Mededelingen van de Documentatiedienst

[p. 1165]

Dekker 1820-1887

Eduard Dekker

geb. 2 maart 1820 te Amsterdam, Nederland

overl. 19 februari 1887 te Nieder-Ingelheim, Duitsland

abe

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1166]

Biografische gegevens I

1820	Geboren Korsjespoortsteeg nr. 10, K 4 [thans nr. 20; het huis heeft een gedenksteen] te Amsterdam als zoon van Engel Douwes Dekker, kapitein ter zee, en Sietske Eeltjes Klijn [de naam van de moeder wordt op verschillende manieren gespeld, meestal: Sytske Eeltjes Klein].
1827	Dekkers vader koopt het huis ‘Haarlemmerdijk tussen de korte Prinsengracht en buiten Oranjestraat Wijk 52 Nieuw No. 1509’, in welk huis de familie Dekker toen al woonde.
1832	Leerling van de Latijnse school.
	Op doopsgezinde catechisatie.
1835	Verlaat de Latijnse school. In dienst bij de firma Van de Velde.
1838	23 september: vertrek naar Indië.
1839	Bezoldigd klerk bij de Algemene Rekenkamer.
1840	Benoemd tot tweede kommies bij de Algemene Rekenkamer.
1841	Schrijft Losse bladen uit het dagboek van een oud man. Officieuze verloving met Caroline Versteegh. 28 augustus: laat zich R.K. dopen.
1842	Op verzoek benoemd tot ambtenaar ter Westkust van Sumatra. Huwelijk met Caroline Versteegh door haar vader verhinderd. 1 december: controleur te Natal.
1843	Verhouding met Si Oepi Ketch. Moeilijkheden met zijn chefs wegens administratieve achterstand. Schrijft Nog eens graven. Kolonel Michiels plaatst hem over naar de Padangse Bovenlanden. Op doorreis te Padang verplicht aldaar te blijven.
1844	Januari: schorsing in ambt en inkomsten. Poging van Michiels tot gerechtelijke vervolging wegens onjuiste wisselboeking. Schrijft De eerlooze [later uitgegeven als De bruid daarboven]. September: op gouvernementsbevel terug naar Batavia.

I-V-55

aas

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1167]

Biografische gegevens II

	December: toekenning van een wachtgeld.
1845	1 januari: publiceert het gedicht Nieuwjaar in de Javasche courant.
	Voorjaar: vriendschap met Guillaume [Willem] van der Hucht te Parakan Salak.
	4 augustus: aankomst van Everdina Huberta [Baronesse] van Wijnbergen, met haar zusters Henriëtte en Sophia op Java, tezamen met een familiegroep Van der Hucht. 18 augustus: officieuze verloving met Everdina van Wijnbergen [‘Tine’].
	13 september: benoemd tot tijdelijk ambtenaar in Krawang.
	26 september: officiële verloving met Tine. 28 september: begin van de befaamde verlovingsbrieven.
	Oktober-december: te Poerwakarta [Krawang]; vriendschap met Cateau Theunisz.
1846	Januari: moeilijkheden met de familie Van der Hucht. Verblijf te Buitenzorg. 30 januari: Jan P. van der Hucht, de oudste van de familie te Parakan Salak, overlijdt.
	1 februari: audiëntie bij gouverneur-generaal Rochussen. 12 februari: opnieuw benoemd als tijdelijk ambtenaar in Krawang.
	19 maart: ondertrouwt met Tine te Tjandjoer. 10 april: huwelijk te Tjandjoer.
	5 mei: overlijden van zijn moeder te Amsterdam.
	18 mei: benoeming tot kommies op het residentie-kantoor te Poerworedjo [Bagelen].
1847	Juli: bezoek van gouverneur-generaal Rochussen aan Poerworedjo.
	Augustus-september: neemt tijdelijk het ambt van residentie-secretaris waar.
1848	Januari: ontvangt een gratificatie.
	Augustus-september: krijgt twee maal een maand verlof.
	27 oktober: benoemd tot secretaris van de residentie Menado.
1849	April: met Tine in Menado [Celebes]. Houdt een dagboek.

15-IV-60

gsb

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1168]

Biografische gegevens III

1850	Maart: koopt een klein landgoed buiten Menado.
	25 juli: zijn vader overlijdt te Amsterdam.
1851	24 februari-6 mei: zeer uitvoerige brief aan zijn jeugdvriend A.C. Kruseman, uitgever te Haarlem.
	12 mei: gouverneur-generaal A.J. Duymaer van Twist aanvaardt zijn ambt.
	6 augustus: rekest van Dekker en missive van resident Scherius om Dekker te benoemen als zijn opvolger te Menado.
	8 oktober: benoemd tot assistent-resident van Amboina.
1852	Februari: met Tine op Ambon. 22 juni: krijgt drie maanden ziekteverlof. 24 juli: vertrek van Ambon met het schip ‘De Harmonie’.
	1 augustus: De gouverneur-generaal verleent hem een Europees verlof van twee jaar. 19 september: vertrek van Java. November: verblijf op St. Helena. Eind december: verblijf in Amsterdam.
1853	Februari: op de Leidse studentenfeesten. Maart: proeven met hypnose. April: lid van de Vrijmetselaarsloge ‘Orde en vlijt’ te Gorinchem.
	September-oktober: reis naar België [en Frankrijk?]
	17 november: vraagt voorschot.
1854	1 januari: geboorte van zijn zoon Pieter Jan Constant Eduard te Amsterdam.
	23 maart: lid van de Vrijmetselaarsloge te Amsterdam.
	16 april: vraagt om gezondheidsredenen zes maanden verlenging van verlof. 2 mei: medisch rapport inzake zijn ziekte [melancholie].
	November: reis naar België en later [januari 1855] naar Duitsland.

15-IV-60

gsb

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1169]

Biografische gegevens IV

1855	Maart-april: herhaalde verzoeken om voorschot.
	20 mei: de familie Dekker vertrekt uit Hellevoetsluis naar Java.
	Midden september: aankomst te Batavia. Persoonlijk contact met Duymaer van Twist.
1856	4 januari: buiten de voordracht om, benoemd tot assistent-resident van Lebak. 22 januari: ambtsaanvaarding. Leest het archief. 20 februari: zendt de grassnijders, die door de regent onwettig zijn opgeroepen, naar hun woonplaatsen terug. 24 februari: aanklacht tegen de regent. 26 februari: resident Brest van Kempen in Lebak. 29 februari: wendt zich tot de gouverneur-generaal. Resident Brest van Kempen zendt de gouverneur-generaal een memorandum. 23 maart: overplaatsing naar Ngawi. Kabinetsmissive: betuiging van ontevredenheid van de gouverneur-generaal. 29 maart: vraagt eervol ontslag. Richt zich met 32 vraagpunten tot controleur Langevelt van Hemert. 4 april: de gouverneur-generaal verleent hem eervol ontslag. 15 april: draagt zijn ambt over aan Langevelt van Hemert als tijdelijk functionaris. 20 april: vertrek uit Lebak. Kort verblijf bij de resident van Bantam. Mei: in Batavia. Mislukte pogingen tot contact met Duymaer van Twist. 22 mei: gouverneur-generaal Pahud aanvaardt zijn ambt. Juni: audiëntie-aanvraag bij de gouverneur-generaal Pahud geweigerd. Oktober-november: vergeefse pogingen om een rijstpelmolen te kopen. 11 december: besluit van de gouverneur-generaal inzake de misstanden in Lebak. De demang van Paroeng -Koedjang wordt ontslagen, de regent gesauveerd.
1857	Februari: verblijf te Soerabaja. Het plan om hem op te nemen in de tabakscultures van zijn broer Jan vindt geen doorgang. April: via de landmail naar Europa. Reist via Singapore, Ceylon, Egypte, Italië, Frankrijk, Duitsland en verblijft tenslotte ‘Au prince belge’ in de Bergstraat te Brussel. Tine met hun zoontje in Soerabaja. 1 juni: geboorte van zijn dochter, Elisabeth Agnes Everdine, te Soerabaja.

15-IV-60

gsb

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1170]

Biografische gegevens V

1858	Januari: brief aan de gouverneur-generaal in ruste.
	April: Jan Douwes Dekker vestigt zich in Delft.
	Oktober: verblijf in Kassel. Vriendschap met Ottilie Coss.
1859	Januari: verlaat Kassel met schulden.
	Juni-juli: het gezin Dekker herenigd. Verblijf in Maastricht en Visé, later te Antwerpen.
	24 augustus: Tine en de kinderen reizen van Antwerpen naar haar zuster in Den Haag. Vandaar naar Brummen, waar Jan Douwes Dekker sinds kort woont.
2 september: vertrekt naar Brussel, opnieuw ‘Au prince belge’. Tracht zijn toneelstuk De bruid daarboven opgevoerd te krijgen in Amsterdam.
	Omstreeks 16 september: begint aan de Max Havelaar. 13 oktober: de Max Havelaar voltooid. Schrijft de Geloofsbelijdenis [= Lijstermannetje]. November: de Geloofsbelijdenis verschijnt in De dageraad, eerste publikatie onder de naam Multatuli.
	15 november: Jacob van Lennep ontvangt het Havelaar-handschrift.
	18 november: Van Lennep acht de Havelaar een meesterwerk en schrijft aan minister Rochussen.
	23 november: reis van Brussel naar Amsterdam. 24 november: eerste ontmoeting met Van Lennep. 25 november: ontmoeting met Willem van der Hucht, die in opdracht van Rochussen een lucratieve betrekking in de West [gouverneur van St. Eustatius] aanbiedt, welk aanbod hij weigert. 28 november: Jan Douwes Dekker bij Rochussen. December: Van Lennep doet pogingen om Dekker te doen verkiezen tot kamerlid. 8 december: Van Lennep schrijft Rochussen opnieuw om hem in een hoge functie naar Oost-Indië te zenden. 9, 10, 14 december: politieke artikelen. Weigert te kiezen tussen liberaal en behoudend. Eind december: bij Tine en de kinderen te Brummen.

15-IV-60

gsb

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1171]

Biografische gegevens VI

1860	11 januari: afspraak met Van Lennep, dat deze de Havelaar zal doen drukken en tevens steun zal verlenen met zes maal ƒ 200, -. 12 januari: brengt Van Lennep het Havelaar-handschrift.
	15 januari: neemt met zijn gezin zijn intrek in ‘Au prince belge’.
	18 januari: rekest aan koning Willem III.
	21 januari: huurt een appartement: Chaussée d'Anvers 77 te Brussel.
	25 januari: draagt op verzoek van Mr. van Lennep hem het auteursrecht van de Havelaar over. 4 februari: Van Lennep sluit met J. de Ruyter een contract inzake het uitgeven van de Havelaar af.
	April: werkt aan Fancy-fragmenten, d.i. Woutertje Pieterse.
	5 mei: brief aan de koning ter begeleiding van een Havelaar-exemplaar.
	14 mei: de Havelaar komt in de handel. Oplage 1300 exemplaren, prijs ƒ 4, -.
	15 juni: reist naar Rotterdam, om meer beweging te brengen in de Havelaar-zaak. 19 juni: spreekt in Rotterdam terwille van de pseudo- Auguste Barbier.
	1 juli: De gids brengt de grote Havelaar-bespreking van prof. Veth.
	14 juli: naar de speelbank te Spa, waar hij verliest. Ontevredenheid over de exploitatie van de Havelaar.
	Eind augustus: huurt een kamer aan de Botermarkt te Amsterdam. Plan om een Havelaar-portret te doen verkopen.
	September: plannen om de Havelaar in het Engels te vertalen.
	25 september: discussie over koloniale zaken in de Tweede kamer; ‘een rilling door het land’.
	Oktober: lezing in Arnhem. De Brief aan den gouverneur-generaal in ruste wordt in De tijdspiegel gepubliceerd.
	3 oktober: stelt zich verkiesbaar voor kamerlid in het district Tiel.
	12 oktober: vraagt aan Van Lennep de rechten van de Havelaar terug. Van Lennep weigert.

15-IV-60

gsb

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven

[p. 1172]

Handschrift op ware grootte. [Idee I uit Ideeën].

15-IV-60

Documentatiedienst: Nederlands Letterkundig Museum

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven