Madoc. Jaargang 1993

[p. 62]

bij de agenda

● Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent

Drie jaar na het grote succes van de overzichtstentoonstelling ‘Middeleeuwse Miniaturen uit de Noordelijke Nederlanden’ komt Het Catharijneconvent opnieuw met een tentoonstelling van middeleeuwse handschriften. Ditmaal richt het museum de aandacht op de eigen collectie, waaruit een selectie van ca. 150, meest gedecoreerde handschriften en incunabelen is gemaakt. Daaronder bevinden zich de vermaarde Lebuïnus-, Ansfridus- en Bernulfus-codices, die in de vorige eeuw bij toeval op een zolder werden teruggevonden en nu tot de oudste en meest bijzondere boeken van ons land worden gerekend. Daarnaast worden tal van minder bekende, vaak nog niet eerder vertoonde meesterwerkjes geëxposeerd, zoals een vermoedelijk Noordfrans psalmencommentaar van ca. 1200 met originele band, een schitterend verlucht handschriftje van ca. 1330-1350 met in het Nederlands vertaalde Mariagebeden, en een Utrechts getijdenboekje met randversieringen in de stijl van de Meester van Katharina van Kleef (ca. 1440). Van de incunabelen worden met name de met Italiaanse, Franse en Nederlandse houtsneden geïllustreerde exemplaren getoond. Hieronder bevindt zich een aantal voor Nederland unieke exemplaren.

De boeken zijn gegroepeerd rond een aantal thema's, zoals de invloed van de Karolingische hervormingen, de geschiedenis van de bijbel, de verluchting van Nederlandse, Vlaamse en Franse getijdenboeken, en boeken uit de sfeer van de Moderne Devotie. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus met een uitvoerige inleiding over de bibliotheek van het museum, en ca. 150 beschrijvingen met afbeeldingen.

Augustinus, De civitate Dei. Basel, Johann Amerbach, 1489, f. 1v. (Foto: Het Catharijneconvent te Utrecht).

[p. 63]

● Verjaardag Ruusbroec

Ter gelegenheid van de zevenhonderdste verjaardag van Jan van Ruusbroec (1293-1381) is er dit jaar bijzondere aandacht voor deze Nederlandse mysticus. Aan de universiteit van Leiden wordt op 14 april een studiedag over hem georganiseerd. Op die dag zal een zestal sprekers Ruusbroec vooral vanuit de literatuurhistorische en wijsgerige invalshoek benaderen. Op het programma staan lezingen van G. Warnar, P. Mommaers, Chr. Burger, M.J.F.M. Hoenen, F. Willaert en Th. Mertens. De dag luidt tevens het begin in van een kleine tentoonstelling over Ruusbroec in de Leidse Universiteitsbibliotheek.

In september volgt er in Antwerpen een congres van het Ruusbroecgenootschap, waarbij Ruusbroecs meest bekende werk Die geestelike brulocht in het middelpunt van de belangstelling zal staan. Rondom dit werk zijn lezingen samengebracht van G. de Baere, Th. Mertens, P. Mommaers, P. Verdeyen en F. Willaert.

Meer informatie over de activiteiten in Leiden wordt verstrekt door drs. G. Warnar, Vakgr. Nederlands, RUL, postbus 9515, 2300 RA Leiden (tel. [phone]). Voor het Ruusbroec-congres in Antwerpen kan men terecht bij het Secretariaat van het Ruusbroec-genootschap (UFSIA), Prinsstraat 13, B-2000 Antwerpen.

● Celtica Nederland

De Kelten hebben de afgelopen jaren in toenemende mate de publieke belangstelling getrokken. Nog zeer recent wijdde Teleac een succesvolle tv-cursus aan het onderwerp. Inmiddels maakt de Keltistiek in Nederland zich op voor een groots opgezette manifestatie, die dit voorjaar van start gaat onder de titel ‘Celtica Nederland’. Doel van deze manifestatie is om juist de Nederlandse traditie op het gebied van Keltische talen en cultuur voor het voetlicht te brengen.

Centraal staat een tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, die aan de hand van de aldaar bewaarde collectie Chotzen een beeld geeft van de Nederlandse bijdrage aan de Keltistiek. Theodor M.Th. Chotzen (1901-1945) was een leerling van prof. dr. A.G. van Hamel, de eerste hoogleraar Keltische taal- en letterkunde in Nederland. Ofschoon Chotzen na zijn overlijden in Duitse gevangenschap enigszins in de vergetelheid is geraakt, heeft hij voor de Nederlandse Keltistiek grote betekenis gehad. Zijn persoon, zijn werk en zijn verzameling middeleeuwse handschriften en oude drukken worden nu opnieuw onder de aandacht gebracht. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus, waarin ook een beknopte biografie van Chotzen is opgenomen.

Chotzen vormt het uitgangspunt van het Keltisch Colloquium dat de Stichting A.G. van Hamel dit voorjaar voor de derde maal organiseert. Een internationaal sprekersgezelschap zal zich op 24 april, aansluitend op de opening van de tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, verdiepen in de onderzoeksgebieden waarmee ook Chotzen zich heeft beziggehouden. Het programma zal worden opgeluisterd met een optreden van Rachel

[p. 64]

Ann Morgan uit Wales die de Middelwelshe poëzie van Dafydd ap Gwilym (ca. 1320-1370), het onderwerp van Chotzens dissertatie, ten gehore zal brengen.

Parallel aan de expositie in de Universiteitsbibliotheek loopt een kleine tentoonstelling over archeologische sporen van Keltische cultuur in Nederland in het Allard Piersonmuseum te Amsterdam. Gedurende de openingstijd van beide exposities (24 april tot 11 juni) zal er in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam ook een aantal lunchpauze-lezingen worden gehouden, waarin diverse onderwerpen uit de Keltische studies aan de orde zullen komen. Over deze en andere activiteiten is meer informatie te verkrijgen bij de hoofdorganisator van Celtica Nederland, de Stichting A.G. van Hamel: postbus 1427, 3500 BK Utrecht, tel [phone].

Aansluitend op dit programma wordt er aan de Universiteit Utrecht op 9 en 10 december een tweedaags colloquium georganiseerd ter ere van het zeventigjarig bestaan van de leerstoel Keltische taal- en letterkunde aldaar. Het congres heeft als thema ‘Ireland en Europe in the Early Middle Ages: Cultural Integration and Cultural Identity’. Al op 11 november opent het Utrechtse Universiteitsmuseum een expositie over Keltische kunst. Nadere berichten hierover volgen. Meer informatie over de Utrechtse activiteiten: prof. dr. D.R. Edel, tel. [phone].