De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Hoofdartikel
Wie van U zonder zonde is, werpe den eersten steen op haar!

Bovenstaande woorden vol diepen zin en beteekenis, eeuwen geleden uitgesproken door den tot mensch geworden Godheid, die in al Zijne heerlijkheid en onbevlektheid niet schroomde zelfs eene Maria Magdalena en een Barabbas in zijne Goddelijke nabijheid te dulden, ja zelfs hen te vertroosten en met Zijne liefde te omringen, kwamen mij onwillekeurig in de gedachte bij eene gebeurtenis, die mij ter oore kwam, eene gebeurtenis, die hoewel schijnbaar rechtvaardig en noodig, toch weinig in overeenstemming was met deze Goddelijke uitspraak.

't Is slechts een heel eenvoudig iets, 't wegsturen van een dienstmeisje, omdat zij niet voldoet aan de eischen, die men haar stelt. 't Is iets dat schier dagelijks voorkomt en waar men oogenschijnlijk geen acht op behoeft te slaan. Toch.... dit geval trof mij, juist om het vreemde: ‘de meesteressen, die Christinnen waren of beter gezegd zich zoo noemden en toch dadelijk geloof sloegen aan de schuld van haar dienstmeisje, dat als een braaf persoontje bekend stond en haar met de meeste trouw en ijver diende.’

De twee oude dames waren dan ook eerst zeer met haar ingenomen, doch.... toen booze tongen haar influisterden dat ze slecht

[p. 818]

van zede, lichtzinnig en onoprecht was in stede van ingetogen, eerlijk en oprecht, geloofden zij het dadelijk! Hoewel het niet in overeenstemming was met Jezus liefdeleer, geloofden zij het zoo grif, dat zij haar des anderen daag's aan het verstand brachten, dat zij 's avonds moest vertrekken.

Zij wisten het wel, die beide, oude, christelijke dames, dat 't meisje geen tehuis had, dat hare moeder al lang overleden was en dat haar vader uit verdriet er over aan den drank was geraakt; zij wisten ook wel dat Mevrouw A, die 't eerst het booze gerucht verspreid had, zelf alle wel- en onvoeglijke middelen in 't werk stelde om hare leelijke dochters aan den man te brengen, zij wisten eveneens, dat Mevrouw B en C, lieve Christinnen overigens, toch gaarne en veel mochten praten over de zonden en afdwalingen van hare medemenschen, zij wisten dit alles zeer wel, maar toch?....

Op 'n kouden, stormachtigen avond lieten zij haar vertrekken met veel wijze lessen om beter op te passen, wijze lessen, gegeven in eene warme binnenkamer met stooven en zingend theewater, wijze lessen, waar het arme schepsel niets van hoorde of begreep om den grooten angst, die in haar was, angst om het komende, dat zij nu nergens meer slagen zou, omdat de dames haar niet meer wilden aanbevelen, integendeel, angst om het wreede, donkere leven, dat haar nu aangrijnsde met satanischen lach!

En toen de beide dames zich later op den avond terugtrokken in de reine kuischheid van haar slaapvertrek, waar alles wit was, tot zelfs hare nachtmutsen en kruikenzakken toe, spraken zij, nadat de oudste volgens traditie een toepasselijk stukje gelezen had uit Christus liefdeleer, er nog eens over.

En zij waren het er toch zoo aandoenlijk over eens, - dat deze jeugdige zondares haar verdiende loon bekomen had en zij dankten dan ook God uit den grond van hare maagdreine harten, dat zij niet waren gelijk deze!!

Toch, terwijl zij elkaar op, zelf voldane wijze, eene goede nachtrust toewenschten, kon het heel goed wezen, dat dit samenviel met een moment van betreurenswaardige afdwaling in het leven van de arme, verstootene meid, die daar nu doolde door koude, eenzame straten, niet durvende thuiskomen uit angst voor haren vader, het moment, waarop zij den weg van zondige afdwaling ging betreden, den weg, die haar gewezen was, door de beide vrome Christenzielen, ‘die niet waren gelijk zij’!

Is het dan wonder, dat ik mij zelf afvraag, of wij werkelijk zooveel eeuwen verder zijn, of wij werkelijk de verlichte, beschaafde, altruïstische menschen zijn, waarvoor wij ons uitgeven. Is er waarlijk een geest van liefde in ons gevaren, die ons doet vergeven, helpen en steunen, waar het noodig is?

‘Wie van U zonder zonden is’!

Zijn wij waarlijk allen zonder zonde? Men zou het haast denken, omdat er zooveel gesteenigd wordt. Of - is in waarheid de menschheid geen stap gevorderd en leven wij nog in dezelfde barbaarsche tijden, toen deze heilige woorden gesproken werden en zijn wij, ondanks het uiterlijk vernis van hoogere beschaving en opvoeding, inwendig dezelfde gebleven?

Want ondanks zeer vele goede, philantropische instellingen blijft de kanker der kwaadsprekendheid, vuige laster en verzonnen insinuaties voortwoekeren in het menschelijk bestaan, door alle eeuwen heen, verwoest vele jeugdige, hoopvolle levens, vernietigt vele mooie, hooge idealen, ontneemt het Geloof en Vertrouwen in menschelijke en Goddelijke liefde. En waarop verhoovaardigen zich ten slotte vele zoogenaamde beleiders van het Christendom? Is het hun verdienste, als zij geboren zijn uit brave ouders, die hun eene goede opvoeding gaven en het kwade verre hielden, is het aan henzelf te danken, dat zij niet erfelijk belast ter wereld kwamen of temidden van zonde en ellende op moesten groeien, vanaf hunne prille jeugd inademend de giftige atmosfeer van ontucht en verderf? Zouden zij in Gods oog waarlijk zooveel beter zijn, omdat zij de kleine verzoekingen, die tot hen kwamen en niet bezweken voor groote verleidingen, omdat deze eenvoudig niet op hun pad geplaatst werden, en zijn zij daarom gerechtigd zondaren en Tollenaren te verafschuwen of erger nog, door 't slijk te sleuren?

Een groot denker sprak eens: ‘zie ik ben mensch en niets menschelijks is mij vreemd’!

O, indien wij dit allen, allen zonder onderscheid eens bedachten, wanneer wij in de verzoeking kwamen onze medemenschen te veroordeelen. Indien wij de hand eens in eigen boezem staken en ons zelf ernstig afvroegen: ‘ben ik zelf werkelijk zoo hoogstaand, braaf en goed als ik in ijdele zelfverblinding geloof’? Welk een diep, be-

[p. 819]

schamend gevoel van eigen kleinheid zouden wij dan ondervinden!

Er is veel zelfverloochening toe noodig om zoo te handelen; er is veel naastenliefde toe noodig tevens! Maar.... Zouden wij niet een stapje nader komen tot de verwezenlijking van ons aller streven, zij het ook in verschillenden vorm gegoten: ‘het vinden van het geluk’, en zullen wij dan niet meer en meer gaan begrijpen dat het waarachtige geluk dan pas gevonden wordt als men het groote geheim kent om gelukkig te maken?

JEANNE v. LAKERVELD BISDOM.

Den Haag.

Noot van de Redactrice.
De geachte inzendster van dit zoo ware hoofdartikel zal het mij zeker niet euvel duiden, indien ik hier twee zelfbeleefde staaltjes uit mijn naaste ‘christelijke’ omgeving meedeel.
Het eene geldt eene uit een dorp in Drente naar den Haag gekomen jonge mooie dienstbode van zeer oppassende ouders. Het achttienjarige meisje - juist om die reden vertrouwden hare ouders haar juist deze vrouw toe - trad in dienst bij een zéér beslist-orthodoxe dame, mede-, en bestuurs-lid soms, van verschillende vereenigingen tot ‘redding van gevallen meisjes’, doorgangshuizen etc. - Tengevolge van dezen drukken werkkring, of ook misschien door haar toch reeds zeer uithuizig leven, gaf zij zich echter zóó weinig moeite op de gedragingen harer dienstbode te letten, en vooral deze een weinig gezelligheid en vriendschap in huis te verschaffen, dat het zich vereenzaamd-voelende kind-meisje reeds vrij ver op weg was ongehuwde moeder te worden, eer zij, de christelijke meesteresse, dat feit zelfs bemerkte. Welnu, in ijverende verontwaardiging, joeg zij het arme schepsel nog dienzelfden dag, waarop haar de waarheid eindelijk duidelijk werd, de straat op, zonder zich zelfs af te vragen wáár zij bleef, of zij naar hare ouders zou terugkeeren, of zij ook maar voor den nacht een onderkomen had.
Ik herhaal, dat meisje was gehéél onbesproken, kind bijna nog, toen zij bij die dame in dienst trad. Die dame echter was een zéér christelijk-orthodox-opgevoede, en zeer in alle mogelijke zedelijkheidsvereenigingen doende vrouw, die in Doorgangshuizen en reddingswerk onder de gevallenen een groot deel harer ‘nuttigheid’, en van haar fortuin ook, besteedde!
Het andere geval is minder ernstig, maar, wat de onchristelijkheid betreft, niet minder erg. - De dame die ik bedoel was insgelijks een zoogenaamd toonbeeld van christelijke deugdzaamheid en rechtzinnigheid in de leer in theorie. Zij had een dienstbode, over wie zij uiterst tevreden was, die haar met de meeste liefde en toewijding, sinds eenige jaren al, diende. Op zekeren dag geraakte het meisje aan het sukkelen, en, na eenig heen en weer loopen van en naar den busdokter, werd een specialiteit in consult geroepen, die algeheel herstel beslist beloofde, mits het meisje een paar maanden volkomen rust kon nemen, wijl zij zich geheel had overwerkt in den drukken voornamen rijkeluisdienst. De meesteres was zéér gefortuneerd, het dienstmeisje wilde dolgraag bij haar blijven. Toch werd zij, - in plaats van zoolang een hulp in hare plaats te nemen en haar behoorlijk te verzorgen, wat zij, die een trouwe dienstbode was geweest, immers verdiende - nog dienzelfden dag voor goed weggestuurd, met de ijskoude verklaring: ‘Voor ziekte heb ik in mijn huis geen gelegenheid; dan neem ik liever een nieuwe meid dadelijk.’
Ik herhaal, ook hier geldt het een zéér beslist voor de christelijke rechtzinnigheid en voor de daarmede gepaardgaande Bijbelleer, welke liefde voor onze naasten predikt, ijverende vrouw, steunpilaar van allerlei christelijke liefdadige instellingen, etc.
Theorie en praktijk, of... Handel naar mijn woorden en niet naar mijn daden...

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.