|
| |
Nyvel.
GRIMELOTH is Beggyne geweest te Nyvel in het Walsch Brabant. Sy heeft aldaer seer godtvruchtelijk geleeft, en sy is de oorsaeke geweest dat den Saligen Gobertus Graef van Scherpenberg in Lotharingen verlaten heeft den kryg van dese wereldt om sig te begeven tot een vertrocken leven. Alsoo desen Graef een walge begost te hebben van de wereldt, en in veel Provincien ghesocht hadde een bequaeme plaetse, om sijn voornemen van Godt beter te dienen in 't werck te leggen, en geen gevonden en hadde, is hy ten lesten gecomen te Nivelle: Hy hadde gehoort dat 'er aldaer veel Beggynen waeren die vermaert waeren om hunne Heyligheyt en onder andere Grimelotha. Gobert dan gonk by dese, en hy opende haer sijn herte en wille, die hy hadde van Godt voor goet te gaen dienen, de welke naer dat sy Godt vieriglijk gebeden hadde, onsteken zynde door den H. Geest, hem rade dat hy recht soude gaen naer 't Clooster van Villers, eer hy soude naer huys keeren, 't gene aldus volbracht wierdt. Uyt de Legende van Nederlant.
ELISABETH van GRAVE is met haer Medegesellinne Grimoleth Overste geweest van twee duy- | |
| |
sent Beggynen, de welke ontrent Nyvel leefden. Van dees twee leestmen dat soo sy 't saemen eens reysden en op den weg quamen te dolen en eenen bosch voor hun sagen, hebben begonst te vreesen en te weenen: maer siet uyt het hout komt hun eenen schoonen en wel-gemaekten Jongman te gemoet, die de bedruckte Jouffrouwen beleefdelijk groet en vraegt waer sy henen willen. Sy noemen hem de plaetse; seer wel seydt hy, comt ik sal U.L. voorgaen ende daer leyden. Hy gaet hun voor, sy volgen, maer niemant en sprekt: en soo sy nu de plaetse, naer de welke sy gongen, in't gesigt hebben, soo verdwijnt op eenen oogenblik den leydts-man. Sy vallen ter aerde, en wederom aen 't krijten, om dat sy met hun sauve-garde (geensints twijffelende oft 't was eenen Engel) niet een woordt gesproken en hadden: en inkomende loofden en bedankten Godt Almachtig over het betoont weldaet, en verweckten malcanderen om den selven voorts aen uyt ganscher herten versterckt door sijn gratie te dienen. Uyt de Legende van Nederlandt en Thomas van Praten uyt d'Order der Predikheeren Doctoor inder Godtheyt en Suffragaen vanden Bisschop van Camerijk.
Op den selven tijdt onder dese Beggynen van Nyvel leefde DIEDELA MAEGT, de welke aldaer vermaert geweest heeft om haer Heyligheydt, en saliglijk gestorven is. Men verhaelt van dese, dat sy eens op sekeren Kers-nacht vieriglijk overpeysende het wonderlijk Mysterie alsdan geschiet, dat niet alleenelijk het soet Kindeken Jesus voor haer verscheen, maer ook sig liet in haer armen opnemen, den welken sy met de alderteerste liefde omhelsende en kussende, soo quamp haer op eenen bot in den sin de gedachtenisse van sekeren godtvruchtigen Religieus van Villers, den welken sy seer beminde: ende gelijkerwijs aen de goey vrienden alle dingen gemeen zijn, soo sprak sy het Kindeken Jesus in der voegen aen: Ach! soeten Jesus
| |
| |
verre zy van my alsulke jonsten van u t' ontfangen sonder mynen goeden vriendt daer van deelachtigh te maken: aen welkers pure liefde dit minnelijk en goddelijk Kindt willende voldoen, sy selven ook aen dien Religieus Misse lesende te Villers heeft veropenbaert, als oft sy in sijn handen het Kindeken Jesus overleverde, den welcken hy aen haer te Nyvel wederom gaf. Desen lettende op alle dese wonderlijkheden is corts daer naer, met oorlof van sijnen Abt, gegaen naer Nyvel, om over dese selsaeme sake met haer te spreken. Ende hy en hadde haer qualijk gegroet, oft hy verwondert hem noch meer als sy hem de reden van sijn bykomste verklaerde. Waer uyt blijkelijk wordt d'Heyligheyt van dese Maegt. Uyt Thomas van Praten.
GUIDO heeft eerst Schole gehouden te Soignies een stedeken van Henegauw. Hy en hadde in sijn jonkheyt maer eens een Vrouwe door een onbedachtigheyt wat te los besien, en dit veroorsaekte hem soo felle bekoringen, dat hy noyt nacht en sliep, oft hem docht (self naer dat de Vrouwe doodt was) dat dese geduerigh by hem was sonder de andere bekoringen de welke hy by dage hadde. Soo hy gewaer wierdt dat den duyvel niet op en hieldt van hem te quellen, heeft hy eens heymelijk by nachte het graf van dese Overledene Vrouwe geopent, en sijn aensicht soo lank gehouden over dat rot Lichaem, dat hy van den stank by naer versmacht zijnde, achterwaerts om viel, al oft hy doodt geweest hadde. Dat kloek werk heeft den Heyligen soo seer geholpen, dat hy daer naer noyt geen gevoelen meer gehadt en heeft van de vleeschelijke bekoringen. Hy is Pastoor geworden van 't Beggyn-hof te Nyvel alwaer hy Godtvruchtelijk gestorven is. Cantipratanus. Suffragaen van Cameryck uyt het Order van S. Dominicus vertelt, dat soo haest als sijn Ziele uyt het Lichaem gescheyden is, de selve haer verthoondt heeft aen iemandt die veer- | |
| |
thien mylen van daer was. Uyt de Legende van Nederlandt.
MARIE OIGNIE is te Nyvel van middelmatige Ouders geboren: ende alhoewel sy overvloedige Rijkdommen hadde, en heeft nochtans noyt op de selve haer hert gestelt, besonderlijk als sy door Goddelijke veropenbaringe geweten heeft dat haer Moeder om de onrechtveerdige goederen tot de eeuwige pijnen verdoemt was: welke Moeder haer ook gedwongen heeft te trouwen: maer den Houwelijken staet en heeft aen haer deughden niet te kort gedaen. Sy sliep op d'aerde, droeg haire kleederen, dede veele goede werken ende door een gemeen consent van gehouwde, zijn sy Suster en Broeder geworden: en hebben alsoo t'samen te Willebrucht by Nyvel langen tijdt de Melaetsche gedient, Marie wachte haer soo van de kleyne dagelijksche sonden, datse op veerthien dagen tijdt qualijk eens een onbehoorelijk gepeys en hadde. Eens daeghs en seer soberlijk tegen den avondt nam sy haeren nootdruft, sy en dronk geenen wyn, proefde noyt vleesch, selden vis, en dan maer ook van de cleynste. Sy onderhieldt haer met fruyt en kruyden. Sy heeft dry jaeren van H. Cruys Verheffinge tot Paesschen toe te water en broodt gevast, droeg eenen rouwen sack op haer Lichaem: haer kleederen waren gemeyn, en als gelijk met het Goddelijk vier gevoyert en vreesde sy de felle coude niet. Godt heeft haer in den droom veel heymelijke saeken getoont en met besondere openbaringen besocht. Christus was haer gepeys in het hert, het woordt in den mondt ende een model in haer werk.
Sy dede haer uyterste beste om alle de werken van bermbertigheyt in te volgen. Sy en hiel noyt op van Godt nacht en dagh te bidden, den witten doek die sy op haer hooft droegh liet sy voor haer oogen sinken, en gonk alsoo met geboogden hoofde in alle ootmoedigheyt haeren gank henen. En | |
| |
om dieswille dat sy te Willebrucht al te seer naer haeren sin van 't volk besocht wierdt, soo heeft sy door Godts ingevinge met consent van haeren Man Jan, en ook van haeren geestelijken Vader Meester Guido haer vertrocken by de Canoniken Reguliers van Oignies, alwaer sy dikwils als eenen anderen Jacob op een klaerblinkende Leere gesien heeft d'Engelen op en af gaen.
Sy temde soo haer Lichaem dat sy in menige jaren niet een ongeregelde beroerte en gevoelde: en gelijk eens sekeren Mans-persoon met een suyver en geestelijke liefde haer by der handt nam, en hy daer door een vleeschelijke beweginge kreeg, 't welk sy niet en wist, is 'er een stemme uyt den Hemel gekomen die sy alleen hoorde, seggende in 't Latijn Noli me tangere, welke woorden sy niet en verstondt, ende de selve verhalende aen den anderen die haer by der handt houde, en die woorden wel verstondt, heeft haer laten gaen, ende op andere tijden sig wel gewacht van haer meer te raeken.
De duyvels haer gebedt niet connende verdragen, ruyschsten tegen haer met gewelt en maekten groot getier al kermende en klagende Sy hoorde in tegendeel dikwils de Engelen in den nacht singen, met de welke sy de rest van dien sonder slapen overbrocht.
Den val der zielen bedroefde haer seer, daerom heeft sy van Godt gevraegt eenen goeden Predikant die hun tot af-standt der sonden en tot een waerachtigh leetwesen soude brengen: en alsoo 't gene sy niet en conde doen door haer selven, heeft sy door hem uytgewerkt en gebrocht tot beternisse van leven. Al haren troost en besondere hulpe was het H. Lichaem des Heeren 't welk sy niet lank derven en cost, ook in de ziekte van haer doodt, als sy niet eten en conde oft eenig broodt rieken alleenelijk, nam sy 't selve lichtelijk en sonder moeyte anders niet 53. dagen nuttende.
Ses jaeren voor haer doodt heeft sy de selve voorseydt aen Guido haeren Schoon-broeder, en als | |
| |
nu 't leste gecomen was en conde haer van blijdtschap niet onthouden, namentlijk de dry leste dagen, dagh en nacht in de Kerk singende: en den duyvel hem aen haer veropenbarende, soo sy hem sagh, heeft hem geboden te vertrecken en gong soo voorts in 't singen van den blijden Alleluia. Nu tijdt zijnde heeft de H. Moeder Godts haer vermaent den H. Olie te ontfangen, en alsdan hebben alle de Apostelen haer bedde omringelt: der H. Petrus toonde haer de sleutels van sijn macht, en beloofde haer den intree van den Hemel; jae Christus selver beloofde haer te leyden in 't Heylig der Heyligen. Sy vraegde dan, niet dat sy het niet en wist, maer om de grootte der belofte, Wel wat is dat myn goedertierentheyt (soo noemde sy haren Beminden) geleydt te worden in 't Heilig der Heyligen? Als sy nu dan Geoliet wierdt, heeft Christus gebenedijdt sijnen Standaert van 't Heylig Cruys geplant aen haer voet-eynde, en sy heeft alsdan gevoelt de wondere uytwerkinge van den H. Geest, de welke geschiede in de lidtmaten die gesalft wierden. Haer zijn toegesonden tot troost Joannes van Dienant, die sonder Vagevier nu met Godt was in den Hemel: ende Broeder Richaert Meneser Capelaen een goedt en Heylig Man, alhoewel hy dan noch in 't Vagevier wierdt wederhouden.
Sy is gestorven den 23. Junij in 't jaer 1213. dry en dertig jaren oudt zijnde, en begraven te Oignie. De Heyligheyt van haer leven is altijdt soo over al bekent geweest, datmen reden heeft van sig te verwonderen, waerom dat 'er niet gearbeydt en is om haer te Canonizeren, en dat sy noch niet opentlijk geviert en wordt. Dit is geoorloft, oft immers wort gedoogt te Oignies, alwaer haer Lichaem met groote eerbiedinge bewaert wordt. 'T is in 't jaer 1609. by last van den Paus Paulus den V. uyt de aerde verheven, en door de sorgvuldigheyt van Franciscus de la Bussiere Bisschop van Namen, den genen het selve leyde in een silvere Kasse, om dit te ver- | |
| |
heffen op den Autaer der Kerke van Oignies, al of de Heylige Gecanonizeert waere. Uyt de Legende van Nederlandt.
De Geluksalige JULIAENE Priorinne van Mont Cornillion by Luyck, wiens deugt van Jesus Christus beproeft is geweest door verscheyde quellingen, de gene haer soo van buyten als van binnen haer Clooster wierden aengedaen, om dat sy stantvastig was in alles oprechtelijk te doen onderhouden, en niet het minste toe en liet tegen den Regel, aen haer eygen Susters, die begosten te komen tot een verslappinge, waer door dese sigh tegen haer stelden, gelijk ook het wereltsch volk de welke den Regel van het Clooster sochten te stooren door hun besoek en geloop. Selfs is sy gepraemt geweest haer wooninge te verlaten, en haren toevlucht nemende naer Namen, gonk sy by de Beggynen, dat is de Dochters van de H. Begga onder de welke sy leefde in een groote armoede.
Uyt het gene nu geseydt is kan men sien wat AGNES, OZILIA en ELISABETH met haer geleden hebben. Sy zijn alle dry gestorven voor Juliane, eerst Agnes en Ozilia, en daer naer Elisabeth, korts achter een. Als het doodt Lichaem van Elisabeth volgens de plegingen wierdt afgewasschen, begost Juliaen bitterlijk te krijten, en soo sy van de Abdisse, in wiens Clooster sy alsdan waren, daer over berispt wierdt, antwoorde sy: dat sy niet en weende over haer gestorven Suster, maer over haer selven. En soo de selve Abdisse daer naer bemerkte dat Juliaen niet en badt voor Elisabeth, noch self van de gene die haer besochten geen gebeden voor dese en versocht, en haer vraegde hoe sy dit soo dede, seyde sy met een minnelijkheyt: datmen de Heylige ongelijk doet, alsmen Godt voor dese bidt. Uyt de Legende van Nederlandt.
| |
| |
| |
Van een Beggijntjen dat het Sermoon hoordt.
Alswanneer den vermaerden Predikant Joannes Polinus uyt het Orden van den H. Dominicas, preekten in 't district van Nyvel voor de Beggyntjens, op den Feest-dag van de Heylige Apostelen Philippus en Jacobus den eersten dag Mey: en voor begrijp hadde genomen de woorden van den H. Joannes Evangelist aen sijn 15. Cap. Soo wie in my blijft, ende ik in hem, dese brenght veel vruchts voorts: en op dese woorden wonderlijke dingen hadde uytgesproken: soo heeft een oudt-settig Beggyntjen uyt devotie begost te schudden en te beven: ende gelijk haer Mede-susters haer vermaenden stil te sitten, en den Predikant klaerlijk betoonde dat het anders niet en konde zijn, soo is haer hert hier van soo vol geworden, dat het als gelijck een flessche gevult met nieuwen Wijn sonder locht, is geborsten, gevende een groot geluydt, met stortinge van veel bloedt, en alsoo in de tegenwoordigheyt van de volle vergaderinge haren geest gegeven. Uyt Thomas van Praten.
| |
Beggyntjens.
ONtrent het jaer 1226. is een wonderlijke saeke in en rondtsom de stadt van Nyvel geschiedt: alwaer doen ter tijdt over de twee duysent Beggyntjens woonden, van de welke die de Godvruchtigste waren, wierden bevangen van seker quale, gelijkmen nu noemt S. Anteunis vier, en van de selve groote pijnen hadden.
Maer soo alsulke in de Kerke van de H. Geertruy, Suster van de H. Begga quamen oft gedragen | |
| |
wierden, geneesden sy terstondt, ende de lidtmaten van het vier verbrandt en mismaekt, kregen hun voorig couleur en gebruyk. En op dat men 't selve als geen particulier Mirakel voor de Beggyntjens en souden houden, maer alleenelijk by geval soo geschiedt te zijn, soo is 't gebeurt dat sekere werelijke Dochter ontrent Nyvel ook met dese plage bevangen, gebrocht zijnde binnen de stadt, en in de Kerke, heeft begost te roepen en te seggen: O! Heylige Geertruy, ik en ben immers geen Beggyn, waerom dan wordt ik met dese plaegh geplaeght: en siet haer ontsteken handt met een deel van den arm als een verbrande kole, is van haer Lichaem gevallen, de Heylige Geertruy haer antwoordende, Om dieswille dat gy geen Beggyn en zyt, soo en sal u genesinge ook niet gelijk zyn, gelyk die van de Beggyntjens is.
Wat en moeten hedensdaeghs die goede Zieltjens noch niet al lijden, 't wordt hun al toegesonden: maer gelijk het vier het goudt, de vyl het yser, den schrabber den steen, het heet yser den kanker, de sage het hout, de looge het lynwaet, den wan het koren, het saut het vleesch, den oven het broodt, den hamer de versaminge, volmaekt en suyvert, dat doet de quellinge, aen alle Beggyntjens.
Maer gy Dochters en naerkomelingen van de H. Begga, al is 't dat U-lieden den tegenspoet van een scheurt, de verdruckinge slaet, de ellenden beroeren, de perssingen verstooren, d'ongelucken bedroeven, patientie: Couragie ten is geen vreedtheyt maer eenen strijdt, noyt en is aen d'onnooselheyt iet schadelijk: de kleyn gemoeden achter het geluk, maer den tegenspoet onder de voeten trampelen, comt de genereuse toe. Hoe groot en swaer, met 'er tijdt wordt het licht en kleyn: ende het vindt al sijn vreught vroeg oft laet, 't gene rechtsinnelijk en eenvoudig geschiet. Uyt Thomas van Praten.
|
|
Auteursrechtvrij