Indische Letteren. Jaargang 12

[p. 45]

De identiteit van A. van de Werken
Roger Tol

Op mijn signalering en korte karakterisering van het in 1848 gepubliceerde boek De Maleijer in Nederland dat in de vorige aflevering van Indische Letteren verscheen,¹ ontving ik een informatieve reactie van de heer F. van den Bosch aangaande de auteur van dit werk. Deze staat op het titelblad vermeld als ‘A. van de Werken’. Het weinige dat ik te weten was gekomen over A. van de Werken, was dat het een pseudoniem was van J.(of C.) A. Carpentier Alting. De heer Van den Bosch schrijft:²

De enige persoon in de familie Carpentier Alting die, ook wat de tijd van publicatie betreft, in aanmerking komt voor het auteurschap, is dominee Johannes Hendrik Carpentier Alting, de eerste die deze beide achternamen droeg, geboren te Werkendam op 26-6-1802 en gestorven te Purmerland in 1857. Hij was de vader van de bekende dominee Albert Samuel, de oprichter van de CAS te Batavia,³ geboren te Purmerland in 1837. Alle andere Carpentier Altings, allen in Indië gebleven, stammen van hem af.⁴
Vóór de identificatie van A. van de Werken met Johannes Hendrik pleiten: 1) de naam van zijn geboorteplaats Werkendam (waar ook een reeks zusters van hem geboren werden), 2) hij had een zuster Henriette, 3) de meisjesnaam van zijn vrouw luidde Stuurman, 4) de naam Arnold komt in de familie meer dan eens voor.⁵

Het lijkt mij dat de heer Van den Bosch een mysterie heeft ontsluierd: achter A. van de Werken gaat schuil Johannes Hendrik Carpentier Alting. Overigens, achter de naam van de welkome briefschrijver gaat schuil Frits van den Bosch, de auteur van onder andere Het regenhuis en andere verhalen (Amsterdam 1978) en vertaler van onder meer Y.B. Mangunwijaya's roman Burung-burung manyar (Het lied van de wevervogel, Amsterdam 1987).

1 Roger Tol, ‘Weg met de Jezuïten! Een objectieve Maleise evaluatie uit 1848’. In: Indische Letterens 11 (1996), p. 180-185.

2 Brief gedateerd 26-12-1996; geciteerd met toestemming van de auteur.

3 De Carpentier Alting Stichting (CAS) was de naam van de in 1902 te Batavia gestichte HBS voor meisjes. Deze stichting groeide spoedig uit tot de grootste particuliere onderwijsinrichting voor lager en middelbaar onderwijs in Nederlands Indië (Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, 2e druk, deel 6, p. 76-77; Grote Winkler Prins, 7e druk, deel 5, p. 120-121).

4 Eén van hen droeg ook de voornamen Johannes Hendrik. Hij was een kenner van het adatrecht, was landraadspresident in de Minahasa geweest en werd in 1907 benoemd tot juridisch hoogleraar aan de Leidse universiteit naast de vermaarde hoogleraar C. van Vollenhoven. In 1917 werd hij benoemd tot president van het Indisch Hooggerechtshof. Hij leefde van 1864 tot 1929 (C. Fasseur, De Indologen: ambtenaren voorde Oost 1825-1950. Amsterdam 1994, p. 364, 409).

5 De vrouwelijke hoofdpersoon in het boek heet Henriette Verstuur. Haar broer draagt de naam Arnold.