De Gids. Jaargang 129

[p. 49]

H.C. ten Berge
Twee gedichten

Te laat voor travemünde.
Lichaam, landkaart, tijd
Zijn traag als ketens omgehangen
Woorden reageren op elkaar
De zaak is onontwarbaar want
Omspant mij en vreet aan

Ik reis terug en was
Bij lotti vorstan ingetrokken.
Magerman met menselijk gezicht;
Daarvoor (getackelt in de struiken, lijfelijk
Verhoor en in de hals een gesel)
Ging ik bijna op de fles

Ik gaf haar een getijdenboek
Zij schoof met haar hennin.
Ik gaf haar toen mijn dolk
Hoewel het winter was
En zij bewoog de ring
Van barnsteen aan haar hand

Late minnaar en onmondige, mijn keel
Van pepers en van zuren
Zei ze: was do bist das was ich
Ich han vil erliten
Ze rook haar man in mij
Die met tabak voer bij kykladen

Doorheen eeuwen zie ik haar humane kop
Naast dat geërodeerde facie.
Het gaat sneeuwen, tijd
En stad raakten daar winters
In het slop. builen gingen zich
In sluipend tandbederf vertakken

Later bleek, zij speelde graag van onderen
In kerkportalen. lollaart met zijn lute
Speelde ik maar mee, want zogezegd
Zij diende goden met haar aars.
Toen ik weer wegging
Had ze het van mij te pakken

Winterwit bedekt haar hoofd,

Bedekt de huik van haar schouders;

Haar ogen niet meer als de kleur op afgelegen

bergen

het bergland verbrandt tot in bekkens,
van honger zijn buik zwelt en rimpelt.
capac is dood
late dochters
tonen mij totora riet waarvan men schepen

bouwt

de jonge huaina die mij stuurt over het meer
van titicaca; water biedt een reis zonder verleden
geen dode mijn
van potosí,
geen zilver wordt met syfilis betaald

Komachi was in haar jeugd een heldere

bloem;

Van katsura had zij blauwe wenkbrauwen;

Poeder heeft zij nooit gebruikt;

capac dood: van quito tot cuzco staan
zijn dochters nog in wollen kleden, dagreis
verre markten
die de lichtgod
brandend houdt als ongepleisterde ruïnes

zij toont haar soepel vel met zijn natuurlijke
schrifturen; lippen praten mij binnen verleden

tijd.

dichter is de keten
niet geweest: in dit wit
hemd staat een versleten beeld figuren uit te

zweten

[p. 50]

 

bij haar huid is mijn konfektievel konserve

 

rond haar borsten naalddun niet vertaalbaar

 

lopen

 

lijnen die, zegt zij, de zon daar heeft gezet.

 

piramiden hebben

 

hun strukturen

 

 

 

Wie bent u?

 

 

 

Ik ben de ruïnes van ono,

 

De dochter van ono no yoshizane

 

 

 

Wat een droevige ruïne is dit:

 

 

 

huizen als dodemanskisten, een vuist van slaap

 

leunt tegen de middag, puistgrote keien staan

 

achter het plein en zijn verzameld zonlicht:

 

centrummassief

 

in het klein

 

kort bericht: sinds pizarro zijn gezicht verloor

 

is in baarmoeders geen god gestorven

 

apu illiampu ligt in dauerform op haar gezicht.

 

luis hing rond het kermisbed

 

van haar geboorte

 

 

 

Zij kan het niet verbergen,

 

Zij bedelt langs de weg;

 

Zij zwerft, een arme dwaze schaduw

 

 

 

het is zes uur

 

men krijgt zijn eten voorgezet

Aantekening

‘Lübeck’ - dodendansen: Muß ich tanzen und kan nit gan.

‘Andes’ is gebouwd op vertaalde fragmenten uit Kiyotsugu's Sotoba Komachi (de inspringende strofen). Gegevens van dit Noh-spel zijn vervolgens gekoppeld aan Indiaanse motieven.