Roman van Lancelot (1846-1849)

Roman van Lancelot

(1846-1849)–Anoniem Lanceloet– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

naar het (eenig-bekende) handschrift der Koninklijke Bibliotheek

Vorige Volgende


XI. Vanden bedde dat int scip was, hoet toequam; van Yven ende van Adame ende van Salomone. Hier doet daventure verstaen, 8300[regelnummer] Alse ver Yve sonde hadde gedaen,
[pagina 57]
Met dat si verbodene vrocht nam, Daer si af at ende haer man Adam, Doe si die vrocht ave trac Den rijs si met vanden bome brac. 8305[regelnummer] Alsi die vrocht hadden geten Si begonsten goet ende quaet weten Ende begonsten hen beide scamen Van haren naecten lichamen, Ende decten met haren handen mede 8310[regelnummer] Harre beidere scamelijchede. Onse here, diet al wiste doe hi quam, Hi seide: ‘Waer bestu nu Adam?’ Nu mogedi die redene horen Twi hi Adame riep voren, 8315[regelnummer] Ende sijn wijf mesdede ere; Het was om dat hi mesdede mere In dat doen dan si daer dede, Want si was cranker geconplexijt mede, Omdat si was van sire rebbe 8320[regelnummer] Gemaect, alsict gelesen hebbe; Ende het was recht dat si ware Hem onderhorech, hi niet hare. Doen seide onse here vort Tote Adame dese wort: 8325[regelnummer] ‘Du sals dijn broet in swete eten.’ Doen dede hi den wive weten Ende seide: ‘Du suls in vresen Ende met rouwen dijns kins genesen.’ Ende hi stacse uten paradyse doe. 8330[regelnummer] Ende Yve hilt daer embertoe Binnen haren handen den tac, Dien si daer vanden bome brac, Ende si stakene in die eerde nadien, Daer sine dicke mochte sien, 8335[regelnummer] Ende al om te gedinkene das, Wat hare vander vrucht gesciet was. Entie tac begonste ter stede Wassen ende te wortellen mede Biden wille van onsen here. 8340[regelnummer] Dat dat wijf mesdede mere Die den tac brac dan die man, Die hoger was dan si ende daer an Oec van merre werdechede, Dat was bi sulker redenen mede, 8345[regelnummer] Dat dit leven hier te voren Bi ene wive al was verloren, Ende dat oec weder wesen sal Bi enen wive gemaect al, Dat es bider maget Marien, 8350[regelnummer] Die alle tongen gebenedien. Die tac, die geset was daer, Wies tenen groten bome daer naer, Ende was wit alse snee doe; Ende was betekenesse dat soe 8355[regelnummer] Dine daer plante maget was Alsi hare onderwant das. Si verloes haren magedom daer nare Alse Adam lach bi hare. Op enen tijt dreven si beide 8360[regelnummer] Onder dien boem grote droefheide, Daer si ene stemme spreken horden Word daer si bi vertroest worden Ende oec verhoget harde sere, Ende hiten dien boem vort mere 8365[regelnummer] Die boem van live. Ende si Plantere vele cleine boemken bi Ende telegere, die sire afbraken; Ende alsise in die eerde staken, Die altehant aldaer ter stede 8370[regelnummer] Wiessen ende wortelden mede, Ende worden geverwet alsoe Alse die grote boem was doe. Si saten op enen tijt daernaer Onder enen boem ende borden daer 8375[regelnummer] Ene stemme henlieden spreken toe, Dat si vergaderen souden doe Beidegadere alse wijf ende man: Ende hen quam soe grote scamenesse an, Sine wisten hoe dat getelen 8380[regelnummer] Dat si alsoe daer souden spelen, Daer elc anderen soude sien an. Alsoe sere scaemde hem die man Alse dwijf. Si hadden vrese groet Te latene datmen hen geboet, 8385[regelnummer] Om dat God op hen wrac sere Haer hoverdicheide wilen ere. Ende elc sach op anderen daer Ende custen. Hen quam daernaer Ene donkerhede, dat si van dien 8390[regelnummer] Deen den anderen niet conde gesien, Ende si worden temayrt das. Elc vragede anderen waer hi was, Soe dat si hen daer onderspraken Ende sonder sien te gadere traken, 8395[regelnummer] Ende wonnen enen soene daer, Die Abel was geheten daernaer, Die goet ende gerecht was sere, Ende irst diende te rechte onsen here. Ende die demsterheide te ginc: 8400[regelnummer] Si worden geware bider dinc, Dat onse here dit hadde gedaen Om haer scamenesse, sonder waen, Ende omdat hi mede woude Dat volc van hen comen soude. 8405[regelnummer] Entie boem, di te sine was gewone Wit alse snee, ward gersgrone; Ende die andere bome dire gelike, Die daer af comen waren gemeinlike, Begonsten oec bloien ende dragen, 8410[regelnummer] Dat si noit daden vor dien dagen. Dattie boem grone ward in desen, Die eer wit hadde gewesen, Betekent dat doe was vergaen Der gerre magedom, sonder waen, 8415[regelnummer] Die den boem geplant hadde daer; Ende dat hi bloyde ende droech daer naer Dat es betekenesse oec das, Dat si in goeden gepense was, Ende dat oec die creature, 8420[regelnummer] Die daer gewonnen ward tier ure, Suver ende cleinlijc te samen Soude sijn van lichamen. Dese Abel was goet ende gerecht sere, Ende gaf sinen tiende onsen here 8425[regelnummer] Harde wel ende tsinen gemoede, Ende oec van sinen besten goede. Ende daer hi sulke offrande dede Offerde Caym sijn broder ter stede Van sinen quaetsten goede offrande. 8430[regelnummer] Ende die roec bleef te hande Optie eerde gespreit ende stanc; Ende van Abels offrande, sonder wanc, Sloech op te hemele waerd die roec, Ende was wit ende wel soete oec, 8435[regelnummer] Ende was wel willecome onsen here. Hieromme haette Caym sere Abelle met hatien soe groet, Dat hine daer omme sloech te doet, Daer hine onder den vorseiden boem vant. 8440[regelnummer] Ende Abel spranc op jegen hem thant, Ende groettene, ende hi hem weder: Ende alse Abel was geseten neder Slogen Caym doet, sijt seker das, Terselver stede daer hi gewonnen was; 8445[regelnummer] Ende was op enen vridach daertoe. Ende in die werelt en waren doe, Alse Abel doet geslegen was, Mare drie man, alsict las. Bi deser doet es in gelike 8450[regelnummer] Betekent theren doet van hemelrike:
[pagina 58]
Bedie, alsmen mach lesen wel, Alse Caym groette sinen broder Abel Alsoe groette onsen here Judas; Ende gelijc dat Abel was 8455[regelnummer] Van Cayme geslegen doet Opten vridach, bi nide groet, Sloech Judas doet sinen sceppare, Niet met sire hant, nemare Metter tongen, die bose was sere. 8460[regelnummer] Doe sprac tote Cayme onse here: ‘Waer es dijn broder?’ Ende hi gaf Te hant antwerde daer af: ‘Ja, en benic van heme hoeder? In weet niet van minen broder.’ 8465[regelnummer] - ‘Dijns broder bloet roept op mi Vander eerden,’ sprac onse here. ‘Daerbi Salstu vermalendijt wesen Opter eerden, ende al tot desen Die eerde in dijn werc, om die dinc, 8470[regelnummer] Dat si dijns broder bloet ontfinc, Dien du bi dire felheiden groet Verradelike sloges te doet.’ Al vloecti di eerde tier stede, Hine vloecte daer niet mede 8475[regelnummer] Den boem daer onder starf Abel, Noch dire af quamen also wel. Ende die boem, di te voren was grone, Ward al bloetroet na dien done In gedinkenesse van dien blode, 8480[regelnummer] Dat daer sturte Abel die goede. Ende wat planten men vort vanden bome nam, Sine wortelde niet, none bequam, Maer si bedorven daer altemale. Ende die boem dietde so wale, 8485[regelnummer] Dat hi scoenre ward in corten stonden Danmen enegen hadde vonden, Ende lusteliker int opsien; Maer hine droech gene vrocht na dien; Maer die bome die van hem quamen 8490[regelnummer] Drogen alle vrochte tsamen. Ende alle liede, wijf ende man, Hilden in groter eren vort an Dien boem ende quamen daer naer Om hem te vertroestene daer 8495[regelnummer] Alsi dan om enege sake In ompaise waren ende tongemake; Maer nieman was so cone, dat hi brac Vanden bome enegen tac. Na die lovie, alse alle dinc 8500[regelnummer] Verkeerde ende bitterheit ontfinc, Die bome die waren comen Vanden bome diewi nomen Ne verkeerden noit van genen saken, No van varuwen no van smaken, 8505[regelnummer] Ende geduerden, in waerre dinc, Tote dat Salemon was coninc, Die de vroetste was van diemen vant Van groten sinne in enech lant, Ende van stenen ende van allen maniren 8510[regelnummer] Van cruden diemen mochte visiren; Ende hi conste harde wale Den loep vanden sterren altemale. Nochtan ne mochte te gere uren Sijn sin een twint niet geduren 8515[regelnummer] Jegen sijns wijfs behendechede, Sine drevene te scerne daer mede, Alsi hare wilde pinen das; Dat nochtan niet te wonderne was, Bedie alse een wijf haren wille 8520[regelnummer] Daertoe set lude ende stille, En geen sin van ertschen man En mochte haer list wederstaen dan. Dit ne begint niet nu ten stonden, Want an onsen irsten vader was vonden. 8525[regelnummer] Ende dit mesquam soe Salemone, Dat hi seide van desen doene In enen sinen boec, hebbic verstaen: ‘Ic hebbe di werelt om gegaen Ende al doresocht in mijn lijf, 8530[regelnummer] In vanter noit in een goet wijf.’ Die vrouwen en selen hen niet belgen das; Hets lanc leden dat Salemon was, Ende hi seit omdat hi was gram Ende dat hem ane sijn wijf mesquam; 8535[regelnummer] Soe dat hi op ene stonde Hem selven vragen hegonde Twi di wijf in dien dagen Soe gerne gram te makene plagen Haren man? Ende hi horde 8540[regelnummer] Ene stemme secgen dese worde: ‘Salemon en wondere di niet Datten mannen droefheit gesciet Van wiven; wes seker van desen, Dat hier na noch een wijf sal wesen 8545[regelnummer] Daer bliscap af sal comen den manne Hondertwaerven meer oec danne Dine droefheit es. Ende soe Sal van dinen geslechte comen toe.’ Doe scalt hi hem selven daer af, 8550[regelnummer] Dathi den wiven selken mesprijs gaf, Ende pinde hem met al sinen sinne Om al sijn geslechte te kinne. Doe ward hem getoget ene partie Vander comste der maget Marie 8555[regelnummer] Biden heilegengest, alst God woude; Ende ene stemme seide also houde Een deel van dat hem soude gescien. Ende hi vragede nadien Oft si di leste soude sijn 8560[regelnummer] ‘Die comen soude int geslechte min?’ - ‘Neensi,’ antwerde die stemme dan, ‘Die achterste sal sijn een man; Ende sal maget sijn in waerre dinc, Ende beter riddere dan dijn swaselinc 8565[regelnummer] Josue es oft heeft gewesen. Nu bestu berecht van desen.’ Salemon was harde blide das, Dat hem dit geoppenbaert was, Dat in soe groter doget ende machte 8570[regelnummer] Soude noch comen sijn geslachte; Ende hi ward pensende sere Hoe hi dat gedade embermere, Dattie gene iet wiste van dien Wat hem daerna soude gescien, 8575[regelnummer] Omdat so lanc soude sijn daer nare. Sijn wijf ward in hem wel geware Dat hi gepens hadde van dingen, Die hi niet te hoefde conde bringen. Si haddene lief gnoech, ende si 8580[regelnummer] En wilder niet om vragen bedi; Maer si beide dat si poent sach das, Ende dat si wel met hem was. Doe bat si hem dat hi hare woude Secgen dat si hem vragen soude. 8585[regelnummer] ‘Ic saelt gerne doen,’ antwerde hi. Si seide doe: ‘Soe segt mi Waer omme gi pinst soe nersteleke. Gi hebt gepinst al dese weke Ende al die andere herde sere: 8590[regelnummer] Daerbi soe wanic wel, here, Dat gi pinset van enegen dingen Die gi niet te hoefde cont bringen; Ende ic wiste gerne dware van desen; En mochse niet so groet wesen, 8595[regelnummer] Wine souden te hoefde comen des, Na den sin die in ons beiden es.’ Salemon pensde ende dochte: Op dat enech minsce mochte Raet vinden van sinen saken, 8600[regelnummer] Si soudene vroet daer af maken:
[pagina 59]
Hi vantse so vroet embertoe, Dat hi sijn gepens haer seide doe. Si pensde en lettel daer nare Ende vrachde hem oft hi ware 8605[regelnummer] In twivele hoe hijt daerto brochte, Dattie riddere namaels weten mochte Dat hi hadde geweten van hem? Salemon seide: ‘Ic ne bem Niet vroet hoe ict hem geweten doe; 8610[regelnummer] Daer es noch so langen tijt toe.’ Si seide: ‘Ic sal u vroet maken des: Segt mi hoe lanc dat es Toter tijt dat hi sal sijn, here.’ - ‘Hets wel twee dusent jaer of mere,’ 8615[regelnummer] Sprac toten wive Salemoen. Si seide: ‘Gi sult ene dinc doen: Gi sult een scip doen maken gereet Vanden besten houte datmen weet, Ende vanden gedurechsten, ende dat niet 8620[regelnummer] Verrotten moge, wats gesciet, No van watere no van ander saken.’ Hi antwerde: hi sout doen maken. Salemon ontboet timbermanne Ende dede dat werc vangen anne. 8625[regelnummer] Ende alse dit doe was anegevaen, Si seide doe tote Salemone saen: ‘Nadien dattie riddere liden sal Van ridderscepe die werelt al, Die vore hem selen wesen 8630[regelnummer] Ende na heme oec, bi desen Soe soude mi wel donken vogen, Opdat gijt u liet genogen, Dat hi hadde wapene die leden Allen anderen van doechdecheden, 8635[regelnummer] Alsoe alsi sal in sinen tiden Allen ridderen in vromecheiden liden, Ende dat gise hem daet gereiden dan.’ Hi seide, hine wister waer comen an. Si seide: ‘Inden tempel, dien gi 8640[regelnummer] Wilen daet maken, daer suldi Vinden des conincs Davids sward, Dat beste snidende dat oit ward, Ende wonderlijeste mede. Doet hem af appel ende helte bede, 8645[regelnummer] Ende nemt die lymmale allene: Gi kinnet alle dire stene Ende daertoe alle manieren Van cruden, van beesten, van diren, Ende doet anc dat swaerd enen 8650[regelnummer] Appel maken van diren stenen, Ende dien gevoget alsoe, Datter niet te secgene si toe, Ende datmense moge sceden niet. Ende dat elc wane, die den appel siet, 8655[regelnummer] Dat ene dinc allene si. Ende vorsiet u daer af, dat gi Hem segt datmer ene helte an doe Alse wonderlike alser behort toe. Ende als gi dat selt hebben gedaen 8660[regelnummer] Ic salre ringe an maken saen, Sulke als mi goet donken sal.’ Hi dede daer dat si hem beval, Sonder vanden apple allene, Die hi al maecte van enen stene, 8665[regelnummer] Ende dien van allen maniren Van varuen diemen mochte visiren; Ende dede maken ene helte mede, Daer ic af sal spreken tere ander stede. Alst scip was toecomen min no mee 8670[regelnummer] Ende berect, ende gedaen in die zee, Salemons wijf dede sonder letten In dat scip een bedde setten, Dat rike was ende herde scone. Ende die coninc dede oec sine crone 8675[regelnummer] Ten hoefde vanden bedde staen, Ende dede dbedde decken saen Met enen sidinen clede daer; Ende hi bat sinen wive daernaer, Dat si hem dat swaerd daer brochte, 8680[regelnummer] Dat hijt opt bedde lecgen mochte. Ende als hi tswaerd nam van hare Ward hi altehant geware Dat van stoppen waren, sonder waen, Die ringe die sire an hadde gedaen. 8685[regelnummer] Ende als hi daerombe belgen woude Seitsi tot hem alsoe houde, Sine hadde els gene ringe die waerd Te dragene waren dat swaerd. - ‘Wat es best datmer dan toe doe?’ 8690[regelnummer] - ‘Men saelt aldus laten,’ seit sire toe, ‘Wantet ons niet toe ne hort, Dat wire ember toe doen vort; Maer ene joncfrouwe saelt voldoen al. In weet weltijt het wesen sal.’ 8695[regelnummer] Die coninc liet alsoe tswaerd daer, Ende dede tscep decken daernaer Met enen sidenen clede also houde, Dattet niet verrotten soude. Doen drogen si des overeen, 8700[regelnummer] Datter noch an gebrac, onder hen tween. Si nam timmermanne te hant, Ende leidese daer si tscep vant, Ende daerna ten bome, daer was Abel Onder verslegen, als gi hebt gehort wel, 8705[regelnummer] Ende si hiet hen dat si souden saen Soe vele houts vanden bome slaen, Dat si daer af ene spille Mochten maken na haren wille, Die ten bedde soude behoren. 8710[regelnummer] Alse die timbermanne dat verhoren Si seiden: ‘Vrouwe, gi sijt vroet des, Dat dit die irste bome es, Die onse irste moder wilen ere Plante: wi sijn hem sculdech ere 8715[regelnummer] Te doene.’ Maer si dwancse daertoe, Dat si den boem houwen moesten doe, Dat si onlange hadden gedaen, Datter roet bloet ut quam gegaen. Doe wordsi versaget soe utermaten, 8720[regelnummer] Dat si dat houwen wilden laten; Maer si troestese sere daer toe, Dat sijt vord houwen alsoe Alse vele alse hare bequam. Daerna deetse houwen ende nam 8725[regelnummer] Vanden anderen bome, di was grone, Alse vele alsijs hadde te doene, Ende vanden witten nadien. Ende alsijs hadde van allen drien Si dede die timmermanne 8730[regelnummer] Drie spillen daer af maken danne Tesen bedde behoef. An elke side Vanden bedde was ene tier tide, Ende ene daer boven, ende daer in Dander twee gevoget meer no min. 8735[regelnummer] Ende si bleven daer embertoe Alle drie gevarwet alsoe. Doe besach dat scip Salemoen, Ende hi seide na dit doen Tot sine wive, dat si gedaen 8740[regelnummer] Groet wonder hadde, sonder waen; Want al waren daer gemeinlike Alle die gene van ertrike, Sine souden weten sonderlinge Van dien scepe die betekeninge, 8745[regelnummer] Het ne wiesde hen onse here. ‘Noch gi oec,’ seidi, ‘in genen kere Ne wet niet hoet gemaect es. Ende die riddere sal niet weten des, Dat ic van hem iet hebbe gehort, 8750[regelnummer] Onse here en doet hem weten vort.’
[pagina 60]
Si seide: Gi docht u, here, herde sere: Ontbeit: gi seles horen noch mere Dan gi waent, cortelike, Dat geeft mi min sin sekerlike.’ 8755[regelnummer] Vor dat scip lach dien nacht Salemoen, Ende hem quam te voren een visoen: Hem dochte in slape daer hi lach, Dat hi vanden hemele comen sach Enen man, ende daer met quamen 8760[regelnummer] Vele ingle doe te samen In dat scep; ende hem dochte Dattie een vanden inglen brochte Een selverijn vat, daer die man Al dat scep mede om ginc dan; 8765[regelnummer] Ende hi screef letteren daer Anden appel vanden swaerde, ende daer naer Anden helte; ende daerna vort Screef hi letteren an des sceeps bort. Daerna dochte Salemoene 8770[regelnummer] Dat int bedde ginc liegen di gone, Ende hi verloessene tier stede, Ende al sijn geselscap mede. Des anderdages vant hi ende las Dat an des sceeps bort gescreven was: 8775[regelnummer] ‘Horstu, die wils comen in mi, Ne come hier in niet, het ne si Dattu geloves harde wel, Want ic ben gelove ende niet el. Ligestu mi in eneger maniren, 8780[regelnummer] Ic sal di te hant falgiren.’ Ende hi trac hem doe achterward, Ende dat scip vor wech ter vard, Daer hijt te hant hadde verloren. Ende doe hordi met sinen oren. 8785[regelnummer] Ene stemme ropen na dit doen: ‘Die achsterste riddere, Salemoen, Van dinen geslechte sal hier naer In dat bedde resten vorwaer, Dattu heves gemaect; ende hi 8790[regelnummer] Sal horen niemare van di.’ Salemon was blide om die wort, Ende telletse sinen wive vort; Ende alden lieden gemeinlike, Beide vremden ende hemeliken, 8795[regelnummer] Verteldi vort al te hant Den raet die sijn wijf vant, Die hem te vindene ontfacht, Nochtan dede hire toe sine macht. Ic sal een inde hier af maken 8800[regelnummer] Ende spreken vort van anderen saken.

Vorige Volgende