Naamkunde. Jaargang 27

[p. 258]

Kroniek Vlaanderen

In de reeksen van het Instituut voor Naamkunde te Leuven zijn recent drie nieuwe publikaties verschenen. In de reeks Nomina Geographica Flandrica verscheen als nr. 16 van de Monografieën de ‘Toponymie van Webbekom’ (1994) van de hand van dr. F. Claes s.j. In de reeks Toponymica, IX. Oostbrabantse Plaatsnamen rolden deel 6 ‘Kumtich’ (1994) en deel 7 ‘Oplinter’ (1995) van de persen. De auteur van deze monografieën is dr. Paul Kempeneers.

Tien jaar nadat de eerste aflevering van de ‘Toponymie van ‘Webbekom’ in het tijdschrift Eigen Schoon & De Brabander was gepubliceerd, is de toponymische studie die Frans Claes van zijn geboortedorp heeft gemaakt, afgerond met een publikatie in boekvorm. De ‘inleiding met een beknopt overzicht van de geschiedenis van Webbekom’, de ‘beknopte klankleer van het Webbekomse dialect’ en het ‘verklarend glossarium’ van de Webbekomse plaatsnamen die eerder in afleveringen in Eigen Schoon & De Brabander verschenen, zijn voor de uitgave als boek vervolledigd met de ‘bronnen en bibliografie’ en met 7 mooie kaarten waarop de toponiemen per kadastrale sectie gelokaliseerd worden. Ook een historische overzichtskaart van Webbekom anno 1500, met de aanduiding van de grenzen van de heerlijkheid Webbekom tot 1825 en van de gemeentegrenzen van 1825 tot 1970 is toegevoegd.

Dat er boektechnisch gesproken enkele onvolkomenheden in het werk geslopen zijn (bijvoorbeeld de dubbele paginering), is onvermijdelijk met de gekozen formule (een bundeling van overdrukken van tijdschriftartikelen), maar doet niets af aan de kwaliteit van het werk. Op de verdiensten van Claes' toponymie ben ik ingegaan in Naamkunde 25(1993), 216-217, ter gelegenheid van de publikatie van het laatste deel van het glossarium in Eigen Schoon & De Brabander.

Dr. F. Claes schreef al een ‘Geschiedenis van Webbekom’ (Tielt-Winge, Oostbrabantse Werkgemeenschap, 1982); met deze toponymie doet hij zijn geboortedorp opnieuw eer aan.

Dr. Paul Kempeneers is met de monografieën over de plaatsnamen Kumtich en Oplinter niet aan zijn proefstuk toe. In het kader van zijn toponymisch onderzoek van het Oostbrabantse landschap publiceerde hij eerder al monografieën over Tienen, Hoegaarden, Waanrode en Hakendover (zie hierover ook Naamkunde 25(1993), 217-218). Met Kumtich en Oplinter komen opnieuw twee gemeenten uit de Tiense regio aan bod. De ‘Kumtichse plaatsnamen’ zijn eerder in twee delen verschenen in Naamkunde; de Oplinterse plaatsnamen daarentegen werden meteen ondergebracht in de

[p. 259]

reeks Toponymica, Oostbrabantse plaatsnamen van het Leuvense Instituut voor Naamkunde.

Beide werken zijn op dezelfde leest geschoeid. Kempeneers heeft het materiaal thematisch ingedeeld in een aantal rubrieken. Zo komen alle nederzettingsnamen en alle veld- en waternamen bij elkaar, alle namen voor hoogten en laagten, bossen, akkers, weiden en bouwwerken. Hij presenteert de talrijke archivalische vindplaatsen in deze rubrieken niet in een alfabetisch glossarium, maar verwerkt ze in een leesbare, doorlopende tekst. Beide boeken zijn geïllustreerd met tal van kaarten en met enkele mooie foto's van plaatselijke gebouwen.

F. Claes, Toponymie van Webbekom. Nomina Geographica Flandrica, Monografieën XVI. Leuven, 1994, 292 blz.

P. Kempeneers, Oostbrabantse plaatsnamen 6. Kumtich. Toponymica IX, 6. Leuven, 1994, 146 blz. - Eerder verschenen in Naamkunde 25(1993), 117-177 en Naamkunde 26(1994), 49-126.

P. Kempeneers, Oostbrabantse plaatsnamen 7. Oplinter. Toponymica IX, 7. Leuven, 1995, 114 blz.

Leuven

A. Marynissen

[p. 260]

Toponymie van Hansbeke tot 1600

Op 1 juli 1995 werd in Hansbeke de zevende aflevering voorgesteld van de naamkundige reeks Meetjeslandse toponiemen tot 1600: een monografie over oude plaatsnamen te Hansbeke, bewerkt door lic. Jan Luyssaert op basis van archivalische attestaties uit de verzameling van de Meetjeslandse onderzoekers Luc Stockman en wijlen Achiel De Vos. Jan Luyssaert is sinds vele jaren actief op het domein van de naamkunde en de lokale geschiedenis. In 1968 publiceerde hij een toponymische monografie over zijn geboortestreek, Toponymie van Bossuit, Moen en Outrijve tot 1650 (uitgegeven door het Stadsbestuur van Oudenaarde in samenwerking met de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Oudenaarde). Hij is thans voorzitter van de heemkundige kring ‘Het Land van Nevele’ en schreef talloze bijdragen in het (gelijknamige) tijdschrift van die vereniging.

Meetjeslandse toponiemen tot 1600 is een serie toponymische dorpsmonografieën die wordt samengesteld en uitgegeven door de Stichting Achiel De Vos, en waarvoor de gegevens afkomstig zijn uit een omvangrijk archief van plaatsnaam-attestaties, dat in de loop der jaren is bijeengebracht door enkele lokale historici. Meer informatie over dit project vindt de lezer in de Kroniek Vlaanderen van Naamkunde 25 (1993), blz. 213-14 en 26 (1994), blz. 325.

Zoals de eerder verschenen monografieën bestaat ook het deel ‘Hansbeke’ uit drie onderdelen: een beknopt overzicht van de ontginningsgeschiedenis, een taalkundig-onomastisch gedeelte met etymologisch en onomasiologisch commentaar, en ten slotte het glossarium.

Volledige bibliografische gegevens: Meetjeslandse toponiemen tot 1600. Bijeengezant door Achiel De Vos en Luc Stockman, aangevuld en verklaard door lic. Jan Luyssaert. Deel III. Het Gentse. Band 1. Hansbeke. 148 pp., losse kaart. Prijs: 400 BEF (exclusief 65 BEF verzendingskosten).

Bestellingen: Walter Notteboom, Noordstraat 196, B-9990 Maldegem. Bankrekening nr. 737-3072863-43 t.n.v. Stichting Achiel De Vos, Maldegem. (Ook de afleveringen Aalter, Bellem, Lovendegem en Eeklo zijn nog verkrijgbaar)

Gent

M. Devos