De Gulden Passer. Jaargang 78-79

[p. 109]

D. Werken waarin een titelprent of prenten naar tekeningen van P.P. Rubens voorkomen

D 1

-	Philippi Rubeni Electorum Lib. II. Bis. [in Quarto] (Cat. A. Rubens, p. 13, kol. 2).

Philippus Rubenius, Philippi Rubenii Electorum libri II. In quibus antiqui ritus, emendationes, censurae. Eiusdem ad Justum Lipsium poëmata.- Antwerpen: Joannes Moretus, 1608.- 124 p.: ill.; 4^o.

Lit. Van den Wijngaert, Inv. 240. Anvers. Cat. Paris (1954) 361. Rubens, Letters, p. 458, Let. 64, n. 2. BB IV, p. 924-926, R-176. Held 50. Judson & Van de Velde 1-5. Simoni R-120. Boekillustratie Moretussen, 18.

Ex. Antwerpen, MPM, A 566(4) (pl. 67 ontbreekt) & A 978(2) & A 1163 B. Antwerpen, SB, C 983 & C 53234 & C 78281. Antwerpen, Rub., 5/75. Brussel, KB, VB 11.639^1-2 A RP.

Zie ook E66, E103, E106, G1, J10, L1 en M10.

D 2

Petrus de Ribadeneira, s.j., Vita beati P[atris] Ignatii Loiolae Societatis Jesu fundatoris.- Roma: 1609.- 79 f.pll.: ill.; 4^o. Geheel gegraveerd.

Lit. McRae 163. Held 49. P. Huvenne, ‘Vita Beati P(atris) Ignatii Loiolae Societatis Jesu Fundatoris, Rome 1609’ in Rubenstextiel. Rubens's Textiles. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van 50 jaar Rubenshuis, Antwerpen, 1997, p. 162-297, 180-184.

Ex. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3118 C 23. Brussel, KB, VB 8570^2 B.

D 3

Joannes Woverius, Joannis Woverii Antverpiensis Panegyricus Austriae serenissimis archiducibus Belgicae clementissimis, piissimis, optimis principibus patriae parentibus scriptus.- Antwerpen: Joannes Moretus, 1609.- 73 p.: ill; 8^o.

Onderschrift op gravure van C. Galle: Cl. Viro D. Joanni Woverio paginam hanc auspicalem primumque suorum operum typis aeneis expressum P.P. Rubenius promissi jam olim Veronae a se facti memor Dat Dicat.

Lit. Rubens, Corr. I, Lett. XI (p. 51-58; het onderschrift gecit. op p. 54). BB V, p. 875, W-88. NBW XIII (1990), kol. 890.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1420(1). Antwerpen, SB, C 16412. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3002 D 10.

[p. 110]

D 4

-	Francisci Aguilonii Optica. (Cat. A. Rubens, p. 8, kol. 1).

Franciscus Aguilonius, s.j., Francisci Aguilonii e Societate Jesu Opticorum libri sex philosophis juxta ac mathematicis utiles.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1613.- 684 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel I, kol. 90, 1. Anvers Cat. Paris (1954) 365. McRae 3. Held 2. Judson & Van de Velde 10-16. Simoni A-36. Boekillustratie Moretussen, 41.

Ex. Antwerpen, SB, G 5050. Antwerpen, MPM, A 946. Brussel, KB, VB 5058 C RP & Müller 55 C RP & III 8893 C RP. Parijs, BnF, V 1652.

Zie ook E11.

D 5

Missale Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii V. pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII. auctoritate recognitum.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1613.- 542, ciiij p.: ill.; f^o.

Lit. Anvers. Cat. Paris (1954) 375. McRae 182. Judson & Van de Velde 6-9. Boekillustratie Moretussen, 32a.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1546[1].

D 6

Breviarium Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum Pii V. pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII auctoritate recognitum.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1614.- 1000, CXLIIJ (= CXLVII) p.: ill.; f^o.

Bouchery & Van den Wijngaert (p. 63 en afb. 33), Judson & Van de Velde (p. 121) en Held (p. 77) vermelden ook een uitgave uit 1628 met licht gewijzigd titelblad.

Lit. Bouchery & Van den Wijngaert, p. 63 en afb. 33 (1628). BCNI 6055. Anvers Cat. Paris (1954) 366. McRae 44. Held, p. 77. Judson & Van de Velde 18-28. Boekillustratie Moretussen, 33a-d.

Ex. Antwerpen, MPM, K 647 (onvolledig). Leuven, KU, Bib. Fac. Godg. 1. olim Groot Seminarie Mechelen 3015 H en olim Collectie S.J., Gr. 27 N.

D 7

Joannes Woverius, Vita B. Simonis Valentini sacerdotis a Joanne Woverio Antverp[iensi] descripta et sereniss[imo] Austriae archiduci, Belg[ii], Burg[undiae] principi inscripta.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1614.- 59 p.: ill.; 8^o.

Lit. BCNI 6096. BB V, p. 875-876, W-89. NBW XIII (1990) kol. 890. McRae 319. Judson & Van de Velde 17. Simoni W-109.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1827. Parijs, BnF, H 10849.

Zie ook H2.

[p. 111]

D 8

-	S. Asterii Homiliae Gr. Latine. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 4, kol. 1).

Asterius, Episcopus Amaseae, Sanctus, S[ancti] Asterii episcopi Amaseae Homiliae Graece et Latine nunc primum editae Philippo Rubenio interprete, eiusdem Rubenii carmina, orationes & epistolae selectiores itemque amicorum in vita functum pietas.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1615.- 284 p.: ill.; 4^o.

Lit. Anvers Cat. Paris (1954) 362. Rubens, Letters, Let. 64 (p. 111-112), n. 1. BB I, p. 107-108, A-23. Judson & Van de Velde 29. Simoni A-167.

Ex. Antwerpen, MPM, A 978[1]. Antwerpen, SB, F 984-F 4217.

Zie ook E104, E107, G3, J11 en N9.

D 9

Jacobus de Bie, Imperatorum Romanorum a Julio Caesare ad Heraclium usque numismata aurea, excell[entissi]mi nuper dum viveret, Caroli ducis Croii et Arschotani, &c. magno & sumptuoso studio collecta, nec minore fide atque industria Jacobi de Bie ex archetypis in aes incisa, brevi & historico commentario explicata.- Antwerpen: (Gerard Wolsschaten en Hendrik Aertsen voor Hieronymus Verdussen, 1615).- 233 p.: ill.; 4^o.

De gegraveerde titel luidt: Imperatorum Romanorum numismata aurea a Julio Caesare ad Heraclium continua serie collecta et ex archetypis expressa industria et manu Jacobi de Bie. Accedit brevis et historica eorundem explicatio.

Lit. Rubens, Letters, p. 477, Let. 122, n. 2. McRae 32. Held 7. Judson & Van de Velde 33. Simoni B-179.

Ex. Antwerpen, MPM, A 3488. Brussel, KB, VB 11.861^b A (de gegraveerde titelpagina ontbreekt, de buitentekstplaten zijn tussen de tekst ingevoegd); VB 11.861^a A (het frontispice ontbreekt; de buitentekstplaten zijn samen voorin gebonden, gevolgd door de tekst; tussen beide delen is een plaat ingevoegd met als titel: Antiquitatis genio aureorum numismatum elegans atque erudita commentatio dicatur.). Parijs, BnF, J 4746 & 5477.

Zie ook H1.

D 10

Seneca Philosophus cum commentariis Lipsii Antverpiae. (Cat. A. Rubens, p. 18, kol. 1).

Lucius Annaeus Seneca, L. Annaei Senecae philosophi Opera quae exstant omnia, a Justo Lipsio emendata et scholiis illustrata. Editio secunda atque ab ultima Lipsi[i] manu.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1615 (1614).- xxxvj, 795, 53, p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. Anvers Cat. Paris (1954) 363. BB V, p. 132-133, S-254. McRae 158. Held 52. Judson & Van

[p. 112]

de Velde 30-32. Simoni S-125. Boekillustratie Moretussen, 43.

Ex. Antwerpen, MPM, R 53-5.

D 11

Cornelius a Lapide, s.j., Commentaria in Pentateuchum Mosis auctore R.P. Cornelio Cornelii a Lapide e Societate Jesu, in Lovaniensi academia sacrae scripturae professore.- Antwerpen: Erfgenamen Martinus Nutius & Joannes Meursius, 1616.- f^o.

Lit. McRae 148. Cf. Held, p. 104. Judson & Van de Velde, nr. 36.

Ex. Washington DC, Library of Congress, BS 1225 L 35.

D 12

Missale Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii V. pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII. auctoritate recognitum.- Antwerpen: Wed. & Zonen Joannes Moretus, 1616.- [32] f., 548 p., cviij p., [4] f.: ill., mus.; f^o.

Lit. Judson & Van de Velde 34. P.P. Rubens als boekillustrator. Tentoonstelling 7 mei - 4 juli 1977, Antwerpen, 1977, 6a.

Ex. Amsterdam, UB, 1100 A 4.

D 13

-	Numismata Imperatorum Jacobi de Bie. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 1).

Antonius Augustinus, episcopus Tarraconensis, Antiquitatum Romanorum Hispanarumque nummis veterum dialogi XI Latine redditi ab Andrea Schotto s.j.... Seorsum editae Nomismatum icones a Jacobo Biaeo aeri graphice incisae.- Antwerpen: Hendrik Aertssens, 1617.- 2 dln. in 1 bnd.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

De titelpagina van het tweede deel, met de afbeeldingen, luidt: Jacobus De Bie, Nomismata imperatorum Romanorum aurea, argentea, aera. A C. Julio Caesare usque ad Valentinianum Aug[ustum]. Opera Jacobi Biaei Antverpiani aeri graphice incisa cum indice copioso.

Lit. McRae 31. Judson & Van de Velde 39.

Ex. Brussel, KB, VB 11.864^a C RP; VB 11.864^b C RP (deel 2 is voorin gebonden).

D 14

Remi de Beauvais, o.f.m. cap., La Magdelaine de F. Remi de Beauvais Capucin de la Province des Pais-Bas.- Tournai: Charles Martin, 1617.- 2 dln. (19, 746 p.): ill.; 8^o.

Lit. Evers (1943), p. 177, afb. 79. Cioranescu, 17.s., 58708. McRae 25. Held 5.

Ex. Gent, UB, Bl 2117. Parijs, BnF, Ye.7563. Washington DC, Library of Congress, PQ 1914 R 45.

[p. 113]

D 15

Biblia sacra cum glossa ordinaria primum quidem a Strabo Fuldensi monacho Benedictino, nunc vero novis patrum, cum Graecorum, tum Latinorum explicationibus locupletata et postilla Nicolai Lirani Franciscani, necnon additionibus Pauli Burgensis episcopi, et Matthiae Thoringi replicis, opera et studio theologorum Duacensium diligentissime emendatis. Tomis sex comprehensa. Quid in hac editione praestitum sit, ultra omnes alias editiones, etiam illam quam Parisienses theologi exhibuerunt, quam multa loca correcta, restituta, suppleta, quam multa utiliter adiecta, praefatio ad lectorem magnifestabit.- Douai: Balthasar Bellerus op kosten van hemzelf en van Jan (I) van Keerbergen, te Antwerpen, 1617.- 6 dln.; f^o.

Lit. McRae 28. Held 6. Judson & Van de Velde 40-41. Simoni B-120.

Ex. Antwerpen, SB, F 3963. Brussel, KB, VB 224 C.

Zie ook D60.

D 16

-	Bosius de Triumphante Cruce. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 2).

Jacobus Bosius, Crux triumphans et gloriosa, a Jacobo Bosio descripta libris sex ad sacrae et profanae historiae lucem et christianae pietatis augmentum utilissimis.- Antwerpen: Balthasar & Joannes Moretus gebroeders, 1617.- 689 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. BCNI 6358. Anvers Cat. Paris (1954) 367. McRae 39. Held 11. Judson & Van de Velde 37. Boekillustratie Moretussen, 26.

Ex. Antwerpen, MPM, A 777. Antwerpen, SB, F 4074. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3090 A 2.

D 17

-	Lessius de Justitia & Jure. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 5, kol. 2).

Leonardus Lessius, s.j., De justitia et jure ceterisque virtutibus cardinalibus libri quatuor, ad 2.2 D. Thomae a quaest[ione] 47 usque ad q[uaestionem] 171. Auctore Leonardo Lessio e Societate Jesu s[acrae] th[eologiae] in academia Lovaniensi professore. Editio quarta auctior et castigatior.- Antwerpen: Balthasar & Joannes Moretus gebroeders, 1617.- 808 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 1730, 5. Anvers Cat. Paris (1954) 368 (9e ed. = 4de druk). McRae 152. Held 26. Judson & Van de Velde 38.

Ex. Antwerpen, MPM, A 557.

D 18

Heribertus Rosweydus, s.j., 't Vaders boeck. 't Leven ende spreucken der vaderen beschreven door den H. Hieronymus priester ende andere verscheyde autheuren. In thien boecken by een vergadert door Heribertus Rosweydus, priester der societeyt Jesu.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1617.- 852

[p. 114]

p.: front.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 195, 10. Van den Wijngaert, Inv. 154. Held 40. Judson & Van de Velde 42.

Ex. Antwerpen, MPM, 2-52. Brussel, KB, III 6035 C.

D 19

-	A Petro Paulo Rubens pr sa femme pr envoier sur Paris 1 Breviarium Rom. 2 q^o 2 voll. cop. f 4 st - (Journal, fol. 12 r: 3 februari 1622).

Breviarium Romanum, ex decreto s[acro]s[ancti] concilii Tridentini restitutum, Pii V pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII auctoritate recognitum. - Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus & Joannes Meursius, 1618.- 2 dln. (732, CIXXIIII; 672, CIXXIIII); 4^o.

M. Rooses heeft 2 q^o bij vergissing als 24 gelezen terwijl q^o voor quarto (formaat) werd bedoeld. De 2 die hier voor staat is eigenlijk overbodig, aangezien daarna ‘2 voll’ wordt vermeld. ‘Cop’ betekent dat de prenten kopergravures zijn. De enige in 1622 beschikbare uitgave in 4^o, in twee delen en voorzien van koperprenten, is de hierboven beschreven druk.

Lit. Rooses, Rubens en Moretus, p. 117. H. Bohatta, Bibliographie der Breviere 1501-1850, Stuttgart, 1963, 433.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1231.

Zie ook E71.

D 20

-	Huberti Goltzii Graecia Universa. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 11, kol. 2).

Hubertus Goltzius, Graeciae universae Asiaeque Minoris et insularum nomismata veterum Huberto Goltzio quondam scalptore nunc demum e tenebris in lucem prolata cum indice geographico.- Antwerpen: Jacobus de Bie, 1618.- 326 p.: ill.; f^o.

Lit. Rubens, Corr. Lett. DCXCVII (p. 358-361). BB III, p. 254-255, G-393. NBW XI (1985) kol. 321. McRae 30. Judson & Van de Velde 43.

Ex. Antwerpen, MPM, A 2029 III.

Zie ook E65, H33 en J5.

D 21

Missale Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii V pont[ificis] max[imi] jussu editum, et Clementis VIII. auctoritate recognitum.- Antwerpen: Balthasar & Joannes Moretus, 1618.- 608, 109 p.: ill; 4^o.

Lit. Judson & Van de Velde, p. 88-89. P.P. Rubens als boekillustrator. Tentoonstelling, Antwerpen, Museum Plantin-Moretus, 1977, p. 19.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1324.

[p. 115]

D 22

Petrus Ribadineira, s.j. & Heribertus Rosweydus, s.j., Generale legende der heylighen met het leven Jesu Christi ende Mariae, vergadert uut de H. Schrifture, Oude Vaders, ende registers der H. Kercke, door P. Petrus Ribadineira ende P. Heribertus Ros-weydus priesters der Societeyt Jesu.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1619.- 2 dln. (1408 p.); f^o.

Zie voor de 2de druk, D49.

Lit. BCNI 6685. Held 39. Judson & Van de Velde 44.

Ex. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3060 A 1 & 3060 A 2 & 3060 A 3.

D 23

Gelresche Rechten des Ruremundtschen Quartiers. Van nieuws oversien ende verbetert door last van haere doorluchtichste Hoocheden.- Roermond: Johan Hompes, 1620.- 399 p.: ill.; f^o.

Lit. McRae 104. Held 18. Judson & Van de Velde 47.

Ex. Antwerpen, MPM, B 829.

D 24

-	Huberti Goltzii Caesaris Augusti & Tiberii Numismata. in Folio. (Cat. A. Rubens, p. 11, kol. 2).

Ludovicus Nonnius, Ludovici Nonnii Commentarius in Nomismata imp[eratorum] Julii, Augusti et Tiberii Huberto Goltzio scalptore, accesserunt singulorum vitae ex Suetonio.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1620.- 15 p.pl., 75 p. + 81 p.pl., 99 p. + 11 f.pl., 39 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. BB IV, p. 477, N-32. Van den Wijngaert, Inv. 362^1.

Ex. Antwerpen, MPM, A 2029 IV. Antwerpen, SB, K 252266.

Zie ook H34.

D 25

Thomas a Jesu, o.carm.disc., De contemplatione divina libri sex, auctore R.P.F. Thoma a Jesu Carmelitarum Excalceatorum in Belgio et Germania provinciali.- Antwerpen: Balthasar Moretus, Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, 1620.- 541 p.; 8^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. BCNI 6844. McRae 296. Held 46. Judson & Van de Velde 45.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1730.

D 26

-	Annales Sacri Tornielli. 2 voll. Antverpiae. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 9, kol. 1).

[p. 116]

Augustinus Torniello, Annales sacri et ex profanis praecipui, ab orbe condito ad eundem Christi passione redemptum, auctore Augustino Torniello congregationis S. Pauli clerico regulari, ab eodem quarta hac editione recogniti et sexcentis locis aucti et locupletati. Tomus I- [II].- Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, 1620.- 2 dln. (769, 720 p.): ill.; f^o.

Lit. McRae 299. Held 47. Judson & Van de Velde 46. Simoni T-126. Boekillustratie Moretussen, 27a-b.

Ex. Antwerpen, MPM, A 786 & K 406 I-II.

Zie ook E68.

D 27

Leonardus Lessius, s.j., De justitia et jure ceterisque virtutibus cardinalibus libri quatuor ad 2.2 D. Thomae a quaest[ione] 47 usque ad q[uaestionem] 171. Auctore Leonardo Lessio e Societate Jesu s[acrae] th[eologiae] in academia Lovaniensi professore. Editio quinta auctior et castigatior cum appendice de Monte Pietatis.- Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, (1617), 1621.- 808 p.: ill.; f^o.

Zie voor de 4de druk 1617, D17; voor de 6de druk 1626, D 38; voor de 7de druk 1632, D56.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 1730, 5. Cf. Judson & Van de Velde p. 186-187.

Ex. Antwerpen, MPM, K 64 & A 558.

Zie ook E88.

D 28

-	Aug. Mascardi Poemata. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 19, kol. 2).

Augustinus Mascardus, Augustini Mascardi Silvarum libri IV. Ad Alexandrum principem Estensem S[anctae] R[omanae] E[cclesiae] cardinalem.- Antwerpen: (Balthasar Moretus), 1622.- 202 p.: ill.; 4^o.

Lit. McRae 175. Held 31. Judson & Van de Velde 48.

Ex. Antwerpen, MPM, A 322. Antwerpen, SB, C 1480. Antwerpen, UFSIA, CB, P 13.109.

Zie ook E72.

D 29

Dionysius Mudzaert, o.praem., De kerckelycke historie van de gheboorte onses Heeren Jesu Christi tot het tegenwoordich jaer MDCXXII. Inhoudende den oorspronck, het vervolgh ende den tegenwoordighen standt der h. R. Kercke: de successie der pausen, den opganck ende val der ketteren, d'outheyt des geloofs in onse Nederlanden: midsgaders de heylighen aldaer. Alles getrocken uyt de kerckelycke jaer-boecken Caes[aris] Baronii, ende andere treffelycke schryvers. Door F. Dionysium Mudzaert, religieus canonick van O.L.

[p. 117]

Vrouwe te Tongerloo, der Orde van Premonstreyt.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1622.- 2 dln. (644, 743 p.): ill.; f^o.

Lit. McRae 188. NBW V (1972) kol. 622-623. Held 33. Judson & Van de Velde 49.

Ex. Antwerpen, MPM, 2-42. Antwerpen, SB, K 9123.

D 30

Caesar Baronius, C.Or. & Henricus Spondanus, Generale kerckelycke historie van de gheboorte onses H. Jesu Christi tot het jaer MDCXXIV. Bewysende den vasten standt der H. Roomsche Kercke; de onghebroken successie der pausen, de synoden der Vaderen, victorie der martelaren; opganck en onderganck der ketterye(n), ghemaeckt door den doorluchtichsten cardinael Caesar Baronius ende den eerw. heer Henricus Spondanus. Oversien, verrijckt, ende noch vermeerdert met eene besondere kerckelycke historie van Neder-landt vervatende d'outheyt des gheloofs in de XVII Provincien, stiften der bisch-dommen, fondatien van cloosters, de synoden, heylighen ende ketters. Ghetrocken uut authentycke registers en chronycken alles door Heribertus Rosweydus priester der Societeyt Jesu.- Antwerpen: Jan Cnobbaert, 1623.- 1360, 212 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 202-204, 20. McRae 254. Held 41. Judson & Van de Velde 53.

Ex. Antwerpen, MPM, A 3803. Antwerpen, SB, K 80442. Antwerpen, UFSIA, Rg, 304 A 5.

D 31

-	Annales Brabantiae Haraei. 2 Voll. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 10, kol. 1).

Franciscus Haraeus, Francisci Haraei Annales ducum seu principum Brabantiae totiusque Belgii. Tomi tres, quorum primo solius Brabantiae, secundo Belgii uniti principum res gestae, tertio Belgici tumultus usque ad indutias anno MDCIX pactas enarrantur. Cum ducum seu principum imaginibus et brevi rerum per omnem Europam illustrium narratione.- Antwerpen: Balthasar Moretus, & Wed. Joannes Moretus & Joannes Meursius, 1623.- 707, 678 p.: ill.; f^o.

Lit. McRae 123. Held 22-23. Judson & Van de Velde 51-52. Boekillustratie Moretussen, 37a.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1341^1-3 & R 59.5. Antwerpen, SB, K 7322. Antwerpen, UFSIA, CB, P 14.52. Antwerpen, UFSIA, Sem Hist. Antwerpen, UFSIA, Rg, 4104 A 7. Brussel, KB, VH 27.284 C.

Zie ook E84.

D 32

Franciscus Longus, o.f.m.cap., Summa conciliorum omnium, quae a S. Petro usque ad Gregorium XV papam celebrata sunt, juxta chronologiam

[p. 118]

Annalium ill[ustrissi]mi card[inalis] Baronii praecipue, et aliorum illustr[ium] virorum ecclesiastica historicaque monumenta, adjunctis in loca praecipua et difficillima quamplurimis annotationibus, auctore R.P.F. Francisco Longo a Coriolano, ordinis Fratr[um] Minorum S. Francisci Capuccinorum.- Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, 1623.- 1090 p.: ill.; f^o.

Lit. McRae 162. Held 8. Judson & Van de Velde 50.

Ex. Antwerpen, MPM, K 391, A 562. Antwerpen, SB, F 4160. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3112 A 2.

D 33

Dionysius Mudzaert, o.praem., Generale kerckeliicke historie, van het begin der werelt tot het jaer onses Heeren Jesu Christi MDCXXIV. Vervatende beneffens ende naer de gheschiedenissen des Ouden Testaments: den vasten standt der H. Roomsche Kercke; de onghebrokene successie der pausen; de synoden der Vaderen; de kranssen der martelaren; den op- ende onder-gangh der ketteren; de stoelen der patriarchen van Alexandriën, Antiochiën, &c. der bischoppen van Tongeren, Uutrecht &c. den schakel der keyseren inden Westen ende Oosten; de opvolghinghe der koninghen van Spangien, Vranckrijck, Enghelant, Schotlant, Denemarcken, &c. den oorsprongh ende vervolgh der hertogen van Brabant, Gelderlant, Cleve, Gulick; der graven van Vlaenderen, Hollant, Zeelant, vanden Berghe, &c. Vergadert soo uyt de kerckeliicke jaerboecken des Ouden Testaments Jacobi Saliani priester der Societeyt Jesu, als uyt de doorluchtighe cardinaelen Caesar Baronius, Robertus Bellarminus; ende de eerw. heeren Henricus Spondanus, Horatius Tursellinus priester der Societeyt Jesu &c. Doch verrijckt, vermeerdert, ende aenghevult met eene bysondere kerckeliicke historie van Nederlandt, inhoudende de oudtheydt des gheloofs in de XVII Provincien, de stiften der bisdommen, fundatiën van kloosters; de synoden, heylighen, ketters, ende elders andere merckelijcke daden ende gheschiedenissen. Alles ghetrocken uyt oude registers ende tijt-boecken door F. Dionysius Mudzaert van Tilborch, religieus-canonick van O.L. Vrouwe te Tongerloo der Ordre van Premonstreyt.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1624.- 2 dln. (541, 644; 743, 231 p.): front., ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 469-470, 8. NBW V (1972) kol. 623.

Ex. Antwerpen, MPM, A 4139^I-II. Antwerpen, SB, K 9124. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3072 A 3.

D 34

-	Scribani Politicus Christianus. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 12, kol. 2).

Carolus Scribani, s.j., Caroli Scribani e Societate Jesu Politico-Christianus

[p. 119]

Philippo IV Hispaniarum regi d[e]d[icatus]- Antwerpen: Martinus Nutius, 1624.- 631 p.: ill.; 4^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 987, 18. Rubens, Letters, p. 454, Let. 58, n. 5. McRae 279. Held 45. Judson & Van de Velde 54. Brouwers S484.

Ex. Antwerpen, MPM, A 3828. Antwerpen, SB, E 2574. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3060 F 3.

Zie ook E97, E102, H24 en J8.

D 35

-	Annales de Flandes por Emanuel Sueiro. 2 Voll. [in Folio] (Cat. A. Rubens, p. 25, kol. 1).

Emanuel Sueyro, Anales de Flandes por Emanuel Sueyro, señor de Voorde, cavallero del habito de Christo, fidalgo de la Real Casa de Su Magestad, y entretenido cerca de la persona de Su Alteza. [Primera]- Segunda parte.- Antwerpen: Petrus en Joannes Bellerus, 1624.- 2 dln. (628, 564 p.); f^o. Gegraveerde titelpagina.

In 1638 bestelde Albert Rubens bij Moretus een ex. van deze titel (Journal, fol. 135 v: 30 augustus 1638). Van den Wijngaert verwijst naar het portret van Em. Sueyro uit dit werk. Judson en Van de Velde vermelden dat het titelblad niet door Rubens werd ontworpen; wel zijn er Rubeniaanse motieven in verwerkt.

Lit. Van den Wijngaert, Inv. 326. Peeters-Fontainas 1248. Judson & Van de Velde, I, p. 66.

Ex. Antwerpen, MPM, A 2031. Antwerpen, SB, K 7486. Antwerpen, UFSIA, Rg, 2053 A 2.

D 36

-	Las Guerras de Flandes por Antonio Carnero. [in Folio] (Cat. A. Rubens, p. 25, kol. 1).

Antonio Carnero, Historia de las guerras civiles que ha avido en los Estados de Flandes desde el año 1559 hasta el de 1609. Y las causas de la rebelion de dichos Estados. Recopilada y escrita por el Contador Antonio Carnero, que lo hasido de los exercitos de dichos Estados. Dirigida ala Ser^ma Infante Doña Isabel Clara Eugenia &c.- Brussel: Joannes van Meerbeeck, 1625.- 565 p.: front.; f^o.

Het titelblad is een gewijzigde kopie van dat in: Fr. Haraeus, Annales (Antwerpen: 1623) (zie D31).

Lit. Cf. Van den Wijngaert, Inv. 231bis. Peeters-Fontainas 190. Palau y Dulcet III, p. 182, 44764. Judson & Van de Velde, p. 228 (met vermelding dat het titelblad niet door Rubens ontworpen is).

Ex. Antwerpen, MPM, B 254. Antwerpen, SB, K 7341.

[p. 120]

D 37

-	Hermanni Hugonis obsidio Bredana. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 10, kol. 1).

Hermannus Hugo, s.j., Obsidio Bredana armis Philippi IIII, auspiciis Isabellae, ductu Ambr[osii] Spinolae perfecta. Scribebat Hermannus Hugo Societatis Jesu.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1626.- 128 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Zie voor de 2de uitgave, D47.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520, 7. Palau y Dulcet VI, p. 665, 116732. Cf. McRae 140. Held 24. Judson & Van de Velde 55. Boekillustratie Moretussen, 47a-c.

Ex. Antwerpen, MPM, R 53.4. Antwerpen, UFSIA, Rg, 2059 H 8. Brussel, KB, VB 10.833 C RP en VH 26.794 C RP.

Zie ook E119.

D 38

Leonardus Lessius, s.j., De justitia et jure ceterisque virtutibus cardinalibus libri quatuor, ad 2.2 D. Thomae a quaest[ione] 47 usque ad q[uaestionem] 171. Auctore Leonardo Lessio e Societate Jesu s[acrae] th[eologiae] in academia Lovaniensi professore. Editio sexta auctior et castigatior, cum appendice de Monte Pietatis.- Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, 1626.- 825 p.: ill.; f^o.

Zie voor de 4de druk 1617, D17; voor de 5de druk 1621, D27; voor de 7de druk, D56.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 1730, 5. Judson & Van de Velde 38.

Ex. Antwerpen, MPM, A 559. Antwerpen, UFSIA, CB, P 14.421. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3061 A 6.

D 39

Leonardus Lessius, s.j., Leonardi Lessii e Societate Jesu sacrae theologiae in academia Lovaniensi quondam professoris Opuscula, quibus pleraque sacrae theologiae mysteria explicantur & vitae recte instituendae praecepta traduntur, ab ipso auctore, paullo ante mortem, varie aucta & recensita.- Antwerpen: Balthasar Moretus & Wed. Joannes Moretus, & Joannes Meursius, 1626.- 922 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 1744, 19. NBW XIV (1992) kol. 420. McRae 156. Judson & Van de Velde 56.

Ex. Antwerpen, MPM, K 62. Antwerpen, SB, F 4391. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3061 A 8. Brussel, KB, VB 1355 C.

D 40

Missale Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii

[p. 121]

V pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII auctoritate recognitum. In quo missae propriae de sanctis omnes ad longum positae sunt pro faciliori celebrantium commoditate.- Antwerpen: Moretus, 1626.- 620, CIIII p.: ill.; f^o.

Zie opmerking bij D57.

Lit. Bouchery & Van den Wijngaert, p. 67-68.

Ex. Antwerpen, MPM, K 663.

D 41

Jacobus de Bie & Joannes Hemelarius, Imperatorum Romanorum numismata aurea a Julio Caesare ad Heraclium continua serie collecta et edita ex musaeo excell[entissi]mi principis Caroli Croyi ducis Arschotani &c., industria et manu Jacobi de Bie in aes incisa et a Joanne Hemelario canonico cath[edralis] eccl[esiae] Antverp[iensis] brevi et historico commentario explicata.- Antwerpen: Petrus & Joannes Bellerus, 1627.- 247 p.: ill.; 4^o.

Lit. Van den Wijngaert, Inv. 17bis. McRae 128. Cf. Judson & Van de Velde, p. 168. Rubens, Letters, p. 482, Let. 143, n. 2.

Ex. Antwerpen, MPM, A 4169. Antwerpen, SB, K 107229. Parijs, BnF, J 4747.

Zie ook J21, J25 en P1.

D 42a

Hermannus Hugo, s.j., The Siege of Breda [...], trsl. C[apt.] H[enry] G[age].- [Gent]: Judocus Dooms, 1627.- 152 p.: ill.; f^o. Gegraveerde frontispiece.

Andere Engelse vertaling dan D42b. ‘The engrs. in this and 13926a are independent copies of those in the Latin ed., Antwerp, 1626’ (STC^2).

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520-521, 7. Judson & Van de Velde, I, p. 242 & 243 n. 10. STC 1475-1640 13926.

Ex. Brussel, KB, LP 9.425 C RP. Londen, BL, G.4745 & 9415.d.1.

D 42b

Hermannus Hugo, s.j., The Seige of Breda by the armes of Phillip the fourt [!] [...], trsl. [Gerat Barry].- Leuven: Hendrik van Haestens, 1627.- 157 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Andere Engelse vertaling dan D42a. ‘The engrs. in this and 13926a are independent copies of those in the Latin ed., Antwerp, 1626’ (STC^2).

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520-521, 7. Judson & Van de Velde, I, p. 242 & 243 n. 10. STC 1475-1640 13926a.

Ex. Brussel, KB, VB 10.835 C RP. Londen, BL, 591.f.21.

[p. 122]

D 43

Hermannus Hugo, s.j., Sitio de Breda rendida a las armas del Rey don Phelipe IV a la virtud de la Infante Doña Isabel, al valor del marques Ambr. Spinola. Compusole el padre Herman Hugo de la Campañia de Jesus. Traduxole Emanuel Sueyro cavallero del Habito de Christo.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1627.- 133 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520, 7. Palau y Dulcet VI, p. 665, 116733. Peeters-Fontainas 609. Judson & Van de Velde 55.

Ex. Antwerpen, SB, K 7435. Antwerpen, MPM, A 1513. Brussel, KB, VB 10.298 C RP.

D 44

Missale Romanum, ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii V. pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII auctoritate recognitum, in quo missae propriae de sanctis omnes ad longum positae sunt pro faciliori celebrantium commoditate.- Antwerpen: Jan van Keerbergen, te koop bij Hieronymus Verdussen, 1627.- 640 p.: ill; f^o.

Lit. Van den Wijngaert, Inv. 151.

Ex. Antwerpen, MPM, A 851.

D 45

-	Corderii Catena Graecorum Patrum in Lucam. Ant. (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 2).

Balthasar Corderius, s.j., Catena sexaginta quinque Graecorum patrum in S. Lucam, quae quatuor simul evangelistarum introducit explicationem, luce ac Latinitate donata et ex aliis patribus tam Graecis quam Latinis suppleta et annotationibus illustrata, a Balthasare Corderio Antverp[iensi], doctore theologo Soc[ietatis] Jesu.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1628.- 633 p.: ill.; f^o.

In 1640 bestelde Albert Rubens bij Moretus een ex. van titel (Journal, fol. 19 r: 15 februari 1640).

Lit. De Backer & Sommervogel II, kol. 1438, 1. Anvers Cat. Paris (1954) 371. McRae 70. Held 14. Judson & Van de Velde 58.

Ex. Antwerpen, MPM, R 53.2. Antwerpen, SB, F 4186. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3038 A 4. Gent, UB, A 7161. Leuven, KU, CB, CVI/16.

D 46

Heribertus Rosweydus, s.j., Vitae patrum, de vita et verbis seniorum sive Historiae eremiticae libri X auctoribus suis et nitori pristino restituti ac notationibus illustrati. Opera et studio Heriberti Ros-Weydi Ultraiectini, e

[p. 123]

Soc[ietate] Jesu theologi. Accedit onomasticon rerum et verborum difficiliorum, cum multiplici indice, etiam concionatorio. Editio secunda varie aucta et illustrata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1628.- LXXXVII, 1060 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 193, 9. Held 42. Judson & Van de Velde 57.

Ex. Antwerpen, MPM, R 63.4. Antwerpen, SB, K 6597. Brussel, KB, VB 8244 C.

D 47

Hermannus Hugo, s.j., Obsidio Bredana armis Philippi IIII, auspiciis Isabellae, ductu Ambr[osii] Spinolae perfecta. Scribebat Hermannus Hugo Societatis Jesu. Editio secunda.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1629.- 129 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Zie voor de 1ste druk, D37.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520, 7. Van den Wijngaert, Inv. 232. Palau y Dulcet, VI, p. 665, 116732 (in voetnoot).

Ex. Antwerpen, MPM, A 948, A 1513. Antwerpen, SB, K 7436. Brussel, KB, VB 10.297 C RP.

D 48

Pieter de Jode, Varie figure academiche. Novamente raccolte dal naturale con grandissima fatica, e spesa molto commode per la gioventù la quale si diletta dal arte dal disegno messe in luce da Pietro de Jode d'Anversa. Diversche figuren uut de academia. Nu eerst by een vergadert naert leven, met groote moyte en oncost, seer bequaem vor alle jongelingen die hen oefenen in de teeken-const.- Antwerpen: Pieter de Jode, 1629.- 24 pll.: ill.; f^o.

‘...Les modèles représentés dans le livre ne sont pas empruntés à Rubens et n'ont pas été dessinés par lui. Cependant, de la planche 6 il se rencontre un état avec l'inscription: “P. Paulus Rubbens pinxit...”. C'est la pièce dans laquelle le caractère rubénien est le plus prononcé. Comme cette planche se rencontre assez fréquemment, il se peut que le cuivre en ait été conservé pendant quelque temps et que l'on y ait gravé le nom de Rubens pour donner une certaine valeur à l'estampe ...’.

Lit. Rooses, OEuvre de Rubens, V, p. 27. Niet opgenomen door Judson & Van de Velde.

Ex. Londen, Victoria & Albert Museum, Library.

D 49

Petrus Ribadineira, s.j. & Heribertus Rosweydus, s.j., Generale legende der heylighen met het leven Jesu Christi ende Marie, vergadert uut de H. Schrifture, Oude Vaders, ende registers der H. Kercke, door P. Petrus

[p. 124]

Ribadineira ende P. Heribertus Ros-weydus priesters der Societeyt Jesu. Den tweeden druck met veel levens der h.h., vermeerderd met een register dienende tot de sermoenen des jaers.- Antwerpen: Hieronymus Verdussen, 1629.- 792 p.: ill.; f^o.

Zie voor de 1ste druk, D22.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 202, 14. BCNI 8147. Palau y Dulcet XVI, p. 442, 266428. Cf. Judson & Van de Velde, p. 205.

Ex. Antwerpen, SB, K 210711. Antwerpen, UFSIA, CB, P 15.240. Sint-Truiden, Instituut voor Franciscaanse geschiedenis, Archief, APP QZ 35.

D 50

-	Corderii Catena Graecorum Patrum in Lucam. Ant. [in Folio]. (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 2).

Balthasar Corderius, s.j., Catena patrum Graecorum in Sanctum Joannem ex antiquissimo Graeco codice m[anu]s[cripto] nunc primum in lucem edita et auspicatissimis serenissimi ac potentissimi Ferdinandi III Hungariae et Bohemiae regis nuptiis consecrata a Balthasare Corderio Antverpiano Soc[ietatis] Jesu s[acrae] th[eologiae] doctore et in alma Viennensi universitate professore.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1630.- 475 p.; f^o.

In 1640 bestelde Albert Rubens bij Moretus een ex. van deze titel (Journal, fol. 19 v: 15 februari 1640).

Lit. McRae 69. Held 15. Judson & Van de Velde 59.

Ex. Antwerpen, MPM, W 86 & A 774. Antwerpen, SB, F 4187. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3038 A 5.

D 51

Hermannus Hugo, s.j., Le siège de la ville de Breda conquise par les armes du roy Philippe IV, par la direction de l'Infante Isabella Cl. Eug. par la valeur du marquis Amb. Spinola. Traduict du latin du père Hermannus Hugo de la Compagnie de Jésus, par Philippe Chifflet, docteur ès droicts civil et canon, prieur et seigneur de Bellefontaine, chapellain domestique de l'Oratoire de S.A.S.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1631.- 163 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 520-521, 7. Palau y Dulcet VI, p. 665, 136734. Cf. Judson & Van de Velde p. 242.

Ex. Antwerpen, MPM, A 948. Antwerpen, SB, K 7437. Brussel, KB, VB 10.834 C RP en VH 26.796 C RP.

Zie ook D37, D42, D43 en D47.

[p. 125]

D 52

David van Mauden, Speculum aureum vitae moralis seu Tobias ad vivum delineatus, explicatus et per selectiora moralia illustratus. Auctore Davide a Mauden, theologo ac jurisconsulto, ecclesiae Bredanae decano & Beatae Mariae de Capella Bruxellis pastore. Cum quadruplici indice, videlicet sectionum cuiusque capitis, scripturarum, rerum memorabilium & pro concionibus super evangelia dominicalia, festivalia ac quadragesimalia totius anni.- Antwerpen: Joannes Meursius, 1631.- 895 p.; f^o.

Hier is waarschijnlijk voor de eerste maal het drukkersmerk van Joannes Meursius, door Rubens ontworpen, op een titelblad afgedrukt.

Lit. Judson & Van de Velde 60.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1858^2.

D 53

Nicolas Turlot, Le thrésor de la doctrine chrestienne, descouvert en sorte su'il n'est besoin d'aucune autre recherche pour l'enseigner ou apprendre: recueilly & mis en langue vulgaire par Nicolas Turlot, licentié en la saincte Théologie, chanoine & archiprestre de Namur, en faveur des pasteurs, ou autres qui ont chargés d'âmes.- Liège: Jean Tournay, 1631.- 828 p.: ill.; 4^o.

In deze druk is de titelprent van D34 opnieuw gebruikt.

Lit. BCNI 8416. Cioranescu, 17.s. 242bis. Cf. Judson & Van de Velde, p. 238.

Ex. Parijs, BnF, D 11387.

D 54

-	Opera Ludovici Blosii. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 2).

Ludovicus Blosius, o.s.b., Venerabilis patris D. Ludovici Blosii monasterii Laetiensis ordinis S. Benedicti in Hannonia abbatis Opera cura et studio R.D. Antonii De Winghe abbatis et monachorum eiusdem monasterii aucta, ornata, illustrata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1632.- CIII, 820 p.: ill.; f^o.

Lit. Anvers Cat. Paris (1954) 372. McRae 34. Held 9. Judson & Van de Velde 61.

Ex. Antwerpen, MPM, K 124 & R 63.3. Antwerpen, SB, F 4571. Antwerpen, UFSIA, CB, P 15.110. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3016 A 3.

Zie ook E184.

D 55

Breviarium Romanum ex decreto sacrosancti concilii Tridentini restitutum, Pii V. pont[ificis] max[imi] jussu editum et Clementis VIII primum, nunc denuo Urbani p[a]p[ae] VIII auctoritate recognitum.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1632.- 1072, CLXVIJ p.; 8^o.

[p. 126]

Met twee kleine houtsneden van C[hristoffel] J[egher] naar Rubens (p. 414 & 480).

Lit. Bouchery & Van den Wyngaert, p. 69.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1254 (2 ex.).

D 56

Leonardus Lessius, s.j., De justitia et jure ceterisque virtutibus cardinalibus libri quatuor, ad 2.2 D. Thomae a quaest[ione] 47 usque ad q[uaestionem] 171. Auctore Leonardo Lessio e Societate Jesu s[acrae] th[eologiae] in academia Lovaniensi professore. Editio septima, auctior et castigatior, cum appendice de Monte Pietatis.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1632.- 825 p.: ill.; f^o.

Zie voor de 4de druk 1617, D17; voor de 5de druk 1621, D27; voor de 6de druk 1626, D38.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 1730, 5. Cf. Judson & Van de Velde, p. 187.

Ex. Antwerpen, MPM, A 560 & K 64^2. Antwerpen, SB, F 4392. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3061 A 7.

D 57

Missale S. Monasteriensis Ecclesiae, jussu seren[issi]mi et rev[erendissi]mi D[omini] Ferdinandi archiepisc[opi] et principis Coloniensis, episcopi Monasteriensis, Sanctae Sedis Apostolicae legati... - Antwerpen: Balthasar Moretus, (1631), 1632.- 602, CXVIII p.; f^o.

Met drie houtsneden naar ontwerp van Rubens, gemerkt C.I., van Christoffel Jegher, p. 48, 312 en 322. Eén ervan werd reeds eerder afgedrukt in het Missale Romanum, ex officina Plantiniana... 1626, p. 310 (zie D40).

Lit. Bouchery & Van den Wyngaert, p. 67-68. Judson & Van de Velde p. 136-137. Boekillustratie Moretussen, 36a-b.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1317.

D 58

-	Casimiri Lyrica. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 19, kol. 2).

Matthias Casimirus Sarbievius, s.j., Matthiae Casimiri Sarbievii e Soc[ietate] Jesu Lyricorum libri IV. Epodon lib[er] unus alterque epigrammatum.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1632.- 336 p.: ill.; 4^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VII, kol. 631, 13. McRae 265. Held 44. Judson & Van de Velde 62. Boekillustratie Moretussen, 44a-b.

Ex. Antwerpen, MPM, A 828.

Zie ook E182.

[p. 127]

D 59

Bernardus Bauhusius, Balduinus Cabillavus & Carolus Malapertius, s.j., Bernardi Bauhusii et Balduini Cabillavi e Soc[ietate] Jesu Epigrammata. Caroli Malapertii ex eadem Soc[ietate] Poemata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1634.- 262 p.: ill.; 12^o.

Lit. De Backer & Sommervogel I, kol. 1051, 1. Anvers Cat. Paris (1954) 379-380. McRae 24. Held 4. Judson & Van de Velde 63. Boekillustratie Moretussen, 45a-b.

Ex. Antwerpen, MPM, A 518. Antwerpen, SB, C 107284.

Zie ook E179.

D 60

Biblia sacra cum glossa ordinaria a Strabo Fuldensi monacho Benedict[ino] collecta, novis PP.[=patrum] Graec[orum] & Latin[orum] explicationibus locupletata, et postilla Nic[olai] Lirani Franc[iscani] cum additionibus Pauli Burgensis epis[copi] ac Matthiae Thoringi replicis, theolog[orum] Duacensium studio emendatis. Tomis sex comprehensa. Omnia denuo recensuit R.P. doctor Leander a S. Martino benedictus praeses generalis congregationis Anglicae in academia Duacena Hebraeae linguae professor regius adiecitq[ue] plures antiquos ac novos tractatus, analyses, parallela, tabulas chronologicas & prosopographicas, cum indicibus copiosissimis, ut merito haec editio dici possit theolog[orum] et concionat[orum] thesaurus. Quae adiecta, suppleta, correcta, restituta admonitio ad lectorem ostendit.- Antwerpen: Joannes Meursius, 1634.- 6 dln.: ill.; f^o.

Lit. Cf. Judson & Van de Velde p. 195.

Ex. Antwerpen, SB, F 3963. Brussel, KB, VB 238 C. Gent, UB, Th 2732.

Zie ook D15.

D 61

Jacobus Bidermanus, s.j., Jacobi Bidermani e Soc[ietate] Jesu Heroum epistolae, epigrammata et Herodias.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1634.- 401 p.: ill.; 24^o.

Lit. De Backer & Sommervogel I, kol. 1450, 34. Anvers. Cat. Paris (1954) 382. McRae 29. Held 8. Judson & Van de Velde 67.

Ex. Antwerpen, MPM, R 62.08. Brussel, KB, VB 6277 A.

Zie ook E178.

D 62

Oliverius Bonartius, s.j., Oliveri Bonarti Societ[atis] Jesu theologi In Ecclesiasticum commentarius. Cum indicibus locupletissimis.- Antwerpen: Joannes Meursius, 1634.- 818 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel I, kol. 1689, 2. McRae 36. Cf. Held 10. Judson & Van de

[p. 128]

Velde 70.

Ex. Brussel, KB, VB 402 C. Parijs, BnF, A 1091.

D 63

-	Opera Dionysii Areopagitae. 2 Voll. Antv. 1634 (Cat. A. Rubens, p. 3, kol. 1).

Dionysius Areopagita, Opera S. Dionysii Areopagitae cum scholiis S. Maximi et paraphrasi Pachymerae a Balthasare Corderio Soc[ietatis] Jesu doct[ore] theol[ogo] Latine interpretata et notis theologicis illustrata. Tomus primus. Tomus secundus mysticam S. Dionysii theologiam & epistolas complectens, cum eiusdem vitae scriptoribus, operum vindiciis & verborum difficiliorum onomasticon.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1634.- 2 dln. (893; XXIV, 530 p.): ill.; f^o.

Held, p. 84, vermeldt een editie van 1633.

Lit. De Backer & Sommervogel II, kol. 1439, 5. BCNI 8706. Held 17. Judson & Van de Velde 64-65.

Ex. Antwerpen, MPM, R 63.2. Antwerpen, SB, F 4219. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3107 A 10 & 3107 A 12.

Zie ook E177.

D 64

-	Petrasanta de Symbolis heroicis. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 12, kol. 1).

Silvester Petrasancta, s.j., De symbolis heroicis libri IX. Auctore Silvestro Petrasancta Romano e Soc[ietate] Jesu.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1634.- IXXX, 480, [36] p.: ill.; 4^o.

Lit. De Backer & Sommervogel VI, kol. 740, 15. Held 37. McRae 214. Judson & Van de Velde 69.

Ex. Antwerpen, MPM, R 56.18. Antwerpen, SB, C 2113. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3119 D 9.

Zie ook E186 en H88.

D 65

-	La Peinture d'Isabelle Claire Infante d'Espagne. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 22, kol. 1).

François Tristan, La peinture de la sérénissime Princesse Isabelle Claire Eugénie infante d'Espagne.- Antwerpen: Officina Plantiniana, 1634.- 71 p.: ill.; 4^o.

Lit. Palau y Dulcet XXIV, p. 144, 340976. Cioranescu, 17.s. 64898. McRae 300. Held 48. Judson & Van de Velde 66.

Ex. Antwerpen, MPM, A 381 (katern A ontbreekt).

Zie ook E181.

[p. 129]

D 66

-	Urbani Papae VIII. Poëmata. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 18, kol. 1).

Urbanus VIII, paus, Maphaei S[anctae] R[omanae] E[cclesiae] card[inalis] Barberini nunc Urbani p[a]p[ae] VIII Poëmata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1634.- 290 p.: ill.; 4^o.

Lit. Anvers Cat. Paris (1954) 364, 377-378. McRae 19. Held 3. Judson & Van de Velde 68.

Ex. Antwerpen, MPM, 58.10 & B 932. Antwerpen, SB, C 1478.

Zie ook E183.

D 67

-	Viaje del Cardinal Infante. bis. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 25, kol. 1).

Diego de Aedo y Gallart, El memorable y glorioso viaje del Infante Cardenal D. Fernando de Austria.- Antwerpen: Jan Cnobbaert, 1635.- 199 p.: ill.; 4^o.

Lit. Peeters-Fontainas I, 2. McRae 2. Held 1. Judson & Van de Velde 72. Landwehr, Splendid ceremonies 88.

Ex. Antwerpen, MPM, A 2081 & K 582. Antwerpen, SB, K 7420.

D 68

Diego de Aedo y Gallart, Le voyage du Prince Don Ferdinande Infant d'Espagne, cardinal.- Antwerpen: Jan Cnobbaert, 1635.- 204 p.: ill.; 4^o.

Lit. Landwehr, Splendid ceremonies 89. Judson & Van de Velde 71.

Ex. Antwerpen, MPM, A 4189. Antwerpen, SB, K 7421 & K 47873.

D 69

Benedictus Haeftenus, o.s.b., Regia via crucis auctore D. Benedicto Haefteno Ultraiectino reformati monasterii Affligeniensis ordinis S. Benedicti praeposito.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1635.- 404 p.: ill.; 8^o.

Lit. BCNI 8834. NBW XI (1985) kol. 348. McRae 122. Cf. Held 94-95. Judson & Van de Velde 71. Landwehr, Emblem and fable books 271. Boekillustratie Moretussen, 29a-b.

Ex. Antwerpen, UFSIA, Rg, 3024 F 2. Antwerpen, MPM, R 57.13.

D 70

Guilielmus Becanus, s.j., Serenissimi principis Ferdinandi, Hispaniarum infantis, S.R.E. cardinalis triumphalis introitus in Flandriae metropolim Gandavum. Auctore Guilielmo Becano S[ocietatis] J[esu].- Antwerpen: Joannes Meursius, 1636.-67 p.: ill.; pl^o.

Drukkersmerk: linksonder ‘Pet. Paul Rubens pinxit’; rechtsonder ‘Corn[elius] Galle sculpsit’. De talrijke andere afbeeldingen werden

[p. 130]

niet naar Rubens gegraveerd.

Lit De Backer & Sommervogel I, kol. 1089, 3. Landwehr, Splendid ceremonies 96. Cf. Judson & Van de Velde p. 256 (met vermelding dat het drukkersmerk op afb. 205 o.m. ook voorkomt op: M. Bonacina, Opera omnia, Antwerpen, Joannes Meursius, 1632).

Ex. Antwerpen, MPM, B 15. Antwerpen, SB, K 9306.

D 71

-	Opera Iusti Lipsii. 4. Voll. Antverp. [in Folio.] (Cat. A. Rubens, p. 9, kol. 1).

Justus Lipsius, Justi Lipsii v[iri] c[larissimi] Opera omnia, postremum ab ipso aucta et recensita, nunc primum copioso rerum indice illustrata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1637.- 4 dln. (CLX, 477; 542; 797; 624 p.): ill.; f^o.

Lit. BCNI 9034. Anvers Cat. Paris (1954) 383. BB III, p. 1024-1028, L-407. McRae 159 (vermeldt de editie van 1614; zie D10). Held 27. Judson & Van de Velde 73-74. Boekillustratie Moretussen, 48a-b & f-g. Lipsius. Cat. Leuven (1997), 107.

Ex. Antwerpen, MPM, R 60.2 & B 1017. Antwerpen, SB, C 970. Antwerpen, UFSIA, CB, P 15.47. Brussel, KB, VH 12.981 C RP.

Zie ook E204.

D 72

-	Recueil des diverses pieces pour la defencse de la reine Mere. [in Quarto.] (Cat. A. Rubens, p. 23, kol. 2).

Matthieu de Morgues, Diverses pièces pour la défense de la Royne Mère du Roy très-chrestien Louys XIII. Faites et reveues par Messire Matthieu de Morgues Sr de St. Germain, conseiller & prédicateur ordinaire du Roy trèschrestien, & conseiller, prédicateur & premier aumonier de la Royne Mere de sa Maiesté.- [Antwerpen: Balthasar Moretus, 1637].- 801 p.: ill.; f^o. Gegraveerde titelpagina.

Hoewel in Cat. A. Rubens een quarto is vermeld en de beschreven druk een klein-folioformaat is, zal het hier toch om één en dezelfde editie gaan, die op grond van Inv. 1590-1650 aan Balthasar Moretus is toe te schrijven. Het exemplaar bewaard in het MPM, is hiervan een archivalisch testimonium. Het verschil in afmetingen tussen quarto en klein-folio is bovendien vrij gering. Deze bundel bevat elf teksten die tussen 1631 en 1637 werden gedrukt en derhalve zelfstandig kunnen voorkomen.

Lit. Anvers Cat. Paris (1954) 391-392. Cioranescu, 17.s. 50518. McRae 186. Held 32. Judson & Van de Velde 75, 412 [115].

Ex. Antwerpen, MPM, B 832.

[p. 131]

D 73

Stephanus Simoninus, Stephani Simonini Sequani s[acrae] th[eologiae] & j[uris] can[onici] doct[oris] Silvae Urbanianae seu gesta Urbani VIII pont[ificis] opt[imi] max[imi].- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1637.- 179 p.: ill.; 4^o.

De koperplaat van de titelprent gesneden voor het boek van M.C. Sarbievius (D58) werd opnieuw gebruikt; nieuwe opschriften werden er evenwel op gegraveerd.

Lit. Van den Wijngaert, Inv. 241bis. McRae 285. Judson & Van de Velde, p. 267 sub 62.

Ex. Antwerpen, MPM, R 57.11. Antwerpen, SB, C 1540. Gent, UB, BL 319.

D 74

Jean Boyvin, Le siège de la ville de Dole capitale de la Franche-Comté et son heureuse délivrance. Descrits par M. Jean Boyvin conseiller de Sa Maiesté en son souverain parlement à Dole.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1638.- 313 p.: ill.; 4^o.

Lit. Cioranescu, 17.s. 16184. McRae 41. Held 12. Judson & Van de Velde 76. Boekillustratie Moretussen, 49a.

Ex. Antwerpen, MPM, A 396 & R 57.12. Antwerpen, SB, K 7227.

D 75

Philippus Chiffletius, Sacrosancti et oecumenici concilii Tridentini Paulo III, Julio III et Pio IV, pontificibus maximis celebrati canones et decreta. Quid in hac editione praestitum sit, sequens Philippi Chiffletii, abbatis Balernensis et ecclesiae Vesontinae canonici et vicarii generalis, praefatio indicabit.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1640.- 358, LXXII p.: ill.; 12^o.

Lit. BCNI 9302. Rubens, Letters, p. 411, Let. 245. Judson & Van de Velde 77.

Ex. Antwerpen, MPM, A 1489. Antwerpen, SB, E 77596 & E 84092. Antwerpen, UFSIA, Rg, 4110 F 9.

D 76

Luitprands Ticinensis, Luitprandi subdiaconi Toletani, Ticinensis diaconi, tandem Cremonensis episcopi Opera quae extant. Chronicon et adversaria nunc primum in lucem exeunt P. Hieronymi de La Higuera Societ[atis] Jesu presbyteri, D. Laurenti Ramirez de Prado consiliarii regii notis illustrata.- Antwerpen: Balthasar Moretus, 1640.- XLVIII, 592 p.: ill.; f^o.

Lit. De Backer & Sommervogel IV, kol. 370, 4. Palau y Dulcet VII, p. 711, 143650. Anvers. Cat. Paris (1954) 393-394. McRae 164. Held 29. Judson & Van de Velde 78-79.

Ex. Antwerpen, MPM, R 52.7. Antwerpen, SB, K 6884.