Vertaald proza
Familieberichten uit New York
Voor haar debuutbundel, Out of the girl's room and into the night, ontving de jonge Amerikaanse auteur Thisbe Nissen in 1999 de John Simmons Short Fiction Award. Nu schakelt zij met De goede mensen van New York over op werk van langere adem. Of is dat maar schijn?
Nissens boek begint met de ontmoeting tussen Roz Rosenzweig en Edwin Anderson in de zomer van 1970. Zij is geboren en getogen in New York en bepaald niet op haar mondje gevallen. Hij is een vrij teruggetrokken type, afkomstig van het platteland in Nebraska. Ze ontmoeten elkaar op een feestje bij een gemeenschappelijke kennis en de vonk slaat onmiddellijk over. Maar na enkele maanden wil Roz meer. Ze wil niet langer dat Edwin na het vrijen wegsluipt naar de kroeg; ze wil samenwonen. ‘“Ik weet het niet,” zei hij, “van dat samenwonen.” [...] “Samenwonen met iemand is moeilijk maar het geeft geen enkele verplichting.”’ En Roz antwoordt: ‘Misschien moeten we dan wel iets clichématigs en banaals doen, zoals gaan trouwen.’
In een volgende episode volgen we hoe Roz kennismaakt met Edwins familie en hoe Edwin Roz' dominante moeder Adele inpalmt. Intussen wordt hun dochtertje Miranda geboren. Opnieuw maakt het verhaal een sprongetje: Edwin en Roz gaan op skivakantie. Miranda is intussen 15 maanden. Het betekent het einde van een gelukkige periode, want daarna pakken de schaduwen zich boven Roz' hoofd samen. ‘Adele Rosenzweig vertelde niemand, zelfs haar dochters niet, over haar kanker; totdat het te laat was om er iets tegen te doen.’ Met deze zin, die aankomt als een mokerslag, begint hoofdstuk vijf. De eerste tekenen van vervreemding tussen Roz en Edwin manifesteren zich. Edwin wordt meer en meer opgeslorpt door zijn job in een advocatenkantoor. Miranda krijgt voor het eerst een vermoeden van de moeilijkheden tijdens een zomerkamp in de Adirondack Mountains. Het is een grote schok voor haar. Miranda ontmoet er ook Darrin. Ze worden vriendinnen voor het leven.
Roz en Edwin groeien steeds meer uit elkaar. Een scheiding wordt ten langen leste onvermijdelijk. ‘Het is een goede man’, vertrouwt Roz Miranda later die avond toe. ‘Het is een héél goede man. Maar geen fantastische man. Hij is te aardig om fantastisch te kunnen zijn’. Van dan af aan vormen moeder en dochter meer en meer de spil waar alles om draait in dit boek. En de joodse moederinstincten steken de kop op bij Roz. Zij stort bakken vol liefde en affectie uit over Miranda. Het wordt haar door haar dochter niet altijd in dank afgenomen. Miranda groeit uit tot een vroegrijpe puber. Thisbe Nissen portretteert Miranda als een intelligent kind dat soms al te gretig groot wil zijn. Dat wordt nog extra gestimuleerd wanneer Miranda haar talent voor toneel ontdekt. Miranda mag als enige van de jongere leerlingen meespelen in de schoolmusical. Het contact met oudere leerlingen doet haar nog meer verlangen naar ‘groot’ zijn. De naam Miranda verwijst trouwens naar een personage uit het toneelstuk De storm van Shakespeare. Roz en Edwin hebben die naam gekozen tijdens een bezoek aan een openluchtvoorstelling van dat stuk. En de auteur laat Miranda dan ook later in het boek die rol spelen. Dat Nissens ongewone voornaam (Thisbe) zelf óók uit Midzomernachtsdroom komt, zal daar wel niet vreemd aan zijn.
Intussen staat het leven niet stil. Miranda baalt wanneer zij ontdekt dat haar moeder een relatie aanknoopt met Steven Stone. De plooien worden wel weer glad gestreken wanneer Miranda en Steven samen een huis kopen. Want daar leert Miranda Ben kennen, de oudste zoon van Steven. Ze wordt hopeloos verliefd op Ben. Ze wordt verteerd door haar verlangen naar hem. En ook Ben valt voor haar charmes. De band tussen Roz en Miranda is hecht, maar toch nemen ze elkaar weinig in vertrouwen. Deze gelukkige periode in het grote huis blijft niet duren. Roz vindt op een dag een post-it briefje in de zak van Steven met: ‘ik hou van jou’ op. Het is niet zijn handschrift. Steven bekent dat hij nog altijd van zijn ex-vrouw Felice houdt. Meteen komt er een einde aan hun relatie. En Roz wordt helemaal nijdig wanneer ze achteraf verneemt dat Ben en Miranda wat met elkaar hebben.
Omdat Steven en zijn kinderen het huis verlaten hebben, neemt Roz huurders aan. Wing McArdle en haar vriend Alexander trekken bij hen in. En weer fladdert Miranda rond haar nieuwe huisgenoot, om wat later een vluchtige relatie met haar leraar Engels te beginnen. Aan het eind van het boek heeft Roz een nieuwe vriend, Sandy Schecter. Het is Thanksgiving Day en Miranda, Darrin en Wing zijn hun gast. Er wordt getoast op ‘de goede mensen van New York’. En voor een keer geeft Miranda geen sneer naar haar moeder. Ze barst in lachen uit, ‘maar het is een golf van opluchting, een stroom van goede wensen, geen uithaal naar haar moeder maar een signaal dat alles goed zit en in orde is tussen hen’.
De goede mensen van New York is een goed en vlot geschreven boek. Het is een geestig en warm verhaal vol emoties over een moeder-dochterrelatie met al de ups en downs die erbij horen. In een interview vertelt Thisbe Nissen dat haar roman begonnen is als twee verhalen, ‘De nogal onwaarschijnlijke verkering tussen Edwin Anderson en Roz Rosenzweig’ en ‘Denk eens na’. Vanuit die twee verhalen is de behoefte ontstaan het verhaal op te vullen, te vertellen wat er intussen gebeurd is. Haar boek lezen is als bladeren in een fotoalbum. Toch vertoont De goede mensen van New York als roman ook gebreken. De samenhang tussen de verhalen is er wel, maar is soms te los. Ook vertoont het geheel te weinig richting. Dat merk je aan het slothoofdstuk, waar Nissen een eind-goed-al-goed sfeertje creëert dat niet echt past bij de Miranda zoals we die kennen uit de rest van het boek. Een breed opgezette roman kan je De goede mensen van New York bezwaarlijk noemen. Daarvoor leunt het te nauw aan bij het kortverhaal. Maar laten we wel wezen: Nissen levert méér dan goed werk af.
[Geert Swaenepoel]
Thisbe Nissen: De goede mensen van New York, Meulenhoff Amsterdam, 2001, 317 p., 724 F / 17,95 €, ISBN 90-290-6873-6. Vert. van: The good people of New York door Ton Heuvelmans. Distributie: Standaard import
Auteursrechtelijk beschermd