Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Onder een schoone gelijckenisse verwijt God den Iootschen volc sine weldaden, ende haer scalcheit ende ondancbaerheit, ende hi geeft daer mede haer te kennen hare straffinge.

Dat .xvi. Capittel

1

⁺ENde des HEREN woort geschiede tot mi, ende sprac,

+ A vers 1

2

Du menschen kint Geuet der stadt Hierusalem te kennen hare grouwelen, ende segt,

3

Also spreect dye HERE God te Ierusalem, ^a Dijn vaders lant, ende dijn geslacht is wt der Cananiten lande, Dijn vader wt der Amoriten, ende dijne moeder wt die Hethithen,

a Dye HERE geeft hem haer boosheyt te kennen haer noemende, met den namen der heydenen ende ongeloouighen Esa. i.c.

4

Dijn geslacht en heeft dy dijn ^b nauelpeesken niet afghesneden. Ooc en bistu met water niet gebaeyt, oft gewasscen, datstu suyuer wordeste Men en heeft, v noch niet met sout gewreuen, noch inden windelen gewonden,

b Door dat woordt nauelpeesken, wordt verstaen die vleescelijcke begeerlicheydt ende wellust. pro. iij.b

5

Want niemant en iammerde dijnder, dat hi hem dijnder ontfermt hadde, ende een van die stucken v bewesen hadde, Maer ghi waert recht wt opt velt geworpen (als een vondelinc) also veracht was dijn siele, doen du geboren waerste.

6

Mer ic ginc di voorbi, ende sach v in dinen bloede liggen, ⁺ Ende sprac tot dy, Du sulst leuen, doen du also in dijnen bloede lagest, Ia tot dy sprac ic, Van dinen bloede sulstu gesuyuert worden, ende du sulst leuendich blijuen,

+ B vers 6

7

ende ic hebbe v opgeuoet, ende groot laten worden ghelijc een schuete oft spruyte, inden velde, Ende du waerste nv gewassen, groot, ende schoon geworden, Dijne borsten waren ghewassen, ende du haddeste schoon langhe hayr ghecreghen, Nochtans waerdtstu bloot, naect ende beschaemt,

8

Ende ic ginc v voorby, ende sach v aen, Ende siet, so waertstu manbaer of houbaer, doen breyde ic mijn garen, ofte nette ouer v, ende bedecte dijn scaemte, Ende ic dede v een geloofte, ende ic nam dy te houwelijcken, spreect de HEERE God dat ghi mijn sout sijn,

9

Ende ick bayde di met water, ende wiesch v van uwen bloede, Ende saluede v met balsaem ende olie,

10

Ende ic cleede v met gesticte clederen Ende ic tooch v zeemsche schoenen aen, Ic gaf v fine linen cleederen, ende siden sleyers,

11

ende vercierde v met clenodien, ende ic tooch costelijc cyeraet aen dijn armen Een ketene aen dijnen hals,

12

eenen rinc stac ic aen dijn hant, spanselen aen dijn voorhooft, ende oorenringen aen dijn ooren, ende een schoone croone sette ic v op v hooft,

13

Summa du waerst gecyert met enckel gout ende siluer, ende gecleet met enckel wit lijnwaet, siden, ende gestict, Du en ateste anders niet dan enckel tarwen bloemen broot, honich, ende olie, ende ghi waert bouen maten huepsch ende fraey, ende ghi vercreget dat conincrijcke.

14

Ende dijn lof was ooc vermaert onder die Heydenen van dijnder schoonte weghen, Die welcke gansch volmaect was, door die cyragie, die ick v aengedaen hadde, seyt die HERE God.

15

⁺Maer ghi verliet v op uwe ^c scoonheit, ende aengesien dat ghi so vermaert waert, soo bedreeft ghy hoererije, also dat ghi v eenen yegelijcken gemeen maecte, die v voorby ginc, ende dedet sinen wille

+ C vers 15

c Door haer scoonheyt worden verstaen dye gratie ende weldaet die die HERE den Ioden bewesen ende ghedaen hadde bouen allen anderen natien inder werelt Esaie lviij.b

16

Ende naemt van dijne cleederen, ende maeckte menigherley verwe van Outaren daer wt, ende ghi bedreeft dijne hoererie, daer op dat dier gelijcke niet meer gesciet en is, noch geschieden en sal,

17

Ghi naemt ooc v scoon gereetscap, die ic v van mijn gout ende siluer gegeuen hadde, ende ghi maecte v daer mans beelden wt, ende bedrijft dijn hoererie met die selue.

18

Ende du naemste dijn gesticte cleederen, ende dectese daer mede, ende mijn olye ende ruecwerck dat leyde ghi haer voor,

19

Mijne spijse die ic v te eten gaf, die bloeme vanden mele, honich, olye, dye leyde ghi haer voor, tot eenen soeten ruecke.

20

Ia het quam ooc so verre, spreect de HERE God, dat ghi naemt dijn sonen ende dochteren, die ghi mi op geuoet hadt, ende offerde die den seluen te verslinden, Meent ghi dan dattet een cleyn saecke si dine hoererije?

21

Dat ghi mi mijne kinderen dootslaet? ende laetse den seluen verbernen?

22

Nochtans en hebt ghi in alle dijnre hoererije, ende grouwelen niet gedacht op die tijt dijnder ioncheyt, Hoe bloot ende naect dat ghi waert, ende in dijn bloet lageste.

23

Bouen alle dese dijne boosheit, Ach, wee, wee dijns, ⁺ spreect die HEERE God

+ D vers 23

24

soo stichte ghy v berch kercken, ende maecte v berchoutaers op alle straten,

25

ende voort so tymmerde ghi op alle straten, uwe berchoutaers, Ende ghi maecte dine scoonte tot enckele grouwelen. Du dedeste dijne beenen open tegen alle den ghenen die daer voorbi ghingen, ende bedreeft dijne hoererien veel,

26

Eerstwerf bedreeft ghi hoererie, met die kinderen Egipti, dine nagebueren, die groot vleesch hadden, ende bedreeft also groote hoererie om mi tot gramscap te verwecken.

27

Mer ic strecte mijn hant wt ouer v, ende verstoorde alsulcke dijne manieren, ende ic gaf v ouer inden wille dijnder vyanden, den dochteren der Philisteen, die welcke haer schaemden, van dijnen oneerbaren wesen.

28

Daer na bedreefstu hoererije met den kinderen Assur, ende ghi en conde dies niet versaet gheworden

29

Ia doen du met haer hoererije bedreuen hadtste, ende dies niet sadt geworden en conste, doen maecte ghy der hoererije noch meer met die coopheeren wt Chaldea. nochtans en constu met dien ooc niet versaedt geworden.

30

Hoe sal ic doch di dijn herte besniden? seit die HERE God, want du sulcke dingen doetst, du groote vermaerde hoere,

31

daer mede dat ghy uwe berchkercken sticht, voor aen alle straten, ende dine outaers maecte op alle wegen.

32

Daer en bouen so en waert ghi niet als ander hoeren, die men moet met ghelt coopen, noch ooc gelijc als die ouerspeelderssen, die in de plaetse haers mans ander toe laet,

33

want allen anderen hoeren geeftmen ghelt. Maer ghi gheeft allen uwen boeleerders ghelt toe, ende ghi scenct haer dat si tot v comen ouer al, ende met v hoererije bedrijuen.

34

Ende het is contrarie met v, ende met andere wijuen, aengaende dijnre hoererijen, Want men en loopt v niet na, maer ghi gheeft gelt toe, ende men en geeft v gheen ghelt toe, dat is recht verkeertheyt.

35

Daeromme du hoere hoort dat woort des HEREN.

36

Also seyt die HERE God, Want ghi dan

[p. *]

so mildelic gelt toe geeft, ende dine scamelheit door dine hoerderije, also tegen dine boeleerders ontdect, ende tegen alle beelden dijnre grouwelen, ende vergiet dat bloet dijnre kinderen, tghene dat ghi haer offert.

37

⁺Daeromme siet, so wil ic vergaderen alle dine boeleerders, metten welcken ghi uwen wellust bedreuen hebt, met alle die ghi voor v vrienden hielt, ende ooc metten ghenen dien ghi vyant sijt, Ende ic wil haer beyde tegen v versamen ouer al, ende ic wil haer dine scamelheyt ontdecken, also datse ooc dijn scamelheit gansch sien sullen

+ E vers 37

38

Ende ic wil dat recht der ouerspeelderssen, ende der bloet vergieterinnen ouer v laten gaen,

39

ende ic wil dijn bloet storten met verbolgentheyt ende zeloersce liefde, Ende ick wil v haer inden handen ouergeuen, also dat si dine berchkercken afbreken, ende dine berchoutaers om werpen sullen, ende v uwe cleederen wt trecken, ende v uwe schoon gereetschap nemen ende laten v bloot naect sitten.

40

Ende si sullen ooc hoopen van lieden ouer v brengen, die v steenigen, ende met haren sweerden v van een sullen houwen,

41

ende uwe huysen met vier verbernen, ende v dine recht doen, voor die oogen van vele wijuen, Also wil ic dijnre hoererije een eynde maken, dat ghi niet meer en sult gelt toe geuen,

42

Ende ick wil mijnen moet aen v coelen, ende mijn zeloersche ernstige liefde aen v versaden, op dat ic ruste, ende mi niet meer en vergramme,

43

Daeromme dat ghi niet gedacht en hebt op de tijt dijnre ioncheyt, mer ghi hebt mi met desen allen tot gramscappen verwect, Daeromme wil ic ooc alle dijn werc opten cop legghen, spreect die HERE God, want ghi en vraghet daer niet na, om dat ghi also vermetelic alderley grouwelen bedrijft.

44

Siet, alle die gene die spreecwoorden plegen te gebruycken, die sulen van v ooc dit spreecwoort segghen, So die moeder is, also is ooc die dochter.

45

Du biste dijnre moeder dochter, die welcke van haren man ende kinderen liep, Ende ghi sijt een suster dijnre susteren, die van haren mannen ende kinderen liepen, Dijne moeder is een vanden Hethitheren, ende uwe vader een Ammonite,

46

Samaria is v grootste suster, met haren dochteren die v ter slincker hant woonen, Ende Zodoma is dijn ioncste suster, met haren dochteren die tot dijnre rechterhant ligghen,

47

Hoe wel ghi nochtans niet geleeft en hebt na hare wegen, noch gedaen na hare grouwelen, Ten verschilt niet veel, dat ghijt arger gemaect hebt dan si, in alle dijne wegen.

48

† So waerlic als ic leue spreect die HERE God Zodoma dijn suster met haren dochteren en heeft also niet gedaen gelijc ghi ende uwe dochteren,

49

Siet dat was dijnre suster Sodoma misdaet, stouten hoomoet ende oueruloedicheyt van spise, ende goeden vrede, dien si ende hare dochteren hadden, Mer den armen ende behoeftighen en deden si geen hantreykinge,

50

maer si waren stout, ende deden grouwelen voor mi. Daerom so heb icse oock wech gedaen, doen ic dat begonst te mercken.

51

Desgelijcx so en hadde Samaria die helft dijnre sonden niet gedaen. Maer du hadtste dijnre grouwelen veel mer gedaen dan si, dat ghi ooc dine susteren goet ende gerecht gemaect hebt, tegen alle dine grouwelen (te rekenen) die ghi gedaen hebt.

52

⁺Daeromme so draghet ooc nv dijne schande, ghi die uwe susteren gherecht maecte, door dine sonde, inden welcken ghi grooter grouwelen dan si gedaen hebt, ende ghy maectse vromer dan ghi sijt. Daerom weest nv ooc beschaemt ende draecht dijne schande, om dat ghi uwe susteren gerecht ende goet gemaect hebt. *

+ F vers 52

53

Maer ic wil haer geuanghenisse omme keeren te weten, die geuangenisse deser Sodoma, ende haerder dochteren, ende die geuangenisse deser Samaria ende haerder dochteren, ende die geuangenen dijnder teghenwoordiger geuangenissen, met haer

54

op dat ghi dragen moget dijn scande ende spot, voor alle tgene dat ghi gedaen hebt, ende dat ghi nochtans getroost wort.

55

Ende dine suster dese Sodoma, ende hare dochteren sullen bekeert worden, ghelijc si voormaels gheweest sijn Ende Samaria ende hare dochteren sullen bekeert worden, als si voormaels gheweest sijn.

56

Daer toe ghi ooc ende uwe dochteren sult bekeert worden, ghelijck als ghi voormaels geweest sijt. Ende ghi en sult niet meer die selue Sodoma dine suster versmaden, ghelijck inder tijt dijns hoochmoets ende dijns stoutheyts, doen dijne boosheyt noch niedt ontdect en was,

57

Als ter tijt doen v die dochteren Syrie, ende die dochteren der Philisteen ouer al schenden ende verachten v rontomme,

58

doen ghi uwen laster ende grouwel moest dragen spreect die HEERE God.

59

Want also spreect die HERE God, Ic wilt v doen, ghelijc ghi gedaen hebt, om dat ghy den eedt veracht hebt, ende dat verbont gebroken hebt.

60

Maer ic wil gedencken op mijn verbont, dat ic met v ghemaect hebbe in dijnder ioncheyt. Ende ic wil met v een eewich verbont oprechten.

61

Dan sulstu dijnre wegen gedencken, ende v schamen als ghi uwe grootste ende cleynste susteren tot di nemen sult, die ic v tot dochteren geuen sal, Ende dat buyten dijn verbont.

62

Mer ick wil mijn verbont met v oprechten, also dat ghi beuinden sult dat ic die HERE ben,

63

op dat ghy des ghedenct, ende v schaemt, ende van schanden weghen dijnen mont niet meer op doen en dorste. Als ict v al vergheuen sal, so wat ghy ghedaen hebt, spreeckt dye HEERE God.