Leesidee. Jaargang 1

[p. 386]

Pockets

Van de pocketmarkt

Met de vakantie alvast in het vizier en de ‘maand van het spannende boek’ op handen geeft Muntinga in de ‘Rainbow crimes’ nieuwe adem aan misdaadverhalen, suspense en geweld. Als vanouds doen de Zwarte beertjes en de Crime club ook hun deel. Wie met reizen niet kan wachten, zoekt het deze maand best bij Pandora: Spanje, Afrika of de uithoeken van de wereld liggen binnen handbereik. Pandora klassiek brengt vijf meesters uit de wereldliteratuur en voor een stuk geschiedenis uit een aparte hoek tenslotte, is het aanbod van Globe weggelegd.

Eind vorig jaar startte men bij Muntinga met de reeks Rainbow crime. Vier misdaadromans, stuk voor stuk met kwaliteitslabel, beten de spits af. Naast de immer jonge Ruth Rendell en een Sue Grafton van het gekende niveau, verraste de keuze van - op de Nederlandstalige markt - relatief nieuwe auteurs als B.M. Gill en John Harvey. Intussen zijn er zes nieuwe ‘crimes’ gelanceerd:

De dooddenkster van Fran Dorf - eerder verschenen o.d.t. Hersenspinsels - is een intrigerende psychologische thriller over een psychiater die niet aflaat tot hij het mysterie achter een gruwelijke moord heeft ontsluierd. Laura Wade gaf zichzelf aan als de dader, terwijl een getuige toch duidelijk een man de moord zag plegen. Amerikaanse suspense à la Rendell, óók in kwalitatief opzicht.

Het duo Morse-Lewis is een gelukkige vinding geweest van Colin Dexter. De wat eenzame, knorrige, eigenzinnige inspecteur Morse, die steevast op de verkeerde vrouw verliefd wordt en emotioneel dus altijd met lege handen eindigt, lost met zijn ietwat slome assistent Lewis (een gelukkige huisvader) de lastigste moordzaken op. Morse is intelligent, integer en vooral in- en inmenselijk. Tweemaal ontving Dexter de Gold Dagger Award, De doden van Jericho werd bekroond met de Silver Dagger.

Sara Paretsky heeft met haar V.I. Warshawski een vrouwelijke private eye neergezet in de beste hard boiledtraditie. Impasse is een nieuwe vertaling van Dead lock, eerder verschenen o.d.t. Boem-boem is dood. Boom-boom is de neef van Warshawski en zij meent dat het ongeluk dat zijn dood tot gevolg had geen ongeluk was. Sara Paretsky mag gerust een trendsetter genoemd worden in het genre.

Kinsley Millhone is de taaie dame met wie Sue Grafton wellicht ooit het alfabet hoopt af te ronden. Gelukkig is ze voorlopig nog niet zo ver; J van Jaloezie (1993) is voorlopig de laatste in het Nederlands. Bij Muntinga verscheen eerst H van hartstocht, nu gevolgd door het schitterende I van in memoriam. De hoofdverdachte van de moord op Isabelle Bonney wordt wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken. Er wacht hem een fenomenale erfenis. Millhone wordt gevraagd de zaak te onderzoeken. Zoals alle voorgaande: klasse!

De hoofdrolspeelster in Studie in lila van de Catalaanse Maria Antonia Oliver, privé-detective Lonia Guiu, mag je in hetzelfde rijtje zetten als V.I. Warshawski en Kinsley Millhone. Zij is impulsief van karakter, eigenlijk maar een halve detective vindt ze zelf, die met meer geluk dan wijsheid haar job klaart. Studie in lila is auteurs eerste roman. Lonia vindt wellicht wat al te veel baat bij een goed gesternte, maar de roman mag er zijn. Uitstekende decortekening van een hectisch Barcelona.

Tot slot het zesde deel uit de spionageserie ‘Coq Rouge’ van Jan Guillou, Vendetta. Met geheim agent Carl Hamilton (Coq Rouge) als een harde versie van James Bond, is deze thriller goed voor heel wat (gratuit) geweld.

Zwarte beertjes

Drie thrillers, een detective en een oorlogsroman, waarvan alleen de laatste te pruimen is. Geen roem en geen genade van David A. Maurer gaat over een helse missie onder leiding van een Amerikaanse sergeant tijdens de oorlog in Vietnam. Het is een keihard verhaal maar boeiend verteld, goed gedocumenteerd en met vakkennis geschreven.

Owen Sela's Operatie dubbele adelaar is beslist ongeloofwaardig, Intensive care van Howard Olgin is een erg doorsnee verhaal à la Robin Cook maar dan zonder enig niveau, Gwen Hunters Bloedverwanten zwelgt in sensationele familiale verschrikkingen en Hamilton Cranes Miss Seeton incognito is zoals gewoonlijk ondermaats.

Crime Club

Met recht en reden verwierf Ellis Peters naam met haar historische detectives rond Broeder Cadfael. In het zog van deze successtory wordt ook haar vroegere werk, detectives met inspeceur Felse in de hoofdrol, meegevoerd. Niet altijd terecht. Het zijn wel aardige verhaaltjes die rustigaan hun afwikkeling krijgen, maar die lang niet de flair of de kwaliteiten van de Cadfaels hebben. In Inspecteur Felse en de mooie vrouw zal Dominic Felse, de zoon van de politiefunctionaris, danig onder de indruk van de schoonheid van de beschuldigde, lijf en leden wagen om haar onschuld te bewijzen. In Dominic Felse

[p. 387]

en de oosterse schone begeleiden Dominic en zijn vriendin Tossa een meisje naar India. Wat zich aanvankelijk aanbood als een gratis luxereisje, blijkt bij nader inzien echt geen vakantie te zijn. De vertaling blijft in beide uitgaven nogal eens haperen.

Globe

Albert Helman beschouwt Kroniek van Eldorado als zijn testament. Het is een ‘ecologische’ geschiedenis van Groot Guyana, geschreven vanuit het gezichtspunt van de oorspronkelijke bewoners. Deze uitgave is een aan de recentste bevindingen aangepaste herdruk van De foltering van Eldorado uit 1983, nu in twee delen; het eerste - onderhavige - deel, ‘Folteraars over en weer’, beschrijft de periode tot 1900, Globe-pocket 38 brengt binnenkort het vervolg tot op vandaag. Een indrukwekkende en belangrijke uitgave.

In Showa brengt Tessa Morris-Suzuki karakteristieke getuigenissen van drie Japanners over hun land onder keizer Hirohito. ‘Showa’, zoals Hirohito zijn regeerperiode noemde, betekent ‘stralende vrede’. Ze werd echter gekenmerkt door extreem nationalisme, niets ontziende economische expansie en militarisme. Een omvattend en oorspronkelijk stuk Japanse geschiedenis in de vorm van een roman geschreven.

Janina Bauman is een Poolse Anne Frank en haar Winter in de morgen is het verslag van haar jeugd in het getto van Warschau, van '39 tot '45. Ze schreef dit boek op basis van haar dagboeken die ze bij het begin van de oorlog als 13-jarige begon. Tot slot hebben we Madame Sarah van Cornelia Otis Skinner in de reeks biografieën van beroemde dames, over de excentrieke actrice Sarah Bernhardt.

Pandora

Insularia, insulafilie, nesofilie zijn termen waarmee Boudewijn Büch zijn eilanden-fobie omschrijft. In zijn reeks Eilanden-boeken, waarvan Eenzaam het tweede deeltje is, doet hij verslag van zijn reizen naar de uithoeken van de wereld. Büch lardeert zijn reisverslag (te) royaal met een reeks beschouwingen van politieke, literaire etc. aard. Een curieus boekje over de bizarre voorliefde van Büch voor extreme vertes en ultieme eenzaamheid. De journaliste Linda Polman reisde in De varende stad door Afrika, te voet of met het openbaar vervoer. Haar unieke reportages over Zaïre, Malawi en Kenia zijn nuchter en treffend geschreven. O.m. door haar persoonlijke stellingname (inzake mensenrechten bv.) een reisverslag dat de middelmaat ver overstijgt.

Die zomerochtend waarop ik van huis wegwandelde is een verslag van een voettocht door Spanje in de jaren '30. Laurie Lee was 19 toen hij zijn reis aanvatte, zijn kijk op het land en op de politiek woelige periode zijn onbevangen. Sterk geobserveerd, knap, ietwat poëtisch verwoord.

Rudi Wester stelde al menig boekje reisverhalen samen. Rusteloze vrouwen '95 is zijn tweede van exclusief vrouwelijke auteurs. Zeventien (recente) verhalen, ten dele al eens eerder door Wester gebundeld, ten dele geselecteerd uit diverse periodieken. De ‘mooiste, spannendste en meest ontroerende’, zegt de cover. Tuurlijk.

Verder een heruitgave van Midas Dekkers' De kip en andere beesten en De pinguïn en andere beesten. Beestenpraatjes uit zijn radioprogramma ‘Vroege vogels’ voor deze gelegenheid samen gebundeld en beknopt De kip en de pinguïn getiteld. En in Net echte mensen voert Mart Smeets rustige, informatieve tweegesprekken met topsporters.

Pandora klassiek

Ze behoeven eigenlijk geen voorstelling meer en ook geen krans, deze vijf romans in de reeks klassieken van Pandora. De uitgave van Multatuli's (1880-1887) meesterwerk Max Havelaar, waarmee hij de koloniale uitbuiting in Nederlands Indië te lijf ging, is gebaseerd op de door de schrijver zelf herziene druk van 1881. Een handzaam boek met een prettige bladspiegel en voorzien van een uitgebreide verklarende woordenlijst.

Emily Brontës (1818-1847) Woeste hoogten, haar enige roman en een schandaal in zijn tijd, is uitgegeven in een solide, eigentijdse vertaling door Frans Kellendonk, gebaseerd op de tekstkritische uitgave van Oxford University Press uit 1976.

De lichtvoetigste onder deze klassiekers is Een kamer met uitzicht van E.M. Forster (1879-1970). Het is een romantische liefdesgeschiedenis die zich rond de eeuwwisseling in Engeland en Italië afspeelt. Schitterend qua sfeerschepping, in 1985 ook uitstekend verfilmd door James Ivory. De vertaling en het nawoord zijn van Bas Heijne. Koningin Margot, eerder verschenen o.d.t. De Parijse bloedbruiloft, is het eerste deel in een historische romantrilogie. Alexandre Dumas, père, (1802-1870) heeft zijn verhaal geweven rond de intriges aan het Franse hof en de verschrikkelijke slachtpartij onder de Hugenoten in de Bartolomeüsnacht. Ondanks de zeer leesbare bewerking van Gerrit Kouwenaar blijft het wel een zware brok. Het leven van een vrouw van Guy de Maupassant (1850-1893) tot slot is het verhaal van een gewone vrouw in de 19de eeuw. Jeanne wordt uitgehuwelijkt aan Julien en die bedriegt haar schaamteloos. Na haar man zal ook haar zoon haar verlaten. Een toegankelijk werk over een harde realiteit, dat zich nog steeds zeer goed laat lezen.

Jen de Groeve