De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus met verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle Brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr: rubriek thuishooren.

Mej. B. van Holk, Eemnesser-weg, Baarn. - Gij zijt reeds weken en weken geleden beantwoord in de Holl. Lelie, onder Uw voorletters B. van H., om U mee te deelen, dat Uw schetsje niet is aangenomen, en niet werd teruggezonden, daar gij geen postzegels insloot. Lees de Holl. Lelie, met de regels die zij elke week bevat, aangaande het inzenden en beantwoorden van manuscripten; dat zal U de moeite sparen dergelijke briefkaarten te zenden als deze laátste. Ik heb mij thans genoodzaakt gezien Uw naam en adres voluit af te drukken, in de hoop voor U dat dit antwoord U aldus onder de oogen komt, want, al schrijft gij nog vele briefkaarten, van mijn regel in dit opzicht wijk ik niet af, omdat dit de beste manier is van dergelijke ongevraagde en ongewenschte inzendingen van niet-lezers verschoond te blijven.

Berck. - Ik heb Uw voorlaatsten brief nog eens overgelezen, om te ontdekken wáárover ik met mogelijkheid daarin ‘boos’ had kunnen zijn, - zooals gij meendet. Neen, lieve Berck, zoo heel weinig kent ge mij toch, als ge meent dat ik zoo iets heel natuurlijks - waarin ieder vrij moet blijven - zou gaan kwalijk nemen. Geen haar op mijn hoofd heeft daaraan gedacht; alleen plaatsgebrek verhinderde mij U een beurt te geven. Zooals ik U schreef in antwoord op Uw eersten brief, ik had behoefte U daarvoor te danken, en U uit te leggen in antwoord op Uw vraag ten mijnen opzichte: waarom deedt gij 't niet zelve? Ten eerste, omdat ik daartoe niet absoluut-ongeloovig genoeg was, ten tweede omdat ik toen niet vrij en alleen was, en als zoodanig voelde dat ik 't niet mòcht doen, in geen geval. Gij zult wel begrijpen wat ik bedoel? Ingevolge Uw eigen wensch ga ik niet nader in op het onderwerp van dien brief. - Voor de beide daaraan volgenden dank ik U hartelijk. Ik geloof dat gij en ik inderdaad heel verschillend denken, maar ik geloof niet dat gij mij altijd begrijpt in mijn wezen. Dit komt m.i. omdat gij voor U-zelve hebt terecht getimmerd een geloof, van precies te weten hoe de wereldbestemming in elkaar zit, en wat iedereen erin heeft te doen. In dat gebouw pas ik niet recht in, is geen hoekje waarvoor ik pasklaar val te maken. En nu zijt gij met mij verlegen, wilt mij pasklaar maken naar Uw opvatting van hoe 't wezen moet. Lieve Berck, des te meer waardeer ik 't dat ge nochtans van mij houdt, ondanks zoo'n groot meeningsverschil. Zonder pedanterie durf ik welhaast zeggen, indien Uw wensch vervuld werd, en ge kendet mij persoonlijk, dan zoudt gij misschien nog wel beter met mij opschieten, ook in mijn denkbeelden, dan gij 't U nu voorstelt. - Ik heb zoo'n idee dat gij U van mij een heel-averechtsche voorstelling maakt. 't Leven alleen is de school van het leven - heeft de Genestet, - die U toch zeker óók lief is - gezegd. Wel, in die school wordt de een zus gevormd en de ander zoo. Daarvoor kan men geen algemeene regels stellen, en gij kunt mij, wat mij betreft, gerust gelooven, dat mijn leerschool een heel bijzondere en niet-alledaagsche is geweest. Daarom ben ik cynischer dan gij 't zijt op Uw leeftijd, en bij Uw godsdienstige denkbeelden. Maar, daaruit volgt geenszins dat ik ongodsdienstig ben. 't Komt er maar op aan wat ieder voor zich daaronder verstaat. En, wat de bestemming van de vrouw aangaat, ik geloof dat de natuur elk vrouwelijk wezen bestemde tot scheppen, voortbrengen, vrucht-telen, en dat zij dus wel degelijk hare eigenlijke bestemming mist, als zij daaraan niet voldoet. Maar er zijn zoovele niet te vermijden omstandigheden, door beschaving en maatschappelijke toestanden, die een groot deel der vrouwen onttrekken aan hare ware bestemming, dat zij, gelijk van zelven spreekt, daardoor dan genoodzaakt worden langs anderen weg een levensdoel, en een levenstaak te vinden. Toch blijft dit m.i. altijd, naar het ware wezen der vrouw, een verkrachting der eenvoudige door de natuur bedoelde wet van voortbrengen, waarvoor zij is geschapen. -

[p. 767]

Nogmaals, ik heb wezenlijk U gemist onder mijn correspondenten, ofschoon Uw stilzwijgen mij, eerlijk gezegd, niet verwonderde, omdat ik dacht, dat gij allang, om ons groot meeningsverschil, van de correspondentie genoeg zoudt hebben gekregen. Van daar dus dat Uw schrijven mij een welkome verrassing is geweest. Waarom zou men, bij verschillend denken, toch niet elkaar waardeeren kunnen? Weten doet niemand onzer immers iets. 't Is ten slotte alles persoonlijke opvatting, geleerd door de omstandigheden die ons vormden. Hartelijk dank nogmaals.

Dixi. - Ofschoon de vorm van Uw brief wijst op de bedoeling dat hij is bestemd voor gedachtenwisseling, neem ik aan dat gij, gelijk Uw bijvoeging ‘in haast’ bewijst, er U geen rekenschap van hebt gegeven hoe geheel ongeschikt hij zou zijn voor afdruk in het openbaar. Gij gebruikt daarin namelijk voortdurend uitdrukkingen en zinnen, die de betrokkenen, welke gij met name noemt, alle recht zouden geven U terstond aan te klagen, wegens beleediging in het openbaar. Ook in Uw vorig ingez. stukje hebt gij aldus den naam van iemand voluit genoemd; gij zult wel hebben opgemerkt dat ik dien naam liet vervallen, omdat het immers niet aangaat aldus, als gij 't deedt, in het openbaar over iemand te schrijven, met naam en toenaam. - M.i. hebt gij mijn stukje in quaestie niet goed begrepen. Ik heb immers uitdrukkelijk voorop gesteld dat ik de oprechtheid en de eerlijkheid van den schrijver in het midden laat, als zijnde voor zijn eigen rekening, maar ik heb er op gewezen dat hij, afgezien daarvan, in de zaak gelijk heeft. Daarmee vervalt dus Uw heele betoog over 's mans onoprechtheid, waarmede ik voor mij wel accoord ga. Speciaal wat gij schrijft van zijn haatdragendheid is volkomen wáár. Ik weet dit uit een van nabij in mijn naaste familie bijgewoond feit, waarin hij zich op precies dezelfde onchristelijke, haatdragende wijze heeft gedragen als gij 't beschrijft. - Ik herhaal echter, m.i. heeft dat alles absoluut niets te maken met wat ik in dat bedoelde stukje heb willen aantoonen over het gebrek aan overeenkomst tusschen theorie en praktijk, waarvan ik-zelve ben getuige geweest van kind-af. - Ten slotte leg ik er nogmaals allen nadruk op: naar mijn overtuiging sluiten politiek en christendom elkaar uit. Politiek brengt onvermijdelijk mee knoeien, draaien, elkaar bevechten, elkaar benadeelen, met oneerlijke wapenen dikwijls, in één woord al datgene wat Christus-zelf onafgebroken heeft verboden in den Bijbel, en waartegen zijn geheele leer onophoudelijk indruischt. Van daar dan ook dat juist de christen-politici, zij die er den naam Gods bijhalen, zoo weerzinwekkend zijn. Zoo lang het enkel gaat om aardsche belangen, zoolang kan de eene staatsman van de eene partij net even eerlijk zijn in zijn soort als de andere van de andere partij (voorzoover een politicus eerlijk kan zijn tenminste), maar, wanneer de Bijbel en de eere Gods er dag in, dag uit worden bijgesleept, door hen die intusschen voortdurend in strijd met dien bijbel en met den wil van God handelen, dan brandmerken zulke menschen zich tot huichelaars van 't meest weerzinwekkende soort.

Onbekende. - Ik moet U de teleurstellende meedeeling doen dat ik Uw schetsje niet geschikt acht ter plaatsing. Ten eerste is het geen schetsje, maar 'n geheel onbeduidend briefje, ten tweede is de inhoud van dat briefje zoo weinig nieuw, dat ieder onzer zulke ervaringen zou kunnen neerschrijven. Waarschijnlijk vindt gij mij een beetje hard in deze uitspraak, maar, geloof mij, de waarheid doet altijd eenigszins pijnlijk aan in zulke gevallen, en, 't is voor dengene, die beoordeelt, immers zooveel gemakkelijker en ‘liever’ om zich er van af te maken met de verzekering, dat er wel veel goeds inzit, of zoo iets dergelijks, maar dat er onmogelijk plaats voor is ‘tot grooten spijt der redactie’, enz. Echter, het strijdt met mijn eerlijkheid om op die wijze tegen U te leuteren. Gij hebt een onderwerp gekozen, waarover oneindig veel valt te zeggen, maar, juist omdat het nochtans 'n alledaagsch onderwerp is, komt alles er op aan hòe 't gezegd wordt, geestig, oorspronkelijk, zoo dat het den lezer iets zègt. Niets van dat alles is hier 't geval. Als men 't stukje uit heeft, vraagt men zich af: waartoe is het gedrukt? Elke gewone brief, ‘met eerste ervaringen’, zou op zoo'n manier geschikt zijn voor openbaarmaking. - 't Spijt mij voor U, dat mijn oordeel niet gunstiger kan zijn, maar ik zie in dit stukje niets dat mij recht geeft U met beloften voor de toekomst te paaien. Misschien heeft de vrees, dat gij herkend zoudt worden, U óók weerhouden Uw pen vrijuit te laten gaan. Dan echter moet gij geen onderwerp als dit kiezen, als gij de consequentie ervan zóózeer vreest. - Intusschen heb ik U mijn goeden wil getoond, door U al bijzonder spoedig te antwoorden. Daar geen postzegel tot terugzending was ingesloten, heb ik 't dingetje maar vernietigd.

't Kan Verkeeren. - Uw gedichtje nam ik aan. Uit uw brief citeer ik voor mej. de Graaff, dat Uw dochtertje niet kon slapen omdat de Fox in haar ‘Freddie’ doodging. - Het is een waar geschiedenisje, die Freddie-geschiedenis, en, helaas, ware geschiedenisjes zijn zoo héél, héél dikwijl ‘zielig’. In de boeken alleen loopt het gemeenlijk meestal goed af. Ik herinner me nog zoo goed, hoe ik dat reeds als kind zoo hinderlijk strijdig vond met alle levenswaarheid, dat mooi-eindigend slot van de meeste speciaal voor kinderen en jonge-meisjes als ‘geschikt’ aanbevolen lectuur. - Uw gezondheids-kwestie heeft blijkbaar Uw zieleleven niet geschaad, want gij schrijft opgewekter dan ooit, waartoe, veronderstel ik, de verbetering in Uw vooruitzichten ook wel zal bijdragen. Dat dàárin, in dat wat gij bij de hand hebt, iets instak van vooruitzicht op finantieel gebied, dat had ik nooit gedacht, maar, 't schijnt dan toch maar zoo te zijn. Hartelijk gefeliciteerd ermee. Indien dit blijft goed gaan, is het stellig voor U allen de beste en meest prettige oplossing, zou ik denken, eene waardoor gij allen bij elkaar kunt blijven.

Over de quaestie van ‘schuin’, in een boek, kunnen sommige menschen al heel bekrompen oordeelen; dat is een feit dat men telkens kan constateeren; het komt m.i., omdat de groote meerderheid leest zonder te begrijpen, napraat van elkaar de gewone, gangbare nonsens-begrippen.

[p. 768]

Neen, ik was het met dat opvoeding-artikel in de Lelie van 3 April volstrekt niet eens, maar, gij weet, ik wil aan verschillende meeningen recht van plaats verleenen, ook al ben ik zelve van een geheel tegenovergestelde opinie. En, dat er rake dingen in voorkomen, in het opstel, dat vind ik met U. - Wat de toekomst van Uw jongen aangaat, ja, als hij daarvoor 'n bepaalde aanleg heeft, dan is het zeker jammer, maar, aan den anderen kant, hoevelen onzer moeten zich niet dwingen tot een beroep waarvoor zij geen bijzonderen lust gevoelen. Ik denk hier speciaal aan de volks-klasse. Bovendien, juist op dat gebied is er toch óók veel te veel aanbod, vindt gij-zelf ook niet? - Om de plannen van Uw jongste moet ik lachen; bij zoo'n onschuldig kind komt de waarheid nog zoo geheel instinctmatig aan het licht; zij spreekt haar natuurdrang nog geheel en al onomwonden uit. En de oudste is natuurlijk gepakt door het ‘bijzondere’ van dat geval, dat ze heeft bijgewoond. Daarvan ben ik namelijk overtuigd, dat de ijdelheid en de eerzucht in zulke gevallen de grootste factoren zijn om dergelijke ‘roepingen’ in de wereld te helpen. Met dat al is het evenzeer mijn vaste overtuiging dat men een kind niet moet tegengaan als 't eenmaal zoo iets werkelijk wil. Men moet het wijzen op de plicht, zichzelve nauwkeurig te onderzoeken wàt er steekt achter die ‘roeping,’ men moet het raden, het alle bezwaren en moeilijkheden voorhouden, maar, als 't wil, dan moet men het m.i. zijn eigen zelfstandigen gang laten gaan.

Berthold van Delmold. - Ik zie geen reden inbreuk te maken op mijn regel van niet per particuliere correspondentie te antwoorden. Ik neem het niemand kwalijk dat hij of zij de Holl. Lelie niet leest, maar, ik mijnerzijds zie daarin allerminst een reden zulke niet-lezers te gaan bevoorrechten boven de wél-lezers door een particulier-antwoord. Zooals gij ziet, indien gij op de een of andere wijze mijn antwoord hier onder Uw oogen krijgt, ik koos Uw pseudoniem dat gij hadt bestemd voor Uw eventueele bijdragen. Intusschen moet ik U meedeelen, dat daarvoor in 't geheel geen plaats is, en, wat Uw tweede aanbod aangaat, dat ik daarover niets heb te zeggen. De bewuste gedichten zijn het eigendom der auteurs in quaestie en van den uitgever der Holl. Lelie, en, het spreekt van-zelf, dat alleen deze hebben te beslissen wat zij er mede willen doen.

‘Een lid van de R.K. vereeniging tot Bescherming van Meisjes.’ - Ik heb uw ingez. stuk, aan het adres van mevrouw Arntzenius, niet opgenomen, omdat een andere inzender intusschen reeds eveneens 't zelfde had geschreven aan haar; (zie vorige Lelie) terwijl, gelijk uit mijn noot onderaan dat ingez. stukje blijkt, zij, mevrouw Arntzenius-zelve, ook reeds heeft erkend zich te hebben vergist. Overigens voeg ik hier nog bij, dat anonym ingez. stukken per-se in de papiermand gaan. Indien gij Uw Kerk en Uw Vereeniging alleen anonym durft verdedigen tegen een aanvalster, die harerzijds eerlijk haren naam noemde, dan ziet het er verachtelijk met U uit.

Stania. - Ik heb U reeds particulier gedankt voor Uwe verrassing. Ook voor Uw lieven brief wil ik U nog zeer danken. Dat ik het slechts zoo kort doe, is om U niet te verraden. Ik stel er prijs op U te verzekeren dat ik, nu ik weet hoe, weinig voorbereiding gij hebt gehad, Uw vlotte goede stijl bepaald een bewijs vindt van aanleg en van kunnen. - Ook moet gij niet te pessimistisch zijn, alleen door mijn oordeel, 't Is heel goed mogelijk dat er, door wijzigingen, of hulp van iemand die routine heeft, nog verbeteringen kunnen worden aangebracht. Of een tijdschrift 't opneemt, hangt geheel af van de opvatting van elke redactie persoonlijk. Nogmaals, ik vind dat het stuk, gegeven Uw mededeelingen, zeer zeker van aanleg en kunnen bewijs geeft. Hartelijk dank nogmaals, en hartelijk gegroet.

Gé. - Zendt Uw brief, met het portret. Ik kan er echter niet voor instaan dat het onbeschadigd blijft, wil dat wel voor U informeeren ter drukkerij, 't Is beter het direct aan mij te zenden, omdat ik weet waar 't bijbehoort, en ik anders den heer Veen dan nog weer eens afzonderlijk zou moeten schrijven om het ter drukkerij te zenden. Hartelijk gegroet. Ik vestig Uw aandacht op het ingez. stuk in dit nommer, over Blaricum.

Mevrouw Pisuisse - Margadant, den Haag. - Ik heb geen andere keuze dan ook Uw naam voluit te schrijven, in de hoop dat gij daardoor zult kennis krijgen van deze correspondentie. Gij zijt namelijk reeds eenige weken geleden beantwoord, dat Uw werk niet kan worden geplaatst. Op afhalen (na zóó langen tijd) kan ik mij niet meer inlaten.

Mevr. van B. - B.A. - Hartelijk dank voor Uw briefje. Aan Uw verzoek voldeed ik; ik ben het met U in alles eens. Ook wat betreft Uw uiting omtrent de koningin. Het is echter 't groote ongeluk in dezen, dat dergelijke menschen moeten worden vóórgelicht door hunne naaste omgeving. Zelve lezen zij niets anders dan wat die voor hen uitknipt, als voor hen ‘geschikt’. En, wie zijn nu de omgeving onzer Vorstinnen? Heeren, die zich verlagen tot het wreede jachtvermaak, en christelijke ministers, die het christelijk voorschrift, om alle schepselen Gods te beschermen en te helpen, met voeten trappen. In het opzicht dierenbescherming is het ongeloovige en socialistische Frankrijk ons verre vooruit. Daar wordt in de Kamer erover gesproken door de Kamerleden, de groote Bladen zijn er vol van, de kunstenaars, politici, enz. vereenigen zich tot een Bond om hun invloed krachtig te laten gelden ten behoeve van het mishandelde dier. Bij ons merkt men van dat alles niets. De groote Bladen zwijgen als 'n mof, in de Kamer hebben Troelstra, Lohman, Duys, enz., 't te druk met elkaar persoonlijke beleedigingen naar het hoofd te gooien, die dan den volgenden dag de couranten stof leveren tot hen belachelijk maken, om zich met iets zoo hoognoodigs als dierenbescherming af te geven. En de kunstenaars en politici gaat het evenzoo; die zijn zóó weinig groot, dat ze niet begrijpen hoe het de eerste plicht is van een wezenlijk gróót man, om het zwakkere, het hulpbehoevende, in bescherming te nemen.

Hartelijk gegroet.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.