Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 14

[p. 68]

9. Brief van Tony aan Max Rooses⁽¹⁹⁾ (AMVC: B472 B: 27564/8)

Lier 23 9b 1872

Vriend Max

Ik hadde vroeger moeten antwoorden, de tijd ontbrak. Ik zend u wat ik weet.

Vooreerst mijn grootvader⁽²⁰⁾ was noch advocaat noch avoué. Hij was een geboren Duitscher, oud-officier, die krijgsgevangen genomen bij de overgave van Bergen op zoom te Lier geinterneerd werd, er trouwde met eene adelijke jufvrouw, die fortuin had en er leefde zonder betrekking tot onder het Hollandsch bestuur wanneer hij ontvanger benoemd werd. Warme orangiste volgde hij Koning Willem in 1830 en overleed te Amersfoort bij Utrecht.

Het blijspel Quinten Metsys⁽²¹⁾ bezit ik niet. Wellicht bevindt het zich bij mijn oom⁽²²⁾ in Holland.

(19) Max ROOSES (1839-1914): letterkundige en kunsthistoricus. Leraar Nederlandse Taal- en Letterkunde te Namen, later te Gent, vanaf 1876 conservator van het Museum Planrijn-Moretus te Antwerpen. R. was sterk betrokken bij het politieke en culturele leven van zijn tijd, hij publiceerde een hele reeks studies en was de toonaangevende Vlaamse criticus van de tweede helft van de l9de eeuw.
Rooses publiceerde vrij kort na deze brief een Levensschets van J.F. Willems (Gent: Rogghé 1874, 102 p.) en Brieven van Jan Frans Willems (1874).
Cf E. de Bom: Het leven van Max Rooses. Schooten: Lombaerts 1939, 16 p.
M. Somers: Max Rooses, 1839-1914, liberaal in de Vlaamse cultuurwereld. Gent: RUG 1975, 357 p.
W Van Rooy, EVB II, 1357-1360

(20) Georg Ludwig Friedrich Bergmann (1772-1839): Duitser uit Nassau die officier werd in het Hollands leger, door Franse troepen krijgsgevangen werd genomen en in 1795 in Lier aanbelandde waar hij huwde met de adellijke Catharina Van Zinnicq. B genoot al vlug de achting van zijn medeburgers omwille van zijn standvastig karakter, waarmee hij enkele keren ce stad van oorlogsellende vrijwaarde, en om zijn bekwaamheid en hulpvaardigheid in allerhande rechtszaken. De Lierenaars beschouwden hem hierom ten onrechte als advocaat. B verzorgde zelf een belangrijk deel van de opvoeding van zijn kinderen en van de in de buurt verblijvende broers Willems; eerst Jan Frans, de latere vader van de Vlaamse beweging, daarna Jan Baptist. B. was een vurig bewonderaar van Willem I en na de Belgische onafhankelijkheid verhuisde hij samen met het grootste deel van zijn familie naar Nederland.
Rooses verwees naar Tony's correcties in zijn Levensschets van Jan Frans Wilems
Cf George K.L. Bergmann: Gedenkschriften
A. Deprez, EVB I, 178-179

(21) J.F. Willems: Quinten Matsys: of Wat doet de liefde niet! Tooneelspel in 2 bedrijven. Antwerpen: Schoesetters 1816, 70 p.

(22) Frans (1807-1879), de jongste broer van vader Bergmann, verhuisde na de Belgische onafhankelijkheid naar Nederlanc, doorliep er een succesvolle carrière in de magistratuur, schreef enkele rechtshistorische werken en was sedert 1866 lid van de Tweede Kamer.
Omwille van zijn verdiensten mocht hij van de koning het adellijke van Zinnicq van zijn moeder aan zijn naam toevoegen.

[p. 69]

Ik heb voor het oogenblik geen andere stukken voorhanden, doch weet dat er bestaan en zal er wellicht de hand opleggen.

Kent u het gedicht van Willems⁽²³⁾ aan Koning Willem in 1830

Waarvan de aanhef of het slot was

'K noemde u eertijds neerland's vader
toen geen ramp u trof als nu
'K werd geen muiter, geen verrader,
altijd klopt mij 't hart voor u...

Is u zijne gelegenheidsdicht bij het huwelijk van eenen Hollandschen heer met eene Belgische jufvrouw bekend als mede zijne petitie aan de Kamer om de vereeniging met Holland te behouden.

Indien ue niet al te spoedig wil doorwerken zal ik mij in staat bevinden u een aantal bijzonderheden te leveren, doch hiertoe heb ik eenige maanden nodig en voor het oogenblik ben ik overladen. Zoo ja schrijf mij een woordje.

Vale

Tony

(23) Jan Frans WILLEMS (1793-1846): door zijn vader was hij voorbestemd om koster te worden, maar hij koos al vlug voor een literaire studie. Notarisklerk, adjunct-archivaris en daarna ontvanger van de registratie van de stad Antwerpen. Ondertussen maakte hij naam als schrijver, literatuurhistoricus en redenaar, en zijn bezieling voor eigen taal en cultuur leverden hem de bijnaam vader der Vlaamse Beweging op. Tijdens de Omwenteling koos hij partij voor Nederland en als sanctie werd hij naar Eeklo overgeplaatst. In 1835 werd W. in ere hersteld en hij werd ontvanger van de registratie te Gent. Hij bleef ijveren voor culturele eenheid van noord en zuid en hij was betrokken bij vrijwel alle Vlaamse initiatieven.
Cf M. Lamberty: ‘Jan Frans Willems’, Nieuw Vlaams Tijdschrift I (1946), 249-261
A. Deprez: ‘Jan Frans Willems. Een bijdrage tot zijn biografie tot 1824’, Handelingen Kon. Zuidnederlandse Maatschappij Taal- en Letterkunde en Geschiedenis XIX (1965), 265-318
R.F. Lissens, in WP Encyclopedie van Vlaanderen. Brussel: Elsevier 1974
A. Deprez, EVB II, 2073-2080