De Gulden Passer. Jaargang 40

[p. 12]

In memoriam Irène Vertessen
(Antwerpen: 25-2-1917 - 26-4-1962)

De schare van vrienden was groot die de nog jonge Irène Vertessen op 30 april 1962 naar Schoonselhof begeleidde, en nog aanzienlijker was het aantal, dat haar was komen groeten bij de baar: er werd afscheid genomen van een edel mensenkind, een begaafd verstand, een trouwe levenskameraad, een voor humor toegankelijke geest, een van poëzie vervuld hart.

Velen hebben haar gekend zeer zeker, maar weinigen konden haar benaderen, omdat zij, door het leven getroffen van jongsaf aan, gemakkelijk achterdocht koesterde in haar ogen en wel eens een geldigheidsdrang doorzette zo scherp, dat op slag (en voor goed!) bruggen werden opgetrokken.

Irène Vertessen was een bijzondere persoonlijkheid. Door haar opleiding voor de klassieke letteren bestemd, maar door de omstandigheden van haar temperament gedreven naar de hogere administratie van archieven, bibliotheken en musea, vergaarde zij kennis, die - gestuwd door een merkwaardig en snel functionerend geheugen - wel zeer algemeen, maar meteen zeldzaam mocht heten. Zij had bovendien historisch inzicht in de zaken van vroeger en nu, terwijl de zin voor het doorschouwen van de mensen, van personen en geleerden, waarvan de gestalte haar jarenlang bijbleef, haar een blik op het leven waarborgde die haar een stevige overtuiging ingaf. Was zij zich van een en ander wel bewust, haar dienstvaardigheid was voorbeeldig ten opzichte van elk initiatief en als reiskameraad was zij de - eventueel zingende - luchtigheid zelf!

Hoe rijk zou dergelijk leven geworden kunnen zijn, had het zich verder mogen uitstrekken dan over de haar gegunde 45 jaren, waarvan vele maanden door pijn en lijden versomberd werden.

Heeft zij zich, in het bewustzijn van wat haar te wachten stond, dáarom met hart en ziel gegeven aan de bezigheden die haar lief

[p. *3]

Irene Vertessen (1917-1962)

[p. 13]

waren, want naast de dagtaak bekoorde haar het plaatselijke verenigingsleven der geleerde genootschappen? Bovendien werd zij bereid gevonden om te gelegener tijd tekstuitgaven te bezorgen, bruikbare bibliografische lijsten aan te leggen of gedegen boekbesprekingen te leveren.

De tragedie van haar bestaan is evenwel geweest, dat zij het niet heeft mogen brengen tot de academische bekroning van haar studie-leven. Steeds opnieuw begon zij aan haar theses, maar 't duurde niet lang of het werk werd onderbroken door een of ander incident: de promotors werden door de dood getroffen of door ziekte.

Arme Irène, hoezeer werd u de innerlijke vrede geweigerd. Velen waren dan ook begaan met uw lot, al spraken zij er niet steeds over om u niet te kwetsen. Enkelen slechts hebben u wel stil zien wenen, want de sterksten kunnen tot deemoed gebracht worden, en dan kon ook blijken hoe keurig en mild uw gemoed zich - tot zelfs in verzen, klassiek van trant - wist uit te storten.

Irène Vertessen laat nu voor goed een leemte in het bestuurscomité van de ‘Antwerpsche Bibliophielen’, van de Antwerpse afdeling van ‘Ex Oriente Lux’, in de ‘Vlaamse Vereniging van Bibliotheek-, Archief- en Museumpersoneel’, in het Uitvoerend comité van het Dotatiefonds, in de congressen die zij met vlijt en kritisch volgde, onder de medewerkers van ‘Bibliotheekgids’ en ‘Lektuurgids’, etc. etc.

Zolang het leven in ons blijft, zal de herinnering aan haar wezen met weemoed geladen zijn, maar toch geen droefheid opwekken, omdat zijzelf het ons zou hebben ontraden! Wij danken haar voor wat zij gegeven heeft door de directheid van haar persoon.

Ger Schmook

2 november 1962

[p. 14]

Activiteiten

1937-1938: Licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent: Bijdrage tot de studie van den Genius Augusti.
1939-1940: Lerares Stedelijk Atheneum voor meisjes, Antwerpen.
1 aug. 1944 - 15 nov. 1948: Assistente bij het Stadsarchief te Antwerpen.
	Werkte er o.m. aan:
	1. Inventaris Van Immerseel (Insolvente Boedelskamer).
	2. Catalogus van de pamfletten berustende op het Stadsarchief te Antwerpen. 1948. 8 blz., 900 steekkaarten. - Werk Stedelijke Middelbare School voor opleiding van bibliotheek- archief- en museumpersoneel, schooljaar 1947-1948.
	3. Inventaris der notariële protocollen van het Stadsarchief - Oud archief, Antwerpen; met voorw. door F. Blockmans. Antw., Stadsarchief, 1948. 123 blz. In samenw. met J. van Roey en R. de Roo.
1946-1960: Lerares volkshogeschool Instituut Emiel Vandervelde (klassieke talen).
16 nov. 1948 - 30 juni 1952: Assistente en assistent-dienstleider (vanaf 1 jan. 1949) bij de Stedelijke Bibliotheken (Stadsbibliotheek) Werkte er o.m. aan:
	1. Aanvulling op A. Dermul en H.F. Bouchery: Bibliographie betreffende de Antwerpsche drukkers. Antw., 1938.
	2. Catalogus van Antwerpse drukkers.
1 juli 1952 - 31 juli 1960: Adjunct-conservator bij de Oudheidkundige Musea (Vleeshuis). Verleende haar medewerking aan tentoonstellingen en catalogussen daarop betrekking hebbende:
	1. Wapenverzameling legaat J. Sieren; tentoonstelling in de Oudheidkundige musea, Vleeshuis, 20 juni - 30 sept. 1954.
	2. Munten en penningen van alle tijden; tentoonstelling in de Oudheidkundige Musea, Vleeshuis, in samenw. met het Europees genootschap voor munt- en penningkunde van 12 juni 1955 af.
	3. Inventaristentoonstellingen en catalogussen van de Oudheidkundige Musea, Vleeshuis, 1954-1960.
		IV. Glas. Ceramiek. 1954.
		VI. IJzersmeedwerk. 1957.

[p. 15]

	VII. Edelsmeedwerk. Edelstenen. Juwelen. Horloges. 1958.
	VIII. Egypte. 1959.
	IX. Tin. 1959.
	X. Koper en brons. 1960.
1956- . Lerares bij de Stedelijke Middelbare School voor opleiding van bibliotheek-, archief- en museumpersoneel (Numismatiek, Profane iconografie).
1 aug. 1960-1962. Adjunct-conservator bij het Museum Plantin-Moretus (Stedelijk Prentenkabinet). Maakte een aanvang met de redactie van de wetenschappelijke catalogus van oude prenten.
Ondertussen was een doctoraal proefschrift over ‘De Lipsius-correspondentie in het Museum Plantin-Moretus’ in voorbereiding. Het werk werd evenwel door haar dood onderbroken en zal worden uitgewerkt door haar promotor Prof. Dr A. Gerlo.

Verenigingsleven

1935-1936:	Secretaresse van de faculteitskring ‘Klassieke Kring’, Rijksuniversiteit Gent.
1948-1952:	Penningmeesteresse ‘Jeugdgemeenschap voor kunstbeleven’, Antwerpen.
1949-1962:	Secretaresse ‘Ex Oriente Lux’, afd. Antwerpen.
1949-1962:	lid van Genootschap voor Antwerpse geschiedenis (lezing op 4-2-1953 over ‘Prospecties op het terrein van de bibliografie van de Antwerpse drukkers’; lezing op 1-9-1954 over ‘Het numismatisch bezit der Oudheidkundige musea te Antwerpen’).
1958-1962:	Secretaresse ‘Vereeniging der Antwerpsche Bibliophielen’.

Lijst van werken en bijdragen
(Samengesteld door I. Vervliet-Regemortels)

1948 De verering van de Genius van de keizer in het Romeinse Rijk. Leuven, Alfonsusdrukkerij. 4 blz. - Overdr. uit: Handelingen van het XVIIde Vlaams philologencongres. Leuven 1947, 103-106. Pleidooi voor de klassieke schrijvers. 4 blz. - In: Kunstbeleven. II. febr. 1948, 12-15.

[p. 16]

1949 Een gelukkig mens: de dichter Horatius. 4 blz. - In: Kunstbeleven. II. juli 1949, 27-30.

1950 De bibliotheek van het Vatikaan 1475-1950. 1 blz. - In: Bibliotheekgids. XXVI. 1950, 36. O muze sta mij bij... 1 blz. - In: Rijmgalm opgedragen aan den Heer Mijnheer Gerardus Edwardus Carolus Schmook. Antw., 1950, 3.

1951 Plautus. De bluffer, vert. en ing. door I. Vertessen. Antw., Nederlandsche Boekhandel, 1951. X, 70 blz. - Klassieke galerij, 55. Nieuwjaar, Nieuwjaarswensen, Nieuwjaarsverzen. 2 blz. - In: Kroniek; orgaan van Stabuco. IX. 1951, 27-29.

1952 Boekbespr.: W. Rust, Lateinisch-griechische Fachwörter des Buch- und Schriftwesens. Leipzig, 1950. - In: Bibliotheekgids. XXVIII. 1952, 13. Boekbespr.: H. Fuchs, Aus Theorie und Praxis der Bibliotheken. Hamburg, 1952. - In: Bibliotheekgids. XXVIII. 1952, 106-107.

1953 Prospecties op het terrein van de bibliografie van de Antwerpse drukken. Antw., Nederlandsche Boekhandel, 12 blz. - Overdr. uit: De Gulden Passer. XXXI. 1953, 230-241. Een pamflettencatalogus en zijn problemen. 4 blz. In samenw. met I. Regemortels. - In: Bibliotheekgids. XXIX. 1953, 1-4. Boekbespr.: Bibliographie historischer Zeitschriften 1939-1951, bearb. von H. Kramm. Marburg, 1952. - In: Bibliotheekgids. XXIX. 1953, 42.

1954 Les médailleurs anversois aux XVIe et XVIIe siècles. 2 blz. - In: Anvers, ville de Plantin et de Rubens. Paris, 1954, 131-132.

[p. 17]

Een ‘Hoekje voor de vrouw’ in Sodipa. 1 blz. - In: Sodipa; maandblad van het personeel van de Stad Antwerpen. II. febr. 1954, 9. Boekbesprekingen. - In: Lektuurgids; bibliografisch tijdschrift. I-IX. 1954-1962, passim.

1955 Het numismatisch bezit van de Oudheidkundige Musea der Stad Antwerpen. 3 blz. - In: Alliance numismatique européenne. - Europees genootschap voor munt- en penningkunde; publication mensuelle. Maart 1955, 28-30. Een belangrijke aanwinst voor de majolica-collectie van het Vleeshuis. De schenking Jacobs van Merlen. 3 blz., afbn. - In: Antwerpen. I. 1955, 168-170. De medailles. 8 blz. - In: Antwerpens gouden eeuw; kunst en kultuur. Antw., 1955, 143-150. De munten. 7 blz. - In: Antwerpens gouden eeuw; kunst en kultuur. Antw., 1955, 150-156. Musea. 2 blz. - In: Bibliotheekgids. XXXI. 1955, 109-110. Boekbespr. Kirchner J. Scriptura Latina libraria a saeculo primo usque ad finem medii aevi. Muenchen, 1955. - In: Bibliotheekgids. XXXI. 1955, 110-111.

1956 De medailles. 4 blz. - In: Scaldistentoonstelling; catalogus. Antw., 1956, 161-164. De munt te Antwerpen van Karel V tot Maria Theresia. 5 blz. - In: Scaldistentoonstelling; catalogus. Antw., 1956, 156-160.

1957 De humanistische wereld van de XVIde eeuw in één boekje verzameld: Het Album Amicorum van Abraham Ortelius. 4 blz., afbn. - In: Antwerpen. III. 1957, 98-101. De inventaristentoonstelling IJzersmeedwerk in het Museum Vleeshuis. 2 blz., afbn. In samenw. met L. Kesteloot. - In: Antwerpen. III. 1957, 52-53.

1958 Het leven in een Romeinse villa. Antw., De Sikkel. 32 blz., afbn, krtn. - Historische verhalen, VI, 1.

[p. 18]

Een onuitgegeven gedicht van Christoffel Plantin in het Album Amicorum van Abraham Ortelius. Antw., Nederlandsche Boekhandel, 1958. 3 blz., facs. - Overdr. uit: De Gulden Passer. XXXVI. 1958, 88-90. Bij de inventaristentoonstelling in het Vleeshuis ‘Edelsmeedwerk, edelstenen, juwelen, horloges’. 2 blz., afbn. In samenw. met L. Kesteloot. - In: Antwerpen. IV. 1958, 58-59. Boekbespr.: Twintig eeuwen Belgische munt. Brussel, 1958. - In: Bibliotheekgids. XXXIV. 1958, 41.

1961 Boëtius en Schelte a Bolswert, bekende graveurs uit de kring rond Rubens. Antw., Algemene drukkerijen Lloyd anversois. - Overdr. uit: Antwerpen. VII. 1961, 142-147. Stedelijk Prentenkabinet. 3 blz., afb. - In: Antwerpen en zijn musea. Antw., 1961, ongepag.

1962 Een brief van J. Lipsius. Antw., De Sikkel. 32 blz., afbn, krt. - Historische verhalen, IX, 6. Inventaris van tekeningen van Rik Wouters aanwezig in het Stedelijk Prentencabinet te Antwerpen. 9 blz. In samenw. met D. Biestraeten. - In: Avermaete, R. Rik Wouters. Brussel 1962, 273-281.