Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis. Jaargang 25

[p. 284]

Nederlandse Boekhistorische Vereniging

2018. Dit jaar viert de Nederlandse Boekhistorische Vereniging haar 25-jarig bestaan met een jubileumcongres, een jubileumworkshop en dit bijzondere, caleidoscopische, vijfentwintigste Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis!

De nbv, opgericht in 1993, is een landelijke vereniging die zich richt op allen die het oude en het nieuwe boek in al zijn verschijningsvormen een warm hart toedragen. De nbv is een actieve vereniging die onder haar leden evenzeer prominente wetenschappers als amateuronderzoekers, en zowel journalisten als antiquaren telt. De vereniging is statutair gevestigd te Leiden en opereert sinds 1997 onder auspiciën van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. De nbv organiseert allerlei activiteiten voor haar leden, alleen of in samenwerking met anderen uit de wereld van het boek.

Leden van de nbv nemen deel aan speciale excursies naar tentoonstellingen, bibliotheken, musea of andere boekvriendelijke instellingen. In de afgelopen jaren heeft de vereniging onder meer de Academie van de Vrije Geest in Amsterdam, de Athenaeumbibliotheek in Deventer, Museum het Palthe-huis in Oldenzaal, veilinghuis Bubb Kuyper in Haarlem, drukkers- en boekbindersbedrijf Wöhrmann in Zutphen en de prentenverzameling van het Rijksmuseum bezocht. De excursies worden, evenals de jaarvergaderingen voor de leden, opgeluisterd met voordrachten van experts over boekhistorische onderwerpen.

De nbv is ook actief in het organiseren van congressen. Al in het eerste jaar van haar bestaan was de nbv medeorganisator van het spraakmakende congres Bladeren in andermans hoofd: over lezers en leescultuur. Samen met de universiteiten van Leiden en Nijmegen organiseerde de nbv in 1997 een driedaags congres over de fameuze zeventiende-eeuwse uitgeversfamilie Elzevier en in 2004 vond een tweedaags congres plaats met de titel Vrouw en Boek: People's business bij uitstek. Onder de titel Aanstormend en gevestigd, boekonderzoek in de Lage Landen organiseerden de Vlaamse Werkgroep Boekgeschiedenis en de nbv in 2010 een gezamenlijk congres in Utrecht. Het jubileumcongres ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de nbv in 2013 had als toepasselijk thema Boekgeschiedenis, spiegel van de toekomst. De 250^e verjaardag van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in 2016 was voor de nbv aanleiding voor een symposium over De wereld van het boek in 1766. Het congres ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum zal gaan over wat we kunnen leren van nieuwe methoden en technieken niet alleen binnen, maar juist ook buíten de boekwetenschap. Congreslezingen worden gepubliceerd in gelegenheidsbundels of in dit jaarboek.

Samenwerking

Ook in kleiner verband brengt de vereniging mensen bij elkaar om specialistische kennis uit te wisselen. De nbv werkt daarbij samen met en ondervindt steun van allerlei organisaties in de wereld van het boek. Zo is de nbv vertegenwoordigd in het bestuur van de Dr. P.A. Tiele-Stichting en was zij ook betrokken bij de bouw van Bibliopolis, de website die is opgezet door de Koninklijke Bibliotheek en die geheel gewijd is aan de geschiedenis van het Nederlandse boek. Samen

[p. 285]

met Museum Meermanno in Den Haag organiseert de nbv met enige regelmaat zondagmiddaglezingen. Eendachtige samenwerking tussen de Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur (sgkj), de Tiele-Stichting en de nbv resulteerde in april 2016 in een geslaagd symposium over Bijzondere Boekvormen. Samen met de Stichting Bedrijfsgeschiedenis organiseerde de nbv in dat jaar ook een studiemiddag over de spanning tussen ideaal en commercie in het uitgeefwezen onder de titel ‘De uitgeverij als bedrijf’. In 2018 sluit de nbv aan bij het sgkj-symposium over Joods leven in kinderboeken. En samen met het Amsterdams Grafisch Atelier AGALab wordt een jubileumworkshop georganiseerd over verschillende druktechnieken en -materialen.

Dankzij deze goede relaties kunnen leden van de nbv ook vaak kortingen krijgen voor evenementen en voor boekhistorische publicaties, zoals de ‘Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse boekhandel, Nieuwe Reeks’. Deze reeks, die mede door de nbv is geïnitieerd, bestaat inmiddels uit achttien delen, onder andere over het Journaal van Bontekoe, almanakken in de Gouden Eeuw, Uitgeverij Stols, Nederlandse volksboeken, historische stadsbibliotheken, de Delftse Bijbel en over de vele opvattingen van boekgeschiedenis.

Lidmaatschap

Het lidmaatschap van de nbv staat open voor iedereen. Het lidmaatschapsgeld bedraagt €27,50 per kalenderjaar. De leden ontvangen hiervoor het jaarboek, uitnodigingen voor de ledenvergadering en overige activiteiten en enkele malen per jaar een nieuwsbrief. Voor studenten geldt een contributie van €16,50. Instellingen en bibliotheken kunnen zich voor €38,50 op het jaarboek abonneren. Eenieder die de vereniging op bijzondere wijze wil steunen, kan donateur worden voor minstens €132,- per jaar. Het is ook mogelijk een lidmaatschap voor het leven te krijgen; hiervoor betaalt u eenmalig €680,-. U kunt zich opgeven als lid door een e-mail te sturen aan [e-mail]. Studentleden dienen het nummer van hun studentenpas te vermelden. Het lidmaatschap loopt gelijk met het kalenderjaar en wordt stilzwijgend verlengd, tenzij het voor 1 december schriftelijk is opgezegd.

Website en discussielijst

Voor informatie over de nbv kunt u ook onze (in 2016 vernieuwde) website raadplegen: www.boekgeschiedenis.nl. Dit jaar is daarop de nieuwe rubriek De Boekenmolen ten doop gehouden, waarin boekhistorici vertellen over hun inspiratiebronnen en werkzaamheden. Verder wijzen we u op de elektronische discussielijst, nbv-l, waar u terecht kunt met boekhistorische vragen, suggesties, meningen, adviezen, oproepen, tips en ideeën. Via de nbv-website kunt u zich aanmelden voor deze lijst. De nbv is ook actief op LinkedIn, Facebook en Twitter.

Nog leverbaar

De meeste jaargangen van het jaarboek zijn nog leverbaar. Als lid van de nbv heeft u recht op aanzienlijke kortingen op oudere jaargangen. Ze bevatten artikelen over onder meer onderzoek van Middelnederlandse handschriften, het eerste educatieve kaartspel, boeken en lectuur in het Behouden Huys op Nova Zembla, productie en verspreiding van pornografische romans, de achttiende-eeuwse marskramer, moderne leeskringen, Ik, Jan Cremer als onverbiddelijke bestseller, het fenomeen van de trilogie, enzovoort.

[p. 286]

Er zijn veertien themanummers verschenen, over censuur in voorschrift en praktijk (1995), over het behoud van ons geschreven en gedrukte erfgoed (1997), over elf eeuwen boekcultuur in de Lage Landen (1999), over boekdistributie (2001), over ontwikkelingen in boekhandel en uitgeverij in de tweede helft van de twintigste eeuw (2003), over de rol van de vrouw in de boekhandel (2005), over de boekcultuur in een digitaliserende wereld (2007), over de stand van de boekwetenschap in Nederland: ‘Kopij en druk revisited’ (2010), over lay-out en design van boeken (2012), over de stand van de boekwetenschap wereldwijd (2013), over papier (2014), over surrogaat en reproductie (2015), over nieuws en actualiteit (2016) en over illegaal en ondergronds drukwerk (2017).