Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Die ionghelinc Dauid verslaet Goliath den ruese, die Philisteen vlieden.

Dat .xvij. Capittel.

1

⁺DIe Philisteen vergaderden haer heyr totten strijde, ende quamen te samen te Socho in Iuda, ende legerden hen tusschen Socho ende Aseka, aent eynde Damin,

+ A vers 1

2

Maer Saul ende die mannen Israel quamen te samen, ende legerden hen inden Eycgront, ende maecten hen op ten strijde tegen die Philisteen,

3

Ende die Philisteen stonden op eenen berch op geen side, ende die Israeliten op eenen berch op dees side, alsoo dat een dal tusschen hen was.

4

Doen quam daer voor wt den leger der Philisteen, een vermetende stoudt man, gheheeten Goliath van Gath, ses ellen, ende een hantbreet hooch

5

ende hadde eenen metalen helm, op sijn hooft, ende een scubachtich pantsier aen, ende dat gewichte sijns pantsiers was vijfduysent sikelen metaels,

6

ende hadde metalen been harnasch aen sijn schenen, ende eenen metalen schilt op sijn schouderen,

7

ende den scacht sijnder spiessen was, als eenen weefboom, ende dat yser sijnder spiessen hadde seshondert sikelen ysers, ende sijn wapendrager ginc voor hem henen.

8

Ende hi stont ende riep totten scharen Israel, ende sprac tot hen, wat sijt ghi wtgetrocken om v te wapenen in eenen strijt? En ben ick niet een Philisteeus? ende ghy Sauls knechten? Verkiest eenen onder v, dye

[p. *]

[afbeelding]

tot mi af come,

9

can hi tegen mi gestrijden, ende slaet ^a hy mi, so willen wi uwe knechten sijn,

a Slaen dat is hier dooden ende te nyeute doen

10

Maer vermach ic ouer hem, ende slae hem, so sult ghi onse knechten sijn dat ghi ons dient. Ende die Philisteus sprac. Ic heb den scharen Israel beschimpt heden ten dage,

11

Gheeft my eenen, ende laet ons teghen malcanderen strijden. Doen Saul ende alle Israel dese reden des Philisteeus hoorden versloegen si hen, ende vreesden seere.

12

⁺Dauid was een Ephratisch mans soon, van Bethleem Iuda, die hiet Isai, die hadde acht sonen, ende was een out man tot Sauls tijden, ende was bedaecht onder den mannen.

+ B vers 12

13

Ende die grootste sonen Isai, waren met Saul inden strijt getrocken, ende hieten met namen Eliab die eerst geboren, AbiNadab die ander, ende Sama die derde, Dauid was die ioncste,

14

Maer doen die drie outste met Saul inden strijt trocken,

15

ghinck Dauid weder wech van Saul, dat hi die scapen sijns vaders tot Bethleem soude hoeden,

16

Mer die Philisteeus quam voort tsmorghens vroech, ende tsauonts, ende stont daer veertich daghen,

17

Isai sprac tot sinen sone Dauid, Neemt voor uwe broederen dese Epha sangen oft gort, ⁺ ende dese thien broden, ende loopt int heyr tot uwen broederen,

+ C vers 17

18

ende dese thien weecke keesen, ende brengtse den hooftman, ende besoect v broeders, oft het hen wel gaet,

19

ende neemt wat si v beuelen, mer Saul, ende si, ende alle mannen Israel, waren inden Eyckgront strijdende op die Philisteen,

20

doen maecte hem Dauid smorgens vroech op, ende liet die scapen den bewaerderen, ende droech ende ginc henen, soe hem Isai geboden hadde, ende quam totten waghenborch, ende dat heyr was wtgetrocken, ende had hem gewapent, ende riepen inden strijt,

21

Want Israel hadde hem toemaect, oft in oordinancie ghestelt, so waren die Philisteen teghen haer heyr ooc bereyt.

22

Doen liet Dauid die vaten die hi droech, onder den bewaerder der vaten, ⁺ ende liep totter plaetsen des strijts, ende ghinc in, ende gruette sine broeders,

+ D vers 22

23

Ende doen hi noch met hen sprac, siet doen tradt daer op, die vermeten stoute man, geheeten Goliath, die Philisteeus van Gath, wt der Philisteen heyr, ende sprac als te voren.

24

Dauid hoorde dat, Mer een yegelic in Israel, als hi den man sach, vluchte hi voor hem, ende vreesde seer.

25

Ende elc in Israel sprac, hebt ghi den man gesien opgaen? Want hi is opgegaen om Israel te be-scimpen. Ende wie hem slaet, dien wil die Coninc seer rijc maken, ende hem sine dochter geuen, ende wilt sijns vaders huys vry maken in Israel

26

Doen sprac Dauid totten mannen die bi hem stonden, Wat salmen dien doen, die desen Philisteus slaet, ende die scande van Israel keert, Want wie is die Philisteus, dese onbesneden, die dat heyr des leuenden Gods beschimpt?

27

Doen seyde hem dat volck als te voren, So salmen hem doen die hem slaet.

28

Ende Eliab sijn grootste broeder hoorden hem spreken metten mannen, ende verbalch met toornicheyt tegen Dauid ende sprack, Waerom sidi of ghecomen, ende waerom hebdy die weynich schapen daer inder woestijnen gelaten? Ic kenne v vermetentheyt wel, ende ws herten boosheyt, Want ghi sijt neder ghecomen, om dat ghi den strijt sout sien,

29

Dauid antwoorde, Wat heb ic dan ghedaen? En is daer gheen oorsake?

30

Ende keerde hem daer af tot eenen anderen, ende seyde so hi te voren geseyt hadde. Doen antwoorde hem dat volc als te voren.

31

Ende doen si die woorden hoorden die Dauid seyde, vercondichden sise voor Saul, ende die dede hem halen

32

Ende Dauid sprac tot Saul, Geenen mensche en ontualle dat herte om des wille, Dijn knecht sal henen gaen, ende tegen den Philisteus strijden, Maer Saul sprac tot Dauid,

33

Ghi en cont niet henen ghegaen teghen desen Philisteus, om tegen hem te strijden want ghi sijt een knechtken, ende dese is een oorloochsman van sijnder ioncheyt op.

34

Dauid sprac tot Saul, dijn knecht hoede die scapen sijns vaders, ende daer quam eenen leeu, ende eenen beyre, ende droech een scaep wech vander cudden.

35

Doen vant ic den wech na hem, ende sloech hem, ende verlostet wt sinen muyl. Ende doen hi hem tegen mi stelde, so greep ic hem bi sinen baert, ende sloech hem ende dode hem,

36

Also heeft v knecht geslagen, beyde den leeu ende den beyre, So sal nv dese Philisteus die onbesnedene sijn gelijc dier een, Want hi heeft gesceynt dat heyr des leuenden Gods.

37

Ende Dauid sprac, Die HERE die mi vanden leeuwe ende beyre verlost heeft die sal mi ooc verlossen van desen Philisteen.

Ende Saul sprack tot Dauid, gaet henen, die HERE si met v.

38

⁺Ende Saul troc Dauid sine cleederen aen ende sette hem eenen metalen helm op sijn hooft, ende dede hem een pantsier aen,

+ F vers 38

39

Ende Dauid gorde sijn sweert ouer sijn cleeder, ende begonste te gaen, want hi en hadts noyt geproeft. Doen sprac Dauid tot Saul, Ic en can also niet gegaen, want ic en bent niet gewone ende leydet van hem,

40

Ende nam sinen staf in sijn hant, en vercoos vijf glatte steenen wt die beke, ende dedese in die herders male die hi hadde, ende inden sack, ende nam die slinger in sijn hant, ende maecte hem totten Philisteus.

41

Ende die Philisteus ginc ooc, ende maecte hem tot Dauid, ende sijn wapendrager voor hem.

42

Doen nv die Philisteus sach ende scoude Dauid aen verachte hi hem, Want hi was een iongelinc, bruynachtich van fraeyer gedaenten,

43

Ende dye Philisteus sprac tot Dauid, Ben ic dan een hont, dat ghy met stocken tot mi coemt, ende vloecte Dauiden hi sinen God, ende hi sprac tot Dauid,

44

coemt herwaerts tot my, Ick

[p. *]

wil v vleesch geuen den vogelen onder den hemel, ende den dieren opten velde.

45

Dauid sprac totten Philisteeus, Ghi coemt tot mi met sweerden, spiesse ende schilt, mer ic come tot v inden naem des HEEREN Sebaoth, des Gods des heyrs Israel, dat ghi bescimpt hebt

46

Heden op desen dach sal v die HEERE in mijnen handen ouer leueren, dat ick v slae, ende neme v hooft van v, ende geue dat lichaem des heyrs der Philisteen heden den voghelen onder den hemel, ende den wildt opter aerden, op dat allen lande kenlijc werde, dat Israel eenen God heeft,

47

Ende dat alle dese gemeynte wete, dat die HERE niet doort sweert ende spies en helpt, Want die strijt is des HEREN, ende sal v nv in onsen handen gheuen. ⁺

+ Eccl. xlvij.a ij.mach. iiij.d.

48

Als nv hem die Philisteeus op maecte, ende quam ende genaecte hem tegen Dauid, so haeste Dauid, ende liep vanden heyr teghen den Philisteus,

49

Ende Dauid dede sijn handt in sijn tassche, ende nam eenen steen daer wt, ende slingerde, ende raecte den Philisteeus aen sijn voorhooft, alsoe dat den steen in zijn voorhooft voer, ende dat hi ter aerden viel op sijn aensicht.

50

Also verwan Dauid den Philisteus metter slinger, ende metten steen, ende sloech hem ende doode hem

51

Ende doen Dauid geen sweert in sijn hant en hadde liep hi ende tradt tot den Philisteus, ende nam sijn sweert ende troct wt der scheyden, ende doode hem, ende hieu hem den coppe daer mede af.

52

Doen die Philisteen sagen dat haerder alder stercste doot was, vluchten si, ende die mannen Israel ende Iuda maecten hen op, ende riepen, ende iaechden den Philisteen na, tot datmen coemt int dal, ende tot aen die poort Ekron, ende die Philisteen vielen verslagen op den wege tot die poorte tot Gath, ende tot Ekron toe.

53

⁺Ende die kinderen Israel keerden wederomme, vanden na iaghen der Philisteen, ende beroofden haren leger,

+ G vers 53

54

Maer Dauid nam des Philisteen hooft, ende bracht tot Ierusalem, mer sijn wapen stelde hi in sijn tente.

55

Doen Saul Dauiden sach wtgaen teghen den Philisteus, sprac hi tot Abner sinen velthooftman, Wiens sone is die ionghelinck?

56

Abner sprac, Coninck also warachtelick als v siele leeft, ic en weets niet. Dye coninc sprac, so vraecht daer na, wiens soon die ionghelinck is.

57

Doen nv Dauid weder quam vanden slach des Philisteus, nam hem Abner, ende brachte hem voor Saul, ende hy hadde des Philisteus hooft in sijn hant,

58

ende Saul sprac tot hem, Wiens soon sijt ghi iongelinc? Dauid sprac, Ic ben een soon ws knechts Isai, des Bethlehemijts.