Hollands Maandblad. Jaargang 10 (246-257)

[p. 27]

Humanae Vitae
(Een verdwijning)
Jos Ruting

Moeilijke jeugd

De Viking Olse had grote handen, zo groot zelfs dat hij met twee handen de hoeven van een eland kon omvatten. Zoiets is ongewoon en heeft misschien enig voordeel bij een vuistgevecht, maar Olse was afkerig van vuistgevechten en als jongen al ging hij graag rustig zijn weg. Hij had krachtens erfelijke eigenschappen een neiging tot kleptomanie, maar hij leerde reeds jong dat zijn handen ongeschikt waren voor het specialistische werk van de zakkenroller. In warenhuizen en zelfbedieningszaken lagen zijn papieren verre van gunstig. Zijn grote handen trokken de aandacht zowel van verkopers als van klanten, aller ogen volgden elke beweging van die reusachtige grijptoestellen en het mag dan ook niet verwonderen dat Olse werkelijk wat men noemt een moeilijke jeugd had.

Toch talentvol

Uit het voorgaande zou de lezer de indruk kunnen krijgen dat Oise een sukkel was en voorbeschikt tot mislukking en daarom haast ik mij het volgende mee te delen.

Enkele dagen voor de oprichting van Het Leenstelsel in Nederland deden enige Noormannen hun routine-invallen. Het drakenschip waarop Olse zich bevond lag nauwelijks op het strand of hij begaf zich, rustig en alleen lopend, afkerig van gevechten, als monnik vermomd naar de romaanse kerk, een kleine kathedraal in een doodarme streek. De nacht was donker, de meeste dorpsbewoners waren gevlucht, op de boulevard bij de strandhotels werden enkele schoten gewisseld. Olse ging het donkere doodstille godshuis binnen en verzamelde binnen tien minuten voor ongeveer twee miljoen gulden aan gouden sieraden en juwelen. Hij borg de buit in een kazuifel en wilde juist vertrekken toen in de donkere gewelven plotseling een gewijde kaars ging branden. Het leek hem raadzaam zich even schuil te houden, het licht van de kaars was bijzonder sterk, het zette heel de ruimte van het middenschip in daglicht. Daarop bewoog de kaars zich langzaam langs alle nissen alsof hij iets zocht, iets moest beschijnen dat zich verborgen hield. Nadat de geheimzinnige kaarsvlam enige tijd boven het altaar verwijlde keerde die terug, ging als tastend langs de muren van een zijbeuk en liep alsof hij gedragen werd tussen de hoge zuilen. Schaduwen schoven over de planken vloer en sprongen in de banken.

Toen ontwaarde Olse onder de kaars een jonge vrouw met een grieks gezicht, mogelijk een priesteres maar in elk geval iemand die duidelijk infantiel was en merkwaardigerwijs een jukaatje de dato 1650 droeg. Het licht bescheen een sarcofaag waarover een rouwkleed dat door de vrouw gedeeltelijk werd teruggeslagen. Bij deze sarcofaag, de kaars in haar rechterhand, begon de vrouw te zingen. Nog nooit had Olse een zo hemels geluid gehoord als de stem van deze jonge vrouw. Wat zij zong was een cantate, een hymne ter verheerlijking van haar gestorven echtgenoot. Zij verheerlijkte diens man-zijn, diens overmoed en ook diens tederheid voor haar. Olse dacht: Ik ken die liederen niet maar ik ben ook niet van de streek. Toen

[p. 28]

opeens begreep hij dat de vrouw haar liederen zelf maakte, dat ze zong wat zij zingen moest, dat zij zong wat zij zeggen moest; de vrouw zong gebeden. Zij smeekte de Allerhoogste en zij zong: ‘Ik stond hem steeds terzijde, bij moord en roof, ik heb zeer veel misdreven maar God, ik had hem lief. Zelfs kinderen stierven door mijn hand, vergeef mijn euveldaden. Hij was zeer goed, zal in gewijde aarde slapen, de wereld heeft ons niet gezien. Ik ben de leugenkoningin, onschuldigen zijn door mijn toedoen opgehangen en toch, Gij die mijn droefheid ziet, verlaat mij niet. Zend mij een priester Heer, laat hedennacht een abbe vader komen, mag ik nog boete doen dan zal ik trouwe Vader, U al mijn dagen dienen’.

Verhoring des gebeds

Olse was getroffen door de schoonheid van de jonge vrouw, de klank van haar stem. Hij dacht: Zij is in groot gevaar. Morgen zal zij de baar volgen, zal zij zingen aan de grafkuil en zullen de beulsknechten haar grijpen. Zij is weerloos in haar wanhoop, wat kan ik doen? Wat baten schild en hellebaard? Ik ben als geroepen in deze kerk en niet alleen om goud en juwelen te vinden. Wat baten woorden van troost? Ik zal die vrouw beschermen.

Olse verliet zijn schuilplaats en hij schreed langzaam op de jonge vrouw toe. ‘Vrouw’, zei hij, ‘je hebt gebeden en de Allerhoogste heeft je gehoord. Hij zend zijn knecht om je bij te staan in deze moeilijke uren. Laat ons bidden’.

Geknield naast de vrouw bad hij kort, bijna haastig met het oog op dreigende gevaren, maar niettemin met grote klem en hij sprenkelde wij water. Daarop zei hij: ‘Volg mij. De gerechtsdienaars zouden u morgen vinden. Wij hebben haast. Ik breng u naar een klooster. Het is niet naast de deur maar ik verzeker u dat de schout en zijn rakkers u daar niet kunnen bereiken. God zegt: Het is voldoende als de hemelse Rechter haar laat boeten voor haar zonden, de galg is maar mensenwerk’.

Olse nam het gewijde kledingstuk, gevuld met goud en juwelen, op en hij bracht de jonge vrouw langs het donkere kerkhofpad naar het strand.

‘Ha Olse’, riep de kapitein, ‘ik dacht al waar blijft die. Ik had al acht man met speren klaar om te zoeken. Ik zei al, hij is in gevaar, wij gaan hem zoeken en wij gooien de tros niet los voor wij hem hebben. Jij bent de laatste die binnenkomt. En mannen kijk nu eens wat hij kan, goud en juwelen voor

[p. 29]

miljoenen kronen. Ik heb altijd gezegd, Olse kan wel wat, let op mijn woorden en nu zie je het, dit is geweldig. En mannen, nog even dit, Olse brengt een jonge vrouw aan boord en die vrouw is van hem, je weet wat ik gezegd heb over “mijn” en “dijn”, die vrouw is dus van hem, je weet wat ik bedoel’.

Tegen de vrouw zei de kapitein: ‘Beste mejuffrouw, wij nemen nooit gevangenen mee, wij hebben harten van steen. Desondanks dit, uw vriend brengt zoveel goud en juwelen aan dat ik in dit geval een oogje dicht doe. Weest niet bang, je zult wel even zeeziek worden, want ons gaan geen zeeën te hoog, maar je bent onder mijn bescherming en dat wil zeggen dat je in veiligheid bent’.

Olse zei: ‘Ik moet haar even voorstellen, zij heet Ingeborg, zij is van het hoge noorden, zij werd jaren geleden geroofd. Ze hebben haar geschopt en geslagen en door háár kwam ik in de kapel waar het goud voor het oprapen lag. Wij moeten haar belonen. Wij moeten voor haar een huisje bouwen, een soort kapelletje of een kerkje, want daarin voelt zij zich thuis’.

De jonge vrouw verkeerde in doodsangst. Zij keek naar de zwarte aanrollende zee vol gevaren en zij keek naar het dorp in het maanlicht en zij zag de beulsknechten uit de nauwe straatjes komen om haar te halen. De beulsknechten liepen op het strand en ze wezen naar het Vikingschip. Toen, en met groot geweld, danste het drakenschip op de golven.

Door haar geloof behouden

De Noormannen bouwden een kerkje voor Ingeborg met een open haard en ze brachten haar hout om te stoken. De zeerovervrouwen waren aardig voor haar en hielpen met de inrichting van het huis. Men zegt dat Olse het kerkje dagelijks bezocht als zijn schip in de fjord lag. Tijdens die bezoeken droeg hij steevast zijn monnikskleed. Hij sprak veel en eerbiedig over het kloosterleven en over genade. Hij poogde Ingeborg te bevrijden van schuldgevoel.

Toen het lente werd, de eerste lentedag zei Ingeborg: ‘Ik ben verhoord, mijn zonden zijn van mij afgevallen, ik ben niet meer die ik was, ik ben een jong meisje geworden. Ik mag een mini-jurkje dragen, een zwart hemdjurkje en een zwart pastoorshoedje met wilde rozen. En jij bent geen geestelijke, jij bent een zeerover en zeerovers mogen trouwen en geestelijken ook en wij hebben de pil niet nodig want hier wonen maar weinig mensen’.

Op de trouwdag was het kapelletje versierd met groen en bloemen. Tientallen zeerovers brachten geschenken. Ze vonden het kerkje bijzonder gezellig en ook geschikt voor vergaderingen voor het bespreken van nieuwe rooftochten. Olse kon goed vertellen. Bij slecht weer en vooral op zondagmorgen kwamen de rovers naar het kerkje om te luisteren naar zijn verhalen over wonderen en genade. Het vertrouwen van de rovers in het geestelijk echtpaar van de kapel was bijzonder groot. Roverkapiteins vroegen Olse om een zegen voor de vloot die op roof zou gaan en zij dankten hem en beloonden hem royaal voor zijn gebeden om een rijke buit en een behouden thuiskomst.