Den Gulden Winckel. Jaargang 30

Pol de Mont †

TE Berlijn is plotseling in den ouderdom van 74 jaar overleden de Vlaamsche dichter, romanschrijver en kunsthistoricus Pol de Mont, die door zijn onvermoeid strijden voor de Nederlandsche taal veel

POL DE MONT,
de Vlaamsche voorvechter, dichter en criticus, die te Berlijn overleden is.

heeft bijgedragen tot het bekend maken van de Vlaamsche litteratuur in ons land en van de Nederlandsche in Vlaanderen.

Hij was het, die Hélène Swarth er toe gebracht heeft om haar verzen in het Nederlandsch te schrijven, nadat zij aanvankelijk met Fransche gedichten had gedebuteerd; hij is het geweest, die door zijn opstel in De Gids over Guido Gezelle tot het bekend maken van dezen dichter in ons land het meest heeft bijgedragen.

Zijn talent als schrijver was niet zoo heel groot, al heeft hij menig leutig liedje gezongen. Maar hij heeft de verdienste gehad, dat hij, in een tijd toen men nog niet of weinig aan fraaie uitgaven dacht, den moed bezat om zijn gedichten - wij denken hier aan de uitgave van Iris - te laten illustreeren en royaal uit te geven.

De verdiensten van Pol de Mont liggen dus niet in engeren zin in de litteratuur en kunst, maar, zooals een landgenoot van hem bij zijn dood getuigd heeft, is hij de grootste levenswekker geweest van het artistieke gevoel in het Vlaamsche volk.

Na den vroegen dood van Rodenbach was Pol de Mont de eerste geweest, de Koning in het land der Brabantsche en Vlaamsche dichters en kunstenaars.

Hij had, gelukkig, ook een koninklijk temperament en het koninklijk gebaar, aldus zijn landnoot. Brabantsch, zoo men wil, Spaansch Bra-

[p. 154]

bantsch zullen sommigen niet zonder zekere ironie zegge, maar stijlvol en niet zonder grootheid. Vroolijkheid, gulheid, geestdrift en ook een tikje sentimentaliteit waren de hoofdbestanddeelen van zijn persoonlijkheid en dit alles gedragen door een breed rhythme. Rubens was zijn held en wij herinneren ons nog, hoe we het eens waagden Breughel boven Rubens te noemen. ‘Zoo kan de jeugd slechts spreken’, luidde de Monts protest, ‘wie de volheid van het leven kent, leert Rubens als den grooten meester, als den grooten leermeester vereeren’.

De volheid van het leven! Hoezeer heeft hij het bemind en hoezeer er zich aan overgegeven! Maar steeds moest dit leven door schoonheid en kunst geadeld worden. Door schoonheidsbesef wilde hij ook zijn volk weer groot maken. Het aantal populaire lezingen over artistieke onderwerpen, dat hij gehouden heeft, evenals het aantal populaire artikelen over kunst en poëzie, zelfs tot in de kleinste blaadjes, is met honderden te tellen. Zoodra hij conservator van het museum te Antwerpen werd, hield hij iederen Zondag college over de hem toevertrouwde kunstschatten. Later, toen de Vlaamsche strijd steeds feller werd, is hij ook op menige meeting als redenaar opgetreden. Niet zonder eenige breedsprakigheid misschien, maar zeer zeker ook niet zonder warmen gloed.

De jongeren hebben de Mont niet altijd voldoende gewaardeerd. Daarom is het des te mooier, dat hij steeds de jongeren heeft kunnen waardeeren.

Evenals hij jaren lang voor de edele kunst van Guido Gezelle gestreden heeft, zelfs in een tijd, toen die nog miskend werd door sommigen, die zich thans onder de officieele Gezelle-promotors rekenen, is hij later ook voor Van Nu en Straks in de bres gesprongen en menige beschouwing van hem over hun werk is destijds in Vlaamsche en Hollandsche couranten en tijdschriften verschenen.

Want ook het bekend maken van Vlaanderen in het Noorden en van Nederland in het Zuiden, had Pol de Mont zich tot taak gesteld en nu er onder de jongeren zooveel over Groot-Nederland gesproken wordt, zou het wel zeer onbillijk zijn, dezen werker van de eerste ure niet steeds dankbaar te herdenken.