Jaarboek De Fonteine. Jaargang 1989-1990

[p. 3]

Ten Geleide

Sedert het verschijnen van het vorige Jaarboek heeft De Fonteine twee van haar verdienstelijkste corresponderende bestuursleden verloren: Dr. C. Kruyskamp (Rotterdam 31 mei 1911 - Leiden 6 april 1990) en Em. Prof. Dr. Lode Roose (Mechelen 16 april 1920 - Bonheiden 12 januari 1991).

Cornelis H.A. Kruyskamp is van november 1936 tot juni 1976 verbonden geweest aan het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Bij zijn afscheid als redacteur werd hem door vrienden en vakgenoten een bundel opstellen aangeboden waarmee hulde werd gebracht aan zijn lexicografische arbeid, ook aan de Grote Van Dale, zijn bewerking van de Nederlandse spreekwoorden en gezegden van Stoett en zijn talrijke andere bijdragen, o.m. een aantal geannoteerde tekstedities, waaronder rederijkersteksten als die van de Refreinenbundel van Jan Van Doesborch, waarop hij in 1939 te Leiden promoveerde; die van Cornelis Cruls Heynken de Luyere en andere gedichten, d.i. Mont toe, Borse toe en de Cluchte van eenen Dronckaert (1950); van Mariken van Nieumeghen (1954; achtste uitgave 1982); een keuze uit de vertoonde stukken van Het Antwerpse Landjuweel van 1561 (1962) en van vier komische stukken uit het boek G van de verzameling Trou moet blycken, die in het Jaarboek van De Fonteine werden opgenomen.

Al heel vroeg, in het voorjaar van 1944 namelijk, was Dr. C. Kruyskamp als corresponderend bestuurslid tot De Fonteine toegetreden, samen met de andere Nederlanders Prof. De Vooys, Erné, Meertens en Van Dis. Ze zouden later nog in dezelfde hoedanigheid gevolgd worden door Mak, Hummelen, Drewes en Pleij.

Toen Lode Roose tot Briefwisselend Bestuurslid van De Fonteine werd benoemd, had hij reeds zijn sporen op het domein van de rederijkersliteratuur verdiend met twee bloemlezingen uit de Refreinen van Anna Bijns (1949 en 1968) en een editie van de Religieuze Gedichten van de Antwerpse rederijker Cornelis Crul (1954). In 1963 had hij zijn monumentale studie over Anna Bijns een rederijkster uit de Hervormingstijd laten verschijnen. Datzelfde jaar was hij buitengewoon docent geworden aan de K.U. Leuven. In 1969 werd hij tot gewoon hoogleraar bevorderd en deed hij ook zijn intrede in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, waarvan hij in 1979 en 1980 respectievelijk de door zijn collega's zeer geapprecieerde ondervoorzitter en voorzitter was. Vanaf 1956 was

[p. 4]

hij ook de toegewijde redactiesecretaris van het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Spiegel der Letteren.

Lode Rooses medewerking aan het Jaarboek van De Fonteine dagtekent reeds uit 1951, toen hij in het nummer voor 1950 de vraag ‘Is Anna Bijns ook de auteur van volksboeken, met name van Floris ende Blanceflour en Mariken van Nieumeghen’ ontkennend beantwoordde. Deze bijdrage werd later met een zestal andere voortgezet. Het stuk ‘Oranje tegenover Midas. Een Antwerps lofdicht op Retorica’ (Jaarboek 1964-1965) staat in het teken van zijn belangstelling voor de poëtica van de rederijkers, die verder ook in de opstellen uit de feestbundels Rombauts (1968) en Vanderheijden (1970) aan bod zou komen. Twee andere hebben betrekking op de Antwerpse hervormingsgezinde rederijker Frans Fraet, wiens refrein en presentspel werden gepubliceerd (de nrs. 1969-1970 en 1975). De laatste twee: ‘Rijmwerk rond het beleg van de val van Antwerpen (1585)’ en ‘Het Twaalfjarig Bestand: stof voor rijmwerk in Den Nederduytschen Helicon en in het Leydsch-Vlaemsch Orangien Lely-hof’, dagtekenen uit de jaren na de toekenning van zijn emeritaat (1984), toen hij een bundel opstellen onder de titel Uut goeder jonsten in ontvangst mocht nemen. Zijn collega Marcel Janssens gaf er in het ‘Ten Geleide’ een treffende karakteristiek van de bezielde geleerde en de beminnelijke en fijnzinnige mens.

Ruim twee jaar na het vorige boekdeel verschijnt thans het dubbelnummer 1989-1990 van het Jaarboek van De Fonteine.

Een belangrijke aanwinst voor onze kennis van de rederijkersliteratuur van reformatorische inspiratie is ongetwijfeld de geannoteerde tekst die hier wordt afgedrukt onder de titel zoals hij tot ons is gekomen in het enig bekende exemplaar van de editie van 1570: Een seer schoon Spel van zinnen. Ghemaeckt by mijn Heer Johan Wtenhove.

De uitgave is bezorgd door wijlen Prof. Dr. C.C. de Bruin (1905-1988). Over haar voorgeschiedenis verneemt de lezer meer details in de ‘Verantwoording’ vooraan. Deze korte tekst is van de hand van de heer J. Trapman, te 's Gravenhage.

Dr. Johan Decavele werd bereid gevonden de opvoering van het zinnespel te Roborst in 1543 uitvoeriger te behandelen dan hij het in 1975 in zijn baanbrekende studie De dageraad van de reformatie in Vlaanderen (1520-1565) had kunnen doen en Dr. Dirk Coigneau deed een naar het ons voorkomt geslaagde poging om, aan de hand

[p. 5]

van een uitgebreide documentatie, het reformatorische karakter van de tekst te situeren en te karakteriseren.

Dr. Freddy Puts brengt de eveneens geannoteerde tekst van Twee esbatementen uit de codex Adriaen Wils, een verzameling waaraan hij nog onlangs een grondige studie wijdde in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Maurits Vandecasteele en Prof. Dr. W.L. Braekman, twee voor de lezers van ons Jaarboek vertrouwde namen, vragen onze aandacht respectievelijk voor ‘Een groots opgezet rederijkersfeest te Ieper in 1529’ en ‘Rederijkersgedichten voor het Patroonfeest van de Brugse Gilde van St.-Sebastiaan in 1601’.

De heer Leon Vandevelde, die in 1986 een facsimile-herdruk van De Const van Rhetoriken bezorgde, brengt ten slotte verslag uit over ‘Een nieuwe reeks Rederijkerscongressen’, waarmee een facet van de activiteiten uit de allerlaatste jaren van de Kamers nieuwe stijl wordt belicht.

De Redactie