Groot vakantieboek

De Dansende Koe
Door P.L. Travers

Maria Poppins was een heel zonderlinge, maar ook heel goede kinderjuffrouw. Jannie en Michiel hielden veel van haar, want vertellen dat ze kon! Enfin, dat kun je nu gaan lezen.

Jannie had oorpijn en lag in bed met de zijden nopjeszakdoek van Maria Poppins om haar hoofd gebonden.

‘Wat is het voor een gevoel?’ wilde Michiel weten.

‘Alsof ze binnen in mijn hoofd aan het schieten zijn,’ zei Jannie.

‘Met kanonnen?’

‘Nee, met proppeschieters.’

[p. 114]

‘O,’ zei Michiel. En hij had bijna zelf ook oorpijn willen hebben. Het klonk zo opwindend.

‘Zal ik je een verhaal vertellen uit een van de boeken?’ zei Michiel en hij liep naar de boekenplank.

‘Nee. Daar kan ik helemaal niet tegen,’ zei Jannie, terwijl ze haar hand tegen haar oor hield.

‘Zal ik dan maar bij het raam gaan zitten en je vertellen wat er buiten gebeurt?’ ‘Ja, graag,’ zei Jannie.

Michiel bleef dus de hele middag in de vensterbank zitten en vertelde haar alles wat er in de laan gebeurde. En soms waren zijn vertelsels erg vervelend en soms erg opwindend.

‘Daar is admiraal Boem!’ zei hij op een keer. ‘Hij is zijn hek uitgekomen en loopt vlug de laan af. Daar komt hij aan. Zijn neus is roder dan ooit en hij draagt een hoge hoed. Nu gaat hij langs het huis hiernaast...’

‘Zegt hij “Duizend bommen en granaten!”?’ vroeg Jannie.

‘Dat kan ik niet horen. Ik denk van wel. Daar is het tweede dienstmeisje van juffrouw Leeuwerik in de tuin van juffrouw Leeuwerik. En Jan Ziezo is in onze tuin en veegt de bladeren op en kijkt naar haar over de schutting. En nu gaat hij zitten om uit te rusten.’

‘Hij heeft een zwak hart,’ zei Jannie.

‘Hoe weet je dat?’

‘Hij heeft het me verteld. Hij zei dat zijn dokter zei, dat hij zo weinig mogelijk moest doen. En ik hoorde Pa zeggen, dat wanneer Jan Ziezo doet wat zijn dokter hem gezegd heeft, hij hem de laan zal uitsturen. O, wat bonst het en bónst het!’ zei Jannie, terwijl ze weer naar haar oor greep.

‘Héla!’ zei Michiel opgewonden vanaf het raam.

‘Wat is er?’ riep Jannie, en ze ging rechtop zitten. ‘Zeg het me alsjeblieft.’ ‘Iets heel vreemds. Er loopt een koe in de laan,’ zei Michiel, die op en neer wipte op de vensterbank.

‘Een koe? Een echte koe... zo maar middenin de stad? Wat gek! Maria Poppins,’ zei Jannie, ‘er loopt een koe in de laan. zegt Michiel.’

‘Ja, en ze loopt heel langzaam, en ze steekt haar kop over ieder hek en kijkt om zich heen alsof ze iets verloren heeft.’

‘Ik wou, dat ik het kon zien,’ zei Jannie spijtig.

‘Kijk!’ zei Michiel, die naar beneden wees toen Maria Poppins bij het raam kwam. ‘Een koe. Is dat niet gek?’

Maria Poppins wierp een vlugge, scherpe blik de laan af. Ze maakte een gebaar van verrassing.

‘Helemaal niet,’ zei ze, terwijl ze zich naar Jannie en Michiel keerde. ‘Dat is helemaal niet gek. Ik ken die koe. Ze was een heel goede vriendin van mijn moeder en ik raad je aan om beleefd over haar te spreken.’ Ze streek haar schort glad en keek hen allebei heel streng aan.

‘Kent u haar al lang?’ vroeg Michiel lief, in de hoop dat wanneer hij heel beleefd was hij iets meer over de koe zou horen.

‘Al van vóór de tijd dat ze naar de koning ging.’

‘En wanneer was dat?’ vroeg Jannie met een zachte en aanmoedigende stem. Maria Poppins staarde voor zich uit, haar ogen gericht op iets, dat ze niet konden zien. Jannie en Michiel hielden hun adem in en wachtten.

‘Het was lang geleden,’ zei Maria Poppins met een peinzende vertelstem. Ze zweeg even alsof ze zich de gebeurtenissen voor de geest haalde die honderden jaren geleden gebeurd waren. Toen ging ze dromerig verder, terwijl ze voortdurend naar het midden van de kamer staarde, maar zonder dat ze iets zag.

‘De rode koe ... zo werd ze genoemd. Ze was iemand van gewicht en bovendien was ze gelukkig (dat zei mijn moeder tenminste). Ze sleet haar leven op

[p. 115]

de beste weide van de hele streek ... een grote wei vol boterbloemen zo groot als tafelborden en paardebloemen die heel wat groter dan bezems waren. De wei was helemaal geel en goud van de boterbloemen en paardebloemen die kaarsrecht overeind stonden, net soldaten. Telkens wanneer ze het hoofd van een soldaat opat, groeide er een ander voor in de plaats, met een groene soldatenjas en een gele kolbak.

Ze had daar altijd gewoond ... ze vertelde mijn moeder vaak dat ze zich niet de tijd kon heugen dat ze niet in die wei gewoond had. Haar wereld werd begrensd door groene heggen en de hemel, en van wat daar buiten was kende ze niets.

De rode koe was een heel deftige koe, ze gedroeg zich altijd als een volmaakte dame en ze wist wat hoorde en wat niet. Bij haar was iets òf zwart òf wit ... er was geen sprake van dat het grijs of misschien rose kon zijn. Mensen waren goed of slecht ... daartussen was niets. Paardebloemen waren òf zoet òf zuur ... er waren nooit halflekkere.

Ze had een heel druk leven. Haar ochtenden waren bezet met lesgeven aan het rode kalf, haar dochter, en 's middags leerde ze het kleintje manieren en loeien en alles wat een zeer welopgevoed kalf behoort te weten. Daarna gingen ze middageten, en de rode koe liet het rode kalf zien hoe het een goed grashalm van een slechte kon onderscheiden; en wanneer haar kind 's avonds was gaan slapen, ging ze naar een hoek van de wei om te herkauwen en haar eigen kalme gedachten te denken.

Al haar dagen waren precies hetzelfde. Het ene rode kalf groeide op en ging weg, en een ander kwam er voor in de plaats. En het was begrijpelijk dat de rode koe ging denken dat haar leven altijd net zo zou blijven als het geweest was ... eigenlijk vond ze dat ze niets beters kon verlangen dan dat alle dagen eender zouden zijn tot het eind van haar leven.

Maar net op het ogenblik dat ze die



gedachten dacht, werd ze, zoals ze later aan mijn moeder vertelde, beslopen door het avontuur. Het overviel haar op een avond dat de sterren zelf er uitzagen als paardebloemen aan de hemel en dat de maan een grote madelief tussen de sterren leek.

Die avond, lang nadat het rode kalf was gaan slapen, stond de rode koe plotseling op en begon te dansen. Ze danste onstuimig en mooi en precies in de maat, ofschoon ze niet op muziek danste. Soms was het een polka, soms een schotse drie en soms een speciale dans die ze zelf bedacht. En tussen die dansen door maakte ze reverences en diepe buigingen en sloeg met haar kop door de paardebloemen.

‘Tjonge jonge!’ zei de rode koe bij zichzelf toen ze aan een horlepijp begon. ‘Wat raar! Ik heb dansen altijd niet netjes gevonden, maar dat kan toch niet nu ik zelf dans. Want ik ben een modelkoe.’

En ze ging door met dansen en had ontzettend veel plezier. Maar op het

[p. 116]

laatst werd ze moe en ze vond, dat ze genoeg gedanst had en wilde gaan slapen. Maar tot haar grote verbazing merkte ze dat ze niet met dansen kon ophouden. Wanneer ze naast het rode kalf wilde gaan liggen, wilden haar poten dat niet. Die bleven huppelen en springen en namen haar vanzelfsprekend mee. Steeds maar de wei rond, springen en walsen en op haar tenen lopen.

‘Lieve help!’ mompelde ze af en toe opeen damesachtige toon. ‘Wat buitengewoon wonderlijk!’ Maar ze kon niet ophouden.

's Morgens danste ze nog en het rode kalf moest zijn ontbijt van paardebloemen helemaal alleen verorberen, want de rode koe kon niet stil genoeg staan om te kunnen eten.

De hele dag danste ze door, de weide op en neer en de weide rond, met het rode kalf jammerlijk loeiend achter haar aan. Toen de tweede avond viel, en ze nog altijd danste en nog altijd niet kon ophouden, werd ze erg ongerust. En tegen het einde van een week van dansen was ze bijna gek. ‘Ik moet naar de koning om er over te spreken,’ besloot ze, terwijl ze met haar kop schudde.

Ze kuste dus het rode kalf en zei dat het zich netjes moest gedragen. Daarna keerde ze zich om en danste de wei uit om het de koning te gaan vertellen.

De hele weg legde ze dansend af en ze rukte onderweg van de heggen groene spruitjes die ze opat, en iedereen die haar zag bleef haar vol verbazing aanstaren. Maar niemand was verbaasder dan de rode koe zelf.

Eindelijk kwam ze bij het paleis van de koning. Zo trok met haar bek aan de bel, en toen de poort open ging, danste ze naar binnen het brede tuinpad af, tot ze bij het bordes kwam, dat naar de troon van de koning leidde.

Op de troon zat de koning, druk bezig met het maken van een nieuw stel wetten. Zijn secretaris schreef ze één voor één op in een rood notitieboekje, zodra de koning ze bedacht had. Er waren overal hovelingen en hofdames, allemaal heel kostelijk uitgedost en ze praatten allemaal tegelijk.

‘Hoeveel heb ik er vandaag gemaakt?’ vroeg de koning, en hij wendde zich tot zijn secretaris. De secretaris telde de wetten, die hij in het rode notitieboekje geschreven had.

‘Twee en zeventig, Majesteit,’ zei hij met een diepe buiging, waarbij hij moest oppassen niet te struikelen over zijn ganzeveer, die uitzonderlijk groot was. ‘Hm. Niet slecht voor een uur werk,’ zei de koning met een gezicht alsof hij erg met zichzelf ingenomen was. ‘Dat is genoeg voor vandaag.’ Hij stond op en schikte zijn hermelijnen mantel netjes in de plooi.

‘Laat mijn rijtuig voor komen. Ik moet naar de kapper,’ zei hij majesteitelijk. Op dat ogenblik zag hij dat de rode koe er aan kwam. Hij ging weer zitten en pakte zijn skepter.

‘Hé, wat is dat daar?’ vroeg hij toen de rode koe naar het bordes danste.

‘Een koe, Majesteit!’ antwoordde ze eenvoudigweg.

[p. 117]

‘Dàt kan ik wel zien,’ zei de koning. ‘Ik heb nog altijd twee ogen. Maar wat wilt u? Vlug een beetje, want ik heb een afspraak met de kapper om tien uur. Hij wacht niet op me na die tijd en ik móét mijn haren laten knippen. En houd in vredesnaam op met dat gewiegel en gewaggel!’ vervolgde hij geprikkeld ‘Ik word er helemaal draaierig van.’

‘Helemaal draaierig!’ echoden alle starende hovelingen.

‘Dat is het nu juist wat mij mankeert, Majesteit. Ik kàn niet ophouden!’ zei de rode koe treurig.

‘Niet ophouden? Onzin!’ zei de koning woedend. ‘Houd dadelijk op! Ik, de koning, beveel het u!’

‘Houd dadelijk op! De koning beveelt het u!’ riepen alle hovelingen.

De rode koe deed een machtige poging. Ze probeerde zo hevig om met dansen op te houden, dat iedere spier en iedere rib op haar hele lichaam als gebergten overeind kwamen. Maar het gaf niets. Ze ging gewoon door met dansen aan de voet van het bordes van de koning.

‘Ik hèb het geprobeerd, Majesteit. En ik kan het niet. Ik heb nu onafgebroken zeven dagen achter elkaar gedanst. En ik heb niet geslapen. En heel weinig gegeten. Een paar meidoornspruitjes ... dat is alles. Daarom ben ik hier gekomen om u om raad te vragen.’

‘Hm ... zeer eigenaardig,’ zei de koning en hij duwde zijn kroon naar een kant en krabde zich op z'n hoofd.

‘Zeer eigenaardig,’ zeiden de hovelingen, en ze krabden zich ook op hun hoofden.

‘Wat is het voor een gevoel?’ vroeg de koning.

‘Het is een raar gevoel,’ zei de rode koe. ‘En toch,’ ze zweeg even alsof ze naar woorden zocht, ‘is het ook een tamelijk prettig gevoel. Alsof er een schaterlach binnen in mij heen en weer schiet.’

‘Merkwáárdig,’ zei de koning en hij



legde zijn kin in zijn hand, staarde de rode koe aan, en dacht na over het beste geneesmiddel.

Plotseling sprong hij overeind en zei: ‘Lieve help!’

‘Wat is er?’ riepen alle hovelingen. ‘Maar zien jullie het dan niet?’ zei de koning, die heel opgewonden werd en zijn skepter liet vallen. ‘Wat dom van me dat ik het niet eerder heb gezien. En wat zijn jullie een domkoppen!’ Hij richtte zich woedend tot de hovelingen. ‘Zien jullie niet dat er een ster op haar horen zit?’

‘Dat is waar ook!’ riepen de hovelingen, die nu plotseling allemaal de ster zagen. En terwijl ze er naar keken leek het hun alsof de ster helderder werd.

‘Daar zit de fout!’ zei de koning. ‘Ik geloof dat jullie hovelingen die ster er beter af kunnen halen, zodat die ... eh ... dame met dansen kan ophouden om wat te kunnen eten. Het is de ster, mevrouw, die u aan het dansen maakt,’ zei hij tegen de rode koe. ‘Kom hier jij!’

[p. 118]

En hij wenkte de hoofdhoveling, die zich zwierig aan de rode koe voorstelde en aan de ster begon te trekken. Ze wilde er niet af. De een na de ander kwamen de hovelingen de hoofdhoveling helpen, totdat er op het laatst een lange rij was. Elk hield z'n voorman bij z'n middel vast, en toen begon de krachtmeting tussen de hovelingen en de ster.

‘Denk om mijn kop!’ smeekte de rode koe.

‘Harder trekken!’ bulderde de koning.

Ze trokken harder. Ze trokken tot hun gezichten zo rood waren als frambozen. Ze trokken tot ze niet meer konden trekken en ze allemaal achterover vielen, de een bovenop de ander. De ster bewoog niet. Ze bleef muurvast aan de horen zitten.

‘Tjonge-jonge-jonge!’ zei de koning. ‘Secretaris, ga eens even in de encyclopedie opzoeken wat er staat over koeien met sterren op hun horens.’

De secretaris ging op z'n knieën liggen en kroop onder de troon. Al gauw kwam hij weer te voorschijn met een groot groen boek, dat hij daar altijd had liggen voor het geval de koning iets wilde weten.

Hij sloeg de bladzijden om.

‘Er staat helemaal niets, Majesteit, behalve de geschiedenis van de koe die over de maan sprong, en daar weet u alles van.’

De koning wreef langs zijn kin, want dat hielp hem bij het denken.

Hij zuchtte geprikkeld en keek naar de rode koe.

‘Het enige wat ik kan zeggen,’ zei hij, ‘is dat het het beste is dat u dat ook probeert.’

‘Wat probeert?’ zei de rode koe.

‘Over de maan springen. Misschien helpt het. In ieder geval is het de moeite waard om het te proberen.’

‘Ik?’ zei de rode koe met een beledigde blik.

‘Ja, u... wie anders?’ zei de koning ongeduldig. Hij wilde graag naar de kapper.

‘Sire,’ zei de rode koe, ‘ik verzoek u te bedenken dat ik een fatsoenlijk, deftig dier ben, en dat mij tijdens mijn jeugd geleerd is dat springen geen bezigheid voor een dame is.’

De koning stond op en zwaaide met zijn skepter naar haar.

‘Mevrouw,’ zei hij, ‘u bent hier bij mij gekomen om raad, en die heb ik u gegeven. Wilt u eeuwig door blijven dansen? Wilt u eeuwig honger hebben? Wilt u nooit meer slapen?’

De rode koe dacht aan de malse heerlijke smaak van paardebloemen. Ze dacht aan het gras in de weide en hoe zacht het was om er op te liggen. Ze dacht aan haar vermoeide huppelende poten en hoe heerlijk het zou zijn om ze te laten uitrusten. En ze zei bij zichzelf: ‘Misschien zou het voor één keer niet hinderen en niemand - behalve de koning - hoeft het te weten.’

‘Hoe hoog denkt u dat het is?’ zei ze hardop onder het dansen.

De koning keek omhoog naar de maan.

‘Minstens een kilometer, zou ik denken,’ zei hij.

De rode koe knikte. Dat dacht zij ook. Ze overlegde een ogenblik en nam toen een besluit.

‘Ik had nooit gedacht dat ik zover zou komen, Majesteit. Springen... en nog wel over de maan. Maar... ik zal het proberen,’ zei ze en ze maakte een sierlijke reverence naar de troon.

‘Goed,’ zei de koning opgeruimd, want hij bedacht dat hij toch nog op tijd bij de kapper zou zijn. ‘Volg mij!’

Hij liep vooruit het park in, en de rode koe en de hovelingen volgden hem. Toen hij op het open grasveld was gekomen, zei de koning: ‘Dus wanneer ik fluit... dan springt u!’

Hij haalde een grote gouden fluit uit zijn vestzak en blies er zachtjes in om zich er van te overtuigen dat er geen stof in zat.

[p. 119]

De rode koe danste en hield zich gereed.

‘Klaar... één!’ zei de koning.

‘Twee!’

‘Drie!’

Toen blies hij op zijn fluit.

De rode koe haalde diep adem, maakte een geweldige sprong, en de aarde zakte onder haar weg. Ze zag de gestalten van de koning en de hovelingen kleiner en kleiner worden totdat ze in de diepte verdwenen. Zijzelf schoot omhoog langs de hemel, terwijl de sterren als grote gouden schalen om haar heen draaiden, en toen voelde ze de koude stralen van de maan als een verblindend licht op haar vallen. Ze deed haar ogen dicht toen ze er over heen zweefde, en terwijl de stralende glans achter haar langs schoof en ze haar kop weer naar de aarde boog, voelde ze de ster van haar horen glijden. Ze viel er af in snelle vaart en rolde langs de hemel. En toen de ster in de duisternis verdween, leek het alsof er luide muziekakkoorden uit opklonken, waarvan de echo door de lucht schalde.

Na een kort poosje belandde de rode koe weer op de aarde. Tot haar grote verrassing zag ze dat ze niet in de tuin van de koning was, maar in haar eigen weide met paardebloemen.

En ze danste niet meer! Haar poten stonden zo stevig alsof ze van steen waren en ze liep even bezadigd als elke deftige koe. Rustig en kalm stapte ze door de weide om het rode kalf te gaan begroeten, en onderweg onthoofdde ze haar gouden soldaten.

‘Ik ben zo blij dat u terug bent!’ zei het rode kalf. ‘Ik ben zo alléén geweest.’ De rode koe kuste het kalf en viel aan op de weide. Het was haar eerste goede maaltijd na een week. En toen haar honger gestild was, had ze verscheidene regimenten opgegeten. Daarna voelde ze zich beter. En al gauw ging ze haar leven weer net zo leven als ze het vroeger geleefd had.

In het begin was ze erg ingenomen met haar rustige regelmatige gewoonten, en ze was blij dat ze eten kon zonder te dansen, en op het gras liggen en 's nachts slapen inplaats van buigingen te maken tegen de maan tot zonsopgang.

Maar na een poosje begon ze zich onprettig en teleurgesteld te voelen. Haar paardebloemenwei en haar rode kalf waren allemaal heel mooi, maar ze wilde iets anders en ze wist niet wat. Tenslotte besefte ze dat ze haar ster miste. Ze was zo aan dansen gewend geraakt en aan het gelukkige gevoel dat de ster haar geschonken had, dat ze er naar verlangde om weer een horlepijp te dansen met haar ster weer op haar horens.

Ze kniesde, ze had geen trek meer, haar humeur was afschuwelijk. En ze barstte vaak zonder enige reden in tranen uit. Eindelijk ging ze naar mijn moeder en vertelde haar de hele geschiedenis en vroeg haar om raad.

‘Tjonge, m'n beste!’ zei mijn moeder tegen haar. ‘Je denkt toch niet dat er maar één ster uit de hemel gevallen is! Iedere nacht vallen er miljarden, hebben ze mij verteld. Maar ze vallen natuurlijk op verschillende plaatsen. Je kunt niet verwachten dat er in een dierenleven twee sterren in dezelfde wei vallen.’

‘Dus, u denkt... dat wanneer ik een beetje op reis ging...?’ begon de rode koe, terwijl er een gelukkige en verlangende uitdrukking in haar ogen kwam. ‘Als ik jou was,’ zei mijn moeder, ‘dan zou ik er een gaan zoeken.’

‘Dat zal ik,’ zei de rode koe blij, ‘dat zal ik zeker.’

Maria Poppins zweeg.

‘En daarom loopt ze door de Kerseboomlaan, denk ik,’ vervolgde Jannie zachtjes haar verhaal.

‘Ja,’ fluisterde Michiel, ‘ze zocht haar ster.’

Maria Poppins ging met een schok rechtop zitten. De starende blik van haar ogen en de onbewegelijkheid van haar lichaam waren verdwenen.

[p. 120]

‘Kom dadelijk van dat raam af, meneer!’ zei ze boos. ‘Ik ga de lampen aansteken.’ En ze liep vlug over de overloop naar de elektrische schakelaar. ‘Michiel!’ zei Jannie fluisterend. ‘Kijk gauw even of de koe er nog is.’

Haastig gluurde Michiel naar buiten in de vallende schemering.

‘Vlug!’ zei Jannie. ‘Maria Poppins is binnen een minuut terug. Zie je haar?’

‘Nee-ee-ee,’ zei Michiel die naar buiten keek. ‘Geen spoor. Ze is weg.’

‘Ik hoop dat ze de ster vindt!’ zei Jannie, terwijl ze dacht aan de rode koe die rondzwierf op zoek naar een ster om op haar horen te steken.

‘Ik ook,’ zei Michiel, die op het geluid van de terugkerende voetstappen van Maria Poppins haastig het rolgordijn omlaag trok...