Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2

Verslag van de algemene vergadering van 13 januari 1979

Aanwezig: Erik de Blauw, Anton Bossers, Ben Broos, Ellen Du Maine, Marja Geesink, André Hanou, Marion de Iongh, Bernt Luger, Geraldine Maréchal, Peter Morel, Adèle Nieuweboer, Barbara Sierman, Nik P. de Vries. Afwezig met kennisgeving: Karel Bostoen, Ton Broos, Camiel Hamans, Hanna Stouten.

1. Opening. De vz. geeft kennis van enkele wijzigingen in de agenda. De notulen van de vergadering van 9 augustus 1978 worden gelezen en gearresteerd.

2. Mededelingen. De vz memoreert het overlijden van mevr. Vieu-Kuik, vriendin.

3. Voorlezing van de Rotterdamsche Hermes no 4 door de sekretaris.

4. Verslagen der bestuursleden. De vz.: ‘In het tweede jaar van het bestaan van de Stichting werden verschillende activiteiten ontplooid. Na de grondvergadering van 14 januari werd een begin gemaakt met het opzetten van het JCW-archief. Een flink aantal fotocopieën, overdrukjes van manuscripten, artikelen e.d. van en over JCW werd door leden en vrienden geschonken. In de maand februari werd een bescheiden reclamecampagne gestart waarin middels een informatiestencil het bestaan en de activiteiten van de Stichting in grotere kring van belangstellenden in de 18e eeuw werd bekend gemaakt. Mede door publicatie van het informatiestencil in het Documentatieblad van de Werkgroep 18e eeuw en in Dokumentaal werden velen die in de persoon of in het werk van JCW geïnteresseerd waren opnieuw belangstellend. Het aantal vrienden van de Stichting groeide en blijft groeien. Momenteel telt de Stichting 67 leden en vrienden. Van de vrienden werden er verscheidene actoef; zeker aangespoord door de veelvuldig verschenen Mededelingen gingen velen er toe over om oude aantekeningen, vondsten en opmerkingen m.b.t. JCW en zijn milieu te publiceren. Door de fikse hoeveelheid informatie zagen wij ons genoodzaakt - het was een plezierige noodzaak - dit jaar maar liefst tien nummers van de Mededelingen (totaal 107 pp.) uit te brengen, hetgeen 8 meer was dan waartoe het bestuur reglementair verplicht is. Wij zullen zolang de informatiestroom blijft wassen, ook dit jaar zeer waarschijnlijk meer dan de verplichte twee nrs. uitbrengen. Eveneens in de eerste helft van dit jaar werd begonnen met de voorbereidingen voor het publiceren van JCW-teksten. Via de heer Hamans kregen we contact met de uitgeverij Postma/Schippers die enkele JCW-teksten zal gaan uitbrengen. Voor verdere informatie hierover verwijs ik naar punt 7 van deze agenda.

9 Augustus maakten enkele leden en bestuursleden een reis naar Charleroi in België - de vermoedelijke geboorteplaats van JCW - waar de jaarlijkse expeditievergadering werd gehouden. Dit jaar troffen we het veel slechter dan vorig jaar: archieven en musea bleken gesloten en van monumenten van omstreeks 1677 bleek niets te vinden. We hopen bij de volgende expeditievergadering die in augustus zal plaatsvinden in 't Woud bij Delft meer te vinden dat herinnert aan het verblijf van JCW aldaar.

Helaas verliep niet alles voor de Stichting dit jaar gunstig. Een in samenwerking met het Ned. Persmuseum te organiseren tentoonstelling over JCW in de UB te Amsterdam kon door tijdgebrek van medewerkers van het Persmuseum niet voldoende worden voorbereid, zodat er van moest worden afgezien. Een andere tegenslag was de ziekte van mevr. Stouten, bestuurslid voor publiciteit. Door haar ziekte was zij niet in staat haar taak te vervullen en zij ziet zich derhalve gedwongen om af te treden als lid van het bestuur. Een verder complicatie was het vertrek van de penningmeester en mede-oprichter van de Stichting, dhr. T. Broos, naar Engeland. Dhr. Broos werd medewerker aan de universiteit van Sheffield. Het bestuur wist met hulp van de leden B. Sierman en A. Nieuweboer de zaken toch goed te behartigen. Door deze problemen die zich vooral het laatste half jaar voordeden werd de Stichting

[p. 136]

enigszins in haar groei vertraagd. Maar we vertrouwen er op dat door enthousiaste arbeid van het bestuur, de leden en vrienden de kring van Jacob Campo Weyermannianen de komende tijd snel zal uitdijen.’

Sekretaris, A.J. Hanou, maakt melding van enkele tientallen ingekomen stukken - meest bijdragen voor de Mededelingen - en enkele uitgegane; geen ervan geeft aanleiding tot agendapunten.

Verslag der penningmeesteres-ad-interim, mevr. B. Sierman:

Balans 1978
Saldo 1-1-1978	415,29	Kantoorbenodigdheden	225,73
Bijdragen	1130, -	Kamer van Koophandel '77	50, -
Rente giro	8,27	Kamer van Koophandel '78	50, -
		Diversen	4,35
	1553,56		1553,56
	_____		_____

De te verwachten inkomsten van vrienden en leden: ± f 1000, -. Te verwachten uitgaven ± f 900: dit bedrag omvat uitgaven aan de lezing van 13 januari 1979, de bijdrage van f 500, - aan de uitgave van de Rotterdamse Hermes, de aanschaf van boeken i.v.m. Jacob Campo Weyerman voor het Stichtingsarchief en de jaarlijkse bijdrage aan de Kamer van Koophandel.

Ter beoordeling van het financieel verslag wordt een kascommissie ingesteld (Hr. Morel, mevr. Nieuweboer). Dhr. Luger verzoekt om opneming in de Meded. van Statuten en kort financieel overzicht: akkoord [het laatste reeds hierboven].

6. Verslag van JCW-literatuur verschenen in 1978:

-	10 Mededelingen van de Stichting, ieder bekend.
-	In het Winterboek van de Engelbewaarder een artikel en bloemlezing van dhr. Morel getiteld: Een origineel' uit de 18e eeuw: Jacob Campo Weyerman (z. Meded. 10 p. 98).
-	(Nog uit 1977, maar nu pas via dhr Smeyers aan ons bekend gemaakt - z. Meded. 10 p. 103) de 8e Zamenspraak, in: Pieter Paulus Rubens, De kosmische schilder.
-	Partes JCW in Reader OT-3 door H.M. de Blauw voor de opleiding D'Witte Leli (met toestemming van de vergadering).

7. Verslag van JCW-literatuur voor 1979.

Voorbereid worden nog uitgaven van de Sindelykheid door H.M. de Blauw (kopijklaar sept. '79) en van de Zydewever door T. Broos (kopijklaar sept. '80).

Mevr. Nieuweboer brengt verslag uit van haar aktiviteiten voor de Stichting i.v.m. een heruitgave van de Rotterdamse Hermes. Zij kent op het ogenblik zes exemplaren (UBA, UBL, KB den Haag, 2x GA R'dam, UB Gent) en heeft er vier van bekeken. Er zijn verschillen: nummers zijn divers gezet; één der Rotterdamse exemplaren heeft een slechte titelprent en een juist voorwerk, etc. Uiteindelijk lijkt voor een facsimile-editie een der Rotterdamse exemplaren het meest geschikt.

Het werk telt buiten het voorwerk 416 pagina's'; totaal zeg dus maar 425. Het maken van foto's per pagina, waarbij ook de negatieven worden toegestuurd komt op f 10, - p.p., totaal f 4250, -. Foto's zonder negatieven of alleen negatieven kosten f 4,50 p.p., totaal f 1912,50.

Het maken van mikronegatieven is beduidend goedkoper: f 0,50 per mikronegatief. met de mogelijkheid om twee pagina's per negatief te reproduceren. Totale kosten bij reproduktie van twee pagina's per negatief f 106,25 en bij reproduktie van één pagina per negatief f 212,50. De uitgever (driegrachtenhuis, via bemiddeling C. Hamans) had voorkeur voor het laatste.

De uitgever ziet kans bij een garantiesubsidie van f 1500, - de gehele Hermes uit te brengen. Het lijkt echter beter het in twee delen te doen; de eerste helft in '79, de tweede helft in '80, waarbij de prijs per deel ongeveer f 25, - wordt.

De vergadering stemt er mee in de f 500 hiervoor vorig jaar gereserveerd te bestemmen; een tweede f 500, - zo snel dat uit de inkomsten van dit jaar mogelijk is uit tekeren; en de derde f 500, - volgend jaar.

De heer Luger stelt het bestuur voor een aantal exemplaren voor het archief te reserveren, wegens mogelijke onbereikbaarheid van exemplaren in de toe-

[p. 137]

komst. Akkoord.

Dhr. Hanou brengt verslag uit, in eerste instantie van de lijdensweg van de uitgave van de twintig nummers van de Tuchtheer + kommentaar, waarvan de tekst reeds ‘lustra’ bij de uitgeverij Thespa berust. Na een half jaar telefonisch bombardement begon de tweede proef november/december 1978 binnen te komen en werd afgehandeld. Volgens de uitgeverij zou het boek vóór 21 december '78 in de boekhandel liggen; echter is tot op heden hiervan niets vernomen [laatste stand van zaken, 22 jan. 1979: volgens deze onuitgever zou het nu medio februari worden].

Hiertegenover staat, dat dhr. Hanou in oktober en november '78 gearbeid heeft aan een aantal toneelmanuscripten van Weyerman, ook in de achttiende eeuw nooit uitgegeven, en die zelf op de composer gezet heeft. De correctie heeft inmiddels plaats gehad; naar het zeggen van déze uitgever - het Driegrachtenhuis, dat er bij deze uitgave inderdaad flink de sokken inzet - is feitelijke uitgave nog slechts een kwestie van enkele weken. Het betreft hier de stukken De Heer is betoovert en de Juffer is behext; De schoone Dwaalstar of de vereenigde gelieven; De vruchtbaare Juffer (totaal 174 pagina's).

De heer Morel is bezig met bibliografische problemen-Weyerman, in eerste instantie voor de afscheidsbundel-Hellinga. De vergadering pleit voor een preprint in de Mededelingen. De heer Morel heeft geaccepteerd over deze materie jan. '80 een lezing te houden.

8. Als nieuwe leden worden aangenomen B. Broos, C. Hamans en P. Morel.

9. Lezing door B. Broos over Weyerman als schilders-biograaf [opgenomen in vorig nummer].

De diskussie behandelt voornamelijk het door dhr. Broos gesignaleerde overschrijven van Weyerman tegenover het voorkomen van inside information door Weyerman zelf. Althans, stelt dhr. Broos, is het overschrijven zéér duidelijk aanwezig in Weyermans behandeling van Rembrandt, Hals, Jan Steen. Het probleem vereist echter nader onderzoek bij de biografiën van kleinere schilders en tijdgenoten, omdat juist bij de grote schilders het overnemen van clichés voor de hand ligt. Dhr. Luger vraagt of er bijvoorbeeld vergeleken bij Houbraken ook biografieën zijn toégevoegd? Dhr. Broos: ononderzocht, tenminste is JCW's autobiografie in dl. IV toegevoegd. Dhr. Hanou vraagt naar de reden van het op zo grote schaal navolgen van Houbraken. Werd Houbraken soms goed verkocht, en was dit reden voor JCW's ‘bewerking’? Hadden de twee soms ruzie? Mevr. De Iongh deelt mee dat zij vanuit haar vakterrein (kunstgeschiedenis) wel eens de eigen specifieke JCW-inbreng op schilderkunstig terrein zou willen bekijken. Dhr. Hanou vraagt zich af, of zelfs en juist niet middels personaliteiten in JCW's biografieën een impliciete kunstbeschouwing van JCW valt af te leiden. Dhr. Bossers wijst op het zijns inziens onderschatten als bron van de pamflettistisch-literaire houding, waar wel degelijk én feiten én meningen uit kunnen worden afgeleid; hij geeft daarvan voorbeelden. Dhr. Broos meent dat het mogelijk moet zijn Houbraken weg te destilleren uit de biografieën der konstschilders, om dan te kijken of en wat er overblijft. Dhr. De Blauw wijst op een vergelijkbaar iets: het begin van JCW's tijdschriftenoeuvre, dat één en al aanval op Van den Burg is, maar waardoor juist toch onmiskenbaar een eigen stijl en programma opgebouwd wordt.

10. Observaties der bestuursledens: dhr. Hanou over een schuld waarmee schilderijen gemoeid zijn (z. vorig nr. der Meded.) en dhr. De Blauw over ‘Het Koffihuisnichtje’, a.h.w. hoewel in opeenvolgende tijdschriftafleveringen verschenen toch al ‘verhaal’ te noemen episode. Naar aanleiding hiervan vraagt mevr. Du Maine of de aan het eind van dit verhaal verstrekte waarschuwing aan jonge meisjes niet het slechte pad op te gaan serieus te nemen valt. Volgens dhr. De Blauw is deze waarschuwing waarschijnlijk topisch, maar strijdt dit toch met de voorkomende en volgende beslist wél erotische passages.

- De kascommissie gaat akkoord met het verslag van de penningmeesteresse.

11. De vergadering gaat akkoord met het voorgestelde bestuur.

12. Rondvraag. Dhr. Nik P. de Vries vraagt of de Meded. niet in offset in plaats van in stencil gepubliceerd kunnen worden. Wegens kosten is dit onmogelijk; heroverweging zal plaatsvinden bij stijging van het budget. Dhr.

[p. 138]

wijst op het bestaan van een Bossche uitgever, die zonder winstoogmerk, uitgaven verzorgt, zij het liefst indien zij met Brabant in verband staan. Kontakt is via hem mogelijk [Waarom niet JCW's Brabandsche voyage? Red.] Dhr. Bossers wenst, waar het nageslacht dit mogelijk zou vergeten, zijn waardering uit te drukken voor het initiatief deze groep te verzamelen en de hand aan Mededelingen en andere publikaties te slaan. Mevr. Du Maine wenst volgende malen de vergadering graag iets later; er moet rekening gehouden worden met mensen die van groter afstand zouden willen komen. Dhr. Bossers steunt haar in deze, mede gelet op een zekere campijnse traditie op het punt van consumpties. Mver. De Iongh benadrukt haar wens iets aan de verhouding Houbraken/JCW, JCW als schilder te willen gaan doen. Dhr. Luger vraagt hoe het bestuur het JCW-onderzoek eigenlijk wil organiseren, buiten bijeenkomsten en Meded. om. Dhr. De Blauw benadrukt dat we nog pas aan het begin staan. Er is een problemenlijst denkbaar, er moeten mensen voor gezocht gaan worden. Zou een lijst daarvan in de Meded. moeten? Diskussie ontspint zich over problemen als de waarde van JCW's uitspraken, de vermenging fiktie/realiteit, de typische stijl en het maniëristische enz. Dhr. Hanou benadrukt dat naar zijn idee, op dít moment, de eerste taak van de Stichting is het fourneren van uitgaven van teksten, waardoor eigenlijk pas echt op het bestaan van de problemen bij deze auteur in bredere kring ingegaan kan worden. Dhr. Bossers vindt een problemenlijst op zichzelf alleen problematisch.

Mevr. De Iongh vindt dat het onderling kontakt beter gestimuleerd zou moeten worden, zeker met niet-Amsterdammers. Gesuggereerd worden bijeenkomsten met geografisch bepaalde groepen; er zal daarover met haar nader kontakt genomen worden; dhr. Luger herinnert ook aan de mogelijkheid tot een kontakt met de familie-Weyerman. Binnen dit verband zal medio dit jaar een lijst van alle ‘Weyermanners’ in de Mededelingen verschijnen.

Dhr. Hanou brengt drie punten van de afwezige Hr. Hamans naar voren. Het eerste is, dat dhr. Hamans gekonstateerd heeft dat van de drie bekende exemplaren van de Naakte Waarheyt er twee - die van de UBL en van de UBA - zoek zijn, en die van de KB dus een plotse uniciteit vertoont; echter, nog zo'n bibliothecaire vergissing en een kostbaar JCW-erfgoed is over de horizon verdwenen. Mevr. Geesink biedt aan deze tekst te willen editeren en er een uitgever voor te zoeken. Dhr. Hamans verzoekt het bestuur ook een onderzoek in te stellen naar in de toekomst bruikbaar illustratiemateriaal bij JCW-uitgaven, bijvoorbeeld de onbekende schilderijen in Duitsland. Mevr. De Iongh biedt aan een onderzoek in te stellen naar JCW-schilderijen in Duitsland, en voor het archief foto's aan te vragen. Kosten zijn voor de Stichting. Zij biedt tevens een fotokopie van een kunsthistorisch artikel voor het archief aan.