Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 26

[p. 1]

Cyriel Buysse Genootschap Mededelingen XXVI

[p. 5]

Inleiding

Deze zesentwintigste aflevering van onze Mededelingen ziet er niet anders uit dan alle voorafgegane vijfentwintig jaarboeken, maar ze werd zoals aangekondigd samengesteld door een driekoppige redactie. Anne Marie Musschoot, voorzitter van het genootschap en redacteur vanaf het eerste uur, wordt nu bijgestaan door secretaris Yves T'Sjoen en bestuurslid Joris van Parys.

In de luwte van het lange herdenkingsjaar is de studie van en rond Cyriel Buysse gelukkig niet stilgevallen, zodat wij u een gevarieerd boek kunnen brengen. Samen met deze aflevering kunnen wij u overigens een fraaie publicatie aanbieden, verzorgd door het Louis Couperus Genootschap, onze Noord-Nederlandse zustervereniging die ons twee jaar geleden in Den Haag zo hartelijk heeft ontvangen voor een wandeling in de buurt van de Laan van Meerdervoort.

Een van de meest in het oog (of uit de band) springende bijdragen in dit nummer, van de hand van onze onvolprezen penningmeester Jan Hoeckman, is een rechtstreeks gevolg van deze wandeling. Hij reconstrueerde aan de hand van de stukken van het kadaster de geschiedenis van het huis waar de Buysses woonden in Den Haag. Buysse blijkt daar in een exclusieve, ‘koninklijke’ omgeving te hebben gewoond. Des te meer valt te betreuren dat aan het huis zelf, dat in goede staat bewaard is, niets meer herinnert aan het verblijf aldaar van de Vlaamse schrijver. Onze aanvraag om er een herdenkingsplaat aan te brengen is op een (voorlopige) weigering gestoten van het Van Gogh Museum, eigenaar van het pand en het aanpalende Mesdag Museum, dat momenteel wordt gerenoveerd. Maar we geven onze poging niet op. Wordt dus nog vervolgd.

Ons streven om onbekende of ongepubliceerde teksten van Buysse op te sporen leverde dit jaar de ontdekking op van de novelle ‘Moeder’, die in Van Nu en Straks verscheen en een opmerkelijke voorgeschiedenis heeft. Het handschrift werd gelezen en voorzien van uitvoerige correcties door August Vermeylen, maar ook Virginie Loveling werd (in afwezigheid van de jonge Buysse die toen net naar de Verenigde Staten vertrok) om advies gevraagd. De oorspronkelijke tekst wordt hier, naar het handschrift, afgedrukt door Sofie de Baere, die hierover haar masterscriptie maakte aan de Universiteit Gent en de resultaten van haar studie presenteert in samenwerking met haar promotor Yves T'Sjoen.

[p. 6]

Virginie Loveling is nog in twee andere bijdragen aanwezig. Haar werk wordt samen met dat van haar neef Cyriel en met dat van de Engelse schrijfster George Eliot en van de Deen Martin Andersen Nexø onderzocht op verwante opvattingen over het huwelijk. Romain John van de Maele zet hiermee zijn speurtocht naar de mentaliteitsgeschiedenis in de West-Europese ruimte van de 19e eeuw verder. Daarnaast krijgt Virginie Loveling nog maar eens aandacht in de bijdrage van Anne Marie Musschoot, die aan de hand van een opgedoken handschrift reconstrueert welk het respectieve aandeel was van Buysse en van Loveling in hun roman Levensleer.

Buysses biograaf Joris van Parys heeft nog enkele ongebruikte en/of ongepubliceerde bijdragen uit zijn laden opgediept: hij roept de vriendschap op tussen Buysse en Daisy van Riemsdijk, co-auteur van Wat wij in Spanje en Marokko zagen, en publiceert ook het interview dat Buysse toestond aan Gaston Veys voor de Gazette van Detroit. Opmerkelijk is wel de actualiteit van Buysses uitspraken, die het toen al (1931!) had over het Federalisme dat er stond aan te komen in België.

We kunnen verder ook aandacht vragen voor twee zeer vernieuwende academische Buyssestudies. Elke van Nieuwenhuyze, die in deze Mededelingen eerder al proeven van haar werk kon voorstellen, doet verslag van haar doctoraatsonderzoek over de samenhang tussen ‘cognitieve waarde’ (het waarheidsgehalte) en de verteltechniek bij Buysse en Emants. Zij promoveerde aan de Universiteit Gent op 31 mei 2009 en verdient hier onze welgemeende felicitaties. En last but not least is er de bijdrage van twee onderzoekers die in Nijmegen werkzaam zijn. Zij brengen enkele auteurs samen (onder wie uiteraard Buysse) in een analyse van wat ze een ‘topos’ noemen in onze literatuur: ‘de uithoek’. Dit artikel is de neerslag van de lezing die zij hielden op ons colloquium in Gent op 9 december 2009 en vormt een veelbelovende aanzet tot verder onderzoek.

We sluiten af met de gebruikelijke kroniek.

namens DE REDACTIE, Anne Marie Musschoot