Liter. Jaargang 14

[p. 70]

Koos Meinderts
Oude vrouw in gebed^*

Dag opoe.

Ja, ik weet wel dat u niet echt mijn opoe bent, maar u doet me aan mijn opoe denken, de oma van mijn moeder. Ja, die leeft nog. Ze is 97 jaar.

Hoe oud bent u?

Zo te zien ook ergens in de negentig. Nog drie jaar dan is mijn opoe honderd. Ik hoop dat ze het haalt. Geweldig lijkt me dat, om een overgrootmoeder te hebben van precies honderd. Die heeft bijna niemand. Ik denk dat het dan een groot feest wordt. Misschien komt de burgemeester wel, met een taart met honderd kaarsjes.

‘Blazen, opoe.’

Niemand die het erg vindt als het haar niet lukt in één keer alle kaarsjes uit te blazen. Daar mag ze best een paar keer over doen. En anders helpen wij haar toch.

Mijn opoe zelf geeft niet om haar leeftijd. Ik heb het haar laatst gevraagd, toen ik bij haar op bezoek was.

‘Hoe oud wilt u worden, opoe?’

Eerst zei ze niets, ik dacht dat ze me niet had verstaan, ze is wat dovig, en net toen ik het haar nog een keer wilde vragen, zei ze: ‘Daar heb ik niks over te zeggen, kindje.’

Kindje, zo noemt ze me. Van niemand zou ik dat pikken - ik ben negen jaar! - maar van haar wel. Ze legde het verder niet uit, maar ik weet wat ze bedoelde toen ze zei, daar heb ik niks over te zeggen.

Hoe oud ze uiteindelijk zal worden is aan God.

Mijn opoe is heel gelovig. Ook daarom doet u mij aan haar denken. Zoals u daar aan tafel zit te bidden voor het eten.

Bij ons thuis bidden wij niet. Opoe vindt dat verschrikkelijk. Bidden moet.

‘Een varken knort tenminste nog,’ zegt ze altijd.

Mijn opoe houdt tijdens het bidden haar handen wel anders dan u. Niet met de handpalmen tegen elkaar, maar met de handen in elkaar, de vingers om en om.

Haar ogen heeft ze ook dicht.

‘Dan word ik niet afgeleid,’ zegt mijn opoe.

* ‘Oude vrouw in gebed’ wordt gepubliceerd in Het grote Rijksmuseum vertelboek, dat voorjaar 2013 verschijnt.

[p. 71]

Nicolaes Maes, Oude vrouw in gebed, bekend als ‘Het gebed zonder end’, ca. 1656. Olieverf op doek, 134 × 113 cm. Amsterdam, Rijksmuseum, inv. nr. sk-c-535. Bruikleen van de gemeente Amsterdam.

[p. 72]

Ook niet door de kat? denk ik dan.

Mijn opoe heeft ook een kat, een zwarte, en dat is al net zo'n rover als die van u. Hoe heet uw kat? Die van mijn opoe heet Moortje. Alle katten die mijn opoe in haar leven heeft gehad, moesten Moortje heten en helemaal zwart zijn. De kat die ze nu heeft is Moortje 6, of Moortje 7. De andere Moortjes zijn allemaal van ouderdom doodgegaan. De Moortje van nu is nog jong. Drie jaar is ie pas. Ik denk niet dat mijn opoe deze Moortje zal overleven. Een kat kan wel 20 jaar worden.

Dan is mijn opoe 114! Ik weet niet of ze dat haalt, hoor. Voor die tijd zal God haar wel hebben gehaald, toch? Nu ja, God. De dood, bedoel ik. Ik geloof niet zo in God. Sorry.

‘Als u dood bent opoe, ziet u Jan dan weer terug?’

Heel lang heb ik het haar niet durven vragen. Laatst heb ik dat toch gedaan, die keer toen ik haar vroeg hoe oud ze wilde worden.

Jan is het grote verdriet in mijn opoe's leven. Jan was haar oudste kind. Hij is verongelukt. Negen jaar was hij. Net zo oud als ik nu ben. Het heeft nog in de krant gestaan. Mijn moeder heeft het krantenberichtje bewaard: Doodelijk ongeluk. Dodelijk met twee oo's, zo schreef je dat toen.

Jan was een hoge schoorsteenpijp ingeklommen. Hij wilde weten of je bovenin de zee zou kunnen zien. Op het hoogste punt heeft hij zijn evenwicht verloren.

Hij was op slag dood.

Sinds die dag heeft mijn opoe nooit meer sieraden gedragen en ging ze altijd in het zwart gekleed.

‘Of ik Jan weer terug zie?’ vroeg opoe.

‘In de hemel,’ zei ik.

Een poos zei ze niets, ze leek heel diep na te denken.

‘Nu verlang ik naar hem,’ zei ze toen. ‘Nog steeds, elke dag. Maar straks is dat voorbij. In de hemel verlang je nergens meer naar.’

Toen zei ík een poos niks. Ik dacht na over mijn opoe en haar verdriet om Jan. Hoe kon opoe in God blijven geloven! Ik zou boos zijn. Mijn opoe niet. Niet meer in ieder geval.

En u? Zou u boos zijn als u zoiets zou zijn overkomen? Zou u net als mijn opoe in God blijven geloven?

U draagt ook geen sieraden, valt me op.

In het huis van mijn opoe is het alsof de tijd stil heeft gestaan. Ze heeft geen televisie en geen internet. Een bed en een tafel, vier houten stoelen en een donkere kast, dat is alles wat er bij haar in de kamer staat. Het is er donker en stil, net als bij u op het schilderij.

De laatste keer dat ik bij haar op bezoek ging, keek ik door het raam naar binnen. Ik zag haar zitten aan tafel. Ik heb een poosje naar haar staan kijken. Net zoals ik nu naar u sta te kijken.

[p. 73]

Het was laat in de middag. Opoe zag er mooi uit in het schemerlicht.

Toen kende ik u nog niet, anders had ik vast aan u moeten denken.

Misschien ga ik mijn moeder vragen of we binnenkort weer eens bij haar langs gaan. Ik wil haar nóg iets vragen.

‘Wat denkt u opoe, heeft Jan de zee gezien?’

Dat wil ik haar nog vragen. Maar nu moet ik gaan.

Dag mevrouw.