Hollands Maandblad. Jaargang 2010 (746-757)

[p. 11]

Kamer 512
door Mirjam Lafleur

Proef. De slaap in je mond. Hoor. Zand kraakt in je hoofd. Onder je piept het buisbed met de ontvelde ellebogen. De warmte klit aan alles. In je matras broeit schimmel.

Overeind. Lopen betekent duwen, liggen wordt coma; slapen de dood.

En staan is wachten. Klem je vast. Grijp het bed. Duizeling, vlaag. Te snel opgestaan.

Als het middernacht is geweest, ben je te laat.

Wankel langs de stapels. Kranten, boeken, kleren, dozen. Open de deur. Op een kier. Tuur de gang in. Rustig! Dwing jezelf.

M'n kamer ligt niet ver van de lift. Aan de andere kant, onder het glazen dak, dwarrelt blauw licht. Strooilicht, van de schijnwerpers die de wolkenkrabbers wakker houden. Zonnestraal in een bergmeer, zoiets, met vliegjes die erin opgloeien. Door het dak heen zie ik de klok van het Continental. Als ze niet komt, zal ik niet slapen; als ze wel komt ook niet. Ik ben op tijd.

Wachten. Staan is wachten. Wachten is staan.

Zachtjes tikt het. Grote druppels. Het glazen dak projecteert ze op de wanden. Spetters worden stroomjes, angstzweet uit de muren, het gebouw verdraagt nog minder dan ik. Glimlachen kost met de dag meer moeite. Soms rukt de wind midden in de nacht een raam open, zit ik rechtop in bed. Ik zou blij moeten zijn met de lege kamers.

Gaap niet. Mond dicht. Het is niet eens slaap, het zijn zenuwen. Vertrouw de deur.

Verplaats mijn hand. De koelte van een nieuwe plek voelt kalmer.

Andere been; terug naar eerste been, tweede been, terug. De regen stopt. In de stilte wordt ergens doorgetrokken, de waterleiding geeft een klap, het schaarhek van de lift rammelt in de diepte. Luister! Het geluid van een kamerdeur, dichtbij. Op mijn verdieping.

Druk de kier bijna dicht. Adem niet. Voetstappen. Daar is ze.

Lippen. Ogen. Haar. Danspaleizen, heimwee. Tuur door de kier naar haar. Hou hem klein. Ook zonder hakken zou ze boven je uitsteken. Lang, blote benen, rok, blouse. En dan gebeurt het weer, opnieuw, ik weet het zeker: ook deze keer glimlacht ze als ze mijn deur passeert. Zo lijkt het, het is absoluut een feit. Een onmerkbaar lachje. Niemand die het ziet, behalve ik. Alsof ze alles over me weet. Mijn hart, kalm blijven. Ooit gaat het fout. ‘Smerige ouwe gluurder!’ Of erger. Zegt ze niets. Kijkt ze, meer niet. Heeft ze medelijden.

De lift stopt, ik hoor hoe ze instapt, hoe het geluid in de diepte verdwijnt. Wachten. Ja, stap nu de gang op; staar naar het blauwe strooilicht alsof haar schaduw daarin is achtergebleven. Ik adem diep in, draai me om, sluit de deur achter me en adem uit.

Zo kan het niet langer.

Loop. Naar de trap. De kapjes van de schemerlampjes zijn gebarsten of verdwenen, uit elke tweede fitting hebben ze de gloeilamp gedraaid, oppassen waar ik

[p. 12]

m'n voeten zet. In de gangloper is een pad gesleten. Jutedraden schemeren er doorheen. Valkuilen.

Snuiven, ze is er nog.

De trap. Donker hout. Glad. De leuning kleeft van alle ongewassen pishanden, oude mensen zijn walgelijk maar zonder leuning is het geen doen. De trap wentelt om de lift, de buitenkooi van gaas, de binnenkooi van siersmeedwerk. Soms klinkt een schreeuw uit het trappenhuis. Dan krijgt iemand het hek niet open.

Misschien hangt haar geur nog in de lift. Vergeet het. De lift betekent overgave, het begin van het einde.

Mijn eigen voetstappen. Geen geluid verder, op een verre deur na. Dan weer stilte. De trap. Twee keer daags. Het bewijs dat je nog leeft.

Bleek dienstlicht van een tl valt uit het hok van de conciërge. Geen mens te zien. Op de balie een bureaulamp met een halfvol glas ernaast. En een smerig blaadje, voorzichtig tik ik er tegen, dood of slaap je-tikjes.

Een vrouw, geperst in tiroler lijfje en verder niets, draait naar me toe. Beduimeld papier. Het tl-licht laat haar vlees glimmen. Opgepoetst puilt het tussen een vetersluiting uit. Pak haar. Grijp dat wijf.

Vanonder de balie duikt een hoofd op. Olieachtige ogen, vettige huid, alles aan het hoofd is stompzinnig groot. De vrouw wordt uit mijn handen gegrist.

‘U dacht dat er niemand was. U dacht: ik jat dit gewoon, geen hond die het merkt.’ De conciërge gaat staan. Een drankwalm slaat in m'n gezicht. ‘Nou?’ Hij helt op zijn knokkels over de balie heen.

De lichtblauwe stofjas, de donkere vochtplekken. De losse stropdas. Geen overhemd, zwart borsthaar; het duurt even voor je het beseft. Het gezicht, te dichtbij, te massief, te hard, jouw vergissing: dit is geen tijdstip voor welke vraag dan ook. Ik zwijg en glimlach.

De conciërge glimlacht terug. Glimlachen zegt niets. De conciërge haat me, iedereen, de mensheid, zelfs meer dan ikzelf. Het is een beroepsglimlach. Met iets erin. Een mond vol wespen.

‘Of wou u zeggen dat u voor de post kwam?’ Rustig nu; een grapje. De conciërge draait zich om naar de postvakken. Zijn schedel glimt. Geen haartje. Wat onder zijn achterhoofd opkrult, is nekvet.

‘Geen post voor 512. Daar kijken wij niet van op, of wel soms? U kunt dan wel in het holst van de nacht langskomen, uw postvak wordt er niet voller van.’

Waarom zou er post zijn? Ooit heb ik mezelf kaarten gestuurd, niemand weet dat; vanzelfsprekend ligt er niets, wat denkt die man, dat ik een idioot ben? Geen grapje. Vernedering. Je hebt het woord gevonden. Omdraaien en wegwezen. Nu.

‘Daarnet moet hier een vrouw langsgekomen zijn. Heeft u haar misschien gezien?’

De conciërge kijkt me alleen maar aan. Wiegt met zijn bovenlichaam. Plant zijn ellenboog op de balie. Laat zijn kin op zijn vuist zakken. Hangt zo ver naar voren dat ik een pas terug doe.

‘Lang, slank, met een witte blouse.’ Het zweet breekt me uit. Ik tast in mijn broekzak. Mijn hand vindt een biljet. Snel stap ik naar voren, leg het biljet op de balie en deins terug. Hier! Staan blijven.

Opeens zet hij een portierspet op, knipt de bureaulamp aan, loopt naar achteren, doet het tl- licht uit, gaat weer zitten, helt opnieuw naar voren, zijn gezicht spookachtig belicht, dan naar achteren, zwijgt. Taxeert. Weer dat lachje.

[p. 13]

De wespen blijven binnen. Het biljet is verdwenen. Om ons heen is het aardedonker.

‘Ik had u niet moeten storen. Het spijt me.’ Nu echt wegwezen.

Het wiegen stopt. ‘Ik ben de nachtportier. De beste. Stel dat ik weet wie ze is.’

De grond onder je voeten duwt terug. Ja, wat dan? Wat wil je van haar? Waarom sta je hier, ben je midden in de nacht naar beneden gekomen, laat jij je belachelijk maken, lig ik niet in bed, de deur op slot? Niets wil je met haar. Helemaal niets. Je zou niet weten wat je tegen haar zou moeten zeggen, waar je zou moeten kijken als ze voor je stond. De man pakt het glas. Smerige vloeistof schommelt heen en weer. Alles. Alles wil ik met haar.

De conciërge en beste portier neemt een slok. Zuigt dan met een sissende fluittoon lucht tussen zijn tanden door. Even lijkt het alsof een roze stuk kauwgum meekomt. ‘Wat moet u dan van haar?’

Het is nog ondraaglijk warm, zelfs op dit uur. Een mot vliegt tegen het peertje van de bureaulamp, valt op de balie, draait om zijn as, schokt, en ligt dan stil.

‘Ik zie haar soms lopen. Op mijn verdieping. 's Nachts.’ En dan schrik ik van mijn eigen gefluister: ‘Misschien valt er iets te regelen?’

Hij brengt zijn gezicht binnen mijn paniekkring. Wespen in zijn adem.

[p. 14]

Rode aderen in zijn ogen. Zwarte pitten in zijn huid. ‘U jat porno en u begluurt de vrouwtjes?’

‘U drinkt, tijdens uw werk?’

Hij gromt, draait zijn hoofd weg, vist een zonnebril uit zijn borstzakje. Friemelt met zijn enorme handen de fragiele pootjes uit elkaar. Als het elastiek van een masker snijden ze in het vlees van zijn gezicht. Hij pakt de papieren tieten, kijkt niet meer op of om. Zwijgt en krabt in zijn kruis. Hij is een lezende blinde.

Vroeg boodschappen doen, voor de hitte van de dag uit. Nu al blikkert en verzengt alles. De plastic tasjes van de supermarkt schampen m'n benen, de handgrepen snijden in m'n vingers. Een winkel. Een vrouw met paars haar steekt een hand op. Tegen mij. Uit een gat onder het raam van een wasserette wolkt stoom. Mijn broek zuigt zich aan m'n benen vast. Er is te veel stad om uit te ontsnappen.

Op de trap voor de ingang zit een vrouw met een kruiswoordboekje. Alles is zwart. Vettig, piekend haar. ‘Klootzak,’ sist ze, als ik haar passeer. ‘Vuile, gore klootzak.’

Met een boog naar binnen. Deur open, deur dicht; de straatgeluiden zijn verdwenen. Mijn overhemd plakt als na een regenbui. Holle stappen, koelte. Lag het oude tapijt er nog maar, kon je ongezien langs de balie glippen.

Mislukt. ‘Kamer 512!’ galmt het.

De conciërge heeft me gehoord. Zijn hoofd steekt uit zijn hok. Een zweetgolf, alsof ik weer op straat ben.

‘Post voor 512!’

Ik zet de tassen voor de balie op de grond. Mijn vingers willen niet recht, klauwen blijven het, vijandig en intimiderend, mijn handen geven het voorbeeld; zo zou ik erbij willen staan als ik de moed zou hebben. Hij ziet het niet, loopt al naar de postvakken.

Echte post kan het niet zijn, geen mens weet dat jij hier woont. Vast en zeker is het onbenullig, in elk geval ongewenst, wat het ook is. De laatste echte post bracht doodsberichten. Vrienden, verre kennissen, bekenden - niemand meer om bang voor te zijn. Jouw handen bijten zich vast in de balie.

Ik kijk op, recht in het lachje van de beste portier. Hij heeft een envelop in zijn hand. Een roze envelop. Blozend papier. Het is geen echte brief. Geen postzegel, geen afzender, alleen: ‘Aan de bewoner van kamer 512’, in hakige, scherpe letters. Schreeuwletters. Letters van iemand die groot onrecht is aangedaan. Ik voel zijn blik - een andere blik. Met iets erin. Iets dat niet steekt, maar zachtjes kermt van nieuwsgierigheid.

Zonder een woord laat ik de envelop in mijn zak glijden.

De avond wint altijd.

Motoren, claxons, de verre galm van een sirene, zonder licht klinkt alles anders, een gedragen toon sluipt erin, de eerste klanken van de nacht, van donker verlangen, van alleen op de wereld of waar dan ook. De nacht slijt nooit.

Je zit op bed. Het licht is uit. De brief heb je gelezen, doormidden gescheurd, in de vuilnisdoos gegooid en er daarna weer uitgehaald. De regen roffelt een antwoord op het dak. Hitte en vocht maken van het gebouw een reptielenhuis.

Nooit zal je met haar door de straten dwalen. Nooit zul je hand in hand versmelten met het licht van lantaarns en etalages. Nooit het donker in, tot de straten op zijn en de stad verdwenen is. Nooit.

[p. 15]

Twee bleke vlekken op mijn schoot. Twee stukken papier. Geen naam, geen adres, niets. Wel woorden. Een belofte. De vervulling van iets dat onvervuld had moeten blijven. Ik ben zelf schuldig, de portier valt niets te verwijten. De belofte maakt me bang en misselijk. Een valstrik, ik zie het nu pas.

Iemand moet me helpen. Ik ken maar één iemand. De beste. Hij moet me zeggen waar ze woont. Dan kan ik haar terugschrijven. Vergeving vragen.

De lift, dit is een noodgeval.

Hij staat niet op. Hij steekt het biljet in zijn zak alsof het niet bestaat. Maar er moet iets op je gezicht te zien zijn, je merkt het aan de manier waarop hij naar je kijkt. De klok naast de postvakken wijst half twee aan, er is nog tijd. Het tl-licht is uit, de balielamp maakt van zijn hok een verhoorkamer. Het papier is knalroze. Schuldig.

Hij houdt de helften tegen elkaar en leest. ‘Ja en? Geen dank.’

‘Hoe kan dat?’

‘Misschien omdat ik het haar heb gevraagd. Dat was toch de bedoeling?’

‘Ik heb me vergist,’ zeg ik zacht. ‘Ik kan niemand ontvangen.’

Hij wenkt. Zijn bloedogen komen dichtbij. ‘Gelul!’

‘Het maakt me ziek. Ik wil het niet.’

Hij staat op. Glimlachend, zegt ‘Dus ik heb me laten gebruiken?’, haalt een

[p. 16]

stuk kauwgum uit zijn mond, kijkt er naar en rolt het dan tussen zijn vingers, nog steeds glimlachend. Wat het betekent is duidelijk, zo diepduidelijk dat je er opeens duizelig van wordt, vlekken bewegen voor je ogen. De grond onder je laat los.

Trek de handdoek van je hoofd, hang hem om je nek. Een handdoek en een onderbroek, meer verdraag ik niet, dat weet je. Kijk rond. Help me! Overal ligt wel iets, kramp in m'n maag, een belachelijk, onuitvoerbaar voornemen is het, onnatuurlijk, de dingen liggen waar ze horen. Op heilige plekken. Afblijven.

Schuif de stoel waarop nooit iemand zit naar achteren. De stapel wankelt. Onder de kranten een doos gedroogde dadels. Bovenop een fotoalbum, de helft van de foto's ontbreekt, hele bladen zijn eruit gescheurd. Vroeger kan wel weg.

Dan een map, vol papier. De pizzadozen eronder glimmen vettig. Iets hards schuift in de onderste doos heen en weer. Als ik de doos opendoe, zie ik mezelf in de scheerspiegel.

Bergen die er eerst niet waren. Rouwkaarten, veel namen zeggen jou niets, drie verlopen loten, lege conservenblikken, dozen, stofballen met haren, vergeten kleren. Met m'n handdoek sla ik stof van de stapels af. Hap naar adem! Je hoest tranen in je ogen, het houdt niet op, je weet niet meer waar de dingen zijn gebleven of waar ze horen, dit is jouw kamer niet meer. Wat je weggooit, zal je missen. Pak het album en mieter het in de vuilnisdoos. Nu!

Ik kokhals. Er walmt een muur van verrotting omhoog, de weemakende geur van een dood dier, ik vlucht met de handdoek voor mijn mond naar het raam, zet raam en deur tegen elkaar open en laat me op mijn bed zakken. Het album heb ik weer opgediept.

In het late zonlicht zie ik hoe het stof als een bontlaagje neerslaat op mijn kostuum, vanochtend nog glimmend van sleetsheid. Had het dan ook niet laten stomen!

Sjouw dozen en zakken de lift in. En uit. De lift is geen einde maar een nieuw begin. Steeds weer naar de containers, steeds weer ben ik te langzaam om aan de grijns achter de balie te ontsnappen.

Pas aan het eind van de dag vind ik onder het bed de rol tape terug die ik die ochtend heb gekocht. De tape plakt slecht, een bof. Pas bij de derde poging, in het licht van de schemerlamp, ziet m'n verbonden bed er met het verse linnengoed een beetje uit alsof het zo hoort.

‘Is het voor uw vrouw?’ Ze kijkt dwars door je heen. En harder: ‘Uw vrouw?’

Misschien denkt ze dat je doof bent. Haar kapsel is niet echt paars, door een vliesdun paarlemoerkleurig douchemutsje lijkt het zo. Nu pas, nu je voor het eerst in haar winkel voor de toonbank staat, zie je het. Rustig knikken. Niet overdrijven.

‘Dan zoekt u iets speciaals. Wat staat uw vrouw zoal?’

Ze kijkt dwingend, je slaat je ogen neer. Onder de glasplaat op de toonbank liggen horloges, kettingen, ringen, armbanden, oorbellen. In het glas is een brede facetrand geslepen, de sieraden eronder zien eruit alsof ze in water zijn gedompeld.

‘Mijn vrouw staat alles. Dat is het probleem.’

‘Dat is geen probleem, dat is een bof. Wat is uw vrouw voor type?’

Iets zinnigs zeggen. Nadenken. Deuren gaan dicht.

‘Een tangodanseres. Uit Latijns-Amerika. Ze was beroemd, ik bedoel, niet

[p. 17]

hier, maar daar. En mooi. Lang, slank. Te mooi voor mij, dat is het punt. Vandaar.’

‘Vandaar wat?’

Ik gloei. Hoe rood ben ik? Dit lijkt op een ondervraging. Erg rood, dat kan niet anders. Zeg iets. Geen idee wat.

‘Jij hebt geen vrouw.’ Opeens heeft ze iets kwaadaardigs, haar lichaam hangt bezitterig over de toonbank. Mond en wangen van een karper, zelfs een snoraanzet bij de mondhoeken.

‘Ik zie je elke dag voorbijkomen, maar je vrouw heb ik nog nooit gezien. Elke dag zwaai ik. Nooit zwaai je terug.’

Glimlachen helpt niet.

‘Je bent verliefd,’ zegt ze, als ik blijf zwijgen. Ze slaat haar hand over haar mond. Spottend. Haar ogen glimmen. ‘Dat is ernstiger dan getrouwd zijn.’

‘Morgennacht komt ze.’

‘En als ze het niet mooi vindt? Alles ruilen zeker?’

Op straat razen twee politiewagens voorbij, in het glas van de vitrines weerkaatst het blauw van de zwaailichten. Passanten houden even in, lopen dan weer verder, een dikke man met een zonnebril buigt zich voorover naar de etalage; ja, wat als ze niet komt?

‘Mag ik dan terugkomen?’ Ik zeg het bijna niet.

‘Jij komt niet terug.’ Haar stem klinkt afgemeten, ze draait zich om, haalt een sleutelbos uit haar zak en opent de vitrine achter haar.

Het is benauwd hier. Alles is oud: het hout, het bekraste glas, het roestige ijzeren hek dat het winkelraam in vierkanten verdeelt, de vrouw, ongetwijfeld de weduwe van de juwelier, wat doe ik hier? Wat een stompzinnigheid, zoveel geld uitgeven voor iemand die te mooi is, te jong, iemand die jou zal minachten.

‘Kijk.’ In haar handen heeft ze een kleine, donkere buste. Een zwart hart. Ze houdt het geval voor me omhoog. Op het velours ligt een druppel. Een gestolde druppel, niet melkwit, niet transparant, onbenoembaar bleek, gevangen in een strakke, zilveren hanger, donker van ouderdom, afkomst, prijs. Mooier, duurder dan alles wat in de etalage ligt.

Kijk haar aan.

‘Een maansteen.’

‘Zulke druppels lopen langs mijn muren.’

Ze glimlacht. Ze ziet er moe uit.

De zon is ondergegaan, boven de wolkenkrabbers dooft een roze gloed. Het doosje staat op het kastje naast het bed. Mijn kostuum voelt aan alsof ik mezelf heb verpakt. Bloemen, paars, staan in een fles. Die vrouw, hoe heet ze, waarom zwaait ze altijd naar jou, ik had haar naam moeten vragen. De gedachte dat de hanger van haarzelf was, laat me niet los.

Het is al laat maar nog te vroeg. Alles is klaar. Meer valt niet te doen. Ga op je bed zitten, strek je benen. Slecht geslapen, nu al een paar dagen. Even liggen, sluit je ogen. De vermoeidheid is zwaar, ook teder, bijna een omhelzing.

Wachten.

Wachten is geen staan, wachten is liggen. Wachten maakt ziek. Beter hier te liggen, zoals ik hier altijd lig. Roerloos. Zonder iemand, zonder reden. En dan, ook zonder reden, zonder ziekte of overgang, sterven.

Maar mijn hart wil niet. Het pompt. Roze, rood, paars.

Wachten maakt bang.