De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

[p. 191]

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle Brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

Herman. - Ingevolge Uw schrijven van 2 Sept. j.l. heb ik het bewuste onderzoek gaarne ingesteld. Het door U bedoelde nommer is dat van 10 October 1906, waarin Veritas te S. het versje aanhaalt dat gij zoo mooi vindt, in antwoord op de stukken van Salutant, die voorkomen in de nommers van 15, 22 en 29 Aug. 1906. Het versje luidt:

Und willst du das Geheimnis wissen,
Das immer grün und unzerrissen,
Den hochzeitlichen Kranz bewahrt;
Es ist des Herzens reine Güte,
Der Anmuth unverwelkte Blühte,
Die mit der holden Scham sich paart.
Die, gleich dem heitren Sonnenbilde,
In alle Herzen Wonne lacht;
Es ist der sanfte Blick, der milde,
Und Würde die sich selbst bewacht.

Zooals ik U reeds, met een enkel woord, in de vorige correspondentie antwoordde, ik wil inderdaad gaarne iedereen van dienst zijn in deze en dergelijke dingen, en ik ben blijde dat ik in staat was aan Uw wensch gevolg te geven.

K. - Ik heb, zooals gij ziet, Uw stuk opgenomen onder de rubriek gedachtenwisselingen. Ook indien ik het er niet mede eens ware geweest, zou ik dat evenzeer gedaan hebben. Ik zend U een pres. ex.

M.V. - Ik heb het voor U nagezien, en vond van Uw hand een toegezonden manuscript: Een droom, met begeleid briefje, geteekend van 1 Sept. Dit is dus vermoedelijk het door U bedoelde. Maar ik kan het schetsje heusch niet accepteeren. Gij kunt het veel beter. Wat gij ditmaal zondt is een van die nietszeggende productjes van onrijpen backfisch-inhoud (ik weet volstrekt niet Uw juisten leeftijd, en bedoel dus geen hatelijkheid aan Uw adres, maar spreek in algemeenen zin), waarmede mijn voorgangster de Holl: Lelie (die onder haar redactie een jonge dames blad was, maar onder de mijne is veranderd in een gewoon weekblad voor volwassenen, vrouwen en mannen) zoo gaarne vulde. Geloof mij, zulke stukjes hebben nog minder waarde dan 't gewoonste school-opstel. En ik herhaal, gij hebt reeds getoond het beter te kunnen. Het ligt ter Uwer beschikking.

B.K. - Ik dank U hartelijk voor Uw vriendelijke kaart uit M. Ofschoon ik betrekkelijk dicht bij die plaats mijn kinderjaren doorbracht, ben ik er nooit geweest. Zoo gaat het zoo dikwijls. Men reist ver weg, en ziet niet wat nabij is. Als kind echter ging ik, door de voortdurende ongesteldheid mijner moeder, die ik steeds moest gezelschap houden, bijzonder weinig uit.

Da Costa. - Vergeef mij dat ik Uw gedachtenwisseling niet eerder plaatste; ik heb zulk een overvloed van actueele copie en van dito correspondentie, dat ik eigenlijk tweemaal zoo véél ruimte zou van noode hebben als de Lelie groot is, om alles terstond te kunnen afdoen. Nu, dat vind ik heerlijk. Zooveel belangstelling en wrijving van gedachten had ik waarlijk niet kunnen hopen, toen ik bijna tien jaren geleden de redactie op mij nam. Het is mij een groote satisfactie, en ook een aangename taak, op die wijze te arbeiden. Dus, ga gerust Uw gang, en wees niet bang dat gij teveel van mijn tijd vergt. Dit in antwoord op den aanhef van Uw eersten brief. Gij zegt dat gij niet het minste idee hebt hoevéél ruimte ik kan afstaan voor gedachtenw. enz., ja, dat moet gij inderdaad een beetje aan mij overlaten, ik kan daaromtrent geen vaste beloften vooruit doen. Wel kan ik U de verzekering geven dat ik zooveel mogelijk onbeperkte gelegenheid geef tot gedachtenwisseling, en dat ik de tot mij persoonlijk gerichte brieven nooit te lang vind of er te weinig geduld voor heb die te lezen. Waar gij U vervolgens in dien eersten brief wendt tot den heer Schipperus, daar is het, dunkt mij, meer aan hem dan aan mij U te antwoorden. Zooals gij ziet heb ik Uw versjes aan hem dan ook op Uw wensch gepubliceerd. -

Een ding echter moet mij persoonlijk van het hart. Gij vindt dat versje, door den heer Schipperus gepubliceerd, zoo kinderachtig (uit het Padvindersblaadje), dat gij U niet kunt begrijpen waarom hij er zich zoo boos over maakt. Nu dat kan ik mij wel begrijpen. De Padvindersbeweging zal de jongens opvoeden tot flinke mannen, - heet het. Welnu, dan vind ik, met den heer Schipperus, een versje waarin eensdeels gezwetst wordt op 'n belachelijke manier (want wij kunnen als er oorlog komt niets tegen welke groote mogendheid ook,) en waarin anderdeels op onverantwoordelijke manier 't militairisme wordt verheerlijkt, een hoogst onopvoedkundig, hoogst betreurenswaardige uiting.

En nu Uw tweeden brief. Over Uw liefde tot het Oranje-huis, kan noch mag ik een oordeel vellen. Ik geloof gaarne dat gij er zoo over denkt. Maar, in algemeenen zin gesproken, behoef ik U slechts te verwijzen naar de critiek die juist in dezen laatsten

[p. 192]

tijd is uitgeoefend over de Koningin en hare verhouding tot haar volk door verschillende bladen, van verschillende richtingen, om te kunnen volstaan met het beweren, dat het er met die liefde heel anders uitziet dan gij aanneemt. De traditie waarvan gij spreekt heeft niet verhinderd dat wij in den tijd onzer republiek, onder de De Witten, onze grootste bloeiperiode doormaakten. Overigens, wat gij ditmaal schrijft, namelijk dat het met onze onafhankelijkheid gedaan zou zijn, indien wij geen monarchie meer hadden, is geheel iets anders dan wat gij in Uw eersten brief schreeft van Uw liefde tot Uw vorstenhuis. Als 't U om de onafhankelijkheid te doen is, dan komt dus Uw heele liefde neer op een soort zucht tot zelfbehoud, en egoisme. Dat nu is m.i. voor een groot deel stééds de zoogenaamde liefde der gegoede klassen tot het Vorstenhuis. Toen prinses Juliana geboren werd heb ik stuk voor stuk vier heeren van zeer verschillende levensbeschouwing, verschillende richting in de politiek, verschillende karakters enz., mij hooren toegeven onder vier oogen: ‘Nu ja, om de geboorte van 'n prins of prinses geef ik-óók niets, maar, 't is voor ons land 't beste zoo, dat we een monarchie houden! (m.a.w. 't is het veiligst zoo voor onzen zak van kapitalisten en ambtenaren). Ik zou U, wat het particuliere leven der Oranjes aangaat, een ernstige studie aanraden, van dat van prins Maurits, van Koning Willem II, en Koning Willem III. Enz. Het is zeer oppervlakkig in die dingen te oordeelen naar de geijkte geschiedenis-boekjes.

Overigens, ik heb U reeds in mijn vorig antwoord gezegd, wat ik ook nu herhaal, die gedachten en beschouwingen over de Koningin zijn ten slotte 'n persoonlijke gevoels-questie. Gij denkt er zus over en ik zoo, en ik geloof dat we, daarover redeneerend, elkaar toch niet zullen overtuigen. Want, alles wat gij U daarover uitbeeldt en U uitdenkt in Uw gedachten is m.i. één groote waanvoorstelling van U-zelve, die niets gemeen heeft met de werkelijkheid.

Neen, daaraan hebt gij gelijk: in den zin waarin gij U Hollander schijnt te voelen, voel ik mij dat volstrekt niet. Ik voel mij, wat ‘vaderlandsliefde’ betreft, een extra-modern mensch, d.w.z. iemand die zich dóór en door cosmopoliet voelt, en die het aanbidden van 't eigen landje, omdat hij er toevallig werd geboren, absoluut dom acht. Waaruit overigens geenzins volgt ‘minachten’ van zijn eigen land. Geloof mij, Uw geïsoleerd leven heeft U belet een ruimen en breeden kijk te hebben op andere toestanden dan de onze. Alleen door vergelijken leert men waardeeren zoowel als rechtvaardig oordeelen. Door vergelijken met andere landen, andere gewoonten, andere zeden, heb ik zoowel het goede in mijn eigen land beter kunnen begrijpen dan vroeger, als het bekrompene en achterlijke ervan scherper leeren afkeuren. Nu wil ik een volgend stukje van Uw brief overnemen, omdat ik het daarin geheel ééns ben met U:

Is U wel eens op een Zaterdagavond in een kroeg geweest? (zoo'n kleine achterbuurtskroeg?) Dàn raakt je ziel vol van bittere, hopelooze ellende en medelijden en geestdrift om iets te doen, om te helpen - niet om te veroordeelen - en men kàn niet! Arme, arme dronkaards, zij zijn niet slecht dáárom, zij zijn zoo bitter te beklagen, slachtoffers van de maatschappelijke toestanden, van hun slechte opvoeding en omgeving.

Ziet gij, zoo denk ik er ook over; ik vind dronkenschap en jenever-zucht veel vergefelijker in armere standen dan in rijkere. Een arm man, ook een arbeider, mist zooveel op het punt luxe, comfort, gezelligheid, dat wij rijkeren thuis alles hebben, dat ik hem zijn naar de kroeg loopen, en daardoor vóór hij 't zelf weet tot een dronkaard worden, veel beter kan vergeven dan den bitterenden en fijne Oue Klare verorberenden societeitslooper zijn overmaat van dranklust. Onder die heeren zijn er velen, die, zonder dat men hen ‘onbekwaam’ op straat ziet loopen, met dat al wat men noemt 'n stevigen borrel aankunnen. En voor de verdierlijking, die daaruit ontstaat, kan ik geen verontschuldiging vinden.

Ten slotte wil ik niet eindigen zonder U te wijzen op het groote verschil van levensopvatting tusschen U en mij, dat m.i. de oorzaak is van ons verschil van meening omtrent de liefde tot de Koningin, Vorstenhuis, Vaderland, enz. Gij namelijk zijt blijkens Uw schrijven door en door orthodox, en daaruit volgt een levensbeschouwing als de Uwe. Ik, die zelve ben grootgebracht door en door orthodox, weet dat immers, en daarom geloof ik eerlijk gezegd dat het geen nut zou hebben op dat punt met U te redetwisten, te minder waar ik er ook geen heil in zie U te doen veranderen van een overtuiging, die U ongetwijfeld, zoo gij haar oprecht gelooft, bevredigt. Dank voor Uw vriendelijke groeten en woorden aan het slot van Uw brief. Ik waardeer het dat wij bij alle meeningsverschil toch met elkaar op een goeden voet zijn. Vriendelijk gegroet.

Mevr. v.d. 'W. - Dank zeer voor Uw schrijven. Lees s.v.p. het Overzicht van de Week in dit nommer. Heel graag wil ik in de Lelie een kiekje geven van Frits en Benjamin. Ik zond er terstond een ter drukkerij, dat, hoop ik, in het volgend nommer zal verschijnen.

Mevr. de G. - G. - Ik moet U op deze plaats nog eens afzonderlijk danken voor Uw warmen lieven brief. Mijn gezondheid mag U nooit weerhouden mij te schrijven. Dat moet U mij voortaan beloven. Mijn hoofd is even sterk als mijn hart zwak is Uw Blaadje ontving ik reeds eenige malen, nam er, zooals gij zaagt, reeds iets uit over. Graag wil ik het geregeld ontvangen. Hartelijken dank nogmaals.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.