De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

Oorlog.

't Was in den namiddag van een zonnigen herfstdag, een warme goud-gele gloed lag over bosch en hei. Donkere schaduwen vielen langs den boschrand, omsluierend de duisternis van het dichte hout.

Een vreemde stilte huiverde als een beklemmende angst in de lucht. Onzichtbaar schreed de dood over de bloeiende hei, langs het doode bosch. Geen vogel vloog aan, alle leven scheen vernietigd.

Bewegingloos lag daar een slank wit paard, de zon bescheen het hoofd en lichtte in de edele bruine oogen van het jonge mooie dier, het rustte nu, het was dood. Met het hoofd er tegen geleund lag een jonge soldaat, heel jong nog zijn blozend rond gelaat, om zijn mond trilt een pijnlijke trek, tranen vloeien langs zijn wangen. Hij tracht zich op te richten, maar grijpt naar zijn borst, en valt steunend achterover. Angstig kijken de blauwe oogen om zich heen, en hij roept:

‘Moeder! Moeder!’

Maar niemand hoorde hem, wel lagen niet ver van hem enkele gesneuvelden, maar dooden kunnen hem immers niet hooren.

Stervend steunt hij, ‘moeder... moeder’, dan valt het blonde hoofd opzij: hij rust.

De zon is ondergegaan en zacht blauwe nevelen dekken het jonge mooie leven van jongeling en dier. Weenend spreien de Engelen een doodskleed over hem uit, en fluisterend zeggen ze: ‘Hij was bewustgoed, opzettelijk heeft hij verkeerd geschoten, hij volgde Christus' bevel: gij zult niet dooden’.

‘Tot een hoogere orde is hij nu geroepen, schooner, edeler en dieper zal zijn ziel voortleven onder de menschen, als een lichtende ster in de duisternis van onwetendheid. Goedheid, wijsheid en edelmoedigheid zullen zijn deel zijn, Christus' liefde zijn leven vervullen’.

Enkele uren van het slagveld op een klein dorp woont zijn moeder. Zij buigt zich over een geopende lade en strijkt met bevende handen over de kleeren van haar jongsten zoon. Alles lag gereed, netjes opgevouwen, voor de zooveelste maal gingen haar handen liefkoozend over zijn Zondagsche pak.

Peinzend keken haar oogen als in de verte, dan zag zij haar jongen op het witte paard, en tegenover hem den vijand. Plots beving haar dan een vage angst, heftig bonsde haar hart om wat zou kunnen gebeuren. Maar neen, haar Frederik, haar braven jongen zou de goede God wel bewaren, als een zonnestraal scheen dan die hoop in haar hart, en zij bad voor hem.

Het ergst waren de donkere stille nachten, dan bestormde de twijfel haar angstig hart, en zag zij hem liggen: bebloed, lijdend, eenzaam op het slagveld, vergeten.

Viel zij eindelijk in een onrustigen slaap, dan hoorde ze hem roepen: moeder, moeder, verschrikt zat ze overeind in bed, meenend werkelijk zijn stem gehoord te hebben. Misschien, wie weet, stond hij buiten, in de donkerte, wachtend om binnen gelaten te worden, ja, misschien was het vrede, en kwam hij thuis.

Lang ook waren de eenzame dagen. Wanneer Frederik om halfeen thuis kwam van zijn werk stond het eenvoudig maal gereed, maar nu, ze vergat dikwijls te eten, het bord met dampende aardappelen voor haar, dan steunde ze zachtjes, of ze lichamelijk leed. Ze was immers alleen, niemand hoorde haar, niemand zag den smartelijk vertrokken mond, den blik vol wanhoop.

Drie weken was het nu geleden dat hij afscheid van haar nam, en zei: ‘Moeder, je haalt maar van het boekje, ik bezweer je, Moeder, dat je het doen zult’.

Toen had hij haar hand in zijn stevigen knuist genomen, en in dien laatsten blik lag beider ziel ontsloten.

Groot en sterk was haar Frederik. Wanneer hij fluitend de huisdeur opende, kwam de zon mee in het stille propere huisje.

Zuinig hadden ze geleefd, hij ijverig hard werkend dag aan dag, en moeder met overleg het kleine huisgezin behartigend. Zij spaarde ieder stuivertje dat ze missen kon, voor haar trouwen Frederik, alles was voor hem. Nu kreeg zij drie gulden van de gemeente, och 't was al mooi, er waren er zooveel. Gewoonlijk bracht Frederik haar dertien of veertien gulden thuis naar het overwerk berekend.

Zij maakte zichzelve wijs dat het genoeg was drie gulden, er ging wel een gulden vijftig af voor huishuur, maar ze had immers zoo weinig noodig, eten kon ze toch bijna niet. Gebogen ging ze, en zij verbeeldde zich dat de ouderdom haar overviel.

Zoo verliep de eene droeve dag na den anderen, en iedere post die haar huis voorbij ging was er een nieuwe kwelling, en als een

[p. 206]

zwaard sneed de angst door haar bange ziel. Bij oogenblikken kon ze het in huis niet meer uithouden, dan kwam een benauwdheid in haar op tot stikkens toe, wankelend naar de deur keek ze in de verte, haar oogen beschuttend met de hand.

Was hij dat niet, die groote kranige soldaat, haar hart stond stil van blijdschap, maar dichter bij was het een vreemde; zij greep zich aan den deurknop vast.

Toen zij daar zoo stond, zij wist zelve niet hoe lang, viel haar oog op de bloeiende asters, rose, witte en donkerroode. Bij zijn vertrek stonden ze in knop, en had hij gezegd: ‘Moeder, binnen een week bloeiende asters; zal je niet vergeten ze te gieten nou ik er niet ben’.

Nu was er een overvloed van groote mooie bloemen door hem geplant en verzorgd.

Zuchtend zette ze zich neer op de bank die voor het huis dicht bij de bloemen stond. Het trof haar hoe stil en verlaten het er overal uitzag. Was het de droeve stilte voor den dood.

Den volgenden dag hoorde men overal spreken over de nadering van het vijandelijke leger. Ontsteltenis lag op ieders gelaat, men vertelde van wreedheden en afbranden van huizen.

En 't gerucht bleek maar al te waar; in den namiddag drong een vijandelijke patrouille het dorp binnen, en onder bedreigingen de huizen in brand te zullen steken, vluchtten de angstig gillende vrouwen en kinderen het dorp uit.

‘Buurvrouw, je moet mee, haast je wat, neen je kan hier niet blijven, hoor ze eens te keer gaan, God, o God, neem je geld en je boekje, dat heb je toch ook, gauw, gauw toch,’ en ze duwde Frederik's moeder naar de deur. Maar opeens snelt ze terug, en onder haar schort verbergt ze haastig Frederik's harmonica. Die zouden ze tenminste niet hebben, neen, die niet, het eenige wat ze zou bezitten als hij terugkwam, ja als hij terugkwam, dan....

Vrouw en kinderen verborgen zich in het bosch, met sidderende handen grepen ze elkaar vast. In wilde angst staarden ze naar de hoogoplaaiende vlammen, zij hoorden het knetterend en dreunend gekraak van neervallende balken. Een siddering voer door allen toen de kerk met dof dreunend geluid instortte.

‘O God, O God’, gilden ze, en verborgen haar verwrongen gezichten in de trillende handen.

Arm moedertje houdt de harmonica tegen haar borst gekneld.

Twee weken zijn voorbij gegaan, in de naburige stad hebben allen een onderdak gevonden. Arm Moedertje hebben ze gebracht in het oude mannen- en vrouwen-huis.

Zij zit voor het venster en staart naar buiten, onder haar schort houdt zij krampachtig iets verborgen.

‘Och, ze kan hier wel blijven’, zegt de goedhartige moeder van het huis, ‘zij is versuft de arme vrouw, haar zoon is gesneuveld, maar zij wil het niet gelooven’.

Al spoedig moet zij het bed houden, uitgeput legt zij het moede hoofd neer. Nog enkele dagen wachtte arm moedertje op haar Frederik. Eindelijk komt er licht in haar dofstarende oogen, zij hoort hoe men haar troostwoorden toespreekt over 't verlies van haar zoon.

Dan richt ze zich op in bed, en zegt: ‘vervloekt, vervloekt is de oorlog, die mij alles ontnomen heeft, mijn steun, mijn toeverlaat, mijn eenige troost’.

Daarop klaagt zij: ‘Ik ben zoo moe’. Een blijde lach trilt om haar zachten mond, fluisterend zegt ze: ‘Het Koninkrijk Gods binnen in U, dat - is vrede.’

Engelen drukken haar oogen toe, dan gaat zij naar haar Frederik.

Frederik's harmonica lagen ze bij haar in de eenvoudige kist.

Th. VAN DER MEY-UNGER.