Libertinage. Jaargang 3

[p. 200]

[Nes Tergast: In memoriam Hendrik Chabot]

In memoriam Hendrik Chabot

Je deed gelijk het een eenvoudig man betaamt:
Je hebt je klompen aan de ingang laten staan.
Je overall had je niet hoeven uit te trekken:
Ik zou je straks gemaklijker kunnen ontdekken
Voor het geval jij je gewoonten en je sokken
Reeds verwisseld hebben zou tegen de korstmossen
Waaruit de eeuwigheid de winterkleding snijdt
Voor onze eigenaardigheden,
Waaruit men aan de overzij de laarzen snijdt
Die ons beschermen moeten voor de scherven
Van 't onberekenbaar geweten.
Het jaargetij weet dat het kleur moet derven:
Het ongehoorzaam licht heeft kans gezien
Zijn alphabet over de grenzen
Te smokkelen van dood's gesloten mechaniek.

Het is leger geworden aan de Rotte,
En waar het vol was, vol van leegte.
En als er het gesprek niet vlotten
Wil, vertelt het volk langs de wegen
In de polders tussen Terbregge en
Bergschenhoek, onder uit de weet
Vandaan, van een der hunnen onder hen,
Wiens hand zo groot was dat hun leed
In zijn greep omtrek kreeg en kern
Van wat het is onder elkander.
Het vee voelt de warmte veranderd
In de omgeving van zijn vruchtbaarheid.

De tijd, Chabot, de tijd heeft reden
Te wrokken over eigen onherbergzaamheid.
Altijd te vroeg komt het verleden,
Altijd te laat de toekomst in het woud
Van wat van gisteren zich tot het heden
Wendt. Hoogten in heel-diepten voorbereid
En diepten aan heel-hoogten toevertrouwd

[p. 201]

 

Slechts vinden in tijd's quarantaine tijd

 

De tijd te begenadigen. En hun gelaat

 

Ontsmet het onwelriekend proeflocaal.

 

Wat de toekomst met je werk doet, Chabot,

 

Het liet je koud en kan je ijskoud laten.

 

Niet wij bepalen van het is, Chabot,

 

Wat is voor wordt en wordt voor wordt gelaten.

 

 

 

Jij wist (en zei het mij als wij toe waren

 

aan een kop thee) dat absolute waarden

 

In deze wereld brood noch uitzicht bieden.

 

Jij wist dat schoonheid, waarheid enzovoorts

 

De grote woorden zijn waarmede lieden

 

Van een zeker soort (en wat voor soort!)

 

De liefdeloosheid van het hart versieren.

 

Jij wist, en bleef daarin jezelve trouw,

 

Dat in dit leven zonder kiel en kieren

 

Slechts winst te boeken valt zonder berouw

 

Bij al die dingen, mensen, bloemen, dieren,

 

Waarvan men werklijk houdt en niemand ons

 

Met vaste normen lastig vallen kan.

 

Je zei (en zei het zacht, zo zacht alsof

 

Er slechts buiten het woord om werd gedacht):

 

Liever dan tien deskundigen-bewonderaars

 

Is mij één enkele enthousiaste idioot;

 

Liever dan tien maal het woord groot

 

Is mij het simpele gebaar

 

En het gestameld woord

 

Van een verliefde idioot.

Geen hand bewoog. Geen hand
Heeft op 2 Mei '49
Bijtijds de wekkerpal
Kunnen bereiken. Moeilijk te verteren
Stond in de tuin die aan je rechterzij
Lag (links het polderland in een gebroken Mei)
(Jij in het kleinste der gebouwen)
Een doffe kudde wij
Je afscheid te herkauwen.

[p. 202]

 

De papagaaien hagelden alarm

 

In de peripherie van ons vertrouwen.

 

De zon stond sterk als een ontstoken wrat

 

In het heelal van een handpalm,

 

En aan een vaart van lood stond een zwart lam

 

(Nog leunend op de keerkring van de moederschoot)

 

In de schijnwerper van je dood,

 

Stram als alleen een lam kan staan, een stram zwart lam.

 

De wolven schurkten zich aan het belegen hout.

 

Een late Christus, in een vlammend rood gebouwd,

 

Keek uit de klacht van vrouwen op het perspectief

 

Der stilte in je keet en op de bloemen van je vrouw.

 

De bloemen in je kleine republiek

 

Droegen dien dag de nederigheid van haar wortels

 

Als een gesternte op de lippen.

 

 

 

En langzaam droegen wij je 't altaar binnen

 

Dat je ontwierp met je leven. Hardsteen en mortel

 

Uit het bezinksel van je testament

 

Beschermen het albast van de herinnering.

 

Je noodlot is dat van een vent:

 

Een vent blijft nimmer buiten schot.

 

Je noodlot is dat je geen andre vijand had

 

Dan de ambtenaar der belasting en het lot.

 

Je wist niet eens dat je ze als je vijand had.

To those that love there are no dead,
Only the long sleepers.
(George Barker)

Nu in het stilstaand water van de slaap
Geen rinkelend geluid, zij het verjaard,
Van wekkers (om het even in je hoofd, je nieren,
Of naast je hoofdkussen op het nachtkastje)
Je kan bereiken, geen merries van de nacht je
Kunnen bereiken, of zij hinneken of steigeren,
Rust uit,
En of zij hinneken of steigeren,

[p. 203]

 

Rust uit,

 

En luister niet meer naar het dichtslaan van portieren

 

Aan deze zijde van je huid.

 

En vraag mij niets. Al wat

 

Buiten de schroeflijn dezer handen valt

 

Maakt een geluid

 

Van roestige scharnieren.

 

 

 

Nes Tergast