[Vervolg Een interessante draak]
ruzie tussen man en vrouw, die elkaar ‘psychologisch’ beledigen; het is het touw waarmee de geletterden elkaar kunnen opknopen, het touw van de gepopulariseerde kennis van zaken, voorzien van hatelijke mechanismen. Ik zou nu wel eens graag een boek lezen dat dit misbruik van de wetenschappelijke huis- tuin- en keukenverklaringen beschrijft.
Hoe dan in de biografie? Nel Noordzij schreef in De dichter Rilke als mens (Boucher) een pleidooi voor de psychologische biografie die geen pathografie is, d.w.z. geen vakwetenschappelijke studie om der wille van de wetenschap. Dat lijkt me een juiste reserve, evenals het me juist lijkt dat men in een uitdrukkelijk als psychologisch aangekondigde biografie met behulp van de wetenschap iemand probeert te begrijpen. Overigens toont ook deze biografie de kwaliteiten van de schrijfster: onafhankelijk, polemisch en helder geschreven, met een duidelijke voorkeur voor ondubbelzinnigheid. De titel toont het bescheiden doel van deze essay's: de dichter als mens, dus niet àlles over Rilke (wel, ter voorbereiding, iets over zijn biografieën). Maar de scheiding tussen mens en dichter lijkt mij volkomen willekeurig. Bij een fabrikant van knopen, die een ellendige jeugd had en later ook een ellendeling was als directeur, kan men zeggen dat hij dat wellicht ook geweest zou zijn als schoenenfabrikant - maar een componist die ook beeldhouwer zou kunnen zijn is even moeilijk voorstelbaar als een dichter die eenzelfde artistieke potentie bezat als schilder; men kan het dichterschap niet buiten het menselijke stellen. Nel Noordzij houdt zich hierbuiten, omdat we van het creatieve proces niets weten: is dan de scheiding niet gevaarlijk? Hoe dat zij, deze biografische opmerkingen over Rilke's meisjesjeugd zetten niet alleen aan tot het herlezen van een paar van zijn gedichten, maar ook tot bezig blijven met Nel Noordzij en de psychologische roman. Zij is het waard, ook al schreef ze geen meesterwerk.
Auteursrechtelijk beschermd