|
| |
| |
| |
der Mouw 1863-1919
Johan Andréas der Mouw
geb. 24 juli 1863 te Westervoort, Nederland
overl. 8 juli 1919 te 's-Gravenhage, Nederland
1-III-56
abr
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Biografische gegevens I
| 1863 |
Geboren te Westervoort [Gelderland] als tweede en laatste kind van Jacobus Cornelis der Mouw, zonder beroep, en Anna Elisabetha Zillinger, dochter van een predikant uit Doesburg. |
| |
| 1864 |
22 februari: verhuist naar Zwolle, eerst naar de Nieuwe Markt G 44 [thans nr. 24] en later naar de Diezerstraat, thans nr. 85. Vader wordt verzekeringsagent. De 61-jarige grootmoeder, Hendrika de Rijk, weduwe van J.A. Zillinger, trekt met haar twee ongetrouwde dochters, Andrea en Berendina, bij het gezin in, wiens financiële toestand hierdoor verlicht wordt. |
| |
| 1869 |
Lagere school te Zwolle, later te Deventer. |
| |
| 1870 |
Inwonende grootmoeder op 67-jarige leeftijd overleden. |
| |
| 1872 |
15 april: moeder wordt met ingang van 1 mei benoemd tot directrice van een zojuist opgerichte meisjes-H.B.S. met 3-jarige cursus te Deventer in de Kleine Overstraat 34 [thans De Bijenkorf]. Zij vertrekt met haar twee zusters naar Deventer om de organisatie en inrichting van de H.B.S. voor te bereiden, Johan Andréas en zijn zuster Betsy overlatend aan de hoede van de vader. |
| |
| 1873 |
Eind mei: hereniging van het gezin in Deventer. De vader opent in het gebouw van de school een boekhandel annex uitleenbibliotheek. |
| |
| 1874 |
De moeder verkrijgt het recht van vrije woning in het schoolgebouw boven de jaarwedde van ƒ 2000,-. In het najaar vertrekken de beide tantes, respectievelijk naar Den Haag en naar Arnhem. |
| |
| 1877 |
Wordt, na ongeveer een half jaar de Rijks H.B.S. te Deventer bezocht te hebben, leerling op het Gemeentelijk Gymnasium aldaar. |
| |
| 1881-1886 |
Eerste verzen, in schoolcahiers [inedita]. |
| |
| 1883 |
Eindexamen gymnasium, samen met Th. Bussenate, T.G.J. Houde, J.H.A. IJssel de |
15-VII-58
bvv
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Biografische gegevens II
| |
Schepper, L. ten Cate en P. Ribbius. September: inschrijving te Leiden als student in de klassieke letteren. Lid van het Leids Studenten-Corps. Huurt een kamer bij de familie Willemse, Houtstraat 7 [oude nummering] en loopt colleges Grieks bij Cobeth [na 1884 bij J. van Leeuwen], Latijn bij Cornelissen, Sanskrit bij J.H.C. Kern en filosofie bij J.P.N. Land. |
| |
| 1885 |
12 juni: candidaatsexamen klassieke letteren. |
| |
| 1887 |
28 mei: slaagt cum laude voor het doctoraal examen in de klassieke letteren. |
| |
| 1888 |
Enige maanden leraar in Zwolle. 4 oktober: vertrek uit Deventer naar Doetinchem door benoeming tot leraar klassieke talen aan het Gemeentelijk Gymnasium aldaar. Huurt eerst kamers in de Hamburgerstraat, later bij een gescheiden dame die tegenover huize ‘De Houtkamp’, annex likeurstokerij, van de heer Roelof van Enst is gevestigd. |
| |
Verandert omstreeks deze tijd zijn naam in Dèr Mouw, welke verandering nooit door de wet bekrachtigd is. |
| |
| 1890 |
7 juni: promotie, met Prof. van Leeuwen als promotor, tot doctor in de klassieke letteren op het proefschrift Quomodo antiqui naturam mirati sunt? |
| |
| 1891 |
Verhuist naar een kamer in huize ‘De Houtkamp’. |
| |
| 1892 |
13 februari: moeder overlijdt op 60-jarige leeftijd te Deventer. |
| |
| 1893 |
14 augustus: huwelijk met Hendrika Wijnanda van Enst, geboren te Doetinchem op 3 september 1872, dochter van voornoemde Roelof van Enst en Albertina Pollen. Huwelijk blijft kinderloos. Verhuist naar de Ruimzichtlaan te Doetinchem. |
| |
| 1897 |
Uit de notulen der Litterarische Vereniging S.G.B., een gymnasiastenvereniging te Doetinchem, blijkt dat hij aan het debat heeft deelgenomen als introducé in de vergadering van 3 april en een lezing heeft gehouden over ‘het komische in het lachen’ op 1 mei. |
| |
| 1900 |
Een pleegdochtertje, kort na haar geboorte, voorgoed in het gezin opgenomen. |
15-VII-58
bvv
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Biografische gegevens III
| 1902 |
Zomer: vakantiereis naar Spanje. |
| |
| 1903 |
20 juni: een schoolschandaal, met als achtergrond een conflict tussen de rector van het gymnasium, Dr. Schwartz, en Der Mouw, die in ethisch opzicht niet-corrupt en integer was, neemt door laster en intrige een enorme omvang aan. Enkele dagen later te 's-Heerenberg eerste zelfmoordpoging met chloraal. Terug in Doetinchem een tweede poging, eveneens met chloraal, doch mislukt door overdosering. 25 juni: Dr. Hubernot gelast overbrenging naar het Elisabeth-Gasthuis te Arnhem, alwaar onder behandeling van de doktoren Rensen en Sissingh. Ernstige neurose met hallucinaties. |
| |
Dr. Schwartz begint een perscampagne en vindt op éen of twee na alle leraren en de rijksonderwijsinspecteur Eggink op zijn hand. Voor Der Mouw komen diens leerlingen en oudleerlingen, Jo Myer, J.J. van Gorkum, Thoden van Velzen en de familie Van Enst op. Dr. Schwartz begint een proces wegens eenvoudige belediging, waarbij men dus tot het bewijs niet wordt toegelaten; de behandeling moet wachten tot de genezing van de aangeklaagde. Van Gorkum dient, als socialistisch raadslid, een motie in bij de raad van Doetinchem tot instelling van een commissie van onderzoek, welke motie wordt aangenomen. Der Mouw schrijft een brochure van 125 pagina's, die gedrukt wordt, maar welker oplage hij op 3 exemplaren na vernietigt op verzoek van Max Schwartz, zijn leerling en zoon van de rector. Wordt in het proces te Arnhem, met als verdediger Mr. Pieter Jelles Troelstra, veroordeeld tot ƒ 10,- boete. |
| |
Verblijf te Bergen [N.H.] met zijn vrienden en oud-leerlingen De Bas en Jo Myer, die hem tegen verdere zelfmoordpogingen bewaken. In deze tijd verblijft zijn echtgenote met haar jongste zuster en het pleegkind te Egmond. |
| |
| 1904 |
3 december: verhuist naar Rijswijk, aan de Geestbrugweg, met vrouw en 3-jarig pleegdochtertje. Begint samen met zijn oud-collega uit Doetinchem, Dr. Edward B. Koster, een cursus tot opleiding voor het Staatsexamen, geeft privaat-lessen en neemt jongens in huis. |
15-VII-58
bvv
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Biografische gegevens IV
| 1905 |
Juli: verblijf in hotel Edelweiss te Mürren, Zwitserland. |
| |
| 1906 |
Verhuist van Rijswijk naar de Laan van Meerdervoort 333 te 's-Gravenhage, alwaar hij de in Rijswijk begonnen werkzaamheden voortzet. In huis genomen leerlingen waren o.a. Dé Kessler, later bekend als voetballer, Victor E. van Vriesland en Willibald Monod de Froideville. Naast een cursus Indische filosofie geeft hij hierin ook privaat-lessen, o.a. aan Mej. E. Andrée Wiltens. |
| |
Juni: bezoek aan firma Sijthoff te Leiden, waarbij het handschrift van Kritische studies kosteloos wordt afgestaan en de auteur zich verplicht een aantal exemplaren zelf af te nemen. |
| |
| 1907 |
Mede-oprichter en bestuurslid van de Vereeniging voor Wijsbegeerte. |
| |
| 1908 |
Medewerker aan het Tijdschrift voor wijsbegeerte [tweede jaargang]. |
| |
| 1909 |
11 september: draagt het eerste stuk van de serie Wijsgeerige stelsels over Griekse filosofie bij aan het dagblad De avond post. |
| |
| 1912 |
Treedt toe tot de redactie van het Tijdschrift voor wijsbegeerte. |
| |
Zomervakantie in Visnaes i Strym, Nordfjord, Noorwegen, die 13 augustus wordt afgebroken wegens het overlijden der moeder van Victor van Vriesland. |
| |
December-januari 1913: verblijf in Villa Collina te Pontresina, Zwitserland, waar hij zijn neusbeen breekt bij het rodelen. |
| |
| 1913 |
Augustus: verblijf te Amsterdam. Daarna verblijf bij G. Schmidt te Hiddesee bij Detmold. |
| |
| 1918 |
Juni: contact met Frederik van Eeden. 30 augustus: enthousiaste brief van Albert Verwey over zijn kennisneming van Der Mouws inzending aan De beweging. Gedichten in De beweging, De nieuwe gids en De Amsterdammer. 3 juli: Carry van Bruggen schrijft hem uit Laren uit dank voor een waarderende brief en met mededelingen over de vorderingen van Prometheus. 4 oktober: De gids weigert definitief opname van zijn verzen. Op dezelfde datum |
15-VII-58
bvv
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Biografische gegevens V
| |
schrijft Willem Kloos hem voor het eerst, met de mededeling dat hij de 23 bladzijden poëzie, door bemiddeling van Van Vriesland ontvangen, gaarne in De nieuwe gids zal plaatsen. |
| 1919 |
Gedichten in Elseviers geïllustreerd maandschrift. |
| |
8 juli: na ongeveer een week bewusteloosheid overleden, zonder dat de huisarts Planten en Prof. Jelgersma, in consult geroepen, de doodsoorzaak kunnen vaststellen. |
15-VII-58
bvv
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Afzonderlijk verschenen werken I
| 1890 |
Johannes Andreas der Mouw. Quomodo antiqui naturam mirati sunt? Specimen litterarium inaugurale. [Dissertatio literaria] pro gradu doctoratus summisque in litterarum classicarum disciplina honoribus et privilegiis in academia Lugduno-Batava. [Met Theses achterin]. Joh. H.W. Kreunen, Daventria, 1890, in het openbaar te verdedigen op Die VII M. Junii A. MDCCCXC, 218 blz., 14 × 21.5 cm. |
X |
| |
| 1900 |
Dr. J.A. dèr Mouw. Dr. J.M. Hoogvliet's opvatting van taalstudie en methode van taalonderwijs. S.L. van Looy, Amsterdam, 1900, 130 blz., 15.5 × 24.5 cm. |
E |
| |
| 1903 |
[Een verweerschrift, handelend over een Doetinchemse schoolaffaire, waarvan de oplaag, alvorens zij in de handel kwam, op enkele exemplaren na, op last van de schrijver, werd vernietigd. Alleen een drukproef zonder titel kon worden opgespoord: [1903], 128 blz., 15 × 23 cm]. |
X |
| |
| 1905 |
Dr. J.A. dèr Mouw. Het absoluut idealisme. [Met een inleiding door de schrijver]. A.W. Sijthoff, Leiden, [1905], 216 blz., 16.5 × 25 cm. |
E |
| |
| 1906 |
Dr. J.A. dèr Mouw. Kritische studies over psychisch monisme en nieuw-Hegelianisme. A.W. Sijthoff, Leiden, [1906], 244 blz., 16.5 × 25 cm. |
E |
| |
| 1919 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Brahman I. W. Versluys, Amsterdam, 1919, 264 blz., 16 × 21.5 cm. |
G |
| |
| 1920 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Brahman II. [Bezorgd door Victor E. van Vriesland]. [Met een Aanteekening door V.E.v.V. achterin]. W. Versluys, Amsterdam, 1920, 304 blz., (I-IV, 261-560), 16 × 21.5 cm. |
G |
| |
| 1934 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Nagelaten verzen. [Bezorgd door Victor E. van Vriesland]. Met een inleidende aanteekening door V.E.v.Vr. [Met een portretfoto en een fascimile van een handschrift van Dèr Mouw]. Nijgh en Van Ditmar N.V., Rotterdam, 1934, 32 blz. + 2 bladen met portretfoto en facsimile, 17 × 22.5 cm. |
G |
15-IX-63
klb
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Afzonderlijk verschenen werken II
| 1947 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Verzamelde werken. Eerste deel. Brahman I. [Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland]. [Met een portretfoto van Dèr Mouw]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1947, 240 blz. + 1 blad met portretfoto, 15 × 22.5 cm. |
G |
| |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Verzamelde werken. Tweede deel. Brahman II. [Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1947, 224 blz., 15 × 22.5 cm. |
G |
| |
| 1948 |
Johan Andreas dèr Mouw. Verzamelde werken. Vierde deel. Het absoluut idealisme. [Met een Voorbericht bij den eersten druk door de schrijver]. [Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1948, Voorbericht gedateerd 1905, 216 blz., 15 × 22.5 cm. |
E |
| |
Johan Andreas dèr Mouw. Verzamelde werken. Vijfde deel. Kritische studies. [Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1948, 252 blz., 15 × 22.5 cm. |
E |
| |
| 1949 |
Johan Andreas dèr Mouw. Verzamelde werken. Zesde deel. Verspreide geschriften. [Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland]. [Met een Nawoord van deel IV, V en VI door Victor E. van Vriesland]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1949, 392 blz., 15 × 22.5 cm. |
E |
| |
| 1951 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Verzamelde werken. Derde deel. Nagelaten gedichten gevolgd door eenige stukken over J.A. dèr Mouw [door Victor E. van Vriesland, H.J. Pos, Albert Verwey, Menno ter Braak, Anthonie Donker, Garmt Stuiveling en Marcel F. Fresco]. Uitgegeven onder redactie van Victor E. van Vriesland. Bezorging en commentarieering van de Latijnsche en Grieksche teksten en hun varianten [door] M. Fresco. [Met achterin 2 lijsten met aantekeningen en varianten, een Verantwoording door Victor E. van Vriesland en een door Marcel F. Fresco, en een lijst met Errata]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1951, 244 blz., 15 × 22.5 cm. |
GE |
15-IX-63
klb
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
| |
Afzonderlijk verschenen werken III
| 1962 |
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita). Een bloemlezing uit zijn gedichten. [Bezorgd door Vietor E. van Vriesland]. [Met een verantwoording door Victor E. van Vriesland achterin]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1961 [januari 1962], 160 blz., 12.5 × 20 cm. |
G |
15-IX-63
klb
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
| |
| |
Handschrift op ware grootte van Johan Andréas der Mouw (Adwaita). [Slot van het sonnet ‘Aquarium’ uit Brahman II, 1920].
15-XII-73
lm
Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
|
|
Auteursrechtelijk beschermd