Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2010-2011

7. Verslag van de bibliothecaris over het jaar 2010

1. Collectievorming

1.a. Gedrukte werken

In het verslagjaar zijn 1.288 aanwinsten geregistreerd.

1.b. Schenkingen

F.J.Th.J. van Agt, Nijmegen; Avalon Pers, Woubrugge; C.D.N. Barel, Oegstgeest; J.C. Bedaux, Deventer; A.E. de Bijl Nachenius, 's-Gravenhage; Museum Boerhaave, Leiden; J.C.M. Damen, Voorschoten; M. De Schepper, Hemiksem, België; J. Elemans, Uitgeverij Eleboek, Huissen; Uitgeverij Elikser, Leeuwarden; Stichting Fama Fraternitatis, Purmerend; A.A.P. Francken, Leiden; P. Fruining, Scheveningen; Vereniging Gelre, Arnhem; J. Gerritsen, Groningen; L.H.M. Hanssen, Amsterdam; Antiquariaat Hinderickx & Winderickx, Utrecht; J.P. Hinrichs, Oegstgeest; Hollandse Vereniging voor Genealogie, Rotterdam; H.F.J. Horstmanshoff, Leiden; A.H. Huussen, Zoetermeer; Ida Gerhardtgenootschap, Heerde; Inter-X Rodin BV, IJmuiden; Het Jachtfonds, 's-Gravenhage; J.T. Joha, Drachten; M.M.A. Knul, IJmuiden; Veilinghuis Bubb Kuyper, Haarlem; E.M.W. de Lange, Leeuwarden; C. van Leeuwen, Bolsward; A.J. Lever, Bennekom; L.L. van Maris, Leiden; T.A.M. van der Meer, Amsterdam; G.W. Muller, Uitgeverij De Sneeuwstorm, Amsterdam; Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Utrecht; Nederlandse Kastelenstichting, Wijk bij Duurstede; Uitgeverij De Nieuwe Vaart, Leiden; S. Nijstad, 's-Gravenhage; Vereniging NL-TERM, Amsterdam; K. van Ommen, Leiden; P.G. van Oyen, Conversion Productions, Amsterdam; S. Predota, Katedra Filologii Niderlandzkiej, Wroclaw, Polen; R. Schippers, Velserbroek; Antiquariaat Schuhmacher, Amsterdam; M.Th.C. Stapert-Eggen, Lunteren; Boekhandel Van Stockum, Leiden; M. Stol, Leiden; Technische Universiteit, Eindhoven; M. Voskuil, Leiden; S.A. Vosters, Breda; A.H. van der Weel, Rotterdam; J. Wieles, Lei-

[p. 233]

den; W.B. Wieles-Maathuis, Leiden; Fonds Willem Vos, Lelystad; Theater Zuidpool, Antwerpen, België; S. Zwaaneveldt, Leiden.

Een bijzondere schenking is afkomstig van mevr. Hesseline de Bos, Gouda. Zij schonk ruim 100 boeken op het gebied van de Friese letterkunde.

1.c. Oude en Bijzondere Gedrukte Werken - aanwinsten

* Een allereerste druk van de Julia van Rhijnvis Feith (Leiden, 1783). Sign. 20671 D 52

* Schat-camer der vvonderbare ende gedencweerdige historien onses tijts, uyt velerley autheuren, memorien ende advijsen, door Simon Goulart van Senlis, 'tsamen gebracht ende in't François uyt-gheghven ende nu in't Nederduytsch over geset, door Felix van Sambix. Het vierde deel, zijnde het leste deel zijnder Historien (Rotterdam, 1643) Sign. 1136 G 56

1.d. Oude en Bijzondere Gedrukte Werken - schenkingen

* Dr. Léon Hanssen (Amsterdam) schonk aan de Huizinga-collectie van de Maatschappij een exemplaar van A. Roland Holst's vertaling van W.B Yeats, De gravin Catelene ('s-Gravenhage, 1941) met persoonlijke opdracht van A. Roland Holst aan Huizinga. Sign. HUIZIN 2023

* Wilma en Max † Schuhmacher schonken in 2009 een verzameling boeken uit de bibliotheek van Maartje Draak (sign. 22546 D 1 vlg., E 1 vlg., F 1 vlg.) en in 2010 een collectie literaire werken met opdrachten van de auteurs aan de Schuhmachers, waaronder een serie boeken met opdrachten van F.C. Terborgh (sign. 22546 B 1 vlg., en C 1 vlg.).

1.e. Handschriften - schenkingen

* Fragment van een berijmd fysiologisch traktaat dat onder de titel Van smeinscen lede volledig is overgeleverd in hs. Brussel, KB, IV 19308. Het fragment beslaat vss. 579-591 (f. 1r), 607-619 (f. 1v), 813-825 (f. 2r), 843-856 (f. 2v) van de editie-Elaut (1956). - Vlaanderen, 14^e eeuw. Geschreven op perkament, (deel van) 2 fol; 55×205 mm. - Deel van een dubbelblad, ca 55×205 mm. Oorspronkelijke bladmaat ca. [140×103] mm. Oorspronkelijke schrijfspiegel: 1 kol. van 22 reg. Initialen van 2 reg. hoog; paragraaftekens. - Provenance: Afkomstig uit een fragmentenmap van het toenmalige Provinciaal Archief der Minderbroeders te Weert. In 1942 door door A. van Dijk OFM afgestaan aan Willy Dols (1911-1944). Na diens dood in Duitse gevangenschap in familiebezit gebleven. Geschonken door de Erven-Dols, Sittard. [LTK 2291].

[p. 234]

1.f. Handschriften - aankopen

* ‘De Ceder. Een manuscript cahier van verzen geschreven uit de vrije hand door Han G. Hoekstra. III. 1942’ (f. 1r). Omvat de volgende gedichten: ‘De Ceder’ (2r), ‘Het panopticum’ (3r), ‘Nog niet ontbrekende’ (4r), ‘Verzen om harentwil’ I-VI (5r-10r), ‘Rondeel’ (11r), ‘De leeraar’ (12r), ‘Moeders jongen’ (13r), ‘Holland’ (14r), ‘Ballade van het eigen land’ (15r-16r), ‘Het wachtwoord (Denkend aan H.M.)’ (17r), ‘De gedeerde’ (18r), ‘Kwatrijnen’ (19r). - Nederland, 1944. 1 deel, eigenhandig geschreven, 20 fol.; 295×230 mm. - Bladen eenzijdig beschreven. Moderne potloodfoliëring 1-20. Met een koordje vastgezet in kartonnen omslag. - Provenance: ‘Dit exemplaar is bestemd voor Ernst Lampe / H.G.H.’ (20r). Ex libris Ernst Lampe met datering 9.5.1942 op binnenzijde vooromslag. [LTK 2292]

* Tamme Geijsbers (Gijsbers), Dagboek over de periode 1594-1647. - Groningen, ca. 1636-1647. 1 deel, eigenhandig geschreven, 2+43+1 fol.; 98×73 mm. - Papier in duodecimo. Katernbouw: < 6IV (i-iii, 1-43, i-ii) > eerste en laatste blad fungerend als dekblad. Moderne potloodfoliëring 1-43. Schrijfspiegel aangebracht middels kantlijn (1-36). Gotische cursief één hand. Band van rood leer, gestempeld met wapen van Groningen (voorplat). - Vermoedelijk omstreeks 1636-1637 begonnen en daarna herhaaldelijk bijgewerkt. Tamme Gijsbers (geb. 1583) was actief als koopman en reisde meermaals door Europa. Woonde in de jaren 1606-1611 in Dantzig, 1613-1615 in Amsterdam, 1615-1616 in Frankrijk, 1617 getrouwd. Werd op 4 september 1623 aangenomen als boekhouder van de West-Indische Compagnie (18r). In de jaren 1633-1638/39 was hij voogd van het Aduarder Gasthuis te Groningen (vgl. Groninger Archieven, inv. 1363 Aduarder Gasthuis 1604-1984). Dit feit is ook in het dagboek vermeld (30v). Bevat mededelingen over bruiloften, geboorten en sterfgevallen in familiekring, maar ook over gebeurtenissen van algemeen belang. [LTK 2293]

2. Gebruik van de collecties

2.a. Uitleningen

Het aantal aanvragen en uitleningen, zowel voor gebruik binnen de bibliotheek als daarbuiten, bedroeg 21.504.

[p. 235]

2.b. Tentoonstellingen

Op 25 maart 2010 vond de feestelijke opening plaats van de nieuwe tentoonstellingsruimte in de UB. Mede dankzij financiële steun van de MNL en haar leden konden vitrines worden aangeschaft die voldoen aan strenge klimaat- en veiligheidseisen. De tentoonstellingsruimte bevindt zich in het entreegebied van de UB en biedt naast studenten en medewerkers van de Universiteit Leiden een breder publiek de gelegenheid kennis te maken met de bijzondere collecties. Samen met studenten en onderzoekers worden drie tot vier tentoonstellingen per jaar georganiseerd over een actueel thema of lopend onderzoek aan de universiteit. In 2010 werden drie tentoonstellingen georganiseerd, waarbij stukken te zien waren die deel uitmaken van de Bibliotheek van de Maatschappij. De eerste tentoonstelling was ‘Liefde en erotiek’ over zestiende- en zeventiende-eeuwse prenten en tekeningen (25 maart-2 mei), vervolgens ‘Glorie van Muzen. Lieveling van het volk. Dante in Leiden’ (21 augustus - 1 oktober), en tot slot ‘Gao Luopei???. De sinoloog Robert Hans van Gulik in wetenschap en kunst’ (16 december 2010 - 13 maart 2011), waarbij vertalingen van de Rechter Tie-romans uit de collectie van de MNL werden getoond.

2.c. Conservering

Een aantal beschadigde gedrukte werken en handschriften zijn gerestaureerd of hebben een conserverende behandeling gekregen.

* 2 LTK-handschriften zijn gerestaureerd

* 32 gedrukte werken van voor 1800 zijn geconserveerd of gerestaureerd

* 20 gedrukte werken van na 1800 zijn geconserveerd

Deze behandelingen zijn gedocumenteerd, de documentatierapporten liggen ter inzage in het atelier en zijn voor gebruikers aan te vragen bij de Leeszaal Bijzondere Collecties.

Een deel van de LTK-fragmenten zijn in het kader van het project fragmentenberging geconserveerd en van een nieuwe, toegankelijke verpakking voorzien.

3. Nieuwe projecten en diensten

In 2010 werd de conservering en digitalisering van een aantal projecten uitgevoerd in het kader van het nationale conserveringsprogramma Me-

[p. 236]

tamorfoze. De projecten met de Maatschappij-collecties: Busken Huet, Haverschmidt, Boekenoogen, De Jong/Illegalia, en de Verzamelingen van de MNL werden afgerond. De scans van deze projecten worden in 2011 in Digital Special Collections gepresenteerd, samen met de collectiebeschrijvingen (zie http://disc.leiden.edu).

Verder werd uitvoering gegeven aan twee grote digitaliseringsprojecten van gedrukte boeken: Early Dutch Books Online (EDBO), waarbij met financiering van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ruim 10.000 in Nederland gedrukte werken (2.1 miljoen pagina's) uit de periode 1781-1800 worden gedigitaliseerd (afronding medio mei 2011) en Behoud Nederlandse Boekproductie (BNB), waarbij ca. 3.700 gedrukte werken uit de collectie van de UBL met financiering van Metamorfoze worden gedigitaliseerd (afronding 2011).