Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van– rechtenstatus


III. Van din dat se onse Vrowe hit vasten VII ijar om te verwerne der Godes wrake. Tin tiden dat die AubeioseGa naar voetnoot1, En volc verwaten ende bose,
[pagina 10]
495[regelnummer] Ontcirden so met bosen werken Die vriheit van der Godes kerken, Dat mense moste dor die noet Van heresiën totter doet Met crachte brengen ende ontliven, 500[regelnummer] Die man gemeene metten wiven Ga naar margenoot+Ende oc met kinden ende met cratenGa naar voetnoot1, (Dat ijammer es groet utermaten Dat enech mensche so onssint Sijn leven, dat hi dis verdint 505[regelnummer] Dat menne also ontliven moet) So lach Lutgart, die maget goet, Op enen dach t Aiwires binnen Ende ene bede ginc beginnen Te Gode wert van hemelrike, 510[regelnummer] Die si volbrachte salechlike Te goeden inde; ic seggu hoe: Aldaer si was gelegen doe Op hare knin ende har gebet Begonste lise, aldaer si met 515[regelnummer] Onledech makde har herte fijn, So quam gevaren sonder schijn In harde serechliker wise Die moeder Gods van paradise Aldaer die maget was gelegen. 520[regelnummer] Wel harde quam si wederslegen No min no meer dan och si sware Bevaen met serechheiden ware. Dat togede oc wel har abijt, Die noit eer op enen tijt 525[regelnummer] En saeh die maget so onschoent; Ga naar margenoot+Oc heft dat selve wel getoent Har utvercorne schone anschin, Dat ongelic was worden din Dat het tevoren plach te sine; 530[regelnummer] Want dat tevoren so met schine Verlichtet was, dat sijt beschowen En conde nit, dat was teblowen Van serechheiden ende bleec, So dat het lettel goet geleec 535[regelnummer] Din selven dat het was tevoren; Want sine schonheit was verloren Ende oc sijn scoen licht ende claer. Dos quam die Godes moeder daer; Nu hort wis daer geplogen was: 540[regelnummer] Aldaer Lutgart lach ende las, Heft si har hovet opgeheven Ende enen groten crijt gegeven Do si die Godes moeder staen Daer sach so bleec ende ongedaen; 545[regelnummer] Daerna so riep si lude: ‘Owi, Wel sute Maget, en sidi Die Godes moeder, onse Vrowe? Warumme gi dos sijt met rowe Ga naar margenoot+Bevaen ende oc met groten sere, 550[regelnummer] Dis biddic u dor onsen Here, Dat gi mi segget altehant Al sonder alle beide, want Dat mottic emmer weten nu, Want sosgedaen en sagic u 555[regelnummer] Hir voren noit in minen dagen, Noch sosgedane cleder dragen; Dit dunket mi van ongemake En teeken, want het sonder sake En es nit dat gi drueve sijt, 560[regelnummer] Noch dat so schir es u abijt, Die wilen clarre dan die dach Van somertide schinen plach. Na segget mi dan, Maget rene, Die boven alle magde allene 565[regelnummer] Ter Godes moeder wort vercoren, Gelijc dat lange daer tevoren Van u die propheciēn spraken, Wat u mescomt ende om wat saken Gi schinet nu te desen tide 570[regelnummer] Van serechheiden dos omblide; Dat motic weten sonder beide Tehant; want uwe serechheide Ga naar margenoot+Oc nu tewilen minen moet In serechheiden wesen doet; 575[regelnummer] Want sonder seer ic nit ne can U, vrowe mijn, beschowen an.’ Antwerde met gestaden sinne So gaf die hogste coninginne Lutgarden weder hastelike: 580[regelnummer] ‘Lutgart, al sta ic serechlike,’ Sprac si, ‘en hebbets wonder nit; Mar selve merket ende sit Hoe men noch sleet, hoe men traïnet, Hoe men noch gheecelt ende pinet 585[regelnummer] Din werdeliken sone mijn. En soudic dan nit droeve sijn, Daer ic mijn werde kint sie bluën, Dos laidangiren, dos verspuën Ende alle dage noch met sonden 590[regelnummer] Hem si verniwen sine wonden? Wat wondre dan al hebbic rowe Alsic dese overdaet beschowe? Mar wildi dat ic u bedide, Lutgart, welc sijn die domme liede 595[regelnummer] Die dorren maken selke nose Dos groet? Dat sijn die Aubeiose, Die felle menschen, die quadiën, Die met geproeveder heresiën Der kerken vriheit so onssetten, 600[regelnummer] Dat si die werelt al besmetten Met haren sondeliken daden, Daer si die goede met verladen, Ga naar margenoot+Die hare boesheit hebben leet. Mar over waer ic wale weet, 605[regelnummer] Oc seggict u al oppenbare,
[pagina 11]
Dat al die werelt harde sware Ontgelden sal in corten tiden, Dat hen die domme nit ne miden Der boesheit, mar in sonden leven; 610[regelnummer] Want die sententie es gegeven Van din gerechten sone mijn: Dat emmer moet geplaget sijn Met ere ijammerliker plagen Die werelt al in corten dagen, 615[regelnummer] Dat elken liggen sal te na, Hen si dat mense wedersta. Mar gi, die Got, die melde vader, Die sinen wille doet algader In hemele ende in erterike, 620[regelnummer] So minnet dat hi meldelike U gevet al dat gi begert, Lutgart, bi u moet sijn verwert Die plage swaer ende ongeroe. Na hort, ic sal u seggen hoe: 625[regelnummer] Ghi selt gaen vasten VII ijar; Dat sal u moten wesen swar Te brengene over, maget goet; Mar sider dat het wesen moet, So onderstaedt so cloftechlike 630[regelnummer] Dat het te ijonest in hemelrike Met vromen mote u sijn vergouden. Nu laett dan alles Gode wouden Ga naar margenoot+Ende onderstaet dat ic u wise; Lutgart, dos seldi mogen lise 635[regelnummer] Met uwer pinen wedermaken Die swarheit van der Godes wraken.’ - ‘Dit salic, Vrowe, doen wel gerne, Want nit nes recht dat ics it werne,’ Doe wedersprac die maget saen; 640[regelnummer] ‘Wel gerne salic onderstaen Dit vasten, dat gi mi gebiedet; Want gire mi toe hebt gemiedet Wel menechwerf in minen tide Mettin dat gi mi dikke blide 645[regelnummer] Gemaket hebt ende oc gegeven, Daer ic ben met te rasten bleven, Troest van mesquame clene of groet; Mar sent dat eischet nu die noet Dat ic moet vasten VII ijar, 650[regelnummer] Dat gi ter pinen, die ic swar Sal moten doegen, Vrowe goet, Verleenet mi so goeden spoet, Dis biddic u dat gi te vromen Hen allen, Vrowe, mote comen 655[regelnummer] Daer ic dit vasten over sal Bestaen ende oc der werelt al.’ - ‘Dit salic doen’, die Vrowe seide. Dos schit si denen sonder beide Ende es te hemele wert gevaren. 660[regelnummer] Doe ginc Lutgart al sonder sparen Dat lange vasten onderstaen Dat si te dragene hadde ontfaen; Ga naar margenoot+Si vastede al die dage lane Getrowelic, al sonder wanc, 665[regelnummer] So dat si noit dach en brac Noch dor gewin, noch dor gemae, Dis darrie mi vermeten wel; Nochtan en nutte si nit el, Noch dranc, noch aet, no groet, no clene, 670[regelnummer] Dan dunne bir met broede allene; Dit was har dranc, dit was har aet; Dit hilt si sonder loes baraet Die seven ijar al toten inde. Mar wildi dat ic u ontbinde 675[regelnummer] Hoe si dat vasten sent volbrachte, So seggic u dat si so sachte Volvastede al die lange dage Omodelic, al sonder clage, Dat noit binnen VII ijaren 680[regelnummer] Die vrowen, die daerbinnen waren, En sagen nutten ander spise Van lichten noch van diren prise Lutgarden, dan allene broet Met bire; mar en wonder groet 685[regelnummer] So mach men merken an die maget: So welken tijt si was beclaget Daeraf van haren meesterschape, Och gekastijt van haren pape, Ochte oc gebot van hen ontfinc 690[regelnummer] Dat si oc ate al selke dinc Alse andre vrowen nutten daer, So seggic u wel over waer Ga naar margenoot+Dat sijs geswelgen nit ne mochte; Dat men ter vighen leggen mochteGa naar voetnoot1, 695[regelnummer] Quaemt in den mont, het moster ut. Dos halp Got vasten sire brut. Mar wildi weten wat van hare, Dis harde quaet vergeten ware? Daer staet bescreven in latijn 700[regelnummer] So wanner dat die maget fijn, Die was gevudet metter minnen, Vernam dat iwent quam daer binnen Dis alt convent hadde it te bat, Nochtan dat sijs nit selve en at, 705[regelnummer] Noch nit nontlinc in haren monde, (Want sijs genutten nit ne conde) So was har herte meer in hogen Dan och si hadde selve mogen Mettin ijonfrowen int gevoch 710[regelnummer] Dis selves oc ontbiten gnoch; Want menechwerf te goeder trowen Plach si verliën din ijonfrowen, Die int convent daer binnen waren; Dat sijs te bat oc plach gevaren
[pagina 12]
715[regelnummer] Daerna wel lange, also int convent Pitance quam, ochte een prosent, Dis alle die ijonfrowen it Te bat gecregen och genit, Och dis gemakes it gewonnen 720[regelnummer] Gemeenlic alle dandre nonnen. Nu comt hir voert, gi papelarde: Ghi metten grisen langen barde, Ga naar margenoot+Die al volmaket schinen willet Ende al benijdt, ende al beghillet, 725[regelnummer] Ende al begrijpt met fellen moede Dat men dengenen doet te goede In karitaten, dies behoeven. Hort harewert, ghi loese boeven, Die ommegaet met begardiēn, 730[regelnummer] Wis plach dis Godes brut verliën: Die menechwerff dis beghiede Dat si dis goedes, dat geschiede Din armen Godes nonnekinen, Die waren allewege in pinen, 735[regelnummer] Was ene maent altoes te blider Duerna ende oc wel lange sider, So welken tijt si dis gedachte Endt hare Got te voren brachte. Dit was dat recht van karitaten, 740[regelnummer] Die elken goedes ende baten Wel onnet, daer si buten leven, Die Godes armen nit ne geven Dis hen behoevet, mar met nide Begripen dat in allen tide, 745[regelnummer] Ende oc met harre quader spraken Din armen dat tongoede maken Dat si beijagen van den goeden, Die op die dogt hen bat bevroeden.	voetnoot1 Aubeiose. De Albigenzen, een wel bekende kettersche secte uit Zuid-Frankrijk, aldus genaamd naar de Fransche stad Albi. Hun vervolging begon in 1208 en duurde tot 1229. margenoot+ f.14v^o. voetnoot1 Zie over de uitdr. kint no craet, De Vries in Taalk. Bijdr. II, 37 vlgg. margenoot+ f.15r^o. margenoot+ f.15v^o. margenoot+ f.16r^o. margenoot+ f.16v^o. [tekstkritische noot]639 l. Dos. margenoot+ f17r^o. margenoot+ f.17v^o. margenoot+ f.18r^o. voetnoot1 De uitdrukking is niet duidelijk. Cantimpré zegt: Obedientia saepe coacta, pulmenti aliquid accipere in ore tentavit: sed nihil horam ad magnitudinem fabae guttur ejus transire praevaluit. [tekstkritische noot]730 l. die. - 731 l. menechwerve. margenoot+ f.18v^o.

Vorige Volgende

III. Van din dat se onse Vrowe hit vasten VII ijar om te verwerne der Godes wrake.