|
| |
| |
| |
III. Vanden cruce ende vander joncfrouwen castele.
Daventure seget hier ter steden,
Alse Melian was versceden
1900[regelnummer]
In enen mersch, daer hi vernam
Enen setel, ende daer op .i. crone,
Die goudijn was ende herde scone;
Ende hi sach vele taflen mede
Met spisen gerecht ter [selver] stede.
1905[regelnummer]
Hem ne lust niet doe van aldien
Dat hi dus daer hadde gesien,
Sonder allene vander crone,
Die hem dochte wesen so scone,
Dats hen (sic) wel mochte beh[agen]
1910[regelnummer]
Die de crone soude dragen.
Vore alt volc sloech hi die h[ant]
Ane die crone, ende namse th[ant]
Ende staker sinen arm dure,
Ende voretse en wech tier [ure].
1915[regelnummer]
Hi hadde onlange gevaren [daer],
Dat hem een riddere volgede [naer]
Ende hiet hem die crone lecgen [neder].
Ende scinde hem octmodelike,
1920[regelnummer]
Ende seide: ‘Here van hemelrike,
Hulpt uwen neuwen riddere heden!’
Dander quam op hem gereden
Ende stakene doe dore bede
Halsberch ende scilt mede,
1925[regelnummer]
Ende wondene sere daer toe
In die luchtere scoudere doe,
Dat dyser ende thout bleef in de wonde,
Ende nam hem di crone ter stonde.
Melian was gewont so onsochte,
1930[regelnummer]
Dat hi niet opstaen en mochte.
Binnen dien dat hi daer lach alsoe
Quamer Galaät gereden toe:
Ende alse Galaät dat gesach,
Dat Melian ter eerden lach,
1935[regelnummer]
Hi was sere tongemake das.
Hi waende dat hi ter doet gewont was:
Hi ginc tot hem tier stont
Ende vragede hoet met hem stont,
Oft hi iet soude mogen genesen?
1940[regelnummer]
- ‘Ay here, en laet mi hier niet wesen
Ende sterven! Om onsen here
Hulpt mi, des biddic u sere,
Teneger stede, daer ic mach dan
Mijn recht ontfaen als .i. kersten man.’
1945[regelnummer]
Galaät vragede omden genen doe
Ende die riddere quam vort daer naer,
- ‘Live here, daer mogedine sien,’
‘Die mi doet heeft: ic bidde u,
Dat gi u van hem hoet nu.’
Galaät voer ten riddere ward,
Die op heme quam ter vard,
1955[regelnummer]
Ende hi geraectene alsoe,
Dat hine dor di scoudere stac doe,
Ende man ende part ter neder stac,
Soe dattie glavic tstucken brac.
Ende alsi omme keren soude
1960[regelnummer]
Sach hi enen riddere comen also houde,
Sere geslegen them waerd,
Ende seide: ‘Gi sulter laten u paert,’
Soe dat hem Galaät enen slach gaf
Dat hem sijn luchter arm viel af,
1965[regelnummer]
Ende hi vloe met haesten groet,
Alse die vrese hadde vander doet.
Ende Galaät keerde te hant
[Te]r stede daer hi Melianne vant,
[Ende] vrachde hem wat hem dochte
1970[regelnummer]
[Da]t hi best met hem doen mochte?
[Hi] seide: ‘Ic sage gerne dat gi mi
[Te]neger abdien voret hier bi,
[B]edie men soude vorwaer,
[Pi]nen om mi te genesene daer.’
1975[regelnummer]
- ‘Hets goet,’ seide Galaet doe,
‘Datmen tirst dat trinsoen ut doe.’
‘Alse lange alsic in desen poent bem
Sone aventuric mi niet, here,
Bedic ic ben in groten vresen
Dat ic sterven mochte bi desen.’
Galaät namen alsoe sochte
Vor hem op sijn part alsi mochte,
1985[regelnummer]
Ende vordene tere abdien binnen,
Daer si ontfaen waren met minnen.
Daer sprac sine biechte Melian
Wel alse een goet kersten man,
Ende hi eeschte om onsen here daer,
1990[regelnummer]
Dien hi oetmodelijc ontfinc daer naer.
Sprac hi tote Galate saen:
‘Alse die doet wille, come ter vard,
Ic ben daer jegen wel beward.
1995[regelnummer]
Nu trect ut minen lichame
Dat yser, oft u es bequame.’
Ende men trac dyser ute daer naer,
Ende hi viel in onmachte daer.
Daer quam een broder tien stonden
2000[regelnummer]
Ende besach Melians wonden,
Ende seide dat hine van desen
In ere maent soude genesen.
Ende Galaät bleef .ij. dage daer
Met Melianne in die abdie daer naer.
2005[regelnummer]
Doe vrachdi hem wat hi dade?
Hi seide, dat hi bider Gods genade
Wel hoepte te doene vort an.
Galaät sprac: ‘Ic mach wel varen dan.’
2010[regelnummer]
‘Ay here, suldi mi laten alsoe?
En es man die levet, here,
Wies geselscap ic begere mere,
Opdat alsoe mochte wesen.’
Galaät antwerde te desen:
2015[regelnummer]
‘Ic ne doe hier clein no groet,
Te vaerne in die queste, sijt seker des,
Vanden grale, die om mi begonnen es.’
Een broder seide, die horde di tale:
2020[regelnummer]
‘Es di queste begonnen van den grale?
‘Jasi,’ antwerde Galaät doe,
‘Daer siwi .c. ende .l. toe,
Die allegadere sijn gesellen,
Diemen over goede liede mach tellen.’
2025[regelnummer]
Die brodere seide tot Melianne:
Bi sonden gesciet; here, wildi
U gevarnesse vertellen mi,
Ic sal u secgen bi wat sonden
2030[regelnummer]
U dit es gesciet nu ten stonden.’
Melian seide hem ter stede
Ende hoe te gadere ter crucen quamen,
Daer si letteren an vernamen
2035[regelnummer]
Die hen verboden tien tiden
Te varne te luchter siden,
Ende ho hijt daerom nine liet,
Ende wat hem daer was gesciet.
Die gode man, di groet clerc was doe,
2040[regelnummer]
Ende van heilegen levene toe,
| |
| |
Seide: ‘Dit mogen sijn wale
Die aventuren vanden grale;
Daer en si ane grote betekinge.
2045[regelnummer]
Als gi riddere wout worden gi ginct
Te biechten, so dat gi ontfinct
Die ordine suver van sonden
Die in u was vor dien stonden.
2050[regelnummer]
In die queste berect vanden grale,
Als gi sculdech ward te sine.
Die duvel hads droefheit ende pine
Ende liep u op alsi macht hadde das.
Nu verstaet welken tijt dat was:
2055[regelnummer]
Als gi neuwe riddere ward gemaect,
Ende gi vander abdien traect,
Een cruce was u irste gemoet,
Daer teken ane gemaect stoet
Daer hem ridderscap mach betrouwen toe;
2060[regelnummer]
Noch waser meer; verstaet hoe:
Een brief die daer twee [wege sceiden] sceen:
Die rechter side die was die een
Entie ander ter luchter siden.
Gi sult verstaen nu ten tiden
2065[regelnummer]
Anden wech di ter rechter siden ginc
Ons heren wech, die anden cruce hinc,
Den wech van ontfermecheden,
Daer ons heren ridderen den dach leden,
Ende bi nachte naden lichame
2070[regelnummer]
Nader zielen in gaen betame.
Biden wege suldi, sonder waen,
Vander luchter siden verstaen
Den wech vanden sondaren, bedien
Datter grote vresen in gescien
2075[regelnummer]
Den genen dire in comen. Dor das,
Dattie ene wech niet so seker was
Alse dander verboet die brief boude
Datter nieman den wech gaen ne soude,
Hine ware beter dan een ander man.
2080[regelnummer]
Du sout dit dus verstaen dan.
Alstu den brief sages besonder
Hadstu daer af groet wonder,
Die viant scoet di mettesen
2085[regelnummer]
Met enen scichte; wetstu waermede?
Het was metter hoverdechede;
Bedie du waers wel in wane
Mettire proueetsen tontgane.
Dus vielstu in die hoverdechede,
2090[regelnummer]
Ende dats hoeftsonde mede,
Want hoverde es tallen stonden
Beginsel van allen sonden.
Alstu sciets van Galaäte dochte den viant,
Dat hi di soe cranc vant,
2095[regelnummer]
Dat hi lettel hadde gedaen
Dunne viels in meer sonden saen,
So dat hi van sonden te sonden di
Ter helle ward leitde daer bi.
Hi brachte di te voren daer naer
2100[regelnummer]
Ene guldine crone al daer,
Daer du, als duse sages, mede
Ende als duse naems tien stonden
Vielstu daermet in .ij hoeftsonden,
2105[regelnummer]
In hoverden ende in girecheden toe.
Die viant ward geware doe
Dattu girechede hads gedaen
Met dattu die crone naems saen.
Doe liep hi di op fellike
2110[regelnummer]
In eens besondechs ridders gelike,
Ende hadde di daer doet geslegen
En haddi niet geholpen daer jegen
Dat cruce, dattu makes ter steden
Daer du heme quames jegen.
Op di te doene dor die sake
Dattu waers gesceden dullike
Ute tseren dienste van hemelrike,
Leitde hi di te selker noet,
2120[regelnummer]
Dattu waers in die vrese vander doet.
Om dattu souts betrouwen mere
Der hulpen van onsen here,
Een ander tijt, dan dine cracht,
Ende om dattu bi ons heren macht
2125[regelnummer]
Geholpen ende bescud souts sijn
Soe sendi in die hulpe dijn
(Die heilech riddere es ende vri)
Jegen .ij. ridders tien stonden,
2130[regelnummer]
Daer bi sijn betekent .ij. hoeftsonden,
Die in di waren te dire uren.
Die twee en mochten niet geduren
Sonder hoeftsonde, sijt seker das.’
2135[regelnummer]
Die betekenesse van desen
Dochte hen beiden scone wesen.
Si hadden mengerhande tale
Vander aventuren vanden grale,
Tuschen Galate enten goeden manne.
2140[regelnummer]
Galaät bat soe vele Melyanne,
Dat hi hem gaf te varne orlof.
Alsi sinen wille hadde daer of
Dat hi sanders dages varen soude.
2145[regelnummer]
Des ander dages nam hi orlof
An die brodere ende ruemde thof,
Ende dorrect menech lant,
Dat hi gene aventure vant
Die vertellens werdech ware.
2150[regelnummer]
Hi quam enen dach daer nare
Van eens vavisors hove, daer hi lach,
Ende hadde gene messe gehort optien dach,
(Ende alsi den dienst van onsen here
Nine horde het pijndem sere)
2155[regelnummer]
Soe dat hi ene capelle sach te hant,
Die hi als hire quam woeste vant.
Ende hi dede sine bedinge saen;
Ende als hise hadde gedaen
Hordi ene stemme tier uren
2160[regelnummer]
Die seide: ‘Riddere van aventuren,
Ganc wech ende make dine vard
Ten castele ten joncfrouwen ward,
Ende doe af die costume daer.’
Galaät danckede daer naer
2165[regelnummer]
Met willeger herten Goede,
Dat hi hem sinde sinen bode.
Hi sat op ende reet wech te hant,
Soe dat hi in ene valeie vant
Enen wel staenden casteel, daer dore liep
2170[regelnummer]
Een stare, wijt water ende diep;
Ende hi gemoette daer enen ouden man,
Qualike geeleet. Hi sprac hem an,
Hoe die casteel ware geheten.
2175[regelnummer]
Hi seide: ‘De casteel der joncfrouwen;
Nochtan secgic u bi mire trouwen
Dattie vermaledictde casteel es,
Dats sijn gerechte name, sijt seker des;
Ende si sijn alle vermalendijt
2180[regelnummer]
Dire in wandelen nu ter tijt.
Daer es ut gesteken ontfermechede
Ende in getrect alle archede,
Ende men scande doet oppenbare
Allen den genen die comen dare.
2185[regelnummer]
Bi deser redenen so radic u,
Here, weder te keerne nu;
Bedie vaerdi vorward van dien
Sal u grote scande gescien.’
Galaät vorsach sine wapine ter vard
2190[regelnummer]
Ende voer te hant ten castele ward.
| |
| |
Doe quamen in sijn gemoet daer
.vij. mageden, die seiden daer naer:
‘Gi hebt, here, leden die pale.’
Hi antwerde te harre tale,
2195[regelnummer]
Dat hi inden casteel varen soude
Ende om die palen niet laten woude.
Hi reet dat hi enen knape vernam,
Die seide doe hi tot hem quam:
‘Die vanden castele ontbieden u,
2200[regelnummer]
Dat gi niet vorder en vard nu
Eer si weten wat u wille si.’
- ‘Ic wille els niet, ‘antwerde hi,
‘Dan die costumen vanden castele.’
Die ander seide: ‘Gi wilt te vele.
2205[regelnummer]
Ontbeit hier, gi sult saen
Hebben dat gi soect, sonder waen.’
Galaät seide: ‘Ganc dan ter vard.’
Die knape liep ten castele ward.
Na dien hevet Galaät vernomen
2210[regelnummer]
.vij. ridders op hem comen,
Die alle gebrodere waren,
Ende seiden tot hem sonder sparen:
‘Here, hoet u; want wi niwer af u
Dan vander doet versekeren nu.’
2215[regelnummer]
- ‘Hoe saelt dan wesen’, seide hi,
‘Suldi alle vechten jegen mi
Tenen gadere?’ Si seiden dat hare
Costume vanden castele ware.
Ende Galaät liet lopen sijn part,
2220[regelnummer]
Ende liet die glavie sinken nederward,
Ende stac den irsten ter eerden daer,
Dat hi den hals brac wel naer.
Entie andere slogen op hem alle,
Maer sine mochten niet bringen te valle,
2225[regelnummer]
Soe dat si alle op hem staken
Ende hare glavien op hem braken.
Si liepen hem op ende hi hen weder:
Daer was geslegen op ende neder,
Ende dire afgesteken waren
2230[regelnummer]
Worden weder opgeset vanden haren.
Daer was sere gevochten ende wonderlike,
Ende hi, die ridder was sonder gelike,
Berechte hen soe tier stede,
Dat hise achterward trecken dede,
2235[regelnummer]
Ende begadetse soc onsochte,
Dat hen niet gehulpen mochte
Die wapine die si hadden an,
Hine deetse sere bloeden dan.
Hi sloechse soe, dat hen dochte
2240[regelnummer]
Dat geen ertsce man wesen mochte,
Bedie geen man hadde gemogen
Die slage iet alsoe gedogen
Alse hi gedogede daer ember toe.
Si sagen wel, dat menne alsoe
2245[regelnummer]
Uter plaetsen niet bringen mochte,
Want hi hen ilanc so starker dochte;
Ende dat was waerheide, sonder waen,
Nadat dystorie ons doet verstaen.
Die strijt duerde tier steden
2250[regelnummer]
Tote dat middach was leden.
Den gebroderen, di van groter macht
Hadden gesijn, falgirde haer cracht,
Datsi hen niet mochten weren mere,
Si waren vermoit so sere.
2255[regelnummer]
Ende Galaät dreefse te dien,
Dat si bi node moesten vlien;
Ende Galaät en volgede hen niet doe,
Maer hi ginc ter brucgen toe,
Daer hi gemoette enen goeden man,
2260[regelnummer]
Die cledere van religione hadde an,
Die seide tot Galate: ‘Here,
Gi moget dat gi wilt doen mere
Mettesen castele ende met al dien
Dat gire binnen sult sien.
2265[regelnummer]
Siet hier di slotele vanden castele:
Gi hebter toe gedaen soe vele,
Dattie casteel es uwe vort an.’
Hi nam die slotele vanden man
Ende ginc inden casteel te hant,
2270[regelnummer]
Daer hi so vele joncfrouwen in vant,
Nieman mochte weten tgetal.
Si ripen: ‘Willecome!’ over al:
Si seiden: ‘Wi hebben begert sere
Uwe comste herde lange, here.
2275[regelnummer]
Geloeft moet God sijn vander vard,
Want anders warewi niet ontgaen.’
Si namen biden breidele saen
Ende leidene boven daer naer,
2280[regelnummer]
Ende dadene beeten al daer.
Hi seide dat niet herbergens tijt was.
Ene joncfrouwe seide: ‘Wacht u das!
Voerdi wech, die gene die nu
Gevloen sijn dore vrese van u
2285[regelnummer]
Souden hier wedercomen in
Ende souden maken een begin
Vanden quaden costumen, sonder waen,
Die hier lange tijt hebben gestaen.’
Hi seide: ‘Wat wildi wat ics doe?
2290[regelnummer]
Ic ben al gereet daertoe.’
Die joncfrouwen seiden: ‘Wi bidden u,
Dat gi vor u doet ontbiden nu
Die ridders, die van desen castele
Haer goet houden, ende dire es vele,
2295[regelnummer]
Ende doetse sweren datse nembermere
Die quade costume en houden, here.’
Dat hijt gerne doen soude.
Daer was geblasen een horen,
2300[regelnummer]
Die hem ene joncfrouwe brachte voren,
Diemen horde over .x. milen.
Doe begonsten te comen tier wilen
Ridders ende heren herde vele,
Die leen helden van dien castele.
2305[regelnummer]
Doe vrachde Galaät daer nare
Den goeden man oft hi prister ware,
Die hem di slotele gaf. Hi seide: ja hi.
Galaät seide: ‘Soe segt mi
Die costume van deser stede,
2310[regelnummer]
Ende van desen joncfrouwen mede.’
Die goede man seide daer naer:
‘Here, het sijn leden wel .vij. jaer,
Dattie .vij. gebrodere, die gi beden
Verwont, quamen al hier ter steden,
2315[regelnummer]
Ende metten hertoge Lynoy
Herbergeden hier binnen; (want hi
Waser here af op dien dach
Ende vanden lande datter omtrent lach.
Die hertoge was een herde goet man.)
2320[regelnummer]
Soe dat savons een strijt began
Tuschen die broders ende hare liede
Ende des hertogen meisniede,
Omdat si met crachte wilden leiden
Des hertogen dochter van dire steiden,
2325[regelnummer]
Soe dat si doet slogen omt gone
Den hertoge ende sinen soene.
Ende alsi dat hadden gedaen
Namen si des hertogen scat saen,
Ende begonsten tien tiden
2330[regelnummer]
Jegen al die vanden lande striden,
Ende drevense te dien dingen,
Dat si haer leen van hen ontfingen.
Alse des hertogen dochter dit vernam
Si seide toten brodere al gram:
2335[regelnummer]
‘Alsoe als gi hebt ane gevaen
Dese herscapie, sonder waen,
Bi ocsoene van ere joncfrouwen,
Alsoe seldise noch entrouwen
Verlisen,’ sprac die joncfrouwe, ‘ende sult dan
2340[regelnummer]
Alle verwonnen sijn van enen man.’
| |
| |
Ende si antwerden daertoe,
Omdat si dit seide alsoe,
Dattere gene joncfrouwen liden en souden
Vorward meer, sine soudense houden,
2345[regelnummer]
Toter wilen dattie riddere quame,
Daer si af sprac, ende dise name.
Entie joncfrouwe es doet (seide hi),
Daer dese dinc begonste bi.’
Omtrent none sijn daer comen
2350[regelnummer]
Alle die gene diet hebben vernomen
Dattie casteel gewonnen es,
Ende maecten grote bliscap des,
Ende oec harde grote feeste,
Beide die minste entie meeste,
2355[regelnummer]
Ende begerdene over haren rechten here
Te houdene vord ane mere.
Hi gaf der joncfrouwen den casteel
Ende al datter toe hoerde algeel,
Die des hertogen dochter was,
2360[regelnummer]
Der gerre suster daer ic ave las;
Ende dede werden haer man dan
Die hadden gesijn tshertogen man.
Ende elke joncfrouwe keerde te hant
Met bliscepen in haer lant.
2365[regelnummer]
Galaät bleef al dien dach dare.
Ende opten anderen dach daer nare
Quamen daer binnen die niemaren
Dattie brodere verslagen waren,
Ende datse doet sloech min her Walewein
2370[regelnummer]
Ende Gariët ende min her Ywein.
Alse Galaät dat hadde verstaen
Hi wapenden ende vor wech saen.
Ic late van Galaäte die wort:
Hort van min her Waleweine vord.
|
|
Auteursrechtvrij