De Gids. Jaargang 174

[p. 142]

Han van der Vegt

Het leven in dingen / de dingen in leven

Alle dingen krioelden nog van het leven
toen ze aanvankelijk als ding werden bedacht.
De sappen onder hun oppervlak klopten
nog na en door hun weefsels kropen wormen rond.
Het hout waaruit ze gesneden waren, de huid
van dieren die voor hun bestaan waren gedood
zweette onder de hand van wie ze maakte.
Hoewel zij nog niet begrepen wat een ding was
kenden de makers intussen uit eigen ervaring
de onvoorspelbaarheid die het leven aankleeft
en wilden die, hoezeer ze haar ook vierden in
zichzelf, uitsluiten in al het andere.
Naarmate zij hun inzicht verdiepten in de
mogelijkheden die het dingschap hun bood
leerden zij het in dingen te isoleren.
Looien, schaven, beitsen, verhitten, zandstralen
vrijwel alle technieken die het makersvernuft
door de eeuwen heen had voortgebracht dienden om
de dingen zo tegen elkaar in te zetten
dat die elkaar wederzijds leven onttrokken.
Betrouwbaar, solide, willoos in de hand van
wie ze aanwendde om zijn eigen wil te doen
vormden de dingen zo het betrouwbaarste deel
van de menselijke beschaving, en bleven
tot verbijstering van latere geslachten
met onverdoft patina getuigen van wat
wel eeuwigheid maar geen betekenis meer had.
Maar door hun krasvaste, vochtwerende laklaag
drong zich een as naar binnen, die trilde, schokte,
die onderdelen ten opzichte van elkaar

[p. 143]

 

liet draaien, kantelen, vlakken liet scharnieren,

 

die zich vertakte en verfijnde tot een zenuw

 

en met zijn subtiele aandrang tot opstanding

 

alle materie van besef doordesemde.

 

De dingen openden uit eigen beweging

 

hun pantser en lieten invloeden tot zich toe,

 

zij deelden door middel van slangen en snoeren

 

ruimhartig hun roerselen met hun makers.

 

Kon het toevallig zijn dat dit zijn beslag kreeg

 

juist in het tijdperk dat de makers hun lichaam

 

- diffuse horizon van de beheersbaarheid -

 

ten slotte zo taai en herstelbaar hadden gemaakt

 

dat het zelfs de grilligste drift van de zichzelf

 

nu bedenkende dingen zou kunnen weerstaan?

 

De dingen en hun makers, ze hadden zo veel

 

met elkaar gemeen wat ze tussen de kaders

 

plaatste van wat leefde en wat nooit geleefd had

 

dat zij ertoe veroordeeld waren om voortaan

 

elkaars innigste concurrenten te blijven

 

tot op de dag dat een nieuwe categorie

 

zich zou melden die zich buiten leven en dood

 

en alles daartussen schuimend verheffen zou

 

om het bewind over het bestaan te voeren.