Jaarboek De Fonteine. Jaargang 1959

[p. 41]

De Dag der Rederijkers:
Gent 13 juli 1958

Gehoor gevend aan een wens van wijlen Baron F. van Ackere, prins van ‘Jhesus metter Balsemblomme’, besloten de Gentse Rederijkerskamers de handen in elkaar te slaan om in het kader van het Expo-jaar 1958 te Gent een ‘Dag der Rederijkers’ in te richten.

De verbroedering van de Rederijkers van verschillenden huize verliep van een leien dakje en spoedig kon het Comité van wal steken. De financiële moeilijkheden werden na enkele moeizame besprekingen uiteindelijk overwonnen.

De ‘Dag der Rederijkers’ zou er komen op zondag 13 juli 1958. Hij zou bestaan uit een tornooi van Wagenspelen en een ‘Toog van het Lam Gods’, ter herdenking van een dergelijke ‘Toog’ uit 1458, ter gelegenheid van de Blijde Intrede en de Verzoening van Hertog Filips de Goede met die van Gent in de fiere en rebelse stede. Dank zij de medewerking van het Koninklijk Verbond der Gentse Gebuurtedekenijen kon eveneens gedacht worden aan een optocht van de Rederijkers door de straten van het bevlagde en bebloemde Gent.

Wagenspelen werden in de namiddag gehouden op verschillende plaatsen van de stad en met veel bijval opgevoerd door:

de Vrije Camere van Rhetorycken der Weerde drie Santinnen uit Brugge, te 15 uur op de Oude Veemarkt en te 16u.15 bij Sint-Jacobs: de Klucht van Meester Coenraedt Buik door Maarten van In, vrije bewerking van een ‘cluyte’ uit de XVIIe eeuw toegeschreven aan Joan de Grieck;

de Aloude Rhethorycken Camere van het Heylich Cruys uit Sint-Michiels bij Brugge, te 15 uur op de Koornlei en te 16u.15 op het H. Kerstplein: Boter aan de Galg, Wagenspel door Jef de Vroye;

de Rederijkerskamer Sint Elooi uit Knesselare, te 15 uur op het H. Kerstplein en te 16u.15 op de Lievekaai: De Duivel te Sterk, een ‘cluyte’ naar een oud verhaal door Jef de Vroye;

de Princelycke Camere Jhesus metter Balsemblomme uit Gent, te 15 uur te Sint-Jacobs en te 16u.15 op de Oude Veemarkt: de ‘ghenouchlike clute van Nu Noch’;

de Rhetoricakamer Sinte Agnete uit Gent, te 15 uur op de Lievekaai en te 16u.15 op het Edw. Anseeleplein: de Klucht van Meester Koenraad Bierbuik door Joan de Grieck, herdicht als wagenspel door Prof. Dr. P. de Keyser;

[p. 42]

de Aloude Rederijkerskamer Marien Theeren uit Gent, te 15 uur op de Begijnhofdries en te 16u.15 op de Zandberg: het Esbatement van den Appelboom, in bewerking van H. Teirlinck;

de Kamer van Rhetorica De Ghesellen van Sint Lieven uit Ledeberg bij Gent, te 15 uur op de Zandberg en te 16u.15 op de Begijnhofdries: Drie Dagen Heere, in de bewerking van H. Teirlinck.

Na de vertoningen kwamen de wagens bijeen op het Bisdomplein waar een historische stoet werd gevormd die, voorafgegaan door de Gentse postharmonie en ruiters in Middeleeuwse klederdracht, door de straten van Gent trok. De wagens zelf, de vendelzwaaiers en roffelaars, de inrichtende en optredende Kamers waren een feest voor het oog. Aan het Stadhuis werd halt gehouden en namens de verenigde Rederijkerskamers werd een oorkonde met een Refrein voorgelezen en een tinnen schaal als herinnering aan de Magistraat overhandigd. Een gelijkaardige oorkonde en Refrein met dito schaal werd uit diepe erkentelijkheid aan de heren Goeverneur en leden van de Bestendige Deputatie van de Provincie geschonken. Om halfacht kwam de stoet aan op het Sint-Pietersplein, waar een Rederijkersfeest plaats had met vendelzwaaien, volkse muziek en voorstellingen door een Brugse Rederijkerskamer.

Het hoogtepunt van de dag is echter de Toog van het Lam Gods geweest op het terras van de Sint-Pietersabdij, aan de voet van de kerktoren van Onze-Lieve-Vrouw van Sint-Pieters. Niettegenstaande de onverwachte stormwind van de nacht te voren, die heel het geschilderd decor en de binnenschermen had verwoest, werd de herbeleving van het wereldberoemd altaarstuk van de gebroeders Van Eyck een onvergetelijk schouwspel voor de talrijke aanwezigen.

‘Even vóór 22 uur dreunden hoog uit de toren van de Sint-Pieterskerk de zware klokken, terwijl een teer-wit licht over de grauwe stenen gleed. Uit de ijle verten zwol de muziek aan, terwijl midden op het podium ‘het lam’ groeide in een fel-witte stralenbundel. Van weerszijden schreden de schenkers van het retabel op dit Lam toe, terwijl de narrators het ontstaan van het schilderij evokeerden naar de poëtisch-getinte tekst.

Nadat de zondeval en de eerste broedermoord opgeroepen werden door een mimespel zou gans het podium weldra geleidelijk over de volle breedte bevolkt worden door de figuren die door de Van Eycks op het beroemde meesterwerk werden gekonterfeit. En ten slotte schoven op de hoogste stellage de gordijnen open voor elk luik waarin de figuren van God, Maria, Sint Jan,

[p. 43]

de zingende en de musicerende Engelen oprezen in het scherpe licht van tientallen schijnwerpers, welke bij de apotheose gans de triptiek tot één levend schilderij lieten versmelten onder de zware tonen van een triomfantelijk hooglied, waarboven het gedreun van de klokken uit de wit-optorende kerk breed-golvend werd uitgestort over de toejuichende menigte...’ aldus het kleurrijk relaas van een plaatselijk dagblad.

Tenslotte mogen hier de namen volgen van de medewerkers en verenigingen die tot het succes van ‘De Toog van het Lam Gods 1958’ hebben bijgedragen: Z.E.P. De Baets (tekst), Hendrik Caspeele (realisatie), Corneel Mertens van het N.I.R. en Raymond van Dyck van B.N.R.O. Gent (muzikale aanpassing), Robert Schynkel (technische leiding), Lucien De Rycke (dekoruitvoering), Carlos Detremmerie (pruiken en grimes), Goossens en Van den Bogaerde (technici), Bernard Wyckaert (lichtregie), Flor. Demedts en Georgette Fauconnier (voorzeggers); de Rederijkerskamers ‘De Fonteine’, ‘Jhesus metter Balsenblomme’, ‘Marien Theeren’, ‘Sinte Agnete’, ‘Sinte Barbara’, ‘De Ghesellen van Sint Lieven’, ‘De Toortsen’, ‘Yverige Jonckheit’.