Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 496]

tekstkritische noten

121

De vedele es van so zoeter aert,¹
Al ware een hertze jonc bezwaert,²

Chanson. Grote coupletten met R. en coda. Melodie in canzonevorm. Wolf Kongreβber.

1 vedele: het vedelspel duidt, evenals het bonghen en het akaren, in dit lied de coitus aan.

2 bezwaert, ‘bedroefd’.

[p. 497]

 

Dat spel soudze verbliden.

 

Vor alle dinc hebbict begaert,⁴

5

Nu grijst mijn top, nu graeut mijn baert,⁵

 

Vruechden mi ontgliden.

 

Haddic minen stoc ghespaert,⁷

 

Doe hi was stijf ende wael ghesnaert,

 

Sone stondic niet beziden.

 

 

10

Wat saelt gheclaecht? doch eist also.

 

Dat es mijn hertze gar onvro¹¹

 

Als een versteken vedel man.¹²

 

Bonghen, akaren, vedel spel¹³

 

Ghevoucht den jonghen hertzen wel,

15

Want alle vruechden clever an.

 

Ich haen ‘verdorven mijn ghestel¹⁶

 

Int vedelen, dat mi rauwen sel.

 

Daer nes een ander up nochtan:¹⁸

 

Hi sceiter van dies niet en can.¹⁹

 

 

20

Dat bongen es vul der vroilicheit.

 

Als men de bonge te pointe leit

 

Ende menre up speilt gheringhe,

 

So mense dan gheringher sleit,^21-23

 

Te meer haer luut te zuetzer gheit.

4 hebbict, hs. hebbic; de aanvulling is van N. Geerts.

5 top, ‘kruin’ (of: ‘kuif’?).

7 stoc, ‘phallus’.

11 dat, ‘daarom’; verg. dies in r. 40.

12 versteken, ‘afgedankt’. vedelman: geen andere plaatsen bij Verdam.

13 bonghen, akaren: een bonghe (verg. lied 38) is een trommel die in de hand werd gehouden, een akare een keteltrom of pauk; van de ww. bonghen en akaren geeft Verdam alleen maar voorbeelden uit ons liedboek.

16 ghestel, ‘instrument’.

18 nes, hs. es; de aanvulling is van Verdam; de regel moet betekenen: ‘niettemin, er zit niets anders op’.

19 ‘wie er niets (meer) van terechtbrengt, houdt ermee op’.

21-23 verg. lied 38, r. 20-21.

[p. 498]

25

Mi huecht, dat icker of zinghe!²⁵

 

Haddic ghespaert mijn aerbeit,

 

Het stonde mir bas dant mir nu steit,

 

Nu trueric zonderlijnghe.

 

 

 

Wat saelt gheclaecht etc.

 

 

30

Akaren dat es wel also zoet.³⁰

 

Als men de const te rechte doet,

 

So gheift se also zuetzen clanc.

 

Mijn hijsterment was wilen goet.³³

 

Doe haddic tallen vruechden spoet,

35

Wat ic nu doe, dats zonder danc.³⁵

 

Die hem mestroost, hine es niet vroet,³⁶

 

Na dien dat emmer wesen moet.³⁷

 

Ic houds mi anden goeden dranc!³⁸

 

 

 

Wat saelt gheclaecht etc.

40

Dies es mijn hertze etc.

 

Als een versteken etc.

 

Bongen, akaren etc.

25 ‘ik geniet er nog van terwijl ik ervan zing’.

30 ‘het paukenspel is even aangenaam’.

33 hijsterment, ‘instrument’.

35 ‘met wat ik nu doe, kan ik geen eer meer behalen’.

36 die hem mestroost, ‘wie er wanhopig over wordt’.

37 ‘omdat het nu eenmaal zo moet zijn’.

38 ‘ik (ben niet zo gek er wanhopig over te worden maar) zoek mijn troost bij de edele wijn’.