|
| |
| |
| |
De brandende ysberg,
Lierzang.
Ten huwelyke van den eerwaarden en geleerden Heere, Adriänus de Hart, waardig leeraar in gods gemeente tot Hensbroek, en mejufvrouwe Christina van Yzendoren.
Moriär, nisi nubere dulce est.
LEvenwekster, zuivre Min,
Zielestreelster, reine Liefde,
Blaas my heden gunstig in,
Hoe gy 't HARTLYK HART doorgriefde.
Leer my, hoe gy naderhand,
YS en DORENS zette in brand.
| |
| |
Zeg my voorts, wat heil en zegen
Die gy weder hebt verkregen.
Leer my, by het vreugdgeschal
Van de blyde feesttelingen,
ADRIANUS Echtzang zingen.
Deez', of deez' gelyk een' toon,
Zat ik onlangs bly te neuren,
Waar de Lee, myn' zang' gewoon,
't Hoofdt komt uit de golfjes beuren,
En met haren waterstoet',
Waar zy, langs de lomrende elzen,
Hare poezele armen strekt,
Om heur Zuster bly te omhelzen,
Die, door de eige min gewekt,
Tranebeekjes zit te schreijen,
Om den Dam, die haar komt scheijen.
| |
| |
't Vrolyk Zuidewindtje dreef,
Door de gouden korenäiren,
Lacchende af en aan, en schreef
Zyne min op 't vlak der baren
Van den gladgekemden stroom',
By den groenen klaverzoom'.
't Honigbytje hong en aasde
Melkers tierig veetje graasde.
Koridon, de Liefde en Roem
Van de blanke herderinnen,
Zong een deuntje van het minnen.
Blonde Chloris, zoo vermaard,
Om heur juistgevormde voetjes,
En den schoonen Damon waard,
Danste met heur poezle stoetjes,
Kwinkeleerde, reide en zong,
Wyl de lucht haar toontjes vong.
| |
| |
't Herderdom speelde op zyn veeltjes,
En herschiep de vlotte lucht,
In een heir van orgelkeeltjes,
Voor geen ongeval beducht.
Waar ik de oogen keerde of wende,
Zag ik blydschap, zonder ende.
'k Sloeg myn twyfelend gezicht,
Heel verwonderd ginds en weder,
Nu eens naar het blyde licht,
Dan weer op de golfjes neder.
Wel, wie (riep ik) schept dien Mei,
Dit gezang, dit veldt, dien rei?
Immers, dacht ik, zyn 't dees dagen,
Waar de Veenzon best in schynt.
'k Mag dan wel, met reden, vragen,
Waar de winter hier verdwynd?
Of verzet Natuur hare orden,
Doet zy hier een' zomer worden;
| |
| |
Maar vergeefsch vroeg ik de reên
Van die vormveränderingen.
'k Zag vast niets dan vrolykheên.
'k Hoorde spelemeijen, zingen.
'k Zag hier reijen, paar aan paar,
Als in 't prilst saizoen van 't Jaar.
Dan, wat was ik opgetogen,
Toen ik voelde, hoe de grondt,
Onder mynen voet bewogen,
My ook opvoerde, en terstond,
Of ik zelf gestadig reide,
Over 't vlak der Rotte leidde!
'k Dreef, als op een eiland meê.
Alles dreef, of scheen te dryven
Aan den boord' der bruine Lee.
'k Wou, maar kon niet agter blyven.
'k Moest ook voort, uit loutren dwang',
Met dat juichende gezang.
| |
| |
Waar toe (riep ik) my te dwingen?
Laat me, o Rotte, hier alleen.
'k Moet de HART ter eere zingen:
Heden zal die Brave treên,
Met CHRISTINA, naar de altaren,
Waar twee HARTEN samen paren.
Heden reikt de HART zyn handt,
Aan CHRISTINA, zyn verkoren,
Wyl hem 't HART van liefde brand,
Tot die Telg van YZENDOREN,
Tot dat voorwerp zyner minn',
Zyn bevallige Echtvrindinn'.
En wat reden zou ik zwygen.
'k Zong vaak eenen echt' ter eer'.
Of zal 't veldt ook tongen krygen,
Dat het my een' echtzang leer'.
'k Zal dan myne galmen smoren,
En met lust' den veldtoon hooren.
| |
| |
Doch vergeefsch. 'k vond my alreê,
Tegen al myn ernstig smeeken,
Met de Rotte en bruine Leê,
Verre van myn huis geweken,
Gantsch onkundig van de reên
Dezer wondre zeldsaamheên.
Waar wy kwamen, waar wy dreven,
Werd het alles frisch en groen.
Niets scheen overig gebleven,
Van het gure Jaarsaizoen.
Alles juichtte, danstte, reide,
Kwinkeleerde en spelemeide.
'k Zag de gloeijende Aprikoos,
By de frissche Lenteroos.
Alles scheen hier vreugdt te spellen.
Alles kreeg een' zomerzwier.
| |
| |
Ja: het mangelde aan geen geurtjes.
Alles bloeide: 'k zag de jeugdt
In de blaadtjes en de kleurtjes.
Zelfs scheen de algemeene vreugdt
In het schubbig heir gevaren.
't Zweefde en spartelde op de baren.
't Streelziek windje had de lucht,
Als met marmeren plaveitjes,
Juist verdeeld in hare vlucht'.
Duizend zangerige reitjes
Vlogen om den Melkweg heen,
Nu omhoog, dan naar beneên.
Duifje en Doffer trekkebekten.
't Blyde muschje maakte een nest.
't Nachtegaaltje en leeurik wekten
Eenen reizang, elk om 't best,
Als waar' hier een prys te winnen.
Alles zong en scheen te minnen.
| |
| |
Eindlyk kwamen we aan de Stad,
Grooten Desideer, zoo prat,
Met haar' hemelhoogen toren,
't Lage Schielandt staag bespied,
Daar het haar zyn hulde bied.
Is 't ook zomer in dees streken,
(Dacht ik) 't was daar korts zoo koud?
Uit die Stad, die zich, zoo stout
Aan de Rotte en Maaz' gezeten,
Hollands Koopvorstin durft heten.
'k Wou een wyl' de schoone Lee
En dit zangrig vlot verlaten;
Maar ik mogt niet aan de reê.
Al myn pogen kon niet baten.
'k Mogt (o zonderling geval)
Niet eens denken aan den wall'.
| |
| |
Had ik ooit verwondrens reden,
't Was op dezen wonderdag'.
Wie zal me al 't geheim ontleden,
(Riep ik) 't geen ik heden zag.
Wie zal van die wondre dingen
Weggerukt door myn gedachten,
Half vervoerd door twyfeling,
Gantsch onzeker wat te wachten,
En onkundig in deez zaak'
En dat winterlent vermaak,
Zag ik eenen YSBERG ryzen,
Eenen YSBERG, die een HART,
Schoon 't van steen was, zou doen yzen,
En myn zinnen hield verward.
'k Zag hier twee paar Jaargetyen
Saam verëenigd, samen stryën.
| |
| |
'k Zag hier, hoe de zomerzon,
't YS tot water wou verteren,
'k Zag hoe 't YS de zon verwon.
'k Zag de Lente hier spanseren,
In heur bloemkleed uitgedost,
Met den Herfst, zoo ryk van most.
Midden in die zeldzaamheden,
Zag ik ook een blozend hart,
Dat met pylen was doorsneden,
En in netten zat verward.
't Wou gestadig nader komen.
't Minde; maar scheen ook te schromen.
Toen verscheen me een Nimfelyn:
Egle noemden haar de Reijen.
‘Wilt gy, (zei ze,) vrolyk zyn,
En ons hier ten reidanss' leijen,
Op den galm' van uwen fluit',
Volg den toon van myn geluid.
| |
| |
'k Vroeg Haar, of zy van die dingen,
My de reên ontvouwen zou?
‘'k Zal u, (zei de schoone,) zingen
Van de HART en zyne trouw'.
Zyne min, in 't hevigst blaken,
Kan van winters zomers maken.
Op die taal werd my de geest
Warelyk vry wat geruster.
Lei my, zei ik, dan ter feest'
By de Rotte en hare zuster.
Zult gy zingen van de minn',
Van de HART en zyn Vrindinn'?
Dit 's myn wensch: ik wou ook heden
Zingen voor dat Jeugdig paar,
't Geen ten Tempel staat te treden,
Waar, op 't heilig Echtältaar,
Daaglyks duizend offerhanden,
Vol van frissche geuren branden.
| |
| |
Straks begon zy dus, en zong:
‘Brave Herders, wilt gy minnen,
Volgt de HART, die DORENS vong,
En het YS zelfs kon verwinnen.
Volgt dan zyn standvastigheidt,
Die Hem thans ter echtfeest' leid.
Volgt zyn' wondren moedt, die heden
Over DORENS heên zal treên,
't Spranklig YS tot wasch herkneeden,
Door een heilig vuur aan 't blaken,
Zyn trio¨mf volmaakt zal maken.
't Lust ons heden, bly van zinn',
Zyne zegepraal te aanschouwen,
Op CHRISTINAAS edle minn'.
't Lust ons zyn geluk te ontvouwen,
En te spellen, hoe dien Echt',
's Hemels heil is toegelegt.
| |
| |
Zyn CHRISTINA, staag gezeten
Heeft zichzelf zoo braaf gekweten,
Gevende den moedt nooit op,
Dat de Minnaar, trots zyn smeeken,
Nooit kon van verwinning' spreken.
Zelfs nog dezen dag' geeft zy,
Zonder stryd', zich niet gevangen,
En deez strydt moet heden bly
't Zegel aan zyn zege hangen,
Eer hem de overwinnaars kroon
Op den schedel sta ten toon’.
Egle zweeg: de reijen zwegen.
Yder vleidde zich in 't gras.
't HART van pyle op pyl doorregen,
Naderde op dat zelve pas.
'k Zag het, ondersteund door 't minnen,
Zynen laatsten strydt beginnen.
| |
| |
Van den gronde en lagen voet
Tot den hoogen top toe zagen
We eenen breeden overvloedt
Van veel DOORNEN, die daar lagen,
Als een schildwagt rontöm heen
Dezen BERG vol yslykheên.
Nu was 't stilstandt in dees streken.
't HART trad tot den grooten strydt.
't Doornebosch begon te steken,
En spande ylings al zyn vlyt
Tegen 't HART in, om zyn zinnen
Af te schrikken van het minnen;
Ook CHRISTINA, fier van zinn',
Schiet op 't HART gezwinde pylen;
Dan de liefde doet zyn min,
Naar heur overwinning ylen.
Ydre versche prikkel doet
Hem weer blaken in een' gloed'.
| |
| |
't Prikklen van den fellen DOREN
Wekt een' nieuwen strydens lust,
Schoon de pylen het doorboren,
't HART voeld nooit zyn vlam gebluscht.
't Leefd in 't bloed, en mind geen ander,
Als in 't vuur de Salamander,
Maar hier baat geen tegenstandt.
't Staat nu vast om hier te sterven,
Of van zyn verkoren hand',
De overwinning te verwerven.
't HART baand zich een gloryspoor.
't Moet 'er nu geheel meê door.
Eindlyk trots het hevig schieten,
Trots de DORENS, valt het aan,
(Moeite kan geen minn' verdrieten)
Om door alles heen te slaan,
En schoon 't andren kan vertzagen,
Hier de glory weg te dragen;
| |
| |
Maar hoe werd het HART verblyd,
Toen de DOREN raakte aan 't blozen,
En zyn scherpen aart' ten spyt',
Fluks veränderd werd in Rozen,
Die hem noodden op haar geur,
Edele gestalte, en kleur.
Aanstonds viel de Rei aan 't zingen.
‘'t Doornebosch bezweek voor 't HART,
't Geen vast verder zoekt te dringen,
't Heeft alleen den BERG te winnen.
Laat ons 't eind zin van dat minnen;
Maar CHRISTINA, van den topp'
Schoot terwyl een heir van schichten.
't HART klom brandend, worstlend op.
Niets kon zynen brandt doen zwichten.
Alles wat hier tegenkwam,
Schafte voedsel aan zyn vlamm'.
| |
| |
'k Zag de gloênde zonnestralen,
Met eene ongemeene kragt'
Op den killen YSBERG dalen,
Die gerust de vlam verwagt,
En door blaken, brandt noch zengen,
Tot het smelten was te brengen;
Maar hoe stout zich de YSBERG toon',
Schoon de MAAGDT hem wil beschermen,
't HART verkrygt de glorikroon,
Valt in zyn CHRISTINAAS armen,
En terwyl het vleid en brand,
Strykt de pyltjes uit heur hand'.
Wie kan nu de vreugdt beschryven?
'k Zag het HART in dubblen gloed',
Zachtjes weder nederdryven,
Wyl zyn lot zyn vlammen voed,
Die nu op het felst aan 't gloeijen,
Alles groeijen doen en bloeijen:
| |
| |
't YS, schoon 't aan de zonn' weerstond,
Smelt nu door de gloênde stralen,
Die van 't HART, zoo fel doorwond,
Op den BERG terneder dalen.
Heel de BERG, de stroom en 't landt
Staan in lichterlaijen brandt.
Wyl dus alles staat te branden,
Steekt het fier en moedig HART,
Zyne worstlensmoede handen,
Naar die Oorzaak van zyn smart'.
‘Schoone, (riep het,) 'k min u teeder,
Daal in myne vlammen neder!
Eindlyk smolt al 't killig YS,
Wyl CHRISTINA daald beneden,
En haar 's Winnaars minn' ten prys',
Brandende van teederheden,
Door zoo schoon een vlam geblaakt,
In 's Verwinnaars armen raakt.
| |
| |
Al het landt zwom nu in weelde.
De YSBERG was een schoone beek,
Waar 't genoegen bly in speelde,
Met de welvaard in dees streek,
En de strydbare YZENDOREN,
En de HART hun lot doet hooren.
'k Zag terwyl de Rotte en Leê
Hare golfjes zachter jagen.
'k Zag de lieve en blonde Vreê
Op haar' gouden statiewagen,
Langzaam nadren, en verblydt
Zegen spellen in deez' tyd'.
Alles reide en kwinkeleerde.
Alles zong aan dezen oord':
Toe de HART het YS verkeerde
Tot een beek en groenen boord'.
Zulk een' blydschap zag ik zelden,
't Was hier feest in deze velden.
| |
| |
‘'t Moedig HART strykt nu den prys.
't Heeft de DORENS overwonnen.
't Smolt het koud en killig YS;
Nu een' zegetoon begonnen,
Die het zeilryk Rotterdam,
Doe gewagen van die vlamm'.
Nu gezongen van de liefde,
En hoe zy het moedig HART,
Door heur scherpe pylen griefde,
En gestadig hield benard,
Tot het, kloekmoedig stryden,
Eens een eind maakte aan zyn lyden.
Dus zong al de herdersstoet:
d'Echo baude zyne toonen,
Zachjes na, en zag den vloedt
Lacchend groen en bruiloftskroonen
Vlechten, aan 's Verwinnaars hoofd,
Door den blyden rei beloofd.
| |
| |
't Herderdom verhief zyn zangen;
En zong vrolyk uit de borst',
Hoe CHRISTINA was gevangen:
Hoe het HART hier stryden dorst,
't YS kon smelten, DORENS blozen
En verändren deed in Rozen.
'k Hoorde toen een Herderin
Duidlyk zingen: ‘Jonge lieden
Moeten nimmer de echte minn',
Noch de huwlyksbanden vlieden.
Eerlyk is de huwlyksbandt.
Heilig de gepaarde handt.
Dus vertoonden wy het minnen
Van CHRISTINA en de HART.
Die in 's Hemels naam' beginnen,
Zien eens 't eind van hunne smart'.
Zulk een minnestrydt is eerlyk,
Zulk een echtbegin is heerlyk.
| |
| |
Vrolyk op, uit de oosterkimmen,
,Om, daar zy den Schepper pryst,
Bly naar 't zuiden op te klimmen,
Van waar ze aan de Jonge Bruid',
Zegen wenscht, en spruit by spruit'.
Hoe zal dan van beide zyden,
De Ouders van 't gezegend Paar,
Zulk een tyding niet verblyden,
Als deez echt, van Jaar tot Jaar,
Met een Telg', van God' geschonken,
Vrolyk pralen mag en pronken?
Hoe vleid dit den braven HART,
Hoe vleid dit Heer YZENDOREN,
Als ze, ontlast van alle smart,
't Lot van hunne Kindren hooren,
Hoe hun Kroost, steeds eensgezind,
Groeid en bloeid, oprecht bemind?
| |
| |
Wat verwagt men dan een' zegen,
Uit zoo wonderbaar een' Echt',
Dien, langs eerelyke wegen,
Zulke vaste gronden legt,
En in 's Hemels naam' voltrokken,
Nooit kan uit zyne assen schokken.
Nauwlyks zweeg de Herderin,
Of ik voelde ons Eilandt dryven.
Yder wenschte, dat die min,
Ongestoord in rust' mogt blyven.
Yder 't wenschte, 't jeugdig Paar,
Heil en voorspoedt Jaar op Jaar.
Eindlyk raakten ook de muren
Van de Stad uit ons gezicht;
‘Hoe kan nu de zomer duren,
Riep ik, dien die vlam hier sticht.
'k Vroeg hoe wy al verder dreven,
Waar de Lente was gebleven:
| |
| |
Want naar mate, dat de Stadt,
Uit ons oog begon te wyken,
Hoe de winter koudt en nat,
Ons zyn' aart te meer liet blyken,
Tot hy ons weer zyn banket
Sneeuw en ys had voorgezet.
Veel geluks, verëende Braven,
Leeft in eendracht' liefde en vreê.
Hemel, schenk hun uwe gaven,
Wil deez' Echt, in spyt' der Jaren
In uw hooge gunst' bewaren;
Maar gy, trouwe Kruisgezant,
Die te HENSBROEK Christus vanen
Op den muur van Siön plant,
En de wegen elk komt banen,
't Nieuwe Jeruslem in treên,
| |
| |
Hoe zal ik uw keus volpryzen?
Hoe volroem ik uwen Echt,
Wien, naar al de teekens wyzen,
's Hemels heil is toegelegt?
Ryk bezaait met Bybelbloemen?
Zal ik zingen van uw geest',
Die te HENSBROEK Christenzielen
Leid aan een gestadig feest',
Waar gy haar leerdt nederknielen,
Kennen doet en zyn gebodt?
't Zy gy op den Ebal donderdt,
Of op Gerizim Gods gunst,
Dat zich yderëen verwonderd,
Afmaaldt, zoo vol vuurs als kunst.
't Schynt, of 't hemelmanna regend,
't Zy gy vloekt, het zy gy zegendt.
| |
| |
Zal ik zingen van uw werk,
't Geen ge op Gods gewyden akker.
Tot het nut van zyne Kerk',
Altoos doet zoo trouw als wakker?
Zal ik zingen van uw deugd',
Waar gy yder meê verheugd?
Zal ik uw Geleerdheidt melden,
Of Getrouwheidt, die misschien,
Al te schaars en al te zelden,
Eene weerga heeft gezien?
Leer dan myne zangster zingen,
naar eisch haar toonen dwingen.
't Geen me uw zedigheidt verbied,
Vloeit het minst in myn gedichten.
'k Zong wel van uw Minverdriet,
Maar niet om verdriet te stichten;
Wie wil hooren van uw werk,
Ga te HENSBROEK eens ter Kerk'.
| |
| |
HENSBROEK zal genoeg getuigen,
Hoe gy Christenzielen windt.
Hoe gy 't steenen hart kunt buigen.
Hoe gy lust in Jezus vindt.
Hoe gy altoos van uw lippen,
Bybelwaarheên af laat glippen.
Leef daar met uwe Echtvrindin',
Kweekt daar uwe oprechte min.
Leeft daar blyder dan te voren,
Toen u 't hard en eenzaam bedt,
Boeijen kon aan stugger wett'.
Uw CHRISTINA zal uw zuchtjes,
En verliefden minnebrandt,
Daar betalen met genuchtjes
Als gy hart aan harte strengeldt,
En uw teedre zieltjes mengeldt.
| |
| |
Uwe SCHOONE, o brave HART,
Geeft zich in uw' arm' gevangen,
Kwynd nu zelf van minnesmart,
Blyft aan uwe lippen hangen,
'k Zie 't uw Oudren wel behagen.
'k Zie Heer YZENDORENS vreugdt;
Hoe verjongen hunne dagen
Om der Kindren lot verheugd!
En, zoo 'k u iet mag voorspellen,
Zal Gods heil u steeds verzellen.
Sta dan lang in Christus Kerk',
Als een heldre zon te schynen,
Die altoos aan 't donker zwerk
Al de nevels doet verdwynen.
Leer den goeden. Tem de kwaên.
Lei dus elk op 's Hemels paên.
| |
| |
Leeft gelukkig Jonggetrouden.
Nimmer moet het blakend vuur
Van uw trouwe minn' verkouden,
Maar groeije altoos uur op uur'.
Godt bedauwe al uwe treden
Met een' dauw' van zaligheden.
Hemel! hoe dit Jonge paar!
Dat uw gunst het altoos zegen.
Kroon deez' Echt van Jaar tot Jaar,
Dat hem nimmer leedt bejegen'.
Stort uw milde gunsten uit,
Op de HART en zyne BRUID'.
Zoo zien we uit uw' Echt haast loten,
Die der Oudren vreugdt vergrooten,
Die hen volgen op den voet',
Schoon met ongelyke stappen,
In hun deugdzame eigenschappen.
|
|
Auteursrechtvrij