Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ AbiMelech staet na die ouerheyt, Hi slaet sine tseuentich broeders doot, Hi wint Sichem ende Thebes.

Dat .ix. Capittel

1

⁺ABiMelech die soon Ierubaal, ⁺ ghinck wech tot Sichem, totten broederen sijnder moeder, ende sprac met hen, ende met alle den geslachte des huys sijnder moeder vader, ende sprack,

+ A vers 1

+ Abimelech dye achste richter, Carmentis dye dochter van Euander heuet dye latijnsce letteren eerst geonden als dye Coninc Latinus in Italien regneerde

2

Lieue spreect voor die ooren alder mannen tot Sichem, Wat is v beter, dat lxx. mannen alle die kinder IeruBaal, ouer v heeren sijn, oft dat een man ouer v heere si, ghedenct oock daer bi, dat ic uwe gebeente ende vleesch ben

3

Doen spraken die broeders sijnder moeder, voor hem alle dese woorden voor den ooren alder mannen tot Sichem ende haer herte neichde hem na AbiMelech, Want si gedachten, het is onse broeder,

4

ende gauen hem tseuentich siluerlinghen wt den huyse BaalBerith, ende AbiMelech huerde daer mede loose lichtueerdige mannen die hem na volchden,

5

ende hi quam in zijns vaders huys tot Aphra, ende doode sine broeders die kinderen IeruBaal tseuentich mannen op eenen steen, mer Iothan die ioncste sone IeruBaal bleef ouer, want hi wert versteken

6

Ende alle die mannen van Sichem verghaderden hen, ende dat gheheele huys Millo ghingen henen ende maeckten AbiMelech tot eenen Coninck

[p. *]

bi die raet eycken, die te Sichem staen

7

Doen dat Iothan te kennen gegeuen wert, so ginchi wech, ende tradt op die hoochte des berchs Grisim ende hief sijn stemme op, ⁺ riep ende sprac. Hoort mi ghi mannen tot Sichem, op dat God v ooc hoore. ⁺

+ B vers 7

+ Sibilla frigia propheteert van die gheesel ende plaghe der moghender princen der aerden ende dat god nederdalen soude wt den hogen hemele

8

Die boomen gingen wech, dat si eenen Coninc ouer hen souden saluen, ende spraken totten olyboom, sijt onse Coninck,

9

Mer den olijfboom antwoorde hen, Sal ic mijn vetticheyt laten, die beyde God ende mensce aen mi prijsen, ende wech gaen dat ic ouer die boomen drijue?

10

Doen spraken die boomen totten vijchboom. Coemt ghi ende sijt een Coninc ouer ons,

11

Mer die vijchboom sprac tot hen, Sal ic mijne soeticheyt, ende mijne goede vruchten laten, ende gaen henen, dat ic ouer die boomen drijue?

12

Doen spraken die boomen totten wijnstoc, Coemt ghi ende sijt onse Coninc.

13

Mer die wijnstoc sprack tot hen, Sal ic mijnen most laten, Die God ende den menscen vrolijck maect, ende gaen henen dat ic ouer die boomen drijue?

14

Doen spraken alle boomen totten doornen bosch, Coemt ende sijt coninck ouer ons.

15

Ende den doornen bosch sprack totten boomen, Ist warachtich dat ghi mi tot eenen Coninc saluet ouer v, so coemt ende betrouwet v onder mijn scaduwe, Is dat niet, so gae vier wten doornen bosch, ende verslinde die Cederboomen Libanon.

16

Hebt ghi nv recht ende redelic gedaen, dat ghi AbiMelech tot eenen Coninc gemaect hebt, ende hebt ghi wel gedaen aen IeruBaal, ende aen sinen huyse, ende hebdi hen gedaen so hi aen v verdient heeft,

17

dat mijn vader om uwent wille gestreden heeft, ende sine siele wech geworpen van hem, dat hi v soude verlossen vander Midianiten hant,

18

ende ghi rechtet v heden op tegen mijns vaders huys, ende verworget sine kinderen, tseuentich persoonen op eenen steen, ⁺ ende maect v eenen Coninck AbiMelech sijns meyssens soon, ouer die mannen tot Sichem, om dat hi uwe broeder is.

+ C vers 18

19

Hebdi nv recht ende redelic ghehandelt aen IeruBaal, ende aen sinen huyse, in desen dage, so sijt vrolijc ouer AbiMelech, ende hi si vrolic ouer v,

20

Is dat niet so gae vier wt AbiMelech, ende verslinde die mannen tot Sichem, ende dat huys Millo, ende daer gae ooc vier wt vanden mannen tot Sichem, ende dat huys Millo ende verslinde AbiMelech,

21

Ende Iothan vluchte ende ontweeck, ende ghinc tot Ber, ende woonde aldaer voor sinen broeder AbiMelech

22

Als nv AbiMelech drie iaren ouer Israel ghedomineert oft gheheerscht hadde,

23

so seynde God eenen quaden moet tusscen AbiMelech, ende den mannen tot Sichem, Want die mannen tot Sichem verspraken AbiMelech,

24

ende die misdaet der doodingen, der tseuentich sonen IeruBaal, ende haer bloet begonsten si te leggen op AbiMelech haren broeder, diese verworget hadde, ⁺ ende op die mannen tot Sichem, ⁺ die hem zijn hant gesterct hadden daer toe, dat hi sijn broeders verworchde,

+ D vers 24

+ Priamus des Conincs Laodemons van troyen sone, sticht ende hertymmert Troyen wederom Paris. Priamus soon ontscaect Helenan des Conincx Menelaus van griecken huysurou daer vele quaden afquamen.

25

ende die mannen van Sichem leyden lagen op die hoochte der berghen, ende roofdense alle die opter straten tot hen wandelden, ende het wert AbiMelech ghebootscapt

26

Baal die soone Ebed quam ende sine broeder, ende gingen tot Sichem inne, ende die mannen tot Sichem verlieten hen op hem,

27

ende trocken wt opt velt, ende plucten af hare wijnbergen, ende terdense, ende maecten eenen dans ende gingen in haers Gods huys, ende aten ende droncken, ende vloecten AbiMelech,

28

ende Baal die sone Ebed die sprac, wie is AbiMelech, ende wat is Sichem, dat wi hem dienen souden? En is hi niet IeruBaals sone? ende heeft sinen knecht Sebul ghestelt ouer die lieden tot Hemor, des vaders Sichem? waerom souden wi hem die-nen?

29

oft God wilde dat het volc onder mijn hant ware, dat ic AbiMelech van cante mochte helpen.

30

Ende het wert AbiMelech geseyt,

31

vermeerdert v heyr ende trect wt, Want Sebul die ouerste in dye stadt, doen hi dye woorden Baal des soons Ebed hoorde, so verbolch hi in sine gramscap, ende seynde boden tot AbiMelech heymelic, ende dede hem seggen. Siet, Baal die sone Ebed, ende sine broeders sijn tot Sichem gecomen, ende maken v die stadt contrarie

32

Dus maket v nv op bi nacht ghi ende v volc dat bi v is, ende verbercht v int velt, ende smorgens als die sonne op gaet, soo maect v vroech op,

33

ende ouerualt die stadt, ende ist dat hi ende dat volc dat bi hem is, tot v wttrect, so doet met hen soo het uwe hant vindet

34

⁺Abimelech stont snachts op, ende allet volc dat by hem was, ende leyde lagen op Sichem met vier heyrscaren,

+ E vers 34

35

ende Baal die soon Ebed troc wt, ende trat voor die duere aender stadt poorte, AbiMelech maeckte hem op wt der lagen met den volcke dat met hem was,

36

Doen Baal dat volc sach, so seyde hi tot Sebul, Siet, daer coemt een volc neder vander hoochten des geberchts Sebul sprac tot hem, Ghi siet die scaduwe der bergen voor lieden aen.

37

Baal sprac noch meer segghende, Siet daer coemt een volc neder wt den middel des lants, ende een heyrscare coemt opten wech totter toouereycke

38

Doen sprac Sebul, Waer is doch nv uwen mont, die daer seyt, Wie is AbiMelch dat wi hem dienen souden? En is dat niet dat volc dat ghi verworpen hebt? trect nv wt, ende strijdt tegen hen

39

Baal troc wt voor die borgeren tot Sichem, ende street tegen AbiMelech,

40

maer AbiMelech iaechde hem dat hi vluchte voor hem, ende daer vielen vele verslagene tot aen die duere der poorten,

41

ende AbiMelech bleef tot Aruma, Sebul dreef Baal ende sine broeders, dat si tot Sichem niet en mochten blijuen,

42

Opten anderen dach ghinc dat volc daer wt opten velde.

43

Doen dat AbiMelech te kennen gegeuen wert, nam hi dat volc ende deylde dat in drie heyrscaren, ende leyde lagen op hen inden velde. Als hi nv sach dat dat volc wt der stadt ghinc, so verhief hi hen ouer hen, ende sloechse

44

⁺AbiMelech ende die scare die bi hem was, oueruielense ende gingen aen die duere der stadt poorten, Mer die ander twee scaren oueruielen alle die, die opten velde waren, ende sloegense.

+ F vers 44

45

Doen street AbiMelech tegen die stadt, den seluen heelen dach, ende wontse, ende verworchde dat volck dat daer inne was, ende brac die stadt, ende ^a stroyde sout daer op.

a Sout stroeyden dat is, hi bederfse ende hy maectse onuruchtbaer

46

Doen dat alle die mannen des torens tot Sichem hoorden, ghingen si in een feeste des huys des Gods Birith.

47

Doen dat AbiMelech hoorde, dat hen alle die mannen des torens te Sichem vergadert hadden,

48

so ghinc hi opten berch Selmon met alle sinen volcke dat bi hem was, ende, nam een bijl in sijn hant ende hieu eenen tack vanden boomen, ende hief dien op, ende leyde dien op sijn scoudere, ende sprac tot alle den volcke dat bi hem was, al wat ghi gesien hebt dat ick doe dat doet ooc haestelic, ghi als ic,

49

doen hieu allet volc eenen tac af, ende volchden AbiMelech nae, ende leydese aen die veste, ⁺ ende stakent aen met viere, tegen hen ende die veste, also dat ooc alle die mannen des torens tot Sichem storuen, by duysent mannen ende vrouwen.

+ G vers 49

50

AbiMelech troc tot Tebez, ende beleegherdese, ende wontse,

51

Mer daer was eenen stercken thoren midden inder stadt, op welcken alle lieden, ende vrouwen ende borgers der stadt vluchten, ende sloten achter hen toe, ende clommen op dat dac des torens,

52

Doen quam AbiMelech tot aen den thoren, ende streedt daer te-

[p. *]

ghen, ende ghenaecte totter dueren des torens, dat hy dien met vier soude verbernen,

53

maer een wijf werp een stuc van eenen molensteen AbiMelech op thooft ende brac hem sijn herssebecken.

54

Doen riep AbiMelch haestelic sinen wapendrager tot hem. Trect v sweert wt, ende doodet mi, op datmen niet van mi en segge, een wijf heeft hem verworget, Doen doorstac hem sijn knecht, ende hi sterf.

55

Mer doen die Israeliten sagen die met hem waren dat AbiMelech doot was, so ghinc elc in sijn plaetse.

56

Alsoo betaelde hem God almachtich dat quaet dat hi aen sinen vader ghedaen hadde doen hi sijn tseuentich broeders verworchde,

57

des gelijcken allet quaet der mannen Sichem loonde hen God op haer hoofden ende den vloec Iothan des soons IeruBaal quam ouer hen