyden veersen soet
Van Euripides werck uytspreken, 't hardt ghemoet
Wiert vriendelijck versacht, soo dat sy daer door kregen
Verlossingh uyt der hecht, van allen last ontsteghen,
Siet wat een lofbaer daet, dees Konst daer heeft gewrocht.
Wie oyt was in 't verdriet, en aen haer hulpe socht,
Heeft sy verlaten niet, dus mogh elck een versinnen,
Dat met schoon spreken is, meer dan met kracht te winnen,
Dies haer 't danckbarig hert met weldaet heeft verschoont.
Dat sy seer was bemint, blijckt, door dat sy beloont
Seer rijckelijck oyt was, van veel verscheyden Heeren:
Octavianus kloeck, om dat (tot soons vereeren)
Ghesproken Maro hadd' (doch nauwer nu ghehuyst)
Voor veersen twintigh twee, Ducaten vijf maal duyst
Hy hem geschoncken heeft: Tot konst een vierig brander,
Trajanus mede was, 's ghelijcx oock Alexander:
Want sy met gaven groot, begaefden in 't aensien,
Veel lofbaer Konstenaers, end' hebben boven dien
Gehouden haer in eer, dies sach men Konst'naers bloeyen.
Ontallijck is 't getal, der vrucht, die elck siet groeyen,
Van dees lofbare Konst, vol wijsheyt en verstant:
Martellus uytspraeck stout, heeft stoutheyt ingheplant,
Aen die met hert vertsaegt, 't velt wilden gaen ontvluchten.
Mylenus droeve klacht stild' ooc zijns lantvolcx suchten,
Hebreuschen bode kloec, door 't konstigh schoon verhael,
Versachte 't wreet gemoet, dat eerst was hardt als stael,
Vlissis Reden fraey, deed' zijnen naem verhooghen.
Veel meer voorbeelden siet, men soude konnen tooghen:
Doch 't is hier met ghenoegh, voor die 't so volghen kan.
| |
| |
Gheluckigh zijn wy wel, dat wy besteden dan
(Alst past, by maet) den tijt, in dees Konst, geen vermaerder:
Sy is mijns herten lust: want geen in schoonheyt klaerder,
Dierbaerder vint men geen, waer men van Konsten leest.
Sy is een Konst, van oudts in 't wesen oyt gheweest,
Van d' oude reyn ghepleeght, al over langhe tijden,
Met woorden en met schrift, alsoo men hoort belijden:
Demosthenes vermaert, en Cicero befaemt,
Quintilianus oock, met Cerbo wijt vernaemt,
Den Grieckschen Nestor oudt, den Goddelijcken Plato,
Homerus blint bekent, den hooghberoemden Cato,
Sotacles, Martiael, Naso dient in 't ghetal,
En noch veel ander meer, doch Maro boven al,
Als Dichters voorbeelt kloec, men sagh in Konsten blaken:
Ja Isocrates selfs, hoe onbequaem ter spraken,
Deed' leven met der Penn', het geen' dat anders sou
Ghebleven hebben doot, dies hy met jonst en trou
'T pondt niet begraven heeft, als onnut in der eerde:
Dus heeft met ander hy dees Konst, na harer weerde,
In haren stant ghebrocht, als groeysaem spruyte groen.
Mijn Neerstigh ondersoeck heeft my bevinden doen,
Dat Maro eerst in 't licht gebrocht heeft, en gheschreven
'T soet klinckend' Ketendicht, en 't Refereyn daer neven:
De halve regels siet, Adonis eerstmael vondt:
Van d' Oden hoort men dat Horatius vermondt,
En Martiael voor 't eerst beschreef ons de Baladen:
Sotacles heeft ghebaert Kreeftsinsche Retrograden:
Terentius bedruckt, en Seneca vol vreught,
Met Spelen hebben fraey, bedroeft en oock verheught,
Den Mensch verwect tot deught, daer op sy gingen letten:
Petrarcha steld' oock eerst Klinckdichten oft Sonnetten,
Der Epigrammen aert, Balaed' wijs haer vertooght:
Rondeelen in 't ghemeen, dry hoeckigh omghebooght,
Die komen ons ooc voort, uyt Dichters kloec geweten:
| |
| |
Al ander sneden meer, zijn meest uyt haer ghespleten,
Wiens spruyten vruchtbaer schoon, hier hebben wel geteelt
Lofbare vruchten goet, in Landen wijt verdeelt.
Brittaenschen Koningh selfs, in eer hoogh op ghesteghen,
Mits Withney, Wever ooc dees Konst men reyn sagh plegen:
Hongaria verkreegh Sambucium voor lot:
Gallia, Du Bartas, Ballay, Ronsard, Marot:
Germania, Hans Sachs, die 't hert na konst gingh stieren,
Helvetia niet min, kreegh Murer tot vercieren:
Belgica, Casteleyn, Houwaert, en Van der Noot,
Frutiers, met Vaernewijck, al kloecke Dichters groot,
Van Gistel, van der Voort, met Heynsius lofsame,
Van Dale, van der Mijl, met van der Mersch bequame,
Neander, Taemson, Duym, van Hout, hier by ons groeyt
Van Mander schilder groot, zijn Konst hier overvloeyt:
Dees zijn alhier genaemt, als voorvechtende Leeuwen,
Dichtstelders onses tijts, blom-kranssen onser eeuwen,
Uit wiens uytbottig zaedt, noch voort herkomstigh zijn
Veel jonghe spruyten teer, die met een blijd' aenschijn
De Redenrijcke Maeght begeerigh steeds na jaghen.
U spraeck voedt mijn gehoor, en doet my mede vragen,
Mits wonder my verknaept, om dat ghy hebt verklaert
Van soo veel Konst'naers fraey, in Belgica vergaert,
Daer d' ander in 't ghetal soo kleyn ghestelt zijn vooren,
Ist door vergetentheyt, oft onwetentheyts smooren,
Oft heeft u d' eyghen liefd' 't ghesichte gantsch verblent?
Int eerst hebt ghy 't ghetreft, want om dat my bekent
Mijns lantvolcx loop en gangh is, beter, dan die vremde
Van tongh en wesen zijn, oorsaeckt' in my dat stremde
Het wijt en breet verhael der vreemder gheesten vroet,
En heb veel wijder dies (als van een vleesch en bloet)
Den Nederlantschen glans, ten toone konnen bringhen,
Daer in vergetentheyt, mijn penn' ooc heeft gaen dwingen,
Neemt dit voor mijn onschult, doch vry ghewilligh aen.
| |
| |
Belght onser stoutheyt niet, wy zijn daer af voldaen,
Doch lust ons tongh besit, die 't vragen doet verwecken,
Van Refereynen yet, weet yeder te vertrecken,
Van Spelen insghelijcx, en Liedekens al voort,
Ghelesen hebben wy, ghesien end' wel ghehoort:
Maer wat Klinckdichten zijn, oock Oden, Epigrammen,
Is ons al onbekent, dies dunckt ons 't herte vlammen,
Deur vierighe begeert, om weten 't recht bescheet.
Na mijn kleen wetenschap, is hert en tongh bereet,
Om blusschen uwen lust, mits dienstbaer soet bedouwen,
Een Od' ist die hier volgt, jonst doet die u aenschouwen.
|
|
Auteursrechtvrij