Signaleringen
De kerk gehekeld - R.B. Evenhuis. Ook dat was Amsterdam, dl. IV: De kerk der hervorming in de achttiende eeuw: de grote crisis. Amsterdam 1974, vermeldt op p. 13-19 het volgende: ‘Er waren nog veel meer tijdschriften, maar dat waren meer schendbladen. Jan Campe Weyerman gaf er een hele serie uit: De Amsterdamsche Hermes, De vrolijke courantier, De naakte waarheit enz. Zij bevatten geen neutraal buitenlands nieuws, zoals de kranten, maar gepeperd stadsnieuws. Alle schandalen, die zich in de hogere standen voordeden, of zouden hebben voorgedaan, werden door hem publiek gemaakt. Een zeer ordinaire journalist en een chanteur. Had hij iemand afgetuigd, dan kreeg deze bericht dat er een nog erger artikel zou volgen, als hij niet flink over de brug kwam. Het zou geen reden zijn om hem hier te noemen, als deze man ook geen dingen aan de kaak had gesteld, die ieder wist, maar waarover men liever het zwijgen bewaarde en waar ook de kerkeraad niets aan deed. Zo de faillissementen omstreeks 1720 tijdens de beruchte actie-handel en aan het eind van de Oostenrijkse successie-oorlog. De bankroetiers, die vaak vele eenvoudige mensen de dupe hadden laten worden, verdwenen met de noorderzon naar de vrijplaats Kuilenburg. Het kwam in de kerkeraad als het lidmaten betrof en deze werden dan gecensureerd. Soms moest er zelfs een bijzondere vergadering voor worden belegd, zo veelvuldig waren de gevallen. Verder deed de kerkeraad er echter niets aan. Weyerman greep dan naar de pen en hekelde deze “bestudeerde schelmerijen, slinkse handelingen en eerloze praktijken”. Wat ook veel aanstoot gaf was het leven van de predikanten in de Oost en de West. Ik heb nergens gelezen dat de kerkeraad of de classis, die hen toch had uitgezonden, hen berispte of strenge maatregelen tegen hen nam. Weyerman pakte hen aan. Hij deed een boekje open over ds. Wilhelmus Hogerwaart, die als arm student van een beurs had gestudeerd, als predikant naar Batavia was vertrokken en na elf jaren schatrijk was gerepatrieerd en de heerlijkheid Waverveen en Valkenstein had gekocht, zodat hij zich voortaan heer van Waverveen kon noemen. Toen Weyerman het zijne ging zeggen van de corrupte toestanden in de Oostindische Compagnie, waar de kerkeraad ook al het zwijgen toe deed, werd dit zijn ongeluk, want de burgemeesters waren bewindhebbers. Hij werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, die hij in de gevangenpoort te 's Gravenhage uitzat. Men krijgt van een man als Weyerman, en er waren vele zo, toch geen hoogte. Hij was een niet onbegaafd schilder. Tijdens een verblijf in Engeland, waar hij ook al theologie studeerde, probeerde de koningin hem als zodanig aan haar hof te verbinden. Ook was hij een bekwaam historicus. Czaar Peter bood hem aan naar Rusland te komen als geheimraad en keizerlijk historieschrijver. En toen in Amsterdam de eerste loge van de vrijmetselaars geopend werd, hield hij de redevoering, hij was een van de weinige volbloed voltairianen. En tegelijk een zwendelaar en oplichter, een valse speler en vrouwenjager. Toen hij eens een meniste meisje schaakte deed hij dat gekleed als predikant, in mantel en bef. Het feit wordt in Ferdinand Huyck nog vermeld.
In de gevangenis kwam de oude zondaar tot bekering. Hij vroeg pen en papier om zijn leven te beschrijven tot waarschuwing van de jeugd. Zoals, zei hij, ook Augustinus zijn confessiones had geschreven.’
(B. Sierman)
Erotische bronnen - Volgens de bronnenlijst van het Erotische Woordenboek, onder red. van H. Heestermans, P. van Sterkenburg en J. van der Voort van der Kley; eerste, herziene en vermeerderde druk in de Prisma-
Auteursrechtelijk beschermd