Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Machabeus wint die heylighe stadt ende reynighetse, wat geschiet is na Antiochus doot met Eupatore sinen sone, ende hoe vromelijcken dat hem Machabeus hielt.

Dat .x. Capittel.

1

MAchabeus ende die met hem waren, met die beschermenisse des HEREN ontfinck hi den tempel, ende die stadt weder,

2

ende hi vernielde die outaren dye de heydenen in die straten opgherecht hadden desghelicx ooc die tempelen.

3

Ende den tempel geuaecht hebbende, so maecten si eenen anderen outaer, ende vanden steenen ontfinghen si vier, ende offerden spijsoffer na twee iaren, ende wyeroock, ende keerssen, ende setten thoonbrooden.

4

Dwelc ghedaen sijnde, si den HEERE baden neder gestrect ter aerden, dat hi haer voortaen niet meer in sulcken anxt ende verdriet en woude laten comen. Maer oft si eenich tijt sondichden, dat si van hem saechtelijcker gestraft souden mogen worden, ende dat si niet den vreemden ende blasphemighen menschen en souden worden gheleuert.

5

Op dyen dach dat den tempel vanden vreemden gheborenen besmet was, geuielt den seluen dach dat dye suyueringhe oock gheschiede, opten vijfentwintichsten dach der maent Casleu.

6

Ende si deden die suyueringhe acht daghen met blischappen, na die manier der loouertenten, ghedenckende dat si voor een luttel tijts, den hoochtijdelijcken dach der loouertenten, in die bergen, ende speluncken hielden, ghelijck beesten.

7

Daeromme droeghen si ionghe schoten, ende groene tacken, ende palmen, hem ter eeren, die hen voorspoet hadde gegheuen sijn plaetse te reynighen.

8

Ende si besloten met een ghemeyn ghebot ende gheset, dat alle dat Iootsche volck dese daghen alle iaer souden houden

9

Hoe dat Anthiochus, die heerlijck ende doorluchtich genaemt is, gestoruen si,

10

daer af is nv genoech geseyt. Nv sullen wi vertellen wat van Eupatore den sone des ongodlijcken Antiochi geschiet is aengaende den oorlogen, ⁺ dat willen wi int corte bescriuen

+ B vers 10

11

Als dese dat rijck ontfaen hadde, soo stelde hi ouer die saken des rijcx Lysiam eenen hooftman der ruyterschap van Phenicen ende Sirien.

12

Wandt Ptholomeus die gheheeten werdt Macron een ouerste ouer den Ioden, om dat recht te onderhouden, om des onrechts wille, dat hen gheschiet was, so nam hi voor hem, alle dinck vriendelick ende vredelijc te handelen.

13

Maer hier om wert hi beschuldicht vanden vrienden bi Eupatorem, ende wert als een verrader geschouwen, om dat hi dat landt van Cypers dat hem beuolen was van Philometore, verlaten hadde, ende tot Antiochum den edelen ouer gegaen sijnde, oock van hem ghegaen was, vergaf hem seluen met fenijn, ende sterf also.

14

Ende als Gorgias hooftman der plaetsen was, nemende tot hem die toecomelingen,

15

beoorloochde hy die Ioden dicwils, mer die Ioden die die bequame vaste steden in hielden, ontfingen die, die van Ierusalem veriaecht waren,

16

ende pijnden hen te oorloogen. Mer die met Machabeo waren, door ghebeden den HEERE biddende, dat hi hen eenen hulpere soude sijn, so deden si eenen storm op die vaste steden der Edomeen, ende met grooter macht aenstaende, vercregen si die plaetsen,

17

⁺ende die hen te gemoete liepen, sloeghen si doot, ende sloeghender al te samen doot, niet min dan vijfentwintich duysendt,

+ C vers 17

18

Maer als sommighe, nyedt min dan .ix. duysent, in twee alte vaste torens waren gheuloden,

19

ende alle gereetschap om te wederstaen hadden, Machabeus liet tot haerder beuechtende verwinninge Simonem ende Iosephum, ende ooc Zacheum, ende vele ghenoech die met hen waren, ende hi selue keerde hem tot dyen strijden waert, daert meest van noode was.

20

Maer die met Simon waren, lieten haer metter ghiericheyt ver-

[p. *]

winnen, want si ontfingen vanden sommighen dye in die torens waren, tseuentich duysent Dragma, ende lieten die selue ontulien.

21

Als Machabeus gebootscapt was, datter gheschiet was, ⁺ so verghaderde hi die princen des volcx ende beclaechdese dat si die broeders om gelt vercocht hadden, in dien dat si haer vyanden hadden laten ghaen

+ D vers 21

22

Aldus liet hi dese, die verraders gheworden waren dooden, ende nam terstont die twee thorens in.

23

Met wapenen ende met handen alle dingen voorspoedelic doende doode hi in die twee vestingen meer dan .xx.M. mannen.

24

Ende Timotheus die te voren vanden Ioden was verwonnen, tsamen roepende theyr der vreemder menichten ende theyr der reysenaers van Asien vergadert hebbende, quam hi als oft hi het Iootsce lant met wapenen innemen soude.

25

Ende als dese naecte, so badt Machabeus ende die met hem waren, den HERE, thooft met aerde bestroyende,

26

ende haer lendenen met haren cleederen gordende, voor dat wterste des outaers neder liggende, dat hi hem genadich, ende haren vianden een vyant soude sijn, ende dat hy den ghenen teghens soude sijn, die hen teghens waren, ghelijck dye wet seydt

27

Ende aldus namen si die wapenen na tghebet, ende ghinghen verde vander stadt, ende den vianden na gecomen saten si neder.

28

Mer ten eersten opganc der sonnen soo streden si beyde teghen malcanderen. Die Ioden den HERE metter crachte tot eenen belouer der victorien, ende des voorspoets hebbende, maer dander hadden den moet tot eenen leydtsman des oorloochs.

29

Maer als den strijdt crachtich was, so verschenen den vyanden vanden hemel vijf mannen op paerden fraey sijnde, met ghulden thoomen, den Ioden gheley doende,

30

wt welcken die twee Machabeum ontsedt deden die int midden der vyanden omcingelt was, ende hielden hem ghesont, ende si schoten op die vyanden geschutten ende blixemen, waer wt si met blintheyt ghescheynt worden, ende veruult met verscrickinghe ende vielen.

31

Daer sijn doot gheslaghen twintich duysent ende vijfhondert voetghangers ende seshondert reysenaers.

32

Mer Timotheus vloot in Gazarim, welcke een vaste beschermenisse was waer af Cereas ouerste was.

33

Maer Machabeus, ende die met hem waren verblijdende, beleyden die beschermenisse vier daghen,

34

ende die daer binnen waren verlatende hen op die vasticheyt der plaetsen, vloecten bouen maten ende werpen onbetamelijcke redenen wt.

35

Mer doen den .v. dach op ghinc, so werden twintich ionghen wt dyen die wt Machabeus waren, ontsteken int gemoede, om der blasphemie wil, ende ghingen manlijck totter mueren,

36

ende met fellen moede, die thorens aenstekende, steghen si daer op, maer ende oock ander des ghelijcx stigende op die thorens, begonsten die poorten aen te steken ende die selue vloeckers leuende te verbernen.

37

Ende twee heel dagen lanck die beschermenisse verwoest ende bedoruen sijnde, vonden si Thimotheum dye hem in eenderhande plaetse verborghen hadde, ende si dooden hem, ende sijn broeder Ceream, ende Apolophanem sloeghen si doot

38

Als dese dinghen gheschiet waren, ghebenedijden si den HEERE, die groote dinghen in Israel hadde gedaen, ende hen victorie had ghegheuen.