Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2003-2004

1. Verslag van de jaarvergadering van de Maatschappij

De jaarvergadering wordt op zaterdag 5 juni 2004 gehouden in de raadszaal van het Academiegebouw te Leiden. Er zijn 36 leden aanwezig. De voorzitter, mr. F.W. Kist, opent de vergadering en houdt een rede, die elders in dit Jaarboek staat afgedrukt. Daarna herdenkt hij de leden die ons het afgelopen maatschappelijk jaar zijn ontvallen: dr. G.H. Arendt, dr. B.C. Damsteegt, mw.dr. Annie F. Dekker, dr. J. Deschamps, mr. H. Drion, dr. J.P. Duyverman, dr. E.G.A. Galama, A.M. Hulkenberg, dr. G.A. van Klinkenberg, dr. G.H. Kocks, E.H. Kossmann, dr. W.U.S. van

[p. 209]

Lessen Kloeke, dr. F. Lulofs, mr. G.G.A.M. Pijnenborg, Gerard Rasch, R. Reijntjes, dr. C.J. Ruijgh, dr. J.R. Smeets, dr. Gilbert A.R. de Smet, dr. E. van der Starre, dr. E.M. Uhlenbeck, dr. A.W. Willemsen, Willem Wilmink, dr. C.A. Zaalberg. Het afgelopen jaar heeft ons pas het bericht bereikt dat mw. C. Waslander-van der Linden in december 2002 is overleden.

Bij het punt Mededelingen (1) merkt de heer Welsink op dat in de verschillende verslagen dezelfde personen vaak op verschillende wijzen woden aangeduid (met voorletters of voornamen, met of zonder titels). De secretaris antwoordt dat de werkgroepen in dat opzicht zaak een eigen stijl hebben. Hij vindt het niet op zijn weg liggen om in deze zaak regelend op te treden. Het verslag van de staat der Maatschappij wordt na een enkele correctie goedgekeurd (2). De vergadering spreekt er zijn teleurstelling over uit dat het verslag van de Noordelijke Afdeling (3) ontbreekt en dat er evenmin een afgevaardigde op de vergadering aanwezig is. Het bestuur zal contact opnemen met de vertegenwoordiger van de Noordelijke Afdeling. Het verslag van de Zuidelijke Afdeling (4) wordt voor kennisgeving aangenomen. Het verslag van de vertegenwoordiger in Zuid-Afrika (5) ontbreekt, omdat deze onlangs zijn functie heeft neergelegd. De Commissie voor Zuid-Afrika is op zoek naar een andere vertegenwoordiger. Het verslag van de bibliothecaris (6) wordt vastgesteld. De bibliothecaris deelt mede dat het archief van de familie Kossmann, dat aanvangt in de achttiende eeuw, aan de Maatschappij zal worden geschonken.

De penningmeester licht het beheer der gelden toe. Het negatieve saldo werd veroorzaakt door lagere inkomsten en door hogere uitgaven veroorzaakt door de statutenwijziging en de kosten van de nieuwe Wet. Het is de heer Welsink opgevallen dat een grote stijging heeft plaatsgevonden van de kosten voor het Jaarboek en het Nieuw Letterkundig Magazijn. De voorzitter zegt toe dat het bestuur scherper zal toezien op de drukkosten van beide uitgaven. Dr. E. van Veen merkt op dat uit de financiële stukken niet blijkt dat de Maatschappij een band heeft met Zuid-Afrika. De secretaris antwoordt dat de contributie van de Zuid-Afrikaanse leden in tegenstelling tot vroeger niet meer aan de penningmeester wordt afgedragen maar in Zuid-Afrika blijft. Dat is dus een reële subsidie. De kascommissie, dit jaar bestaande uit Carla van der Poel en dr. J. Trapman, heeft de boeken in orde bevonden. De vergadering dechargeert het bestuur van rekening en verantwoording over het boekjaar 2003. De voorzitter dankt de commissie, alsmede de administrateur van de Maatschap-

[p. 210]

pij, de heer D. Braggaar. De vergadering gaat akkoord met het voorstel de contributie met ingang van het kalenderjaar 2005 te verhogen naar dertig euro.

Na enkele kleine correcties worden de verslagen vastgesteld van de Commissie voor geschied- en oudheidkunde (8), van de Commissie voor taal- en letterkunde (9) en van de Commissie voor opdrachten op het gebied van de geschiedenis van de Nederlandse letterkunde (10). De penningmeester deelt mee dat het ministerie van ocw heeft aangekondigd met ingang van 2005 de laatste Commissie geen subsidie meer te willen geven. De Maatschappij zal in een gesprek met het ministerie voorstellen boven de aanwezige reserve een substantieel bedrag ineens toe te kennen om een bescheiden fonds te vormen teneinde het werk van de Commissie nog enige tijd te kunnen voortzetten. De aangegane verplichtingen zijn opgenomen in de balans. Op verzoek van de heer Welsink zal de secretaris bij de verschillende werkgroepen informeren of het mogelijk is een meer consequente schrijfwijze zowel voor de namen van de werkgroepen als voor de namen van de tijdschriften te hanteren. De verslagen van de Werkgroep zeventiende eeuw (11), van de Werkgroep achttiende eeuw (12), van de Werkgroep negentiende eeuw (13), van de Werkgroep Indisch-Nederlandse letterkunde (14), van de Werkgroep Biografie (15) en van de Werkgroep Nederlandse Boekhistorische Vereniging (16) worden na enkele correcties vastgesteld. Vanuit de vergadering klinkt verschillende malen kritiek als er van een werkgroep geen vertegenwoordiger aanwezig blijkt te zijn. Mr. K.J. Cath stelt voor om wijzigingen in de verslagen alleen in overleg met de opstellers aan te brengen. De secretaris gaat daarmee graag akkoord.

De voorzitter deelt mee dat het bestuur besloten heeft de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 2004 (17) toe te kennen aan Rob van der Linden op grond van zijn debuut De hand, de kaars en de mot. Opgemerkt wordt dat in het advies van de Commissie voor schone letteren de naam van een en dezelfde romanfiguur (Pieter van der Kleij) op twee verschillende manieren wordt gespeld. Dit zal in de kopij voor het Jaarboek worden rechtgetrokken.

De Henriëtte de Beaufort-prijs 2004 (18) is toegekend aan Léon Hanssen voor zijn tweedelige biografie van Menno ter Braak Want alle verlies is winst en Sterven als een polemist.

De Prijs voor Meesterschap 2004 (19) is toegekend aan dr. I. Schöffer voor zijn gehele wetenschappelijke oeuvre.

[p. 211]

Vervolgens komt het voorstel van het bestuur aan de orde om de heer D. Braggaar, die weldra vijftig jaar administrateur van de Maatschappij zal zijn, te benoemen tot erelid (20). De secretaris licht namens het bestuur dit voorstel nader toe: ‘In 1954 is de heer D. Braggaar benoemd tot administrateur van de Maatschappij. Hij was toen vijfentwintig jaar oud. Dit jaar wordt hij vijfenzeventig en zal hij zijn functie neerleggen, een functie die hij dan dus vijftig jaar zal hebben vervuld. Zijn benoeming vond indertijd plaats op voorstel van penningmeester W.H. Nagel, misschien beter bekend onder zijn schrijversnaam J.B. Charles. Braggaar werkte toen bij de Amsterdam-Rotterdam Bank, waar hij in dienst is gebleven tot december 1990, toen hij van een vervroegde-uittredingsregeling gebruikmaakte. In al die jaren heeft de administrateur niet alleen de ledenadministratie gevoerd en de contributies geïnd, de gelden van de prijzenfondsen beheerd, in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek de financiële administratie van de bibliotheek van de Maatschappij verzorgd en contacten met werkgroepen en commissies onderhouden, maar heeft hij ook de financiële jaarstukken van de Maatschappij opgesteld, stukken die vrijwel steeds ongewijzigd door de verschillende penningmeesters zijn overgenomen. In een vereniging als de Maatschappij is er bijna iedere dag iets te doen en ook voor de administrateur is er eigenlijk nooit een tijd dat er geen werk is. Alles wat zich aandient wordt altijd onmiddellijk en heel nauwkeurig afgewerkt. Nooit blijft er iets liggen, je kunt op de admistrateur bouwen. Opvallend is daarbij ook zijn enthousiasme voor de Maatschappij, dat in al die jaren onverminderd groot is gebleven. Hij interesseert zich zeker niet alleen voor de financiën, maar komt ook met informatie en adviezen die het gehele reilen en zeilen van de Maatschappij betreffen, en hij is bij dit alles een uitstekende gesprekspartner. Ook inhoudelijk interesseert hij zich voor de gebieden waarop de Maatschappij zich beweegt, waarbij de geschied- en oudheidkunde ongetwijfeld zijn grootste belangstelling heeft. In 1994, bij zijn veertigjarig jubileum, heeft de Maatschappij voor de heer Braggaar een koninklijke onderscheiding aangevraagd, die op Koninginnedag 1995 door de burgemeester van Leiden is uitgereikt. Zeker is het in de Maatschappij iets bijzonders om iemand voor het erelidmaatschap voor te dragen die op het moment van die voordracht geen gewoon lid is. Gezien de bijzondere aard van dit vijftigjarige jubileum en vooral gezien de voortreffelijke en enthousiaste wijze waarop de functie - tot groot nut van de Maatschappij - is vervuld, stelt het bestuur u voor de heer Braggaar tot ere-

[p. 212]

lid te benoemen.’ De vergadering benoemt vervolgens bij acclamatie de heer D. Braggaar tot erelid.

Uit de vóór de vergadering ingeleverde stembiljetten blijkt dat de vergadering de heer P.W.J.L. Gerretsen tot bestuurslid heeft herkozen. Mevrouw dr. E.G.E. van der Wall, dr. L.H.J. Sicking en dr. G.A.C. van der Lem zijn gekozen tot lid van de Commissie voor geschied- en oudheidkunde. Bij acclamatie wordt mr. F.W. Kist herkozen tot voorzitter van de Maatschappij. De commissie voor stemopneming bestond dit jaar uit Chantal Keijsper en dr. L.L. van Maris. Er zijn 333 geldige stembiljetten binnengekomen, zodat de kiesdeler volgens de Wet moest worden vastgesteld op 67. Na de telling bleek dat er 78 kandidaten waren die 67 of meer stemmen op zich hadden verenigd, zodat zij tot lid zijn gekozen. Hun namen zijn: Saskia Bak, Dirk van Bastelaere, mw. Sevtap Baycili, R.J. Benders, dr. C.R. van den Berg, Frits Boersma, dr. Marten Jan Bok, dr. A.C. Braet, dr. A.J. Brand, dr. R.H. Bremmer, André P. Brink, dr. M.J. Broersma, dr. J. Brouwer, dr. J.W.L. Brouwer, Geert Buelens, Cándani (pseudoniem van Asha van den Bosch-Radjkoemar), dr. W.A.M. Carstens, mw. Myoung-Suk Chi, Anton Claessens, J.M. Coetzee, Emma M.J. Crebolder-van der Velde, dr. J.F. van Dijkhuizen, dr. L.J.I. Ewals, dr. Martijn Eickhoff, D.J.G. Geirnaert, dr. Noël Geirnaert, mw.dr. E.O. Gerritsen, mw.dr. N. de Haan, dr. Rosemarijn Hoefte, dr. Wim Hoogbergen, dr. Isabel Hoving, J.P. Janzen, Ton Jongenelen, dr. Eric Jorink, Wim Jurg, dr. Elmer E.P. Kolfin, dr. Johannes Koll, Antoine A.R. de Kom, Ronald E. Kon, dr. Jelle Koopmans, mw.dr. K.J.J. Korevaart, dr. Frauke Laarmann, dr. Ingrid Maier, dr. J. Meihuizen, dr. W.F.J. Mörzer Bruyns, dr. Bertram Mourits, mw. A.H. Netiv, D.M.L. Onnekink, dr. Koenraad Ouwens, Coen Peppelenbos, dr. Margit Rem, mw.dr. S.G. van Romburgh, dr. J.G.M.M. Rosendaal, Anne Rube, mw.dr. H. Ruitenbeek, Reinier Salverda, dr. Frans W. Saris, Monika Sauwer, Jaap Schipper, Karel Schoeman, dr. F. Scholten, dr. Remco Sleiderink, Erik Spinoy, dr. W.P.M.S. Spooren, Rosita Steenbeek, dr. Robert Stein, Herman Stevens, Ludo Teeuwen, mw.dr. S.B.I. Veltkamp-Visser, dr. H.P.M. van de Venne, Thijs VerLoren van Themaat, dr. H.S. Versnel, dr. Huub Wijfjes, dr. T.F. Wijsenbeek-Olthuis, dr. Hanno Wijsman, dr. P.W. van Wissing, mr. dr. J.P.M.H. Wolters en dr. W.A. Wybrands Marcussen.

Van de rondvraag wordt gebruik gemaakt door de heer D. Welsink. Hij vraagt of het mogelijk is Betje Wolff en Aagje Deken, die op resp. 5 en 14 november 1804 zijn overleden, te eren met een plaquette of gedenksteen.

[p. 213]

De secretaris zal dit verzoek doorgeven aan de Commissie voor de gevelstenen. De voorzitter dankt Carla van der Poel, die vier jaar lid van het bestuur van de Maatschappij is geweest, voor de diensten die zij in deze periode op zo enthousiaste wijze aan de Maatschappij heeft bewezen.

De vergadering wordt vervolgens geschorst voor de lunchpauze.

De voorzitter heropent om 14.15 uur de jaarvergadering in het Klein Auditorium van het Academiegebouw.

De middaglezingen zijn gewijd aan het thema ‘Schrijvers en het buitenland’. Fleur Bourgonje had als titel gekozen ‘Over paarden, kamelen en een Harley Davidson’. Haar tekst is in dit Jaarboek opgenomen. Henk Pröpper spreekt over ‘Na Mitterrandië, een Gallisch avontuur’. Zijn voordracht is een voorproef uit zijn in 2005 bij uitgeverij Prometheus te verschijnen Parijs' dagboek. Willem van Toorn had zijn lezing de titel ‘Les très riches heures’ gegeven. Zijn tekst is in dit Jaarboek opgenomen.

Na een korte pauze worden vervolgens om 15.30 uur drie door de Maatschappij toegekende prijzen uitgereikt, als eerste de prijs voor Meesterschap aan dr. I. Schöffer voor zijn gehele wetenschappelijke oeuvre, vervolgens de Henriëtte de Beaufort-prijs aan Léon Hanssen voor zijn tweedelige biografie van Menno ter Braak Want alle verlies is winst en Sterven als een polemist, en ten slotte de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs aan Rob van der Linden op grond van zijn bundel De hand, de kaars en de mot. De dankwoorden van dr. Schöffer en van Rob van der Linden zijn in dit Jaarboek opgenomen. Léon Hanssen heeft een uitgebreide versie van zijn dankwoord gepubliceerd in het dagblad Trouw van 12 juni 2004. De plechtigheid wordt besloten met een druk bezochte en geanimeerde receptie.