Madoc. Jaargang 2006

[p. 190]

Agenda

Permanent

Na een ingrijpende verbouwing en herinrichting is sinds 15 september Museum Catharijneconvent, het nationale museum voor christelijke kunst en cultuur te Utrecht, weer geopend. Vele kunstvoorwerpen uit verleden en heden in dit museum vertellen het verhaal van het christendom in Nederland. Museum Catharijneconvent, Utrecht; zie http://www.catharijneconvent.nl

Permanent

Veel Nederlanders hebben op school van de Beatrijs gehoord, maar velen weten niet dat de berijmde Middelnederlandse versie van de legende over Beatrijs alleen maar is overgeleverd in één rijkversierd handschrift uit de Koninklijk Bibliotheek. Via haar website maakt de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag dit topstuk uit haar collectie nu voor iedereen op verschillende manieren toegankelijk. De afbeeldingen van de originele bladen uit het handschrift zijn op de website te bezichtigen. Ook de transcriptie van de tekst door Theo Meder en de vertaling van deze tekst in modern Nederlands door Willem Wilmink kunnen geraadpleegd worden. Ten slotte kunnen via de webpagina geluidsfragmenten uit de Beatrijs worden beluisterd.

De Beatrijslegende is waarschijnlijk aan het begin van de dertiende eeuw ontstaan en in talloze Westeuropese talen overgeleverd. Juist echter een vergelijking met de andere lezingen van het verhaal toont het meesterschap van deze Middelnederlandse versie en de genialiteit van haar schepper. De literaire waarde is gelegen in de harmonische opbouw, de uitgelezen woordkeus, de levendige dialoog en de indringende natuurbeschrijvingen. Bovendien onderscheidt het zich door de menselijkheid van de schildering en het grote psychologische inzicht van de dichter. De Middelnederlandse versie is waarschijnlijk aan het eind van de dertiende eeuw ontstaan. Het handschrift in de Koninklijke Bibliotheek is een later afschrift uit circa 1374. Koninklijke Bibliotheek via http://www.kb.nl/galerie/beatrijs/index.html

Tot 31 December 2006

Volgens de middeleeuwse legende was Maria Magdalena een prostituée die bij een maaltijd de voeten van Jezus zalfde, zich bekeerde en een trouwe volgeling van Jezus werd. Zij was aanwezig bij Zijn krui-

[p. 191]

siging en graflegging en zij was de eerste aan wie Jezus na Zijn opstanding verscheen. Na Jezus' hemelvaart werd Maria Magdalena verdreven uit Palestina en kwam terecht in de Provence, waar ze wonderen verrichtte en jarenlang boete deed voor haar zonden. Kasteel Huis Bergh (nabij het stadje 's-Heerenberg) heeft zijn jaartentoonstelling aan deze vrouw gewijd. Huis Bergh bezit een handschrift uit 1476 waarin het verhaal van Maria Magdalena's verblijf in de Provence wordt verteld. Dat handschrift, een missaal afkomstig van het Magdalena-gilde in Brugge, staat centraal in een boeiende presentatie over Maria Magdalena, de liefste vriendin van Jezus. Rondom dit fraaie handschrift zijn onder meer handgeschreven boeken met prachtige miniaturen te zien waarin Maria Magdalena en het leven en lijden van Christus in de belangstelling staan. In de Hohenzollernkapel van Huis Bergh wordt in een multimedia-presentatie uitleg gegeven over hoe een handschrift in de Middeleeuwen werd gemaakt. Ook worden Italiaanse schilderijen uit het bezit van Huis Bergh getoond waarop Maria Magdalena staat afgebeeld. En er is een kamer waarin de verhalen over Maria Magdalena vanaf bijbelse tijden tot nu worden uitgebeeld.

Van de kunstverzameling van Huis Bergh heeft een aanzienlijk deel betrekking op de Middeleeuwen. In de Antoniuszaal van Huis Bergh is deze verzameling opgesteld. De bezoeker krijgt daarbij de indruk dat hij zich in een klooster bevindt. Er zijn handschriften en diverse kunstvoorwerpen uit de Middeleeuwen te bezichtigen. Kasteel Huis Bergh; zie http://www.huisbergh.nl

Tot 27 Januari 2007

In de Nassaukapel van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel loopt tot 27 januari de tentoonstelling ‘Filips de Schone (1478-1506), De schatten van de laatste Bourgondische hertog’. Hoewel hij al op 28-jarige leeftijd overleed en enigszins in de schaduw stond van enkele belangrijke voorvaderen, is Filips de Schone toch een sleutelfiguur in de geschiedenis van de Lage Landen. Hij werd geboren in 1478 te Brugge en overleed al in 1506 te Burgos. Op de kruising van Middeleeuwen en moderne tijd belichaamt hij de overgang tussen het Bourgondisch en het Spaans bewind over de Nederlanden. Van deze vruchtbare periode voor kunst en literatuur bewaart de Koninklijke Bibliotheek vele getuigen die licht werpen op de culturele geschiedenis van het bewind van Filips de Schone, waaraan onderzoekers tot vandaag mondjesmaat aandacht hebben geschonken. Ter gelegenheid van de vijfhonderdste verjaardag van Filips' overlijden biedt de tentoonstelling van een veertigtal prestigieuze stukken aan de bezoeker de kans om inzicht te krijgen in de wereld van deze miskende vorst.

Koninklijke Bibliotheek te Brussel; zie http://www.kbr.be