Leesidee. Jaargang 1

[p. 118]

Pockets

Van de pocketmarkt

Spanning, romantiek, verre horizonten, persoonlijke documenten en maatschappelijke problematiek... Een greep uit de thema's van het pocketaanbod. Zonder twijfel weer voor elk wat wils op de ‘goeie-boeken-voor-géén-prijs-markt’. De vrijblijvende ontspanning gooit zeker hoge ogen, maar we vonden ook enkele pareltjes uit de klassieke en de hedendaagse literatuur.

Vreemd, hoe de lustmoordenaar zijn perverse job klaart en hoe honderdduizenden lezers het spoor volgen zonder hartsgrondig geschokt te zijn bij zoveel immoraliteit. Een luttel voorvalletje van alledag mondt uit in een nachtmerrie en we knikken tevreden bij de ijzingwekkende afloop. Volgens Th. de Quincey heeft het te maken met de schone kunsten van misdaad en geweld. Uitgeverij Luitingh-Sijthoff zorgt met haar Poema's voor weldoende huiver en sensatie.

David Lindsey schreef met Genadeslag een schitterende psychologische thriller. Carmen Palma probeert met de hulp van een specialist in de gedragspsychologie het motief achter een driedubbele moord te achterhalen. Sterk van opbouw en goed gefundeerde psychologische analyses.

Scott Turow debuteerde in 1987 bijzonder sterk met zijn rechtbankthriller De aanklager. Het bewijs is nog steeds van een zeldzaam niveau. Sandy Stern treft zijn vrouw dood aan. Zelfmoord heet het. Maar waarom? Dan is er nog een fraudezaak en die blijkt met haar dood verband te houden. Knap geschreven verhaal dat verrassende wendingen neemt. Sterke psychologische portrettering.

Kay Scarpetta, protagoniste uit Patricia Cornwells bejubelde debuut, Fataal weekend, krijgt in Corpus delicti een zaak te onderzoeken, waarin een jonge vrouw om een onverklaarbare reden haar moordenaar zelf in huis haalde. Een intelligente thriller, goed onderbouwd en knap uitgetekende karakters.

Van Jonathan Kellerman zijn een paar sterke psychologische thrillers vertaald maar Domein van de beul kan de lezer toch niet echt vasthouden. Het verhaal is sensationeel en vaak bloedstollend maar 632 bladzijden is ook erg veel om de spanning op niveau te houden. Jaren geleden al heeft Robert Ludlum de succesformule gevonden. Het Medusa ultimatum is een zelfstandig te lezen vervolg op Het Bourne bedrog en Het Jason dubbelspel. Een moord tijdens een kermis leidt tot een genadeloze confrontatie tussen twee killers. CIA, KGB en maffia spelen hun rol in dit uitgesponnen, gewelddadige verhaal.

David Morrell mag in hetzelfde rijtje staan als Ludlum: zijn lijvige thrillers vinden een enorm publiek, dat de vooral snelle, harde actie wel kan smaken. In Genootschap van de steen heeft Morrell echter al te ingewikkelde verklaringen nodig om de zaak rond te krijgen.

Onder de noemer ‘True crime’ is De val van de peetvader verschenen van de FBI-agenten Joseph O'Brien en Andris Kurins. Authentiek feitenmateriaal leidt tot een boeiend verhaal over hoe de allerhoogste van de Amerikaanse maffia wordt neergehaald.

Stephen King. ‘Meester van de horror’ zegt men, of ‘gigant van het griezelen’, omschrijvingen die King liever niet zou krijgen. Hij probeert het afschuwelijke van deze wereld te vatten en de werkelijkheid vanuit een ander perspectief te laten zien, waardoor haar wanstaltige gedaante zichtbaar wordt. Cujo is zo'n waarachtig verhaal, waarin een grote, goedaardige Sint Bernardshond besmet wordt met hondsdolheid. De lobbes wordt een killer: vier dodelijke slachtoffers. Het plausibele in dit bloedstollende verhaal maakt precies de gruwel uit. In Dodenwake wordt de kat van de familie Creed op een geheimzinnig Indiaans kerkhof begraven. De doden komen echter terug... Het onheil escaleert, King doseert de spanning meesterlijk, de beklemming stijgt bladzijde na bladzijde.

Een horrorverhaal à la King krijgen we ook met Het masker van Dean R. Koontz; Seks, dood en stralende sterren van Clive Barker verzamelt vijf griezelverhalen die eerder verschenen in De tunnel van de dood en De boeken van bloed.

Noteren we in het Poema-aanbod nog Noel Barbers De poort van het geluk, over een gevluchte Russische familie tussen de twee wereldoorlogen in Parijs. Verder laten Danielle Steel met Vaders en kinderen, Barbara Taylor Bradford, met De vrouwen van Maxim en Shirley Conran met Jungle ons elk op hun eigen welgekende manier delen in glitter, intrige, noodlot, romantiek. In het science-fiction aanbod verscheen het tweede deel uit Dan Simmons' Hyperion-epos. De ondergang van Hyperion evenaart het niveau van het eerste deel moeiteloos.

Pandora

Het monster van Frankenstein, iedereen kent hem, het gedrocht door een mens in zijn poging de schepper te evenaren, tot leven gewekt. In de bioscoop was deze monsterlijke creatie in talloze navolgingen van het 19de-eeuwse origineel te zien. Maar wie heeft deze gothic novel van Mary Wollstoncraft Shelly (1797-1851) eigenlijk gelezen? Wellicht met het oog op de nieuwe verfilming door Kenneth Branagh is er nu deze

[p. 119]

nieuwe pocketuitgave. Het is een fantastisch, romantisch verhaal, een literair curiosum van zijn tijd. Talloze keren, meestal in fantasy- of crime & horror-reeksen, heruitgegeven. Maar dat zegt dus alleen iets over de buitenkant van het verhaal.

De tweede klassieker bij Pandora is de Radetzkymars van Joseph Roth (1894-1939). Het is de geschiedenis van het verval van de Habsburgse monarchie, gezien door de ogen van kapitein Von Trotta. Diens grootvader redde het leven van keizer Franz Joseph en werd in de adelstand verheven. Het einde van het keizerrijk betekent ook het einde van de Von Trotta's. Deze zwanezang van een beschaving wordt als een van Roths belangrijkste werken beschouwd.

De vloek is een roman van de Australische auteur Thomas Keneally, momenteel een naam die vooral het boek - of wellicht meer nog de film - Schindlers lijst in herinnering brengt. De vloek speelt zich af in het hedendaagse Australië, maar de problematiek heeft zijn wortels in de Tweede Wereldoorlog. Het oorlogsverleden van m.n. Rudi Kabbel en diens vader rust als een vloek op zijn familie en zal ook anderen in een spiraal van waanzin meesleuren. Een zeer sterke roman.

De versierde dood is Jeroen Brouwers' vierde boek over dood en zelfmoord. Meer dan een literair werk is het een ‘dossier’, een journalistiek verslag over collectieve zelfmoorden, zelfmoordclubs, zelfmoordcommando's, sekten etc. Hij onderzoekt de invloed van de zgn. negatieve subcultuur in bv. films en rock.

Vermelden we verder nog het bundeltje Halte tranendal van Levi Weemoedt met 12 kostelijke verhalen vol romantische ironie en weemoed.

Intimiteit en alleenzijn is een toegankelijk werk van de psychotherapeute Stephanie Dowrick over het vinden van een evenwicht tussen de behoefte aan intimiteit enerzijds en alleen zijn anderzijds.

Ooievaar

In Suez beschrijft Bas Heijne de gespannen relatie van drie mensen op een mailboot op weg naar Nederlands-Indië; Zeylmaker, de ‘dichter van het geluk’, is in de ban van de jonge Robert, maar die voelt veel voor Anna. Een zorgvuldige en meeslepende roman, die vanuit een wisselend perspectief de gebeurtenissen en de innerlijke roerselen beschrijft.

Twee klassieke werken van formaat, die allang geen kransen meer behoeven: de Canterbury tales van Geoffrey Chaucer en De zonderlinge geschiedenis van Dr. Jekyll en Mr. Hyde van Robert L. Stevenson. Stevensons huiververhaal avant la lettre is te lezen in de vertaling uit 1945 van Simon Vestdijk. De Canterbury tales verschijnt in de uitstekende vertaling van A.J. Barnouw uit 1930. Uitvoerig ingeleid en voorzien van een uitgebreid notenapparaat.

Het ziet er naar uit dat we Bruce Chatwins volledige oeuvre nog in ooievaar-pocket gaan te lezen krijgen. Utz is een fijne novelle over de zonderlinge Tsjechische verzamelaar van Meissenporselein, Kaspar Utz, die ook na 1968 zijn verzameling uit de handen van de communisten weet te houden. Na zijn dood zal blijken dat Utz' leven er heel anders heeft uitgezien dan men dacht.

In Patagonië is het verhaal van Chatwins reis te voet, te paard en liftend door Patagonië en Vuurland. Het accent ligt op de contacten met de inwoners, kleurrijke figuren die van zowat overal afkomstig zijn. Zeer vloeiend geschreven, een van de hedendaagse klassiekers uit de reisliteratuur.

De eetbare vrouw, de wat vreemde titel van Margaret Atwoods debuut, staat voor de gewillige, onderdanige vrouw die Marian besloten heeft niet te worden. Na haar verloving met Peter ziet ze de traditionele rol die na haar huwelijk met hem is weggelegd, plots haarscherp voor ogen en ze besluit haar eigen weg te gaan, wars van alle conventies. Een roman uit 1969, geen topper in haar oeuvre noch in het genre, maar niettemin zeer te genieten.

Tom Lanoye verzamelt in Kartonnen dozen jeugdherinneringen. Rode draad is de ‘verschrikkelijke’ liefde voor de jongen Z. De laatste doos, met name deze roman, maakt in se de vorige overbodig. Het boek put zijn grote kracht uit het virtuoze taalspel van Lanoye. Verder verschenen bij Ooievaar Pockethouse nog Het grote beestenfeest, een bundeling van de beste dierengedichten die light-verse-dichter Kees Stip onder de naam Trijntje Fop liet verschijnen; De schaal van Richter en andere getallen van Mary Blocksma, waarin codes en cijfers uit het dagelijkse leven worden toegelicht; Niets en zo zij het van Oriana Fallaci en Montaillou van Emmanuel Le Roy Ladurie, beide vorig jaar al bij Ooievaar verschenen.

De Geus

De Zuidafrikaanse kleurlinge Zoe Wicomb beschrijft in In Kaapstad kun je niet verdwalen over die bevolkingsgroep, die tussen blank en zwart in een plaats moet vinden. Het is het verhaal van Frieda Shenton, die na een verblijf van 10 jaar in Engeland, bij haar terugkeer in Afrika de schizofrene situatie van nergens bij te horen des te heviger aanvoelt. Mooi geschreven exploratie vanuit een minder gekende hoek.

Verder bij De Geus nog Harthout, het persoonlijke, wat romantische verslag van de Amerikaanse antropoloog Kenneth Good, die een aantal jaren bij Venezolaanse Indianenstam de Yanomami verbleef en het ego-document van Mylene Meester, Uit balans, over haar twee jaar durende opname in een psychiatrische instelling.

Jen de Groeve