Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1996

[p. 196]

5. Verslag van de vertegenwoordiger in Zuid-Afrika over het jaar 1995

Zoals in de voorbije jaren was het niet mogelijk om tot een vorm van verenigingsleven te komen vanwege de grote afstanden die leden van elkaar scheiden. Dat neemt niet weg dat velen onderling contact met elkaar hebben en academisch stimulerend op elkaar werken of in gezamenlijke projecten betrokken zijn.

Verheugend is het feit dat het contact tussen Zuid-Afrikaanse leden van de Maatschappij met leden in Nederland en Vlaanderen groeit. Meer en meer Zuid-Afrikaanse academici rapporteren ook dat zij uitgenodigd werden om lezingen of referaten te komen geven aan universiteiten in de Lage Landen. Meestal gaat het dan om lezingen over de Afrikaanse literatuur voor studenten of een uitgenodigd publiek. De belangstelling voor het Afrikaans is klaarblijkelijk in een groeifase in Nederland. Te lang is deze literatuur onbekend gebleven als gevolg van de politieke boycot van alles wat Zuid-Afrikaans was. Voordrachten werden bijvoorbeeld gegeven door Ena Jansen, Etienne van Heerden en John Kannemeyer. Laatstgenoemde sprak aan de beide universiteiten te Amsterdam over Elisabeth Eybers. Hij nam ook deel aan het Eybers-symposium aldaar. Ena Jansen was ook een van de sprekers bij dit symposium. Heel wat Zuid-Afrikaanse leden waren ook te zien (of te horen) bij congressen of ‘workshops’ aan Nederlandse universiteiten (o.m. Utrecht).

Omgekeerd werden verleden jaar ook meer Nederlanders en Vlamingen bij Zuid-Afrikaanse universiteiten en departementen verwelkomd. Toenemend contact werkt wederzijds stimulerend en verruimend. De culturele isolatie van Zuid-Afrika had al te lang geduurd en is eindelijk tot het verleden gaan behoren.

Tot mijn spijt moet ik meedelen dat twee Zuid-Afrikaanse leden in de loop van 1995 zijn overleden. Het gaat hier om Floris Albertus van Jaarsveld en Petrus Johannes Nienaber, beiden prominente academici die zeer belangrijke bijdragen tot academisch onderzoek hadden geleverd. Het levensbericht van Nienaber staat elders in dit Jaarboek afgedrukt, dat van Van Jaarsveld zal het volgende jaar worden gepubliceerd.

Enkele leden hebben bijzondere eerbewijzen ontvangen of promotie gemaakt. Ena Jansen is benoemd tot lid van de ‘letterkundige kommissie’ van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns. Zij ontving ook een toekenning van de zasm voor een reis naar Amsterdam. Edith

[p. 197]

Raidt werd benoemd tot adviseur bij de Raad vir Wetenskapsontwikkeling. Henriette Roos en Helize van Vuuren werden bevorderd tot hoogleraar.

De meeste leden hebben zoals in de vorige jaren werk van diverse aard gepubliceerd, te veel om hier op te noemen. Slechts het allerbelangrijkste volgt hierna.

A. Coetzee, Die hand vol vere, bloemlesing van die poësie van Breyten Breytenbach. Kaapstad/Pretoria: Human & Rousseau.

Etienne van Heerden, De stoetmeester, Amsterdam: Meulenhoff.

Etienne van Heerden, Mad dog and other stories. London: Allison & Busby.

Etienne van Heerden, ‘Vanuit eigen werk: het opgetekende verleden’, in De Gids (1995), (feb.).

E. Jansen (en H. Ester), Uiten tuis: Afrikaanse verse uit Amsterdam. Bloemlesing van gedigte van E. Eybers. Kaapstad/Johannesburg: Human & Rousseau.

E. Jansen, ‘De positie van Elisabeth Eybers tussen Afrika en Europa’ in H. Ester (red.), Elisabeth Eybers: Poëzie tussen twee werelden. Amsterdam: Suid-Afrikaanse Instituut, p. 35-59.

W.F. Jonckheere, Die lae lande in perspektief. Howick: Brevitas. Hersiene uitgawe.

W.F. Jonckheere, ‘Nederlandse beeldtaal in Afrikaanse poësie’, in A. Leuvensteyn en H. Ester (eds.), Afrikaans in een veranderende context. Amsterdam: S.A. Instituut, 1995, p. 286-300.

J.C. Kannemeyer, Langenhoven: 'n Lewe. Kaapstad: Tafelberg.

J.C. Kannemeyer, Die gesplitste binneblik: 'n opstel oor die poëtika van E. Eybers. Kaapstad: Tafelberg.

J.C. Kannemeyer, ‘Peter Blum: Meteoriet van die Afrikaanse poësie’, in Ons Erfdeel, 38, 2 (maart-april).

E. Raidt, Historiese Taalkunde: studies oor die geskiedenis van Afrikaans. Johannesburg: Wits University Press.

E. Raidt, ‘Afrikanismes of Nederlandismes? Idiomatiese uitdrukkings in vroeë Afrikaans’, in H. Waher e.a. (reds.), Rondom Roy: studies opgedra aan Roy H. Pheiffer. Kaapstad: University of Cape Town.

E. Raidt, ‘Women in the history of Afrikaans’, in R. Mesthrie (ed.), Language and social history: studies in South African Sociolinguistics. Cape Town/Johannesburg: David Philip.

F.I.J. van Rensburg, ‘Konfrontasie met Van Wyk Louw’, in Tydskrif vir Geesteswetenskappe 35 (2 en 3), p. 84-94 en p. 184-196.

[p. 198]

D.J. van Schalkwyk, ‘Co-operative lexicography’, in R.J. Cajot, e.a. (reds.), Lingua Theodisca: Beiträge zur Sprach- und Literaturwissenschaft 16, 1, p. 575-586.

D.J. van Schalkwyk, ‘Innovative approaches in the training of Lexicographers’, in P. Harteveld (red.), Lexicos 5, p. 267-278. Stellenbosch: Buro van die WAT.

L. Spies, Die enkel taak. Die merkwaardige verwantskap tussen Elisabeth Eybers en Emily Dickinson. Kaapstad/Pretoria: Quellerie.

H.E.J. van Vuuren, ‘Literary History, with specific reference to problems of the South African context’, in Tydskrif vir literatuurwetenskap / Journal of Literary Studies, 10, 4, p. 1-18.

W. van Zyl, ‘De bijdragen van Nederlandstaligen tot de Afrikaanse letterkunde’, in Tijdschrift voor Nederlandse Taal en Letteren, (feb. 1995).

W. van Zyl, ‘Humor in die Afrikaanse letterkunde’, in Tydskrif vir volkskunde en volkstaal, (aug. 1995).

W.F. Jonckheere, Pietermaritzburg