Links Richten

een verboden rede
aan het kongres van ‘links richten’ te amsterdam.

Waarde vrienden en kameraden.

De zich in het buitenland bevindende leden van het bestuur der Bond van Proletarische schrijvers van Duitschland, hebben mij, in een door kameraad Kläber verzonden brief, opgedragen aan Uw kongres de broederlijke groeten over te brengen van onzen Bond die, ondanks Hitler en Goering nog steeds bestaat en haar werk voortzet.

Gaarne zou ik dit persoonlijk gedaan hebben.

Intusschen echter werd ik gisteren in Delft, na een voordracht die ik voor het Parijsche komite tegen het anti-semitisme, had gehouden, gearresteerd. Ik werd enkele

[p. 250]

uren lang door Uw politie vastgehouden, men fotografeerde mij alsof ik een misdadiger was, nam mijn vingerafdrukken en noteerde mijn lengte. (Het eenige wat er aan ontbrak was gelukkig het wegen, anders was ik zeker te licht bevonden!)

De Hollandsche politie wenscht, dat ik in Holland niet meer zal spreken, ze wenscht verder, dat ik zoo spoedig mogelijk afreis. Natuurlijk staat zoo'n wensch gelijk met een bevel. Hierdoor is het mij helaas niet mogelijk voor U te spreken. Ik heb Uw bestuur een brief van ons Bondsbestuur gegeven, dat verschillende vragen en verzoeken tot U richt. Vol dankbaarheid kunnen wij in deze dagen, die voor het geheele proletariaat en alle intellectueel arbeiders zoo zwaar zijn, de solidariteit van onze Hollandsche vrienden tegenover onze kameraden, konstateeren.

Wij zullen deze daadwerkelijke bewijzen van de solidariteit onzer kameraden, niet vergeten. Wij hopen, dat gij ons in onzen zwaren strijd ook verder zult ondersteunen zoo het U dit mogelijk is. ...............

Uw kongres zal zich des te ernstiger met de vraag van het fascisme moeten bezig houden, omdat deze vraag ook in Uw land hoogst aktueel wordt. Des te meer is het van belang om, reeds thans, aan de hand van de Duitsche ervaringen, en meer speciaal naar aanleiding van dié ervaringen, welke men met de intellektueelen heeft opgedaan, dit probleem eens grondig te bestudeeren.

De intelligentia van Duitschland heeft zich t.o.v. het fascisme, gespleten. Hoe verder de ontwikkeling zich voortzette, des te meer spitsten de tegenstelling binnen de scheppende intelligentia zich toe, des te duidelijker bleek het, dat er geen neutrale literatuur of muziek, geen ónpolitieke medische wetenschap en geen luchtkasteelenarchitektuur bestaan kan. De sociale struktuur der intelligentia heeft ten gevolge, dat zij deze toespitsing naar de zijde der proletarische beweging eenerzijds, en anderzijds naar de fascistisch klein burgerlijke ‘redding’ der heerschappij van het bankkapitaal, duidelijk weerspiegelt

Even snel als een deel der intelligentia in de laatste jaren zich naar links oriënteerde, wendde de andere helft zich naar het fascisme.

Neem de Duitsche pers eens onder de loupe, bestudeer de Nazi-literatuur of wat daarvoor doorgaat; ge zult zien, dat er geen vertakking van de ideologische bovenbouw der maatschappij is te vinden, die niet met een eigen ‘theorie’ en ‘praktijk’ der ‘nationale vernieuwing’ voor den dag komt. Maar deze ‘vernieuwing’ is niets dan het moeras der kleinburgerlijkheid, de verstikkendste poel van alle tijden, het einde van iedere beweging voorwaarts, van elke nieuwe inhoud of vormgeving, daar geldt alles voor ‘marxistisch’, ‘bolsjewistisch’ of ‘joodsch’ wat de Duitsche kleinburger, die met zijn hersens nog in den 16en eeuw is blijven steken, voor een storing van zijn, toch reeds zoo geschokte, evenwicht aanziet.

Ja, het is noodzakelijk niet bij de uiterlijke vormen van het Duitsche fascisme te blijven stilstaan, maar in de eerste plaats eens het onderscheid tusschen de innerlijke struktuur van Italië en Duitschland te onderzoeken. Dat is voor U nog des te belangrijker, omdat gij in een buurland van het Hitlersche barbarendom leeft, omdat gij op tal van wijzen met de Duitsche kultuur zijt verbonden. De oekonomische krisis tast de geheele wereld aan, daarom zullen zijn geestelijke gevolgen ook geen enkel land voorbij gaan; daarom zal ongetwijfeld ons fascisme, deze bloedige poging om de sociale heerschappij van het bankkapitaal nog eens te redden door de regeering aan de kleine burgerij over te dragen; zijn geestelijke schaduw ver over de grenzen van ons land werpen, en, door de bijzondere beteekenis van Duitschland, van grooter invloed zijn dan destijds de verovering van de macht door Mussolini.

Buitengewoon belangrijk zijn in dit tijdperk de opgaven der werkende intelligentia.

Ziet steeds naar Duitschland: waar blijft Gerhart Hauptmann, wat doet Richard Strauss? Waarom zwijgen Liebermann en Thomas Mann en al die andere helden? Waar is ook slechts één fluisterwoord te hooren tegen deze duizendvoudige arbeidersmoord, tegen de schaamtelooze vervolging van de werkende joden?

Wie begrijpt dat het fascisme in Duitschland beteekent, de laatste barrière tegen een heerschappij der arbeiders, die houdt zich koest, zelfs dan wanneer hij voorloopig zelf behoort tot de offers van het fascisme, zooals mijnheer Thomas Mann, de nobelpreismatador der republiek van Weimar.

Wie echter beseft, dat iedere vooruitgang in onze maatschappij, ieder geestelijk leven, uitsluitend en alleen uit de rijen der arbeidersklasse komt en kan komen, die moet en zal zich onder onze vanen stellen, die zal plaats nemen in de rijen van socialisme en arbeidersbeweging, die moet en zal samen met de arbeiders zijn weg gaan. Ook Uw kongres zal deze dingen moeten overwegen. Het zal moeten onderzoeken, wat ei gebeuren moet, om in de rijen der Hollandsche intelligentie front te maken tegen het aanzwellende fascisme.

In den naam van onzen Bond, wier bestuurder Ludwig Renn in de gevangenis zit, wier lid Erich Baron in de vesting Spandan vermoord is, wier leden in Duitschland trouw

[p. 251]

de proletarische zaak blijven dienen en wier leden buiten Duitschland zich voorbereiden om naar hun land terug te keeren, begroet ik U nogmaals hartelijk.

Leve het eenheidsfront van alle werkers, van arbeiders en werkende intellektueelen.

Weg met het fascisme in alle landen.

Leve het socialisme.

OTTO HELLER.

Amsterdam, 27-5-'33.

aangenomen richtlijnen

1.	‘Links Richten’ stelt zich tot taak, onder de massa van het proletariaat belangstelling voor en kritische inzicht in - de revolutionaire kultuur (kunst en wetenschap), in het algemeen en de rev. literatuur in het bijzonder te wekken, (waarbij aan de onderdrukte revolutionaire kultuur der kolonieën en onderdrukte minderheden speciale aandacht moet worden geschonken), alsmede haar het inzicht in de rol der burgerlijke kunst en kultuur ten opzichte van den klassenstrijd bij te brengen.
2.	‘Links Richten’ stelt zich tot taak, de zelfexpressie der arbeiders in den geest van hun revolutionairen gezindheid te bevorderen en hun de meest aktieve hulp te bieden bij de ontwikkeling hunner talenten en technische bekwaamheid.
3.	Het kongres konstateert, dat deze doeleinden slechts bereikt kunnen worden door aktieve medewerking van zooveel mogelijk revolutionaire kunstenaars en intellektueelen en acht het de taak van L.R. deze groepen voor dat doel te mobiliseeren.
4.	‘Links Richten’ acht het zijn taak, om, onder de snel zich radikaliseerende groep van burgelijke kunstenaars en intellektueelen, belangstelling voor de revolutionaire kultuur (kunst en wetenschap), te wekken en hun de noodzakelijkheid duidelijk te maken hun strijd te verbinden aan den strijd der arbeidersklasse.
5.	Het kongres konstateert, dat dit doel slechts bereikt kan worden, door het kontakt tusschen deze kunstenaars en intellektueelen met de arbeiders steeds inniger te versterken, op den grondslag van een arbeidsgemeenschap, waarbij een proletarische meerderheid waarborg behoort te zijn, dat L.R. niet verwordt tot een onvruchtbare debatteerclub voor intellektueelen, welke onder het proletariaat slechts verwarring zou kunnen stichten.
6.	Het kongres konstateert, dat de moeilijkheden, welke zich voordoen bij het samenbrengen van kunstenaars, intellektueelen en arbeiders slechts een bewijs te meer zijn voor de absolute hoofdzakelijkheid, deze lijn voort te zetten, en de bestaande tegenstellingen te overbruggen.
7.	Het kongres acht het noodzakelijk, dat binnen het verband van L.R. speciale vakgroepen worden gevormd, welker leden hun vakbekwaamheid aan het doel van ‘Links Richten’ dienstbaar maken.
8.	Uit het lidmaatschap van de I.V.R.S. en uit de besluiten van het kongres van Charkow spruit voort, dat, binnen ‘Links Richten’, de literaire groep voorloopig de kern moet vormen, terwijl deze kern de andere vakgroepen moet steunen bij het verwerven van een steeds grootere zelfstandige levensvatbaarheid.
9.	Het kongres acht het de taak der kunstenaars-leden van ‘Links Richten’ om zich zooveel mogelijk aan te sluiten bij de verschillende vakorganisaties, teneinde daar het rev. standpunt van L.R. tot uitdrukking te brengen en deze organisaties er toe te bewegen, de revolutionaire strijd te voeren.
10.	‘Links Richten’ is geen vakvereeniging. Het voert den strijd tegen het kultuurfascisme en voor de komst der sociale revolutie, doch voert geen vakstrijd voor persoonlijke belangen van zijn leden.