Medische en technische Middelnederlandse recepten

[p. 121]

[Recepten uit Hs. 4260-63 (Brussel) (n^o 197-493)]

(fol. 52^r) 197. Ter wonden dranke.

Dit is van elken crude sonderlinke dat men doet in wonden dranke ende waer om dat ment daer in doet.

¶ Neemt valeriane om te conforteren die naturen, fioletten of verbena te wederslaen seerheit ende te coelen, gherwe om te suueren, wedebrede of veencoel om te stempen, gariofilata om te suueren ende te gansen, salue om te wederslaen iuchtheit⁽⁴²⁾, pentafilon om te werpen die humoren ende die seerheit vter wonden, piosella of nepta te wachten vanden crampe, betonie te wachten van coertse, pionie om te wachten van groeten euele ende van hertvanc, grote confolie ende middele ende clene om te vergaderen die wonden ende te luken.

¶ Of den seluen neemt sincte of brunelle, sparge, lantecte, melanghe of sana munda, of bugla, pigla, hete netel, braemcoppe, duuenbeen, honts ribbe, witte tende, vleder knoppen, elcs een hant vol⁽⁴³⁾, roede mede die twe deel meer om datse verdriuet al ander cruden ter wonden wt.

¶ Dese cruden suuert ende stampt ende doet metten paste in een suuer tonnekiin of pot of dier ghelike. Ende verghietse met wiin ende stopt of duwet te gader vast ende die droeghet ghelike ballekiin. Ende dan lectse te droeghen ende [besichtse] als men noet heeft; coert hi niet, men siede wiin ende zeem te gader ende tempertse daer in ende coert hi niet, men siede born ende zuker want wiin ende zeem verhetten, zuker ende born vercoelen ende scumet wel eert ziet, daer⁽⁴⁴⁾ na doet of ende latet coelen, dan temperet in een van die voerseide ballekijn, daer na suuert doer een cleet ende bestedet suuerlic. Dese dranc ganst wonden binnen ende buten ende steruelike leden ende comt ter wonden wt. Ende is die sieke piinlic of dat hi woet dat sien teken vander doet.

¶ Ende is dat tempert keruel met wiin ende gheeft hem drinken. Comt hi dier ghelike ter wonden wt, dat is teken vander doot.

(42) Het Hs. heeft iuchththeit met de laatste th doorstreept.

(43) vol: het Hs. heeft volc met doorstreepte c.

(44) Na daer staat in het Hs. de doorstreept.