Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1991

5. Verslag van de vertegenwoordiger in Zuid-Afrika over het jaar 1990

In tegenstelling met vorige jaren, bereikte mij niet veel persoonlijk nieuws van het dertigtal leden van de Maatschappij in dit land. Met uitzondering van enkelen zijn de meesten volop aan de gang met academische en andere werkzaamheden. André Brink, de bekende schrijver en academicus, heeft na dertig jaar verbonden te zijn geweest aan de Rhodes-universiteit te Grahamstown, een leerstoel aan de universiteit van Kaapstad aanvaard, waar hij thans verbonden is aan de afdeling Engelse letterkunde. Dr. G.S. Nienaber, voorheen verbonden aan de afdeling Afrikaans en Nederlands van de universiteit van Natal te Pietermaritzburg, heeft van de Stichting Jan van Riebeeck een gouden medaille ontvangen voor zijn aandeel in de bevordering van de werkzaamheden van die stichting in Nederland en voor zijn pogingen om de banden met de Nederlandse taal en cultuur te verstevigen.

Een heel aantal leden is weer actief geweest met het publiceren van boeken en van artikels in vaktijdschriften. De ruimte is te beperkt om alle publikaties te noemen. Slechts de voornaamste worden hier vermeld. De namen van de schrijvers noem ik in alfabetische volgorde.

De dichter Ernst van Heerden liet de dichtbundel Kwadratuur van die sirkel (Kaapstad: Tafelberg, 1990) verschijnen en oogstte ook met deze nieuwe bundel weer veel succes. Ondanks zijn handicap blijft deze eminente dichter een hoog poëtisch niveau handhaven.

De historicus F.A. van Jaarsveld liet niet minder dan tien artikels in vaktijdschriften verschijnen, waarvan ik hier enkele noem:

[p. 203]

‘Geskiedenis van die alledaagse lewe - 'n nuwe stroming in die Duitse sosiale geskiedskrywing’, in Historia, 35, 1 (mei 1990), p. 3-13;

‘Gustav Preller: sy historiese bewussyn en geskiedbeskouing’, in Historia, 35, 2 (november 1990), p. 3-19;

‘Skoolgeskiedenis in die nuwe Suid-Afrika’, in Gister en Vandag, 20 (september 1990);

‘Controversial South African school history’, in Internationale Schulbuchforschung 12 (1990), Heft 2.

Een andere historicus, C.F.J. Muller, liet een opus magnum verschijnen onder de titel Sonop in die Suide. Geboorte en groei van die Nasionale Pers 1915-1948, Kaapstad: Nasionale Boekhandel, xiii + 43 blz.

Even indrukwekkend is de publikatie van Khoekoense stamname, Pretoria: Academica, 996 blz., van de hand van de taalkundige G.S. Nienaber.

1990 schijnt het jaar te zijn waarin heel wat leden hun levenswerk publiceren. Dit is beslist ook het geval met kol. Jan Ploeger, van wiens hand Die lotgevalle van die burgelike bevolking gedurende die Anglo-Boerenoorlog, 1899-1902 verscheen. Het betreft hier de eerste vijf delen (1883 bladzijden) van dit werk. Het geheel zal, naar alle waarschijnlijkheid, ten minste tien delen omvatten en wordt uitgegeven door de Staatsargiefdiens te Pretoria. De auteur verrichtte het navorsings- en schrijfwerk toen hij van 1973 tot 1987 hier te lande staathistoricus was.

Van dr. F. Ponelis moet vooral diens Historiese Klankleer van Afrikaans (Annale van die Universiteit van Stellenbosch, 1990, 112 blz.) gemeld worden.

Van dr. Henriette Roos noem ik drie belangwekkende artikels:

‘Paulina in Wonderland; of, deur die spieëls in 'n raaisel’, in Lewe met woorde. Opstelle oor die prosa. Kaapstad: Tafelberg, 1990. Deze feestbundel met opstellen van diverse academici is ook door dr. Roos zelf samengesteld en werd in november 1990 feestelijk overhandigd aan dr. Elize Botha, die zestig geworden was.

‘Etienne Leroux (S.P.D. le Roux - 13 Junie 1922). Bestekopname, 1977’, in Tydskrif vir Letterkunde, 28, 4, p. 30-34;

‘Verskyningsvorme van die Simbolisme in die ouer Afrikaanse letterkunde’, Literator, 11, 1, p. 13-34.

Van ondergetekende verschenen onder meer de volgende artikels:

‘Afrikaanse beeldpoësie’, in Tydskrif vir Geesteswetenskappe, 30, 1 (maart 1990) p. 1-15;

‘Aantekeninge by vier Afrikaanse beeldgedigte’, in Tydskrif vir Letterkunde, 28, 3, p. 66-73;

[p. 204]

‘Om het eiland Bougainville op papier te krijgen. Aantekeninge by 'n roman van F. Springer’, in H. Roos (red.), Lewe met woorde. Opstelle oor die prosa, Kaapstad: Tafelberg, 1990, p. 111-123.

Met deze mededelingen beëindig ik dit verslag.

W.F. Jonckheere (Pietermaritzburg)